Ke Aloha Aina, Volume II, Number 47, 21 November 1896 — Page 5

KE ALOHA AINA
KE ALOHA AINA, POAONO, NOVEMABA 21, 1896.

KE AO POLOLEI.

    @ ike iho makou i na ma@ ane o ko makou hoaloha @ o ka makapeni, e kapa @na hoi he mau ao lalau ia @akou mau hoa lahui o ka @ hookahi, ka mea nona @kou hanu i na la i hala, @o makou mua ma ka hoe@ ka noho hooponopono ana @ kuhikuhi a me na alakai @ ka lahui mai Hawaii a @ ua hala ia, a ua ili iho @na o makou opiopio n a@ kaikeike ana aku i na hana @ makou mau hoa kanaka e @ ai, oiai kakou e kaualako @ a iluna o na ale kupikipi@ ka noho aupuni ana, ma @no hoi he mea e hooku@ mau ai i ka noho lokahi @ a na mea a pau, malalo o @ inoa makamae e o i anei a @ i keia la Ke Aloha Aina, @hua hoi a ko makou mua @ ai a paa ka hale, a na @ hoi e noho nei ka hale @a hooponopono ana i kuli@ e ka mea nana i hana.
    @ e oiaio io no paha he ka@ i makou ma ka helehelena @ aka, ma ke kahua o ka @ i wahi e loaa like ai ka @ no ko kakou lahui hooka@ a aui ae ia mai na manao @ alii ae, i kulike ole hoi me @ ka makamaka e ake nei e @ aku kakou i keia aupuni e @o balota ka lahui i ke au@ a lakou e makemake ai.  @ a ko makou ano he nupepa @ai a puni ka Paeaina, ua @ke aku makou i ko makou @ao, aole loa lakou nei e ae @ ana ia mea, a ina lakou @ e ae mai ana, alaila, e ae @ i ana lakou ma ke ano e @ ia kakou, oiai lakou, ua @ o ka hapanui o ka lahui e @ nei, aia no lakou mahope o @ aupuni alii kahi i kakoo ai @ e ae makapo @ mai anei lakou @ ka lakou wauwau aku ma @ lakou mau kua?
    He Akioma kela, aole loa @ kou e ae e haawi pio mai @ lakou, mamuli o keia mau @ i hoohua ana aku a ke la@ i e like me keia a ma maka@aka e ake nei e hana ia, he@ a nae ka mea e loaa mai ana?  @ e nele a me ka hoka, a e lilo @ a kakou i mea henehene @ lakou nei, oiai, o lakou @ i ka poe hewa, a ilaila aku la kakou ka poe pono e hoopii
    He lalau loa ia mau ano @elo, a he imi hana hoi i wahi @ke ia mai ai e ka nui manu.
    Ua hoike hou mai ka maka@aka, “ina ua makau ka maka@anka o lilo ke noi ana aku i @ ia aupuni he mea no ka la@ i e ike aku ai.”  O keia ke@hi o na olelo lalau loa a ka @kamaka i manao ai e kukulu @i i kahua alakai nona, a e @no no paha e hoike aku ma @ u i kekahi ao lalau a “Ka @akaainana” i hana ai, e hoa@ka aku makou a na ka lahui @ kaupaona iho.
    O Ka Makaainana ka hikimua loa i ke kukala ana ae iwaena o ka iahui, e hoahu na makaainana mai Hawaii a Kauai i $50 pakahi, no ke Kanawai Kuni manamanalima, no ka wa e hopu ia ai a hoopaiia, ua loaa mua ke dala e hiki ai ke uku koke ia ia pilikia.

    O KE ALOHA AINA ka mea nana i kulai i kela kanawai hookaumaha, me ka puu dala ole, aka, me ka ikaika o ka mana o ka makapeni, i hoohiolo ia ai kela kanawai ino a hiki i keia la.
    Pela no hoi keia e hapai kumu i amai nei e ka makamaka, heaha ka hua e loaa mai ana, he nele ma na ano a pau, a oia ka makou e ao nei i ka lahui, mai hapai i ka hana i ikemaka ia kona nele.
   
                                       KE KUAHAUA KOHO PERESIDENA NUI.
                                            (Kakauia no “KE ALOHA AINA.”)
    O ke Kauahaua Koho Peresidena Nui i kahea ia mai nei e ke Kakauolelo Nui o ka Ahahui Aloha Aina o ko Hawaii Paeaina, oia kekahi o na hana mua loa ano nui, a na poe aloha aina oiaio a pau loa, mai Hawaii a Niihau, e ala mai ai me na manao ulumahiehie o ke aloha aina onipaa mau, ke aloha lahui, aloha Alii, a aloha hoi i na pono o ko kakou noho na lahui Kuokoa, i ae lokomaikai ia mai e na aupuni mana nui o ka honua nei, no lakou ka heluna kanaka pakahi ma na miliona, a oia pono oi kelakela i loaa ia kakou malalo o ka hoomalu a me na hookele ana a ko kakou mau Alii (Moi) mai a Kauikeaouli mai, (Kamehameha III) a hiki ia Liliuokalani, ka Moiwahine i hoomaewaewa ia e na mamo mikanele Kalawina mai Amerika mai; oia pono nae ka kakou e kakali nei me ka hoomanawanui, no aneane e piha na makahiki eha.
    A mamuli hoi o ka make ana o ko kakou Alakai, a Peresidena Nui hoi o ka Ahahui Aloha Aina o ko Hawaii Paeaina i aloha nui loa ia, ua hakahaka ia kulana Kiekie a Hanohano hoi i hookumu a hookahuaia maluna o na manao lokahi, no ke aloha i ka aina, ka lahui, a pela aku.
    Nolaila, ua hiki iho la kakou i kahi a kakou e ala like mai ai me na manao makee oiaio, a hooko mai i ka hana i kaheaia no ka lahui Hawaii, no ka poe a pau e kaohi nei iloko o ko lakou mau puuwai, i ke aloha i kakaia paaia no ka aina hanau.
    A oiai paha, ua koho ia mai la na Elele o na Ahahui Aloha Aina Lala a puni na mokupuni, no ka hooko ana aku i kela kahea, no ka akoakoa ana aku ma Honolulu, e koho i Peresidena Nui hou, ma kahi o ka Hon. Joseph Nawahi, ko Hawaii kanaka i aloha nui loa ia malalo iho o ka Lani.
    Ae! He oiaio keia !!  Aole he mea kei a pai wale ae.  A owai auanei ka ka Lahui Hawaii aloha aina olelo ma o na Elele la, e koho ai no keia kulana i hakahaka iho la?  He ninau ano nui keia, a he mea pono ke akahele loa na ahahui aloha Aina a pau, i ka wae ana i ka Moho, a pela e ao aku ai i na Elele a lakou.
    He mau inoa ka na nupepa Lei Momi me KE ALOHA AINA i hoomaikeike aku nei imua o ka lahui,m no ka wae ia mai, a mailoko ae oia mau inoa, e wae iho ai kela a me keia Ahahui Aloha Aina, a hooholo iho i ka mea oi o ke kupono; alaila, ao aku i ka lakou mau Elele, oia ka Moho e koho ai ma kela la 28 o Nov. nei, 1896.
    No ia mea, ke waiho aku nei au i ka’u mau wahi homaikeike uuku, no ka mea kupono e kohoia i Moho Peresidena Nui no ka Ahahui Aloha Aina o ko Hawaii Paeaina.
    1. I kanaka a wahine paha, ua hiki ke olelo me ka maopopo ma ka olelo haole, a he hiki ke heluhelu a unuhi mai, i na manao, mai ka olelo haole mai a i ka olelo Hawaii me ka pololei.
    2. I kanaka a wahine paha, aia iloko o kona puuwai ke aloha oiaio i kona Lahui, kona Moiwahine, kona Aina hanau, a me ana pono o ka noho Kuokoa mau ana o ke aupuni o na Paemoku nani o Hawaii, a me ka Hae Karaunu o ka Noho Alii o Hawaii nei.
    3. I kanaka a wahine paha, aole loa e hiki ke kuai ia me na oihana aupuni Repubalika o kela me keia ano, aole hoi o ka hanohano a me ka lilelile o ka waiwai aihue, a pela aku.
    4. I kanaka a wahine paha, ua aloha ia e ka lahui Hawaii, a ua aloha maiu hoi oia i kona Lahui me ka uhane a pau.  O keia ka mea oi aku.
    Nolaila, e wae pono mai e na Hui Aloha Aina a kauoha mai i na Elele a oukou, me ke ao pono mai, aole e pupuahulu i ke koho ana; aka, e akahele malie me ka nahenahe, a na ka Haku o ka Lani me ka hounua ne, e alakai ia kakou iloko o ke kuikahi, ma ke alanui o ke Aloha Aina oiaio.  E paulele a hilinai aku i ko ke Akua lokomaikai a me Kona aloha wale mai pela e loaa ai ia kakou ka lanakila hauoli, iloko o keia hana nui a kakou.
                                                                        Me ke aloha no.
                                                                                    KANILEHUA.
                                               Hilo Bay, Nov. 14, 1896.

    O Libornia a me John Brown na hoa i koe aku la o ka Pauli Puhiohe Lahi i Amerika.

    Ua make hikiwawe o Daniela Awaawa, mamuli o ka inu nui ana a oi aku mamua o ka mea kupono.

                                                                        Na Palapala
    Aole e iki maluna o makou ke koikoi o na ahewa ana no keia mau manao hoopukaia malalo o keia poo, aka, e ili no ia maluna o na poe na lakou i kakau mai.

                                                           OWAI KA MEA KUPONO?
                                                                       (Hoomauia.)
    O Keo Kaaka oia no ka pili o Joseph Nawahi i kekahi Kau Ahaolelo a laua i komo pu ai.  Malia paha, ma kekahi mau hoike manao o laua iloko o ka Hale, aole paha laua i like loa ma na mea a pau, aka, iloko oia manawa ke kau pu ala maluna o laua keia kulana hookahi.  Oia hoi ka inoa i ala ia e ka lehulehu.  Ua hala o Joseph Nawahi, a ua koe no o Joe. O. Carter me kona inoa maikai, mai ia manawa mai, a hiki mai no i keia manawa, o ka mahae ikaika ana o na aoao kaaiaina, he inoa aala a maika o J. O. Carter i ka aoao hoohui aina, a pela no hoi, he inoa aala a maikai oia ia lakou na “Aloha Aina.”
    O. Jeo. Carter, he kanaka kaokoa nona iho, mamuli o keia mahae ana o na aoao kalaiaina, ma o ka hookahuli aupuni Moi, ua keho koke oia i kona aoao kalaiaina, a oia no ke aloha aina, a o kona aoao no ia a hiki mai i keia la.  Aole i hiki i kekahi ke alakai i kona manao kaokoa.  Mamuli o ke kaokoa ana o kona manao kalaiaina, mai ka poai mai o na auna huli waiwai mai o lakou, nolaila, ua hookaawale mai la oia iaia mai ia lakou mai, aole hoi e hiki i ka puu nui o na waiwai o ke ao nei, ke aua aku iaia me ka pohai o ka poe hookauli aupuni.  Nolaila, he aloha aina kaokoa oia, mailuna a lalo, a mai waho a loko.
    O Jeo. O. Carter, he kanaka naauao, a haahaa oia, a ua kupono e lilo i alakai no ka lehulehu.
    O Jeo. O. Carter he kanaka manao oia i ka pono ohai.  Ua akaka ia ia kakou ma o kona haalele ana i kona pomaikai, a koho e huipu me kakou ma ke aloha i ka aina, a e noho pu iloko o ka ilihune o keia mau la, a paa malaila a hiki i keia manawa.
    O Jeo. O. Carter, he kanaka ia i pili kona aloha i ka aina, ka lahui a me ka Moi, no ka mea, he iwi ia a me ka io nou e Hawaii Imi Loa.
    O Jeo. O. Carter, he hoopono, a he makau i ke Akua.  Hai mai kekahi makamaka ia’u.  I kekahi la Sabati, e haiolelo ana ko lakou kahunapule mailuna mai o ka awai, a ua pili kekahi mau manao alakai, no na mea pili kalaiaina.  I ka pau ana o ka pule, ua hele koke aku o Jeo. O. Carter, a pane aku i ke kahunapule.  Ina i manao oe e noho makou (poe aloha aina), ma keia mau noho, e pono no ia oe e hai mai i na mea pili i ka ke Akua olelo, aole i na mea pili kalaiaina.”
    Aohe ona makemake e hoehaia mai oia e na mea pili kalaina, aka, o kana i makemake ai e hanai ia mai oia i ka ai no kona uhane.  Aole oia i haalele i ka hale o ke Akua a hele hoohuakeeo aku, e like me ka hana a kekahi poe aloha aina, aka, mamuli o kona manao hoopono a makau i ke Akua, ua kue aku oia i na mea i kue maoli aku i ka pono io maoli, ua apo a hoolohe aku oia i na mea pili i ka oiaio a me ka pono, ke kumu o ke aloha aina oiaio.
    I hookahi a’o mea e hoakaka iki aku ai, oia keia:  O ka ili o ka mea a’u e hoakaka nei, he oiaio paha he keokeo kona ili, aka, e na makamaka, aohe mawaho ka’u e nana aku nei, aia no maloko, a ma ka hua i puka iwako, ua ikeia ko lakou, mai nana ma ka helehelena owaho, aka, ma ka kulana o ka manao e loko i ikeia mawaho.
    Eia ka Paulo ma Oihana 17:26: “A nana no i hana i na lahuikanaka a pau i ke koko hookahi i noho lakou ma ka honua nei.”

    Pela no o Jeo. O. Carter, he koko kona o ke aloha io i keia aina, ka lahu a me ka Moi.
                                  Owau iho no, he aloha aina oiaio,
                                                                       ALOHA AINA.

                                                           Ua Kaa ka Ea ia McKinley.
                                             Pulumi ka koko Repubalika i na Democaraka.

    Ma ke ku mua ana mai o ka mokuahi “City of Peking,” ua loaa mai la ka lono e pili ana no ko McKinley kohoia i Peresidena no Amerika Huipuia, a o Hobart o Nu Ierese, kona Hope Persidena.
    I ka loaa mua ana mai o na lono iuka nei o ka aina, o Bryan ka mea i kohe ia, na ano e ka noonoo o ka poe i kakoo mahope o McKinley, ainaio he oiaio, ua puka o Bryan, alaila, ua poho ko lakou manaolana, a ua nui hoi ka lilo mahope ona.
    Aka, i ka hoi pono ana mai o na waapa, mai ka mokuahi mai me na nupepa, akahi no a maopopo loa o McKinley ka mea i puka, me ka manao hoopohala no nae o kekahi poe, a ma keia kakahiaka Poalua, hookomo mai ana ka mokuahi Australia, me na hua palapala i kahakaha ia maluna o kekahi papa, a kau kehakeha ia ae ma ka aoao o ka moku, no McKinley a me Hobart, me 273 balot oi.
    I keia la ua puka mai la na moho a keia poe i hilinai ai, ilaila e hooko ia ai ko lakou nei manao no ka lawe kaokoa ana ae ia kakou, a hoohui aku me Amerika, ka mea a lakou nei i kaunui aku ai ka pono, maluna wale no ona ma kepa ano he moho oia na ka aoao Repubalika i koho, a aole paha e nele ana kona apono mai i ka lakou nei mau uwalo aku iaia, e nana mai i keia wahi Repubalika uuku o lakou, a e haawi mai hoi i na hoomalu ana malalo o ka lakou nei malama ana.
    No makou iho, a ma o ko makou ano he wahaolelo no ka lahui, ke hoike aku nei makou me ke kanalua ole, aole loa hiki ana ke hana ia kekakhi meheu e hiki ai ke hooke ia ko lakou nei mau manao kuko hewa, a hiki i ka hoi hou ana mai o ua pono la iloko o na lima o ka lahui i hookaumaha wale ia, malalo o ka mana o ka lakou mau leo noi kumu i waiho ia aku iloko o ke Keena Poo Aupuniu o Amerika.
    He mea ole ia makou na kamilio olalau a kekahi poe haole anee Repubalika o Hawaii nei, a me kekahi poe kanaka i hihia aku ma ka umiumi, malia paha, mawaho aku lakou nei o McKinley kahi i haha ai, a he okoa loa nae ke kahua hana i ku ai oia kanaka a hiki i keia la, ka mea ana i paa ai nona iho, me ka hoike ole aku i kahi mea.
    O ka makou keia e hoike nei me ka hopohopo ole, a i wahi hoi no ko makou mau makamaka e hoopau ia ae ai ko lakou mau manao kanalua, oia keia a makou e hoike e aku nei i oia honua, a mai kuihe i na lono makani e heiamu ana mao a maanei o ke kulanakauhale nei, no ke ano o keia Peresidena hou, a pela aku.  E kali me ka hua e iuke ai kakou i ke ano maikai eia laau.