Ke Aloha Aina, Volume II, Number 50, 12 December 1896 — Page 4

KE ALOHA AINA, POAONO, DEKEMABA 12, 1896

KE ALOHA AINA

Hoopukaia no ka Pomaikai o ka Lahuialoha a he Nupepa na ka Lahui Hawaii.

EDWARD L. LIKE, Lunahooponopono. E. A. NAWAHI, puuku o KE ALOHA AINA.

Honolulu, DEC 12, 1896.

HE PULE KANAENAE NO LILUIOKALANI

O Liluiokalani kuu Moi,

O ke Kolukahi no Kou hoola,

Me Oe ko aloha o ka Makua,

Me Kana mau hoopomaikai,

E hiipoi oe e ke Kia-ha,

E lai na ale o ka moana,

E ahe malie e ka makani,

E pae o Kalani i ka aina,

Kou ala imi pomaikai,

E hahai ia no e ka lanakila,

Lokahi na mana o ke ao,

Hooko na Aha Kaulike,

Ae na Senatoa,

Hooiaio na poo kalaunu,

Hoihoi na Mana Nui,

Ia Liliuokalani i ke kalaunu,

E o e Kalani Aloha Lahui,

Liliulani imi pomaikai,

Hakuia e KEKUMULIPOHONUA.

Mahekamalu, Dec. 3, 1896.

E OLA O LILUIOKALANI I KE AKUA.

Ua niau palanehe aku ka na kapuai alii o Kalani Aimoku o Liliu o Loloku o Walania i ke Kiionohi.

Ke hehihehiku ala i ka nuku ale

I ke kai halai lana malie Kiina ia aku na Paemoku

I hoa kuilima nou e Kalani

O ka makou wale no puana ae nei, e uhai ia kau huakai hele e na pomaikai he nui, a hiki i Kou huli hoi hou ana mai i ka aina hanau nei, iwaena hoi o kou lahuikanaka i piha i ke aloha ia Oe e Kalani e hele 'la me ka poina ole. Aloha wale ka ikena aku i ka hau iniki ili o Kaleponi. A o ka makou ia e kalokalo ae nei. E ola mau loa o Liliuonalani i ke Akua.

KUAHAUA A KA PERESIDENA O KA AHAHUI ALOHA AINA O NA WAHINE HAWAII.

Ke kuahua ia aku nei i na Lala a pau o ka Ahahui Aloha Aina o na Wahine Hawaii, mai Hawaii a Niihau. E malama ia ka Poaha o kela a me keia pule, i la haipule i ke Akua me ka hookeai no ka nonoi ana aku i ka lokomaikai o na Lani no ka pono o ko kakou aina hanau. E hoomaka ana mai ka Poaha elua o Dec. la 10, 1896, a e hoomauia aku keia hana. KUAIHELANI CAMPBELL, Peresidena Nui o ka Ahahui Aloha Aina o na Wahine o Ko Hawaii Paeaina. Honolulu, Dec. 1. 1896.

 

UA HALA AKU LA O KALANI.

I keia kakahiaka iho ia no i hoea mai ai ka lono i o makou nei, ua hala aku la o Kalani Aimoku no Kapalakiko, maluna o ka mokuahi China. Aole loa i haupu ia e ko ke kulanakauhale alii nei e holo ana o Kalani Aimoku no na aina E, a i ike ia i Kona kau ana iluna o ka moku, ma ka palanehe loa, akahi no a maopopo ae la, e holo ana Oia. Nui ka hoopahaohao ia o ko ke kulanakauhale nei Nona. O Kana wahi leo @ wale no a kakou, "e malama mau i ka maluhia." Ke kalokalo ae nei makou i ka lokomaikai o na Lani, e malama ia Kana huakai hele a pae maalahi aku i ka aina, a e hookomo aku i ka naau o ke aloha ma na wahi a pau Ana e kipa aku ai. Aloha no oe e Kalani, e au la i ke kai ehuehu o ka Moana Pakipika.

KE KAHUA KULANALANA.

Elike no me ka makou i haupu ai, e hoea mai ana he mau manao ahi wela o ka inaina, mailoko mai o ka umauma o ke kanaka i lawe kaokoa ae a kapa ponoi iaia iho he "Kaeaea a he Alakai wiwo ole," pela no makou i ike iho ai, i na manao e hailuku ana maluna o makou, nona mea e pili ana i ko makou mau Luna Lawe Pepa, oia hoi ua papa aku ka makou, aole e lawe i ka nupepa a Wilikoki o helelei ka, ka makou pepa i hookupu ia ai ka manao aloha aina o na kanaka Hawaii a hiki i keia la, aole o na kanaka holoke io a ia nei, elike me na kao ahiu a lelele hele ana iluna o na puu pohaku, a i ole, iluna paha o na pali kahako lele a ke Koae. Oia hoi, e hoomaopopo iho ko makou mau makamaka heluhelu i ke aloha io o Wilikoki i ka lahui, ana e painuu nei i ke aloha aina oiaio, he hoopunipuni a he wahahee ia mau olelo, a penei e ike ia ai ka mea oiaio: I na la mua loa o ko Joseph Nawahi ku ana ae ma ke kulana Kuhina Nui no ke aupuni Hawaii malalo o ka Moiwahine Liliuokalani, i ke Kau Ahaolelo o 1892, a iloko hoi o na  hora helu wale no he 27, ua uumi ia iho la oia e Wilikoki ma, Buki ma, iloko o na leo uwalo a ua Alakai wiwo ole la a ka lahui i moe aku la i ka moe kau hooilo, iloko o na paia anoano o Aliiolani Hale, e noi aku ana e haawi mai i mau hora hou no ua Aha Kuhina la a ka lahui i hilinai ai, e ola ana ko lakou mau iwi, a e ko ana hoi ka makemake o ka lahui i kaunui ai i Kumukanawai hou, elike me ko lakou koho ia ana ma ia kulana. Ke pa e mai nei ka leo @ o Nawahi mai ka lepo mai, mai hilinai i ke kanaka kumakaia, i ke kanaka i ake e lilo i poo no ka lahui ma na ano a pau. He poe lakou ua moni i na hua awaawa a ka Poai Hoomaemae, a kiola mai la i ke Alakai a ka lahui ilalo, mai ke kulana a ke Alii Aimoku i haawi aku ai nana e hana, a e hooko i ko ka lahui mau makemake. Owai ka mea nana i kumakaia iaia. O Wilikoki ma no! Heaha ka hope ma ia hana ana, ua lolelole mai na hana a hiki i ke koho ia ana o  Samuel @ ma. Nawai i koho i keia poe Kuhina Owai mai? Na Wilikoki Ma no. Ke ninau nei makou i ka lehulehu, heaha ko ia nei aloha aina oiaio, o ka lelele hele anei mailoko mai o ka Ahahui Hoohui Aina a Kakela Ma, a i ake hoi e komo aku ma kekahi kulana ano nui o keia aupuni e ku nei, a nana hoi keia mau olelo e maka-maka nei iloko o makou a hiki i keia la; "E kakoo ana au i ka Hoohui Aina a hiki i ke kanaka hope loa." Nupepa Kuokoa, Maraki 21, 1893, A no ka nele ana mai laila mai, ua ake e komo mai iloko o ka pa hipa maemae o ka Aha Aloha Aina, a e ike ia no ma kana mau olelo hookamani, "ua ao ia mai au e ko'u mau hoaloha e kakau aku i ko'u inoa malalo o ke Kumukanawai o ka Ahahui Aloha Aina, a ua huli au i ke Kakauolelo a hiki iho la i keia wa a kakou e hui nei." He mau olelo hoonalonalo wale no ia i wahi nona e koho ia ai i Peresidena no ka Ahahui, aka, aole i ae mai ke Akua e koho i ke kanaka i lauwili i kona mau aoao a pau, a ua pakele ka Ahahui Aloha Aina Makua, mai ko lakou koho ana i ke kanaka kumakaia i ka aina, ka lahui a me ke alii. He oiaio no paha he aloha aina oia ma kekahi ano, a no ke aha ke kumu o kona aloha ana pela? No ke ake hanohano, a no ka ake oihana, a pela aku, a nolaila, ua hoao mau oia e eo mai ia manao kuko iloko ona, ma ka hoohulihuli ana i na kanaka Hawaii, ponoi e lilo i mau koa, e haina ia imua o ka waha o ka pukuniahi a me na pu raifela. No ko makou kuleana maluna o na Luna, e lawe ana i ka makou pepa, aohe ia me Wilikoki, aka, no makou no ia kuleana kaokoa, a no ko makou ike hoi a kamaaina i "Ka Leo," oiai hoi oe e noho ana no i ka poopoo, ua hookuu aku no makou i na Luna e hele e lawe e like me ko lakou makemake, koe ka lawe ana i na haku elua, he mea hoopilikia i ka pono o ko makou mau makamaka heluhelu, a me ia ano makou i hoike aku ai imua o lakou me ka huna ole. Ua lilo @ @ @ o ka Moiwahine @ @ @ @ @ @ @ @ @ hale alii o @ @ @ @ @ @ heaha @ @ @ o ke alii @ @ @ @ @ @ @ @ @ a hiki i keia la @ @ @ @ @ @ nei, @ @ @ wi ana ma kekahi @ @ @ maopopo mua ole. Aka, o ka makou wale no e hoike aku ai @ @ @ mau makamaka @ @ @ nana i na @ @ @ kamailio, @ @ @ no ka mea, @ @ @ kohokoho ana, @ @ @ hanau mamua ke kohokoho e i ka nui o na keiki e puka mai ka wahi o ka hua, he mea io ole, a he mau olelo hoo@ wale no ia. Pela makou e hoike aku nei, ua hala aku la Oia no Amerika, a hoolanalana ai no ka honi ana i na ea o ka aina malihini, a mai lilo hoi ia i me ano kakou e kaumaha ai, oiai, ua noho Oia malalo o na hoomalu ana a ke aupuni e ku nei, a hiki i ka wa i loaa mai ai o na @ paha a ulu ae ka manao iloko Ona, e holo hoomaha aku no na Aina e, no kekahi mau mahine. O ka makou wale no e kauleo aku nei i ka lahui, e alu ka pule ia Hakalau, e hoopae ia aku Oia ma ka aina malihini me ke ola kino maikai, a pela no hoi ma na wahi a pau ana e kaahele aku ai mamua o kona huli hoi ana mai i ka aina hanau o a kupuna. Aloha no Oe e Kalani Aimoku a Hawaii.

KE KAHUA O KE AUPUNI E KU NEI.

Mai ke ku ana mai o ke Aupuni Repubalika Hawaii, mai ka hookumu ia ana mai ma ke ano Aupuni Kuikawa, a hiki iho la i keia la a kakou e kamailio nei, ua hoomaopopo ia ke kulana o kona kahua hana i ku ai, a me kana kahua hana i hoonee ia ai imua o ka lahui iloko o anenae e piha pono kona mau makahiki i ka eha. Ua ike ia, ua oi palua mau aku na hana hoolilo mamua o ka wa e ku ana ke aupuni malalo o ke Aupuni Alii hoi ma kekahi olelo ana. Ua hiki no ke koho ia aku kona kahua i ku ai, e like me na hauwawa olelo e lauahea ia nei ma na pipa Alanui, a me ka ikemaka pu aku hoi i ka hoi hope o na hana e lawelawe ia nei e kona mau kahu hanau, ua like pu oia me ka mokupuni pele, i hoohu ia ae mai ka @ lipo ae o ka moana, a @ maluna o ka ilikai, a @ ana i kona ano @, @ @ ulia maluna iho o @ @. Aole hou he mau @ @ @, e loaa mai ana he @ @ @ e hauoli ai na onohi maha @ ke ike aku i ka hauliuli @ o ke aa pele maluna ona. Pela on makou e koho nei @ ma ka ike maoli aku i na @ @ o kona mau Luna Aupuni @ ai, ma ka hoouna ana aku a noi aku i ko Amerika a @ Europa ahonui, e haawi mai ko laua ae e kokua mai i mau miliona dala aie, i mea e hoopono ai na hana, a e hoola ia ai hoi ko lakou mau @, a hoolilo uhauha, no @ lakou mau pilikoko ponoi, a @ na hoaloha. A heaha ka mea i loaa mai ana ia hana ana, ua hele a hoi @ lakou i na wa a pau moeuhane ai me ka manalana e ko ana, e hoihoi mai ana @ Akua ia lakou me ka hoo@ ka pu ia mai, no ka mea, @ poe lakou aia iluna o ke ahi pele kahi i ku ai, a o kona mau aoao a pau, he hakahaka a @ paa ole kona kahua i @ ia ai, a ua hiki no ke olelo ia he aupuni wawae hookahi, @ he ona Koo e paa ai, a pela no paha ma ka hoomaopopo ana aku, o kona kahua he lima@ a he pakaha a pela mau no @ e hana nei a hiki i keia la.

O KE ALOHA KO KAKOU KAHUA.

Ua ulu mai iloko o ko makou noonoo ana, ka hoike ana aku imua o ko makou lahui aloha, ke kahua kahi a kakou e kupaa mau nei a hiki i keia la, oia no ke aloha i hookumu ia iloko o ko kakou mau puuwai, no ka aina oiwi, ka mea a kakou a pau e makee mau nei a hiki i keia la. Aole maluna o na puu waiwai nui i ku ai ka kakou aloha a hoopaa iho. Aka, he mea makamae i hookomoia iloko lilo loa o ka puuwai, i kahi e hiki ole ai i ka poe powa ke komo aku a wawahi i kona mau pani manoanoa i hookumu ia ai, a i ka mua hoi a me ka popo e nalinali ai, a hiki i ka waiho pu ana o keia kino palaho i ka pelo ka ua waiwai huna la. Nolaila, e ka lahui Hawaii hoomanawanui, ka poe hoi no lakou ke kuleana iluna o ka lepo o ka aina makuahine, ke hoike aku nei makou i ko makou mau leo uwalo, e maliu mai, a e hoolohe hoi i ka leo o ke aloha, oiai makou e ku ana ma ka hoeuli o ka hoike mau ana aku i na mea e pili ana i ko kakou aina, ko kakou lahui a me ko kakou mau alii hanau o ka aina, e nonoi aku ana makou i na manao awahua o na la i hala, e hoopau ae ia mau mea, a e hooka@ iho maluna o ke aloha i ka aina, ke alii a me ka lahui i hoo@ @ ia e kona mau @.