Ke Aloha Aina, Volume III, Number 16, 17 April 1897 — Page 8

Page PDF (771.20 KB)

This text was transcribed by:  Danna Ebia
This work is dedicated to:  Daniel & Anna Asinsin

KE ALOHA AINA, POAONO, APERILA 17, 1897.

 

HE MOOLELO HOONANEA

NO KE

Keikialii Alabati.

Ke Kaeaea o Pelekane.

A ME

Ka Ui Madelina.

Ke Kukui Uwila o Ainapo.

Hoohenoia no KE ALOHA AINA

            Na keia ano uluahewa o ke kaikamahine alii, ua hookaumaha loa ia ka manao o kona mau makuakane, a pane mai lo oia imua o kana kaimakahine me keia mau olelo o ke ano makua makee keiki oiaio, penei:

            E ka maua keiki aloha, ka mea hookahi hoi mailoko aku o ko maua puhaka, a i manaoia hoi, ua lawa ka hakahaka o ka nohoalii o kou mau makua mau e pani.

            I keia wa, ke hoike mai nei ko’u mau helehelena nani, i ka mae ana iho o kona nani mua, mamuli o kekahi kumu a’u e haupu wale nei, ua haule paha oe i ka hewa me kekahi mea, i kupono ole i kou kulana e kuu keiki?

            Ina eia iloko nei o kou aupuni ka mea nana i hoonawaliwali i kou mau aakoko ua oi loa aku ko’u pono e lawe ae i kona ola mamua o ko’u ike ana aku iaia e noho hoomalu mai ana maluna o ka lahuikanaka a kou mau kupuna i malama ai.

            Ina hoi o ka mea au i aloha ai, a he mea oia mawaho aku e ko kaua aupuni alaila, ua hauoli au i ka panai ana aku, wa oi aku ia o ka pono a me ka maemae mamua o ka mea e ae.

            Nolaila, iwaena o keia mau mea elua wa hiki no ia oe ke kaana pololei nou iho, a hoike mai i ka mea oiaio imua o’u, ina ia he mea e hooluolu ia ai na la o kou ola opiopio ana.

            Aole no hoi o’u makemake e hoike mai oe i kekahi mea, me ka nele i kaoiaio maloko, i hiki ai ia’u ke hoolako aku i kau mau mea a pau i makemake ai.

            O keia mau olelo maikai a kona makuakane i ninau aku ai iaia, ua lilo ia he hana nui iloko o ka puuwai o ke kaikumahine aliii iloko oia mau minute, e noonoo ana no kana mea e pane aku ai a i ka hope loa pane aku la oia penei:

            Ua hou poluiuhi la ko’u noonoo, he mau la i hala ae no a ua lilo hoi ia i mea e hoonawaliwali ai i ko’u kino, me ko’u manao e noho mehameha iho no au malalo o ko elua malu, a hawaiina la hope o ko’u ola ana.

            Aka, e hoike aku au mua ou e kuu makua aloha na halawai mai au me ka uhane nani a maemae o kekahi keiki nana i k@ aku i ko’u noonoo a pau maluna ona.

            Aohe ona lua a’u i ke ai iwaena o ko kaua mau makainana a ke manao nei no hoi au o ka mea a kuu naau e aloha nei, aole oia no ka aina pahaohao o Ainapo nei.

            Aka, me he moa la no kekahi aina mamao loa aku ia mai ko kakou aina aku nei a’u @ e hoomaopopo nei he mea oiaio ka’u i koho ai.

            Kulou iho la ko poo o ua ui nohea la ilaio a na ka waimaka no e hio o mai kona mau lihilihi iho me ka hiki ole i kona mau lima palupalu ke @ omi aku i ka hana a ka waimaka e hue lani mai la, mailoko lilo mai o konapuuwai.

            Ua palulu ae la oia mamua o kona mau maka o kona kamaka nui, a kona makuakane i haawi mai ai iaia, he mea e hoike ana oia ka hooilina o ke kalaunu, a nona wale no ke kuleana e paa ai ia mea a hiki i ka wa e loaa ai o kona kokoolua.

            O keia mau haawe luuluu e hekau ana maluna o kona kino, oia ka kona makuakane e haka pono aku la maluna o kana lei aloha he keiki, ka hua hookahi hoi a ka Ao i loaa mailoko mai o ko laua puhaka.

            Kakali malie iho la kona makuakane o ka ea ae o kona poo iluna, a haawi aku i na olelo hoolana, e hiki ai ke hoomaalili ia ae ka wela o kona umauma, e hana palena ole la iloko o kona puuwai.

            A no ka hapaha hora a oi o ko kona makuakane kakali ana i ke ea ae o ka poo o kana kaikamahine iluna, akahi no a lapakoi ana a ka manao.

            A ia wa no hoi i ea ae ai oia iluna, a holoi ae ia i na waimaka maemae, i hoopulu iho i kona mau onohi alii i na minute mamua iho.

            A oia no noi ka wa a kona makuakane i pane mai iaia me keia mau huaolelo o ka makua makea oiaio i ke keiki, i ka i ana mai penei:

            Eia oia ke hoehaeha mai nei i ka puuwei o kou makuakane a me kou mama aloha, a i ka wa paha a kekahi o maua e hoao aku ai e kaohi, a e aua mai i ka hookuu laelae ana aku i kou mau manao aloha,o kou wa koke no ia e ku kohana ae ai mai ko maua alo aku,a hoomaka aku i kekahi hana e hoopoino ai i kou ola.

            Nolaila, e hai aku au i ka mea a kou naau i hooholo ai, a oia hoi ka mea e hoopau ia ai o kou mau manao naauaua mahope o ke aloha oia hoi:

            Mai keia la aku, e liuliu, a e makaukau nou iho, no ka nele ana ma kau huakai huli i ke aloha, no ka pono o kou noho ana ma keia ao inea.

            He mea nui a koikoi ka hoao ana o kekahi kaikamahine, i lawa ole ka ikaika no ka hele ana ma kekahi huakai hele, i akaka ole kona pahu hopu e hele aku ai.

            Aka, aole nae ia he mea nana e hoonawaliwali mai i ka ikaika hana a na aakoko o kou puuwai e pauma la iloko o kou kino mai luna a lalo, a oia auanei ke kokua nui nana e pale i na pilikia a pau mamua o kou alahele e kuu kaikamahine aloha.

            E hookuu aku ana au ia oe e hele e iau ma na welelau o ka honua i ka mea a kou naau i aloha ai.

            Me ko’u hoomakaukau ana i kekahi moku kupono no ka hoouna aku ia oe e hooko i kela kumehana, na a i lawe ae i ke ola o kekahi poe opiopio i piha pono i ka ui a me ka nani.

            O kou la e kaawale aku ai mai ko maua alo aku, a mai kou lahui aku hoi he la nui ia a me ke kaumaha a he la hoi i ike ole ia kona lua ma na wahi a pau o ke aupuni o Ainapo nei.

            E kuahana pili aupuni kou kaawale ana aku mai ka aina nei aku, malalo o ke sila o ke mana hooko me ka hoike pu ia ana aku hoi e hoohakahaka ia iho ana ka makalua o ke kuleana Hooilina M @ ma o kou waiho ana mei no ka manawa au a hele ai.

            He hana kaulana nae nau i kou la we ana ao ke keehina mua loa o kou huli ana i ka mea o kou naau i aloha ai aole hoi ma ke ano he kane, elike me ka huli ana a kekahi poe e ae.

            A oia ka kou makuakane e hookuu aku nei ia oe, e hele me ka hopohopo ole ma na wahi a pau o ka honua.

            O keia mau olelo a kona makuakane i hoopuka aku ai ima o kona alo, e ae ana iaia e hele e imi i ka mea a kona naau i aloha ai.

            Ua like ia me ka moanawai i hoohakukoi ia kona mau ehuwai e na kikiao makani ikaika e pa iho ana maluna o kona ilihualaia.

            A na keia mau olelo maikai hoi a kona makuakane iaia, nana i hoihoi hou mai i na manao aloha iloko ona no kona mau makua.

            A oia hoi kana i pane hope loa aku ai imua o kona makuakane penei:

            O kou haawi ana mai i kou ae e hele au e huli i ka mea a ko’u puuwai i aloha ai, he haawi ana mai ia ia’u i ka ike a me ka naauao e hiki ai ia’u ke malama i ko’u aupuni me ka maikai, i ko’u wa e kau ae ai ma kou hakahaka.

            A oiai noi, aohe paha he mea ola i hanau ia mai elike me ko’u ano, ka aa e hele imua a make a ola hoi no ka mea a kona uhane i hooipoipo ai.

            Nolaila, o ka mea nui wale no au e kali aku ai, oia ka hoike pololei ia mai o ka la a me ka hora au e haalele iho ai i na kahiko nani o kuu aupuni, a me ka lahui hoi au i aloha ai.

            He mea ole na mea a pau, ke ole au e ike mua, pehea la ka loihi o na la mai keia wa aku, a hiki mai ua la ala au e hookuu mai ai ia’u e hele auwana aku mahope o ka naauaua i ke aloha.

            Huli mai la kona makuakane a pane mai la i kana kaikamahine me keia mau wahi olelo pokole:

            He hookahi pole mai keia wa aku, ua laua na hemahema a pau no kou hele ana ma kau huakai hele wahi a kona makuakane.

            O keia no hoi ka wa o ue ui la o ka aina i haiamu mau ia e ka pouli i haalele iho ai i kona mau makua e noho ana iloko o ko lakou rumi paina me ka hamau loa, aoha wahi puai leo ae.

            Omi ka laua kaikamahine ua puka aku la oia a hala iwaho o ka maiapua ana e mili lima mau ai i ko lakou mau lihilihi.

            Oia no hoi ka wa o ka makuahine i pane aku ai kana kane me keia mau olelo.

            Ua akaka loa he mau la helu wale no koe, alaila, e hookaawale mai ana ka kaua milimili i manao ai nana e hoopiha iho i kou makalua ke hiki mai i kona wa kuu no e lilo ai i mea pani ma kou hakahaka.

            O ko’u manao i keia wa, e kuahaua ia aku imua o ka lahui, iloko o na la eono mai keia la aku, e hele mai na makaamana a pau e ike i ka Hooihua Moi mamua o kona haalele ana.

            O keia mau olelo a kana wahine ia’a ua lilo ia he mea maikai i kona manao a oia kana i pane mai ai ua apono au ia mea a e hookokoke ia aku ana ia manao mahope aku e ko kaua hemo ana aku maikoko aku o keia rumi.

            I ka pau ana o keia mau olelo, ua puka aku la laua maikoko aku o ka rumi elua a hoi aku la no loko o ka rumi @ okepa kahi hoi a ka Moi i haulele iho ai i kana wahine e noho hooka@.

            Komo aku la oia maloko e kona rumi kakau palapala, a kahakaha iho la i keia mau huaolelo penei:

            He eono la mai keia wa aku, ua makemake ia na mea a pau e hele mai e ike i na helehelena nani o ke kaikamahine alii mamua o kona kaawale ana aku mai keia aupuni aku, malalo o kekahi kumuhana ano nui.  E hoolohe i keia.

 

MAU AINA KUAI!!

            A ia ma ke alanui e pu la iuka o Kalihi mahope aku o ka Halekula o Kamehameha koke i ke Aianui Moi, he

40 Apana Aina

50X100 i makaukau no ke kuai aku i mau Pahele noho no ka poe e makemake ana.  Aia pu no hoi malaila ka POHAKU KUAI.  He hookahi hapakolu e hookaa mua ia a o ke koena loko o 3 makahiki e hookaa ai.  No ka poe ake ana e ike i ke kii o ka aina e ninau ae ia N. Fernandez keena hana e pili pu la me ko J.O. Carter, (Keo Kaaka.)  Alanui Kalepa, a i ole ia

ABERAHAMA FERNANDEZ.

Telepona 280

Kalihi, Jan 18, 1897

jan 18 dly & wky  tf

 

NA APANA AINA HOME AEKAI MA WAIKIKI-KAI.

            A ia he 107 mau Apana Aina no ke kuai ma Kekio, Waikiki-kai, ma ka aoao mauka o ka pau ana o ke Alahao o ke Kaa Hapaumi, a e pili ana me ka home aekai o Mrs. Lemon, e huli pono ana hoi kekahi mau Apana i ke kahua hookani bana ma Mokupani Maki.  He iliwai likk ke kahua o ka aina me he pakaukau pahupahu la.

            Aohe wa e ae e loaa ai na Home aekai o keia wale no.  He oluolu maikai ke kumukuai.  No na mea i koe, e ninauia.

W.C.ACHI & CO

Na @ o na Waiwai Paa

A i ole ia  R.W. WILIKOKI

 

David M. Kupihea

  1. He mea malama a hooponopono i na Buke Helu Waiwai.
  2. He mea hana i ka I’aiapaia Kuai, moia ki aelike. Hoohui (Partnership, Corporation, and etc.)
  3. He mea ike i na rula e maalahi ai ka lawelawe ana i na Oihana Kale a e keia me kea ano.
  4. He me unuhi olelo.
  5. He mea kokua i na mau pili ana aina.
  6. He mea wehewehe i na hihia like ole i pau a ke Kanawai.
  7. He mea Kuai aina Dala ma ka liolio.

 

HAWAIIAN COMMERCIAL AGENT.

            He Arena Kalepa i na Waiwai Hawaii e keia a me keia ano.

            E hua no ke Kupe, Uala Pia Kaia Laiki a pela aku.

            E ona me na hipu a me Puaa mamua keia ekahi.

MR. AGENA KAUOKA I KA ANO WAIWAI O KA ANO A PAU MA NA AINA E

            He olaola na kuke ana a ke olaola ka @ end

 

 

           

E HOOMAKA ANA I KEIA POAKAHI.

 

No Hookahi Pule Wale no.

            E haawi ana makou i ka poe kuai mai i ka mana o ke kuai i ka nui no na mea liilii.

Na Kalakoa Amerika he 30 i a i ke 1 00

Na Dimiti he 14 i a i ke 1 00

Na Lole Kalakoa (Duck) he lo i a i ke 1 00

Na Lole Keokeo he 20 i a i ke 1 00

Na Lole Hauhuli he 15 i a i ke 1 00

Na Kalakoa Haekaeka he 20 i a i ke 1 00

Na Dimiti he 12 i a i ke 1 00

Na Lole Kikokiko he 8 i a i ke 1 00

Na Keokeo he 15 i a i ke 1 00

Na Pale Uuluna 42 iniha lau’a he 8 i a i ke 1 00

Na Halii Moe 81 iniha laula he 16 keneta o ka i a.  Na Halii Moe 90 iniha laula he 22 ½ keneta.  Na Halii Moe Nani 81 iniha laula he 20 keneta o ka i a.  Na Pale Pakaukau Lilina he 37 ½ keneta o ka i a.  Na Kawele Holoi Lima Damaseka he $1 25, 1 75, no ke kakini.  O na Lole Aahu o kela kikina aku nei he 15 keneta o ka i a, mamua aku nei he 25 a $1 00, 1 25 a me 1 50 o ka mea hookahi.  Na Papale Kapu o na Kane he 45, wale no kene ia Na Papale o na ano a pau ma ke kumukuai hapalua like.

            Mai hookuu i keia wa kupono loa e hele mai ai i ko makou Halekuai.

                                                            L.B. KERR.

                              HONOLULU ALANUI MOIWAHINE.

 

KA LAAU HOOLA –

A KAMALENA.

            Ua makemake au e hoike aku i ka waiwai o ka Laau Kunu a Chamberlain ma na wahi a pau.  Ua hoopakele mai oia ia’u mai kekahi kunu ikaika loa i loohia ia’u, iloko o 24 hora, a no ia kumu ke hoike aku nei au me ka oiaio aole au e hele wale me ka loaa ole o ia Laau kaulana.  O keia ka Laau helu ekahi iwaena umi tausani.  O.R. DOWNEY, Lunahooponopono o ka Democrat, Albion, Ind.

            Kuaiia e na poe hana laau a me ka poe kuai iku.

                                              Benson Smith & Co.

                                                    Agena Nui, Honolulu, H I

            He oiaio no hoi, he haawina kiekie loa ia i loaa i na poe kalepa, i mea hoohoihoi aka i na poe kuai mau iloko o ko lakou mau ha kuai a i hoakea ia ae hoi mai ka Hui Kule Laau o Meper a me Eshlman, Sterling, ILL a i hooia ia ae hoi e Mr. Eshleman:  “Iloko o 16 makahiki o ko’u lawelawe ana i ka hana kuai laau lapaau, aole loa au i ike a i ole i ka ai a i ole hoao i ka laau lapaau i haawi ia, i oi aku ka maikai, @ me ka Laau Kunu, Korela a me ka Laau.  Hi a Kamalena.

            Ke kuai ia nei lakou maloko o na hale kauka a me na wahi haawi laau,

                                              Benson Smith & Co

                                                   Agena Nui, ma Honolulu I

            Ma ke kakahiaka o ka ia 20, Feb. 1896, ua loaa iho la au i ka ma’i rumatika a waiho iho ia iiuna o ka moe a hiki i Mei 21, ua loaa mau la he omole Laau Hoola a Chamberlain.  I ko’u hoao mua ana, ua loaa mai la ia’u ka oluolu a i ka lua o ka manawa o ko’u ina ana ua kaa iho la ia’u ke ola.  A mahope koko he o keia ua ola loa ae ia wau A.T. MORRAUA, Laverne, Minn.

            Kuaiia e ka poe kauka a me oka poe paina laau.

                                                Benson Smith & Co.

                                                      Agena Nui, Honolulu, H I

            Aole e hiki i kekahi kanaka ke lilo i Kiaai na no kekahi wahi, koe wale no ma ke kobe lokahi ana a na hoa e noho pu ana, o Geo W. Humphrey he kuaina i ike nuiia no Swanson, Ohio, a ma ka la 17 o Ian 1896, ua kakau iho la oia penei.  Ma keia ke hoike aku nei au i ki mahalo i ka Laau Hoola Kunu a Chamberlain.  O ko’u ohana a me na makamaka ua hono lokou, a ue ike hoi he laau maikai loa no he kumu a me ke anu.  GEORGE W HUMPHREY.

                                               Benson Smith & Co.

                                                       Apena Nui, Honolulu H I

 

OLELO HOOLAHA

            Ke hoike nei au ma ke akea owau o P. Peahi Napahi o Kipahulu, mokupuni o Maui, keiki a n uahi i make kauoha ole.  Ke hoole aku nei au me ka oiaio aole he kuleana piha ko Luuku, whaine mare a Nawahi e hawiilo aku ai ma ke kuai, maruki i ka aina e @ end.

 

P PEAHI NAPAHI

Kipahulu, Mar 19, 1897

 

WILLIAM KAMALI.

            HELU EKAHI ma ke @ end