Ke Aloha Aina, Volume II, Number 49, 5 December 1896 — Page 8

Page PDF (932.44 KB)

This text was transcribed by:  Darryl
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

HE MOOLELO HOONANEA

NO KE

KEIKIALII ALABATI

Ke Kaeaea o Pelekane

a me

Ka Ui Madelina

Ke Kukui Uwila o Aieapo.

 

Hoohenoia no KE ALOHA AINA

 

            Malalo o na rula a me na kanewai o ka Paalii o Pelekane nei, o ka mea e loaa ana i na bora o ka po, iloko o ka Paalii nei, ina e hookolokolo ia o@a a ku ka hewa iaia, o kona oku hoopai e hoopaa ia oia iloko o ka halepaahao a pau kona ola, me ka lawe ia o kona mau pono kuokoa mai iaia aku.

            Me keia mae olelo no hoi, pane hou mai la na wahi koa nei i ke @@amahinealii, e uhai mai mahope o’u, a na’u e lawe pololei aku ia oe imua o ka moi opio.

            O keia kauoha a ua wahi koa nei, o@ ka ke kaikamahine alii Madelina i ukali aku ai mahope, me ka hopohopo ole e kona manao, no ke kau ia mai o kekahi hoopai ehaeha malona o kona kino wahine, no ka molia ana i kona kino mahope o ka mea e malama ana i ka maluhia:

            Owai keia komohewa o ke aumoe e hele mai nei, @e enemi anei, a i ole, he hoaloha paha?  E pane koke mai me ka @aka@@ ole.

            O keia ka wa a kani koa k@ai e hele pu nei me ke kaikamahinealii i pane aku ai i ka ninau a koua hoa koa @iai “@@ hoaloha”.

            Ia wa, ua hoi@oi keke iho la kona koko@lua i kana pahi iloko o ka wa hi, a aia hoi ua makahele ia o ka po a me kona kokoolua, ke kamoe la no kahi @ ka moi opio e hielani la, me ka hoopu@wa ole ia o kona noonoo, he malihi@@ kana oia po.

            I ko laua hiki ana aku mamua o ke alo o k@ halealii, oia ka wa i ninau @@@ mai ai o ke koa e holoholo ana mamua iho o ke alo o ka halealii, kahi hoi a ka moi opio e hoonanea ana iaia iho me kona P@@ku @ me kona Kuhina Nui e noho a k@@na ana no ka lakou mau hana e pono ai ke aupuni.

            A oiai hoi i keia wa a ke kaikamahinealii i hiki iho la, oia ka wa a ka Puuke a noe ke Kuhina Nui i maalo iho ai mamua o ke kaikamahine ahi, me ko kaua ike ole mai, o ka malihini kiekie no keia a lakou e pulama nei.

            O na kukai olelo ana mawaena o kahi koa kiai pailaka a me ke koa e malama ana i ka maluhia, ua hoopokole ia ia mamuli o ka pane koke ia ana aku o ka haina o kana ninau i ku i kona kulana kiai, “he holoha,” a pela iho la laua i a@o k@koolua aku ai ma na anuu o ke alap@ o ka halealii, me na kapuai awiwi, a iloko hoi o ka ulia laki, ma ka laua mi@ona holomu.

            E like no hui me @@ @@@@ @@@, @@@@ no hoi ka ninau a na @@@@ i  @@@ aku nei no kahi @@@@ o ka ana opio o Palekane.

            I ko laua koko@@ loa ana aku m@ ka @@@@ hookipa o na halealii la, aia hoi @@ ho@hi@@ele ia ka manao o na ka@@@mahine alii Made@@@ @@ i ka ike ana aku i ka mea a kona pu@@ wai i aloha ai, e kalena pono ana oia i ka ike a kona mau maka ma@@@ o kekahi mea mamua o kona alo kahi i waiho ai.

            Me kona ike ole mai, he malihini kana @@ @o, ua imi aku la i kona hoa e pili ai, a oia keia a kana e ike @@ @a e ka makamaka heluhelu.

            Ua @ihi aku la oia me ka pala@@he launa ole a hiki i kona wa i apo iho ai ma ka a-i o ka mo@ opio, a h@ni aku la m@@.

            O keia ka wa i @@@ ae ai o ka @@@ opio a ike ae la oia, aole ia @@ mea o@oa, aka, o ke aliiwahine opio no ia o De@emaka.

            E ke alii, e kala mai oe ia’u, no ko’a kue ana i kou mau ka@awai malalo o ka hana a ke aloha, a ina ia he mea no’u e komohia aku ai iloko o na hoopai ana malalo o kau mana ua makaukau keia kino wahine @ mo@@a aku mahope oia mea.  Wahi a ua kaikamahine la i pane aku ai me ka @@@@ pono ana aku maluna o ka moi opio, no kana mea e pane mai ai.

            Na keai mau olelo @@@@ o ka maka’u ole, i hooha@u pono mai i ko ka moi opio mau nanaina maluna o ke kaikamahine alii, @ pane mai la me keia mau olelo e hoonioni ia ai na aakoko o ua kaikamahine la:

            Ano, oia kaua a i elua ma kahi mehamehga loa, mai ko ka lehulehu ike ana mai ia kaua, e hoao ana kaua i kekahi hana @u ole i ka pono.

            Aka, no’u iho, ua makaukau @au e hookipa mai ia oe ma na wahi kapu a pau o ko’u halealii nei, mai keia hora aku a kaua e kamailio nei, nolaila, ano kou wa e koho ai i kekahi o keia mau @@@@ e waiho mai nei @ou; i wahi hoi nou e hooluolu ai o keia @oena po, ke oluolu nae oe.

            O keia mau olelo a ka moi opio, ua komo nono aku la ia iloko o ka ui nohea o Denemaka, a oia kana i panai mai ai me keia mau olelo:

            Nani wale kou oluolu e ka moi opio i kou haawe manawalea ana mai ia’u i na wahi kapu o kou halealii nei me ka uku ole, a ke hookuku ae @@ ia mau mea, a akoakoa i kahi hookahi, pehea la e hiki ai ia’u ke hoo@aa aku, @@@kahi wale iho no, o ko’u @@lia ana aku i ko’u kino wahine nei ma na hana a pau @@ e makemake ai @@’u e hana.

            Ua liko keia @@@ olelo i mea akaaka loa na ka @@@ opio, a oiai hoi, @ a wahine mua loa keia nana i hooul@@@ i kona noonoo ao na mea e pili ana i ka noho ana o ke kane a me ka wahine.

            Nolaila, mamua o kona kamailio hou ana mai i kekahi mea @@@@ ae mawaho ae o ka mea a ke kaikamahine alii i makemake ai, a e h@@@ pono aku nei hoi na @@’a maluna ona.

            Lalau mai la oia i na lima waiwali o ua kaikamahine alii la, a hoonoho iho la maluna o kekahi noho @ pili pu ana ma kona aoao, me na manao hoi e hoano e ana i kona kino

            Oiai @@@, e like me @@ @@ @@ @@@@ @@@ olelo ai, ua makemake @ @@@@@@@@ @@@@ laua @oho aua @@@@@ o @@ @@@@ a hala @@@@ la, peia @@ @@@ @@@@ e noho nei ilolio @ @ mau @@@@@ a @a @@@@@@@ e @@@@ ana @@ wa.

            Aohe mae e ae a ka moi opil e k@@ailio aku ae, oiai, ua @ke iho la oia ia wa, ua kokoke loa mai ka h@pena o kona aoho makemake ana, e like hoi mena hana a keia alii opio i a@@ mai ai @oko o ke alahele loiha, no ka imi ana @ kana mea i aloha ai, a oia keia a kaua e ike ae la, ua kokoke loa mai i ka wa e hooko ia ai o kona nui.

            I keia wa a laua e noho a okoo@na nei, aia hoi ka ula ehelohelo o kona mau papalina, e piipii mau ana iluna a ilalo, me he mea ia, he mea ana wela no ke Kau a me ka Hoo@lo.

            Ua kaa mua na hoiloli o ka manawa i ke kaikamahine alii, me ka pane ana aku me keia mau huaolelo i k@ i ka ii a me ka hooheno:

            Ua haawi mai nei oe i na rumi kapu a pau o loko o keia halealii, e hele ana au’e wae i wahi no’u e hooluolu iho ai i ko’u kino wahine nei, maloko o na wahi a’u i ka@aaina mua ole ai, me ke kuhikuhi ole ia mai.

            Ua nana aku nei ko’u mau onohi maka maluna o na wehi o ke gula a me ka wai dala e anapa mai nei, a ua hoomaopopo koke iho la au i kahi a’u e koho ai me ka hoikeike aku ia oe, o ua wahi ia, e ike ana oe no ka wa mau loa.

            E oluolu oe a ka moi opio, e kuhikuhi mai i kou rumi ponoi e hooluolu ai i kou kino, a ma ia wahi e hoike aku ai au ia oe, i kahi a’u i makemake ai e hoomaha iho i ko’u kino, mailoko mai o na luhiehu o ka manawa.

            Na keia mau olelo kuio a ke kaikamahine alii imua ona, e hoike aku ana iaia, ua makemake oia e ike i hona rumi ponoi i noho ai, aole i kekahi wahi okoa aku, a oia kana i pane mai ai:

            E hahai mai mahope o’u, a na’u ponoi no e kuhikuhi aku ia oe me ka hana ole, oiai, o o@ hookahi wale no ka malihini e ike ana ia wahi, aole mawaho aku ou.

            A oia no hoi ka wa a ua kaikamahine alii ia i ukuli aku ai mahope ona, e hookolo ana no kahi ana i makemake ai e ike.

            I ko laua komo kokoelua ana aku maloko o ka rumi moe, oia ka wa a ke kaikamahine alii i ike iho ai, ua hooi loa ia aku na hoohiwahiwa ana o kona rumi moe mamua o na wahi e ae oleko o ua halealii la, a ua hewa hoi ka maka i ka nana aku i ke alohilohi mai o na mea hoonani.

 

HE NUPEPA HOU.

            Eia ke’wawa ia nai nei, e hoea hou mai aha he nupepa hou, malalo o ka noho hooponopono ia ana e R. W. Wilikoki, ke oiaio nae hoi e like mana lo@o lehulehu e ha@wawa nei, a ina he oiaio, e nana aku ana no makou i ke kahua i hoala ia ai oia nupape a me kana hana i makemake ia ai.  He pepa puka la oia, a ua like ka ka nui me “Ka Malamalama.”  E @e Kiai Heaha ko ka po?  He malihini hou, wahi a ka pane.

 

            Ua kaawi ae ka nupepa Hoku he peina manawalea no na keiki e kalewa hele nei ia pepa ma ua huina alanui, maka Poaha nei.

 

 

HE @@@ @@@@ HOU UA KIHI MAIKAHI O

ALA @@@

L. B. KERR.

E Kuni Hoop@@@@ aku @@@ a @@@@ i ke wa e hoike

 

Na L@le Kaiak@@ ke @@ @@ i ke $1.00

Na Lole H@@@@@ @@ @@ i ke $1.00

Na Lole @@@@@ @@ @ a no ke $1.00

Na Ki@@@ @@ @@ i ke $1.00

Na Ha@@@@ @@ @@@ laula he 18 keneta o kai

Na U@@moe ha $1.00 a me $1.25 pakahi,

Na Lole @@@nela he 12 i-a i ke dala.

 

            Ma hoopoina i ke kipa mau mai i keia Halekuai i keia waka Halekuai emi hookahi wale no.

L. B. KERR

Honolulu, Alanui Moiwahine

 

 

 

 

KA NOEAU O HAWAII

            Ma ka Ponono nei, Nov 28, i wehe ia ai na mea kuai o ka Halekuai o no mea hanalima a na wahine Hawaii, ma ka kihi o Alanui Moi me Liliha, ma ka hale o Kale Aki, ma ka aoao makai o ke aianui.  O na mea kuai i hoomakuakua ia, oia na peahi, na ie papale, na moena lauhala, na papale i paa i ka humuhumu ia a me kekahi mau mea hanalima e ae he lehulehu wale.  O ka makou e kauleo aku nei i ka lehulehu, e kepa aku ma ka Halekuai o na Oiwi Wahine o Hawaii, ke he ole hoi ike kipa aku i ka malihini, elike me ka olelo:  E ike ia kakou hoa kanaka, o kipa hewa ke aloha i ka ilio.

            Aia no hoi malaila e loaa ai na mea makana makamae no na la nui, e laa ke Karisimaka a me ka Hapen@ia.

 

UA PA U AKU LA

            Ma ka Poakahi, Novemba 30, ua hui hou ae na Elele no ka noonoo a kuka ana no na hana i koe a ka lahui ma o ko lakou mau Elele ia, oia hoi ke koho ana i Hope Peresidena ka Puuku, ke Kakauolelo, a me ka Peresidena Hoohanohahano, o ka mea i loa mai ia makou oia iho keia:

J. K. Kaunamano, Hope Peresidena

Enoch Johnson, Kakauolelo

G. W. Kualaku, Puuku

William White, Peresidena Hanohano

 

            O keia na mea mua loa i loaa mai ia makou i kinohi a e hoike pau ia akku no ke ko ena o na hana i koe ke loaa paumai.

 

            Ua paa mai i ka hopu ia e A@@@ ko Molokai keiki lalawai puhi ekole hae i kela pula aku nei e Kepana Makai Kanae, a me elua M@@@ i hoouna ia aku e ka @@@@@ no Molokai, a ua lawe ia mai @@ ka M@@@@lii o ka po  Poa@@ma nei. @@@ kona @@@ imua o Lunakanawai Ka@@@@ K@@@@ kahi i noonoo ia ai a e hoea mai ana paha i keia mau ia iho.

 

 

KA LAAU HOOLA * A KAMALENA

 

            E like me ka @@a mau, he k@@ @@ no mea i ikeia no na laau lapaau; @a hoi o kumukuai oia kekahi mea oi aku o ka mail@ @@ moa hoi i mauao nui ia, i ka wa e hole ke koko m@ na aa o ke kino, @@@ ka mai @ mai e @aha ai na wahi a pau.  E @@@ me hoopi@@ ana, ua loaa ia’u ka LAAU HOOLA A AMALENA, no ka mai hui ka oi aku o na ;aau lapaau a’u i ike a@@ a’u hoohan@ hoi no na ano mai like oie.  Ua @@@ he @ alakai ana o ka manao ma ka @una @@ e @ pakele ai i ke ola o na mea a pau.

                                    WILLIAM HO@@@, M.D.

                                    @@@@@, Wis

            Kuaiia e na poe hana paau a me ka@ oe @ aku.

                                    Benson Smith & Co

                                    Agena, N@a, H@@@@@ H. @

 

 

            He maumakahiki i hala @@@@@@@@@@@ a au me kekahi mai ko@@ @@@@@@ ole, na moe au maluna o ka@@ @@@@@@@@@ aole loa he mea hiki na u@ @@@@@@@@@ nawaliwali e hekau ana @@@@@@@@@@ hiki i kuu ma i hoao ai @@ LAAU HOOLA HI A KAMALENA, a @@@@@@@@@@ ka loaa ana mai o ka pi@@@@@ awe au laau lapaau no ka’u onana, @@@@@@@@@ na’u i ike mua ole i kona @@@@@@@@@ ae ai,

                                                @@@@@@@@@@

                                                @@@@@@@@@@

            Kuaiia e ka poe k@@ka a @@ @@ @@ @@@ aau.

 

                                                Benson Smith & Co.

                                                Agena, Nui, Honolulu, HI

            Iloko iho nei no o k@@@ wa@@@@ @@@@@@@@@ mai he lila mai kekahi mea ha@@ @@@@@@@@@ Mr. W. F. Benjamin, he @@@@@@@@@@ nupepa no ka , @@@@@@@@@@ e olelo ana:  “Ua loaa @a’u @@@@@@@@@@ aku imua o ke akea, i ke akera, i ke @@@@@@@@@@ aku imua o ke akea i ke kiekie @@@@@@@@@ Lapaau a Kamalena, ua @@@@@@@@@@ lawe ana malolo o ka poai @@@@@@@@@ ohana, a ole, ma o na kanaka la paha @@@@@ o ko@ mokuaina ponoi ihoi he mea @@@@@ aku ka po no e ike no lakou no lakou @@@. O na @@@ kuahi@@ ohana, a hanaui a ma Maina, (loa e Kula, dala a nanahu paha), a e mako ana ho@ ma Dexter, @owa, ua hele mai @ ia @@@ nei @@ mau makahiki kakaikahi i hala ae @@@ mamua o kona haalele ana iho i k@a heme, @@ kahau mai la oia ia’u me ka ninau mai, @@ paka ke kua@ ia nei maanei nei, ina hoi ia h@ ea hiki, kona lawe pu ana ia mau mea @@ @@.  O ka laau hoola a KAMALENA no k@@ @@@@, wa hana nui ia kela iloko o na ohana a ua @@@ia ia hoi ke oia hikiwawe ana o @@@ ke mau a me ka maeeie.  O ka LAAU HUT RALM A KAMALENA, no ka @@@@ , o ka laau hoola @@ @@@@@@, a me ka eha o ka opu a Kamelena, @@ mea hookahi wale no e hiki @e hoopaa ke@@ a la @@@@@  Ua hoohana nui ia keia @@@@ l@p@@@@ ma ka mokupuni o Iowa, a me he @@ @@ @@ hapaha o kela aina i huhamahi ao @@ @@@@ @@ ana i keia laau lapaau.  O na k@@@@@ loaa ia lakou ka noonoo maikai, ua hoike @@ lakou i kekahi mau manao maikai, no ka @@ awe ana i@@@@ hooia kupono no ke ola o @@@ @@@@@ @@ hoelawa ia hoi ma na wahi a paa.”

            Ke kuai ia nei lakou maloko o na hele @ aka a me na wahi haawi laau.

                                    Benson Smith & Co.,

                                    Agena Nui, ma Honolulu, HI

            Mai loko mai o na mea a pau e pili @@ @ela Laau Kunu a Kamalena, e hiki @@ @@

@@@@@@ ia, e hoopakale ana ia i ke ola o @ pua ma’i.  Ke Demobarata, Carrol@oa, K@@.

            Kuai ia ma na hale kauka, a me na wa@@ @@@@@ laau.

                                    Benson Smith & Co.,

                                    Agena Nui, Honolulu, HI

 

OLELO HOOLAHA!!

            E noho ana ka Halawai Nui Ku@@@@ e ka Hui-Kuai Aina o Peahi ma @@ @@ Poakahi, hora 9 a.m. ma Pauwela Apa@@ o Makawao Mokupuni o Maui. Hoi a hiki ae maia la  I na aole pela @ hoopai ia ao.

                                    T. K. Pa,

                                    Kakauole io o ka H@i