Ke Aloha Aina, Volume III, Number 18, 1 May 1897 — Page 5

Page PDF (857.22 KB)

This text was transcribed by:  Aki Astrid Dinda
This work is dedicated to:  A ko'u makuahine :-) me ke aloha

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, MEI 1, 1897

 

loa hookahi o lakou, o na lima hana, i lawe pu me keia huina dala maoli elike me na rula kuhikuhi.

          Oiai na limahana ma na kahi hoomalu o na paahana ma Honolulu, ua haawina ia lakou he haawina uuku o na mea ai, oia hoi, ka raiki wale no i kela a me keia la, he mea hoi i ku pono ole loa i ko lakou mau ola pakahi ma kela wahi hoomalu. No ka mea, ua like keia hana me ka hoonawaliwali ana i ko lakou mau ola a mawaena hoi o na wahine, ua hoemu ia aku lakou elike me na pupule.

          Mamuli o keia hana, aia ke hoeueu ia ala ko Kauna Okuma manao, ke Kuhina o na aumoku kaua o Iapana, ho ka hoouna ana mai i kekahi moku kaua i na kapakai o Hawaii nei, aole hoi he elua, elike me na lono lauahea e hoouna ia aku ana no Hawaii, no ka malama ana i na Iapana e noho ana malaila, me kekahi lima a me ke aupuni Repubalika Hawaii ma kekahi lima.

          Ua hoike ae ke aupuni i kona manao kalai aupuni no na mea e pili ana ia Hawaii, a wahi ana i hoopuka ae ai.

          O ke aupuni o Iapana, aole loa oia i alakai ia malao o na hana hoopilikia wale aku, i kekahi wahi aupuni uuku, elike me Hawaii. A heaha hoi ka Iapana e hana ai, ina penei iho la kahi Repubalika e hoehoeha ma ia, oiai hoi ke kuikahi mawaena o na aupuni elua e paa ana, ke kumu nui hoi nana i kono mai i ko Iapana e holo aku no na Paemoku Hawaii ma ke ano akea, me ka hookahi ole ia.

          O Mr. Shimamura, kekahi o na Iapana kulana kiekie e noho la ma Hawaii, ua ao ia aku nei ola e Kauna Okuma, e hele aku e kuka pu no na mea pili i ke kuikahi.

          Eia kana hoike ke kali ia aku nei, o ka hoea mai, a me he mea la, mahope iho paha o ka la 20 o keia mahina, e hoea mai ai kana hoike, a me he mea la, aia iloko oia hoike, he mau mea kekahi e hiki ai ke noonoo koke ia ma keia mua koke aku, no ka pono o ka lahui Iapana e hele nei no Hawaii.

          Ua waiho pu aku no hoi o Kauna Okuma he mau ao ana ia Mr. Hoshi, ke Kuhina Noho Iapana, ma ke Aloalii o Wasinetona Amerika Huipuia, no ka Amerika mau hana no na mea pili ia Hawaii, i hoomaopopo ia ai ko lakou kulana eia paha oia ke makemake nei e hoohui aku i na Paemoku Hawaii malalo o kona malu, elike me na mea i hoike la ae eia oia ma ke alahele o ka hoohui aina.

          Ua loaa koke ae no na pane ana mai ke Kuhina Iapana, Hoshi mai e noho ana ma Wasinetona, a i hoi keia ae hoi maloko o kekahi mau nupepa, no na mea e pili ana i ka ninau hoohui aina, mawaena o Hawaii a me Amerika, a i waihoia aku hoi mai ke keena mai o kona aina e.

          A me ka hoohui ana i kona manao pili aupuni a pau, a lilo i mea hookahi, ka hoike akaka no ko Amerika noonoo no ia ninau pili aupuni.

 

AIA KE HULI IA ALA NA KEENA AINA E.

 

          Kobe, Aperila 11.    Eia na koikoi o na Hui Hoopae Limahana, ua haalele iho ia Kobe i keia la no Tokio, no ka huli ana iloko o ke keena o ko na aina e, mamuli o ko lakou mau manaopaa i hooholo e ai.

 

MOKUKAUA.

 

          Yokohama, Aperila 12.    O ka pilikia i ulu ae mawaena o ke Aupuni Repubalika Hawaii, a me 600 limahana Iapana mailuna aku o ka moku Shinshu Maru, ua hoomahuahua mau ia ae ia i na wa a pau.

          Ua huli hoi mei keia moku me ka hooi mau ae i ke pahaohao ma ka hoihoi ana mai i kana mau ohua ana i lawe aku ai.

          O na launa ana mawaena o ka Adimarala a me ke keena o ko na aina e, aia ia ma ka alahele o ka nee awiwi ana me ka hikiwawe; i keia wa ano.

          O ke Kuhina o na aumoku kaua, oia hoi o Marquis Saigo, ua hoike aku oia i kekahi lono telegarapa Yokosuki, Port Adimarala, ma ka Poalima, a ua koho ia aku me he mea la, e hoouna ia aku ana i manawa i Hawaii.

---

 

KA WAWAHI HALE MA KEALIA.

 

          Ma ke kakahiaka Poalima aku nei, i ka wa i hele ia aku ai e wehe na puka o ka halekuai, aia hoi, ua ike ia aku la, ua wawahiia kekahi wahi o ka halekuai e kekahi mea i ike oleia kona ano. Mahope iho o ka nana pono ia ana o na wahi a pau o ka halekuai, aia hoi, ua hoonee ia aku ka pahu hao he 50 kapuai a kokoke i kahakai.

          Ua loaa aku ka pahu hao ua manumanu, ua hoao ia e oki me ke koi lipi liilii, a i loaa aku no hoi e waiho ana ma kahi kokoke i ka pahu hao. O kahi laki wale no, aole i hemo ke pani e puehu ai ka hulu o na mea oloko.

          Aole i loaa ke mea nana hana kela hana ekaeka, a hiki i ka Poaono iho la. He keu no ka makou ole.

---

Nui a lehulehu ua luina mahuka o na mokukaua Amerika i hului pauia ae no ka halewai.

---

 

KIPU IA HE KIPI CUBA A MAKE LOA.

 

          E hoike ana kekahi mea kakau nupepa e noho ana ma Havana, Cuba, i ke ano o ka hookolokolo ana o ka aha koa, ma ka hihia o Garcia, he opio i hoohuoiia, ua komo pu oia ma na hana kipi i ka poe Sepania, a penei kekahi moolelo i hoikeia ao nona:

          Havana, Apr. 14.    O Pedro Garcia, ua kipoka ia i keia kakahiaka, no ke kipi, i ka la mamua iho onehinei, ua kipuia no hoi o Jose Gonzales Romero.

          O Garcia, he keiki opiopio loa oia, a i hoopaaia hoi ma kahi kokoke i kahi e hoopaaia ana o kekahi pio ma kekahi aoao mai, a no eono hoi mahina ka loihi o ka manawa i hoopaaia ai oia maloko o halepahaao.

          He mau hoahanau kona he elua, o kahi ma ke kulanakauhale o Nu Ioka, a o kekahi hoi ma Ki Komohana.

          Ua hopuia o Garcia ma ka hale o kona makuakane no ka manao e kipi i ke Aupuni o Sepania. Mahope iho o ka hala ana ae o eono mahina hoopaahao, ua hoololiia, ma ka hoao ana e laweia mai imua o kekahi aha hookolokolo pokole, he hookolokolo ana e, e hookahi pule i hala ae nei.

          O ka hope o keia hookolokoloia ana, iloko wale no ia o 15 minute o ka noonoo ana, a ua haawi mai la ua aha hookolokolo pokole la, e ahewa ana iaia no ka make, oia hoi, o ka mea maa mau, a oia no hoi ka mea i hana mau iloko o na aupuni naauao o ka honua, he heluhelu ia aku na mea e pili ana i kona kumu i ahewaia ai, a me ia ano lima kakauha i hooko ia aku ai ka hoopai o ka make maluna o keia opio Cuba he 12 hora mamua iho o kona kipokaia ana.

          He lehulehu o kou mau hoanoho i lawe ia aku mailoko aku o ka hale paahao no ke kipoka ia, aka, aole loa au i ike i kekahi mea i oi aku o ke kaumaha ke puanuanu a me ka wiwo ole, elike me keia opio Garcia.

          Ua hoomakaukau mua oia iaia iho, mamua o ka hiki ana mai o kona wa e make ai, ua hoaahu iho la oia iaia iho me ka malama ana me ke akahele.

          Me ka hikiwawe ua kani mai la ka hora 7 o ka po, ua hoea maila he 8 mau koa i wae ia, ku iho la lakou mamu o ke alo o ko makou mau lua hale i hoopaa ia ai.

          Oia hoi ka wa o ke Kapena o keia mau koa i kahea aku ai i ke pio:

          „Pedro Garcia.“

          „Eia no wau, wahi a ka pane.“

          „E hoomakaukau, a e puka koke mai iwaho,“ wahi a ke Kapena.

          „E wehe mai, wahi a Garcia i pane mai ai, ua makaukau au.“

          Ua pane ia mai keia mau mamala olelo me ka malie, ma paha e laweia ana oia no mawaho aku o ka halepaahao, no ka paina ahiahi me kona mau hoaloha ma kahi o Cappilla.

          A o keia no hoi ka wa i koele aku ai o ka huihui ki a ka wiliki, e hoouai ana i na olokea o ke panihao e paa ana, ao ka wa no hoi ia i nee liilii ae ai o ke pani a hiki i kona hemo ana. A o ka wa no hoi ia i haawi mai ai o Garcia i kona aloha ia lakou a pau.

          Aloha oe e ka mea i piha i ka wiwo ole e uwe nui aku i kou mau hoa, me na leo e holo puni ana i na aakoko.

          Ua hooki iho la o Garcia i ka lawelawe ana i kona mau wahi opeope, akahea aku la ia lakou me keia mau huaolelo o ke kanaka koa a me ka makau ole.

---

 

KA PANE A HELENE IA TUREKE.

 

          Ua lilo i mea ano nui ka pane a ke Kuhina o ko na Aina E o Helene i waiho ia aku imua o ke Kuhina Noho o Tureke, ma ke aloahi o Atenai ke kulanakauhale Poo Aupuni o Helene, a malalo oia kumu, ua hookaakaa ia na maka o ke ao holookoa mamuli o keia mau olelo a ke Kuhina Helene, a e heluhelu ia penei:

          Atenai, Apr. 19.    Ua hoouna aku nei o M. Skouzes, ke Kuhina o ko na Aina E o Helene, he pane no ka palapala a Asim Bey, ke Kuhina Noho o Tureke, a i haawi ia aku hoi ma kona lima, a i hai mua ia aku hoi iaia, mamuli o na hana limaikaika, ma ke ano o ka hooponopono ana i ka noho ana a makamaka i ko Helene Kuhina Noho, ke kuleana hoi mawaena o ka Moi o ka poe Helene a me ke Suletana o Tureke, a me kona mau manao maikai pili aupuni, ka mea hoi i laulaha ae la, a hookomo aku la i na aina elua iloko o ke kaua weliweli, me ka nana ole i ke koko e kulu ana maluna o ka lepo o ka honua.

          He mau olelo oiaio keia, oiai na poe Tureke i hoao mua na hua awaawa o ka hookahe koko, a na ka poe Helene hoi e hoao nei hoopio loa ia mau hana maewaena, a kela lahui maa i ke omokoko.

          O ko laua kulana hakaka i keia wa, eia laua a elua iluna o ke kahua kaua kahi i haawi ai i na kauoha na ka hoonee mua ana mawaena o na aoao elua, a hookahi wale no mea i koe oia ka hiki aku i ka hopena o ka laua mau hana, owai la o laua ka moho ana e kailiku ae i na pono a me na pomaikai o keia noho ana, o Helene paha, a i ole o Tureke paha?

---

 

IAPANA PEPEHI WAHINE.

 

          Mahope koke iho o ka hora 7 o ke kakahiaka Poaono nei, i pahola awiwi ae ai ka lono, aia he hana pepehi kanaka manaonao ke lawelaweia ana e kekahi Iapana nona ka inoa o Himai, maluna o kana wahine, nona ka inoa o Okatsa.

          Ua lawelaweia keia hana ma ka oikioki ia ana me ka pahi umiumi, ma ke kaniai, ka auwae a me ka papalina, i manao ia, aole no paha e pakele kona ola mai ka make mai, a i hopohopoia hoi, mamuli o ka hahau ia ana me ka pahi umiumi, a okioki hoomainoinoia kona kino.

          O ka wahine i hana ino ia iho la, ua ulu mai la na hoohuoi ana iloko o ka manao o kana kane eia paha kana wahine ke hoolaiao nei me kekahi Iapana okoa aku nona ka inoa o Tetsumura, mamuli o ke ano maemae o keia wahine.

          O kahi i hanaia iho la o keia pepehi kanaka, aia no ia ma kekahi hale kahi umiumi ma ke kihi o na Alanui Pauahi me Maunakea, o keia Tetsumura hoi, ua hookamaaina mau aku oia iaia iho me Himai a me kana wahine, a pela i ulu mai ai he hoohuoi mau iloko o keia Iapana, a hiki i kona lawelawe maoli ana i ka hana limakoko maluna o kana wahine.

          I ka pau ana o kana mau hana hoomainoino maluna o kana wahine, ua hoao iho la no oia e pepehi iaia iho ma ka okioki ana iaia iho me ka pahi umiumi.

          O Tetsumura ka hoike mua i laweia ae no keia pepehi kanaka, a ua hoike ae oia, o ke kumu o kona hele mau ana aku ma kahi o keia mau mea, ma ke ano hoalauna no ia. Ua hiki aku ka makai malaila no ka ninaninau ana no keia hana umakoko, mahope koke iho o ka hora 9 o ke kakahiaka.

          Ua hiki pu ao no hoi malaila na kauka Iapana Kobayashi, Mori a me Uchida, no ka humuhumu ana i na wahi i poino o ke kane a me kana wahine.

          Mahope koke iho o kela wa, ua hoihoi ia aku la laua no ka Halemai o Kobayashi ka @ malamaia ai laua me ka @ kaala loa ia.

          Ma ka la Sabati nei, ua @ aku ke kane, a eia no noi @ wahine ke ola maule@ nei, me ka manaolana ole i @ pakele ana kona ola. Eia o Tetsumura ke paa nei ma @Halewai, no ka ninaninau @ no keia hihia.

---

          Ma ka po o Poakolo nei, oiai, @ ai pela o loaa o ka mokupea Sem@ e aoao ana, ua loaa iho la oia i ka @ haalulu, a e ole ka maalo ana ae o @kahi waapa nana i hoopakele ae ia @.