Ke Aloha Aina, Volume II, Number 43, 24 October 1896 — Page 4

KE ALOHA AINA

 

 

 

POAONO, OKATOBA @

 

KE ALOHA AINA

Hoopukaia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a @ Nupepa ma he Lahui Hawaii.

 

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono.

E. A. NAWAHI.

Puuku o KE ALOHA AINA.

 

HONOLULU, OCT. 24, 1896.

 

KA LA MAMAU O KANILANI.

O ka Poalima aku nei, Okatoba 10, oia ka la hanau o ke Kamaaliiwahine Wohi o Hawaii, Victoria Lunalilo Kaiolani, a o ka piha ana hoi o kona mau makahiki i ka 21.  Ua hoomanao ae ao kona makuahine Alii he mau leo kalokalo i na Mana Lani, e hahai ia ke ola o ka Pua Alii me ka oluolu oiai oia ma ka aina mamao no ka huli naauao ana.  E hoolo@hi ia ke ola o ke Kama'lii.

 

EO MAAKOU MANAO.

E like me ke kahua paa i kukuluia maluna o ka pohaku, aole hoi maluna o ke one, pela no ko makou kahua e ku nei a hiki i kela la, aole maluna o ke one-ne hehee wale, a lilo i mea palahe wale, e like me ke kahua hana a kekahi poe i kukalu ai i ko lakou mau manao, no na mea e pili ana i ke kahua hana o ko kakou aina, a kakou hoi a pau i ku ai a paio no kekahi mau la, a mau makahiki paha, a pa mai ka waikane o na kahawai, e lawe mai ana i na piha a moewai o uka, a pa lihi mai malu, a o ka hale i kukuluia maluna o ke one-ae, pau kona ku pololei ana, hi-o kona hi@lo ana o kela hale nani hookamani i kukulu la maluna o ke kahua onipaa ole, @ole ole, a lilo i mea ole.

Aka, ina ua kukuluia ia hale maluna o ke kahua pohaku, eli @ ilalo o ka honua, a hoonoho papa ia me ka manoanoa, e like me na hale pohaku e kukulu ia nei, pa mai ka makani, ooloku mai na ao ua, a helelei mai na omaka wai, me ka haaleale ana mahina o ka ili o ka honua, hooke mai ko lakou mau waikahe a pa ma ua hale la, aole loa oia i hiolo, aole hoi i helelei kona mau pa@a aka, ku kamahao iho ia oia iloko o na paka ua e loko hala ole ana, e nee ana hoi me kaikaika @, mai ka la a po, mai ka po a ao, a hiki i ka maile ana, aia hoi, he oia mau no ia, aole hookahi mea i ano e ae, a o na poe a pau e noho ana malalo o ko lakou mal@, oluolu maikai ko lakou noho ana, a hiamoe maikai no ko lakou po, ma ka hoohikilele ole ia o ko lakou noonoo.

No ka mea, aole he mea @ iho ai @ aole hoi he mau @ malalo ae, e pu@wa ai ko lakou mau @ a haalele i ko lakou kahua hale i kukulu ai.

Pele makou e hoike aku nei imua o ke akea o ko ka nupepa KE ALOHA AINA kahea i kukulu ia ai i kinohi, e kona mea mau i holalo, i hoonoho na pohaku kihi o konakahua o ku ai, a kau na koa, moe na @ uhau ke pili, p@ o ka maikai a me ka mahalo ia, oia no ke kahua hana a kona mau hope e noho nei iloko o kona malu, aole i hoololi a @ e ae phaa i  kona kahua paa i ku@ kulu ia ai.

O keia inoa nanai a kamahao, e kau kehakeha la maluna o kona ppoo, ua aaki paa ia iloko o ka puuwai, ua komo loa iloko o ka iwihilo, i hoahele, i hoa moe pu, ai pu, a hiki i ka waiho pu ana aku o keia kino palahe, ma ka lepo koo-u o ka honua, waiho iho ai, a i ole, a lakou paha a pau, "ke aloha i kuu aina hanau, kuu aina kulaiwi, a me kona lahuikanaka hoomanawanei."

Ua ike a ua hoomaopopo kakou ia poe, e like me ka heluna nui o kekahi poe o kakou i pau aku i ka make, aole i hiki i na waiwai lapuwale o keia ao, ke kuai i kona uhane aloha aina oiaio, me ka dala a me ka gula o kela, ao , ao ka mea, he mau waiwai polopolona ia, e hiki ai ke hoomanao ia kona ola.

Pela no hoi makou e hoike akea aku nei, eia no makou ke ku nei a hoike aku imua o ka lahui, mai puni wale, a mai hoolohe i na ao lalau a ka poe e ake nei ia kakou e hookomo poo aku iloko o  ke aupuni a  ko kakou alakai kaulana i ao mai ai, e kupaa, aia no he wa e hoea mai ai o ke oia, loaa no ia kakou ka palekana, hauoli no ka manao.

He mea ole ia makou na ka mailio ana a kekahi mau nupepa e ae, e pili ana no keia kahua hana, o ko lakou manao no ia, aole nae ia he mau mea e hiki ai ke  hoololi ae i ko makou mau manao aloha aina oiaio, a kakoo aku paha mamuli oia m@ olelo, oiai, o ka manao wale no ia o ka hapa uuku loa iloko o ka lahui, a i hiki ole hoi ke manao ia, he mau manao ia e hoohoihoi mai ana i ko ka lahui manao a pela makou e hookuu aku nei ia poe, e hana e like me ko lakou makemake, me ke keakea ole ia, oiai no hoi, ua akea ke kahua e hele ai, a ua palahalaha ko lakou alahele no na pomaikai he nui.

Ke hoomanao nei makou, i ka olelo kamahao a ko kakou Haku Iesu, Imua o K@ haumana, a penei paha ia, he @ pono loa aku, "e ke @ e hiki aku ai i kahi o @ ololi, a haiki @," @ hoi ko kakou e @ nei, he ololi, aka, @ manaolana, mau no ua @ la he akea ia, i oi aku mamua o ka k@lamalama o ke kukui.

@ AKOU ME IA ANO O KE ALOHA AINA.

O kea loha i ka aina, ka lahui, a me ke Aupuni, aole la @ olelo kupono no kekahi malihini makaikai i kipa mai, a olelo iho ai, he aloha au i kela aina, a aole no hoi, o ko noho ana aku o kekahi lahui kanaka iloko o kekahi ano Aupuni malihini, a kamaaina ole olelo ae, he aloha au i keia Aupuni, pela hoi me ka lahui, aohekohu kekahi haole malihini kipa mai ke olelo iho, aloha au i ka lahui Hawaii.  O ke Akoha Aina, ao@ ia hoano hou ae i ke aloha a ka lahui e hiipoi nei mai o kikilo loa mai.

No makou iho, he alakai a he kiai a wahaolelo no ka poe i aloha i ka aina, a oiai makou ma ia kulana no ke kia@ ana i ka pono o ka lehulehu mai ko lakou alako hele ia iloko o na wiliau,  e hoomanao ae ai i ke aloha aina oiaio, a i kumakaia aina, nolaila, ma ka manao o ke Kuokoa e pai ana i ko ka Makaainana aloha aina oiaio, mamuli o kona lele ana aku  nei mai kona kulana kue hoohiki Repubalika, a ke kakoo hoohiki Repubalika, a ku iho la ka makaia a Kuokoa e i ana, "Ia ano o ke Aloha Aina" no makou iho, aole loa makou me ia ano o ke aloha aina a Kuokoa e paikeao mai nei, o Makainana no ka mea i ike i kona ano aloha aina, no makou iho, ke paa nei makou i ke aloha aina, a aole no makou e makawelaela naa iho, ke paa nei makou i ke aloha aina i hookumuia mai o kikilo loa mai, no oia, ke aloha i makia ia no ka eha ana o ka ili o ko kakou mau kupuna i ka Ihe-lauumeki no ka na-i ana i ka aina, a i pono hoi no ka lahui Hawaii, oia aloha aina ka iloko o ko makou puuwai e pea nei, aole oia ano aloha aina a Kuokoa e kuwili pu nei me Makaainana ka makou aloha aina.

Ina oia iho la kekahi ano o ke aloha aina e like me ka Kuokoa e olelo nei, o ka lawe i ka hoohiki e hoole loa ana i ka hoomanao ana ae i ke aloha no ke Aupuni kumu, ke kulana Aupuni i kiheahea ai ka ili o na kupuua o kakou ina maaweawe o ke aloha aina oiaio, a i ole ia, o ka lawe ana ae i kou ikaika me ka naau a me ka uhane, a molia aku no ke kakoo ana i ke Aupuni o na Pi Gi, 'ina oia kekahi ano o ke aloha aina, aole loa makou, aole @ he aloha @ wai @ hou ae pu @ mawaho @ ana e paa @ loa mai.

Aole no hoi o ka aloha i ka aina, ka @ aku o K@ A@ Aina e haawi aku i @ kokua ana ia @ Repubalika, ma kekahi mea i @ ai o Repubalika @ ka lawe a@ i ka ka@ paa a ka haku, a e aku i @ manamanalima, no ka @kele ana mai i @ e kona aho hope loa ia o alii ana no kona hopena, a  @mai oia ia aloha e @ aku, ma ka hooko @ i ka olelo kauoha a ka Haku, e pono o Aloha Aina ke haawi aku ina kokua ana aka, e hoomanaoia iole o ke kek@ a hoopal@ ina i kou enemi, ka hoi ana iku a hoomoe i kou poo mauna o ka uluna hookahi e moe a a me e kou enemi, ma ia ano, ole ia he kokua e hoopakele na i kou enemi, aka, he wahi ana maal@ ia a kou enemi, like me ke kahu lio e hamo ina me kana palaki ina wawae hope o kekahi lio, a no ka hamo mau ia, ua pau ke peku o ka lio, a @ pono ka ili kaa o kona kopepa, he uhau ia ke kua me ka huipa, a na ke kahu lio ka hana.

Aole ka makou pela me ka lahui iloko o ia ano o ke aloha aina a Kuokoa i pai mai nei i kekahi ano o ke aloha aina, oia ka hoohihi aku i ke Aupuni Repubalika, e like me na a'o ana a ka Makaainana, o @ makou ma ia wahi, o Kuokoa ae me Makaainana iloko o ia ano aloha aina a laua, aole loa  makou i hanima aku ia ano aloha a Iuda i hana aku ai i @ Haiku.

"Ku a hele pela oe e Satana, Mai homo oe i ka Haku i kou akua."

 

E HOOPAU KOKE IA E PONO AI.

Mamuli o ka loaa hou ana mai o kekahi leta mai a S. Kauluwehiwehi mai o Kalihiuka, e hoika ana, ua hele aku oia e ninau pono i ke kumu kula wahine haole, e ao nei i na haumana, ma ka Apana o Kalihuuka, a ua hoike mai no oia i kona manao nonoh@ me kana mau olelo,  a hiki ole ai i ka makou makapani ke hohakalia iho i ke ka-ua ana iho, no ka pono  o ko makou mau makamaka, na @ keiki e hoao ia nei e @ i ka mea a ke Kanawai i kai@oha ole ai, a oia iho keia:

"E hoomau @ ana aia i @ hookomo ana i ka S@ e ka wana o na @.

O keia iho la na @ a keia Kumu@ mai ai imua o @ ka makua o kela @ i hookomo  ia ai ka waha @ mamua aku nei, a @ i hoolaha aku ai i mahina koke aku nei a Sepatemaba, me ko makou @ pu aku, e hele @ Poo o ka Papa Hoo@ e ninau ai, ina he kul@ kio na Kumukula e  @ ma ka haawi ana i hoopai ano hou lea iloko oKula Aupuni o ka Repubalika o Hawaii.

A ina ua apono ia kea @ o na haumana ma Kula Aupuni, aole i ike anai kinohi mai keia ano, keia au wale, i manaoia e @ pono ia ana ka pono o lehulehu.

Hilahila makou i keia i kkona ku i ke ano Karist@ ole, a oiai hoi, ua noi ia @ makou e hoike aku ina paha @ kanawai a he rula kekahi apono ana i keia hana a@ Kumukul mallo o ka P@ Hoonauao?

No ka pono laulaha o @ mea a pau ke hoike aku @ makou me ka oiaio, aohe @ nawai a aohe no he @ haawi ia aku ina Kumu@ hana pela, mai ke Keena  @ o ka Papa Hoonaauao, a @ no maloko o @ Kanawai ke Aupuni kumu i kinohi a @ ke Aupuni kumu i kinohi, a @ ka Repubalika hou o Haw@ koe wale iho no ka manao @ kiekie o kela Kumukula @ mana kona e hana pela, i @ ae mamua o ka ke kanawai kauoha ai iaia e hana.

Ina hana hou ke@ Ku@ kula i ka oukou mau k@ p@, e hoopii ae imua @ Kanawai, kahi nana oia e @ mai i ka io o kana mea i @ ai, a mai hookuu aku iaia nana pela.

Ke kau aku nei ko mak@ nananina maluna o na @ kua, mea keiki o ka Apana Kalihi-uka, i ka hooko pono @ o ka makou mea e ao nei, aole o makou makemake e nana@ ka aku i ka pono o na @ hou o Hawaii e hana lau@ ia mai ia e kela lapuwale nui.

I na hoi, ua hoole io mai kekahi iaia o ka Papa Hoonaa@ i na hoikeike ana aku a ka makua meakeiki no ka hewa a keia kumu i hana ai, a aila, ua pao @ imua ma ke kokua ana i keia hewa ino, a o ka pono wale @ keia, e hoomama ia mai ai ko @ makua mea keiki manao, o ka hoopii kanawai ae, ke loaa hou  aku ia oukou e hana ana pela.

Oiai ka mokuahi C@ e pili ana @ ka uwapo Pakipika i ka Poakahi @ o kon a mau ohua @ e noho ana me ka @ aku la mai kona lima aka @ nona ka waiwai @ o ke kai a nalowale, ma @ ua hoolimalima ia ka mea @ loaa io no.  Laki kela wahine @ ana o kela @ ana.