Ke Aloha Aina, Volume III, Number 12, 20 March 1897 — Page 1
| This text was transcribed by: | Kaanana Akima |
| This work is dedicated to: | Helen Smith |
KE ALOHA AINA
HILO BAY, HAWAII
UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO
HOOKUMUIA I MEI 20, 1895
BUKE III
HONOLULU POAONO, MARAKI 20, 1897.
HELU 12.
KE ALOHA AINA
E hooopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Poalima o na pule a pau o kela me keia mahina.
Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule. No ke kope hookahi, he 5 keneta.
E loaa no ka pepa mai ke Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Lula Lawe Pepa.
E pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau me na Mele Inoa, me ke Dala kuike. Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoounaia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.
E hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, na Olelo Hoola ha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.
Aole loa e hoopukaia a hoolahaia kekahi manao ma na kolomu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hoike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.
Ka Nupepa Puka Pule
E ALOHA AINA
Hookahi Makahiki………$2.00
Eono Mahina……………..1.00
Ekolu mahina…………….. .50
Hookahi Mahina…………. .20
EMMA A. NAWAHI
Puuku o
KE ALOHA AINA
EDWARD L. LIKE
Lunahooponopono a Hope Puuku
S. P. KANOA,
Hope Lunahooponopono
O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoouna pololei mai i ka Puuku ma Honolulu.,
----------
LANAKILA NA POE CUBA.
----------
Ma ke ku ana mai a ka mokuahi Alameda i keia kakahiaka nui wale, ua hoopomaikai ia mai ko makou mau makamaka me na mea hou o ke ka ua o Cuba, a oia iho keia malalo iho:
Havana, Mar. 8. Ua loaa mai nei he mau olelo kuhikuhi ia nei, e hoike ana i ke kulana o na kipi ma ke kahua kaua, mawaena o na pualikoa Sepania a me Cuba, e hoike mai ana i ka nee mua o na hana a na pualikoa Cuba ma kekahi hoouka kaua hahana loa, i malamaia ma Costomado.
O ka nui o na koa malolo o ka Alihikaua Cuba, oia hoi o Garia, be 8,000, me 8 pukuniahi nunui, i halawai aku me Kenela Rey, me 1800 koa a me 8 pukuniahi.
Ua luai aku na pukuniahi a me na pukaupoohiwi a na aoao a i elua i ka ukana weliweli o ka make, e holopapa ana me he waikahe la maluna o ke kahua hookahe koko no ke au meume ana i ka mea o laua e papahi ana i ka lanakila, no ka wa i maopopo ole.
A i ka wa i hoomaopopo ia ai ke kulana o na aoao elua, ua ike ia aku la ke emihope ana o na pualikoa Sepania me ka nui o ko lakou poe make, e waiho ana, me ko lakou mau kino, ua hala ka uhane ma kela aoao, i hiki aku ko lakou huina i ka 600 a oi.
O ke kumu nui mai i oi loa aku ai ka make ma ka aoao o ka poe Sepania, oia no ka nui hewahewa loa o na koa malalo o ka Alihikaua Cuba, ua pakolu aku ko lakou heluna mamua o na Sepania.
Ua loaa hou mai no he lono mai Matanzas ae, no ka hui hou ana o kekahi mau pualikoa hou malolo o na Mekia Rodrigues a me Carillo o na pualikoa Cuba, a me Kenerala Molenos o na pualikoa Sepania, ua ahai hou ae no, oia i ka lanakila a me ka hoauhee pu aku i na alakai o na koa Sepania.
Ma ka la 24 o Feberuari, i malamaia ai keia hakaka hope ma Cayo a me Belles.
O Gonzales, ka alihikaua nui o na koa kipi ma Remedios ua kukuku ae lakou he papu, e kue aku ana i ka poe e noho kokoke ana ma Dolores kahi hoi a na koa aupuni e noho hoomalu ana in a ia wahi, i lako in a mea kaua, a me ka poka e kue mai ai i na enemi.
O Kenerala Rodriguez, ka Alihikaua nui no na koa kipi ma Havana, aole oia i hookaulua i ka lele kaua ana aku, me elua mahele koa kaua lio, a me kekahi mau mokukaua, e pili ana i na pualikoa Pizarro o na Sepania, a ua hoouka aku lakou i ke kaua me ka anai pu ana i ke kulana paa o na Sepania i mea ole.
Ua ike ia, i ka wa i auhee ai na enemi, aia hoi, ua waiho iho lakou ia 22 poe make, a me na poe i hoeha ia o ka aoao Sepania, oiai lakou o ahai ana no ko lakou mau oia iho.
He lehulehu wale na lono e ninau ana, aia la ihea o Gomez i keia wa, e ko nei ke au o ka lanakila mahope o ko lakou aoao.
Aohe mea e kanalua ai, aia ke okipu la mawaena aku, kokoke i Lajos, he elua pule i hala ae nei, he 6000 koa e maki ana lakou no ke komohana.
O ko lakou mau pani i waiho ia aku no ka malama a kiai ana ia Matanzas, aia ia ke kiai paa la me ka haka pono loa ia, ua makaukau mua lakou no ka pale mai.
O ke Kino holookoa o keia pualikoa, ua lawa lakou me na poe koa kaua lio makaukau Rodriguez.
Aia no hoi me Kenerala Riveira, he 5,000 ko, i lawa pono me na makaukau kaua a pau, a i hiki hoi ia lakou ke pulumi aku i na koa Sepania a pau malalo o Kenela Welyer.
O kona kulana hoolulu, ana i lawe ae ai, he kulana hiki ole ia i ko ka Alihikaua Sepania noeau kaua ke hoonioni aku, oiai, ua lawa kona makaukau e hiki ai ke ku mai a pale i ke komo ana aku o na enemi e hoohalua i kona kahua hoomoana, ka mea hoi nana e panipani la na kapapai a pau, kahi e hoolele ia mai ai ko Sepania mau lako kaua i uka o ka aina.
Ua laulaha ae uo hoi he lehulehu wale o na lono e pili ana no ko Kenerala Welyer waiho ana aku i kona kulana Alihikaua nui maluna o na koa Sepania, ma Cuba, no ke kumu, oia ka hookuu ia ana o Sanguilly, I na he oiaio io keia lono, alaila, ua kokoke loa kona wa e kahea ia mai ai e ke aupuni o Sepania e hoi aku ho ka hooponopono ana no keia mea.
--------
UA HULI HOI AE NO HAVANA
------
Ua huli hoi ae o Kenerala Weyler i Havana, a ua hoike ia ae, e waiho ana oia i kona kulana A@hikaea Nui no na koa Sepania, mamuli o ka kulike ole o kona manao me kona poo maluna ae, aka, aole @@@ i @@@@@ loa ka oiaio oia mau loao a hiki i ka @@ e maopopo loa ai ka manao e kona aupuni, me ke kulanakauhale Poo Aupuni o Maderida, Sepania. Piailolelole ao hoi ka hana a na aupuni nui.
--------
KA AIHUE NUI.
--------
He mea hoonaluea i ka manao o kekahi wahine waiwai o Los Angeles, Kaleponi, ka lilo ana aku o kekahi mau pohaku daimana, nona ka waiwai io o $1,000, a me $200 dala maoli ma ka bila kikoo, i hamo ia aku ka hulu e kekahi lima palanehe loa o ka mea i maa i ka aihue, ma ka auina la Poalua, Mar. 2.
Ua hoike ae oia i keia lilo ana o keia puu dala kiekie mai kona poholima aku, ke kumu nui e hiki ole aku ai oia i Wasinetona, ma ka la hookahakaha o ka Peresidena hou o Amerika Huipuia, ma ka Poaha aku nei, Maraki 4.
Ua hoea ae keia wahine kuonoono a ulakolako o Kaleponi iloko o ka malama o Feberuari la 20. Ua haalele iho oia ia Kaleponi i ka la 20 o Ianuari, a ua kaahele aku ma na apana Akau o Nu loka, me ka loaa ole iaia o kekahi kuia ma kana huakai hele, a pela no hoi ma ke kulanakauhale o Kinakina@i.
Aka, i kona hoohiki ana aku i Kikako, me ka hoomaha ana iho no kekahiu mau la, me ka manao, mamua ae o kona hoi na mai, mai Wasinetona ae, e huli hoi pololei ae ai oia no Kaleponi.
Ma ka Poalua, Maraki 2. ua hoololi ae la oia i kana papa hana i hoolala ai, oia hoi, ua hoopaa iho la oia i ka manao e haalele awiwi iho ia Kikako, a holo aku no Wasinetona, maluna o ke Kaaahi "Blare ol' Glory."
I ka auina la Poalua, ua hele aku la oia kauhale kuai, e kuai ohenana ai, i mea hana nana, no kona wa e makemake ai ma na mokuaina Hikina, olai oia ma kana huakai kaahele.
O na opuu daimana, kumu kuai nui, a me kekahi mau pohaku makamae, a me $200, eia ia iloko o kana wahi eke dala. Oiai oia e kamailio ana me ka mea halekuai, a eia iho oia ilo ko o na kakahele o ke kamailio a o kana wahi eke hoi, eia ia iluna oke pakaukau kuai kahi i kau ai, a i kona lalau ana aku me ka manao e uku aku i kana mea i kuai ai, aia hoi, aohe hua i koe iho iloko o ka punana, ua hiu ia aku la a lilo.
Imua iho la no ia o ke alo la, a o ke lilo iho la no ia. Pela anei ma Hawaii nei? Aole! No ka mea, he aina keia no ka maluhia, aole no ka hao wale.
-------
KA HIHIA PEPEHI KANAKA O DURRANT.
-------
Ma ka noho ana mai nei o ka Aha piha o na Lunakanawai Kiekie o Amerika Huipuia, ma ka hihia pepehi kanaka o W. H. T. Durranat, o Kaleponi ae nei, ia Blanche Lamont, oia wahi hookahi no, ua hooholo mai nei he 6 mau Lunakanawai Kiekie e apono ana i ka olelo hooholo a ka Lunakanawai o Kaleponi ae nei, e ahewa ana i ka mea i hoopii ia.
Ua kokoke e piha ka elua makahiki o ke kuekaa ia ana o keia olelo hooholo e na loio o ka aoao pale e ake ana e loaa kahi o ka pono ma ka aoao o ka mea i hoopii ia, o ka hele ia mai na Aha mai i alo, a hiki i ka Aha piha, kahi e hiki ole ai ke loaa hou aku he ipuka nona e hemo hou ai, a akahi no a pau ka oni ana, a hooki no hei ka paeli ana o ka puniu o ka lolo o ka loio nana i lawelawe keia hana me ka noeau nui.
Aole no ka nui o ke dala ke kumu o kona hooikaika ana ma keia hana, elike ma ke ano o ka hapanui o ko kakou poe loio maanei nei, aka, no ka minamina i ka uhane a ke Akua i haawi mai ai iloko o ke kino o ka mea pepehi kanaka, ina @@@ hoi i pepehi ia, a iloko no oia hooikai@@ ana, me ka huli pau ia o pa mea liilii a pau.
Ua hiki mai la ka pahu hopu hope loa no na hoohalehale ana no kona oia ma ka lokahi ana o kela poe Lupaka nawai @@@@ e apono ana, e li ia oia maluna o ka laau @@@@@@ a i keia la, ke @@@@ ia nei kona mau la maluna o ka @@@@ o ka @@@@@ ma @@, @@kona aoie hoi ma na minule.
-------
NA HOOHOOI O KA MANAWA
-------
Ua hoike ia mai ia makou me he ia, ke wehe ia nei kekahi mao iau o na aina e mai, iloko o ke kakou hale keia, mamuli o kekahi mau maoao i ike ia i loko o na nupepa @@@@ e kakounei i keia aupuni a oia ka makou e ninau nei i ka @@@@@ oia @ @ loaa i hei ia mai ia makou?
O ka makou e ia e aku nei i aia @@@@@, i na ua hana io ia, mai noho a hana hoa aku, a i ea aoie i hana ia, mai no a @@@@ e @@@@ aku.
O ka lohe ka oia, o ke kau ia make