Ke Aloha Aina, Volume III, Number 20, 15 May 1897 — Page 2

Page PDF (772.14 KB)

This text was transcribed by:  Janice Jong
This work is dedicated to:  Gloria Ruiz

KE ALOHA AINA

 

Hoopukaia no ka

 

Pomaikai o'ka Lehulehu, a he N u pepa na ka Lahui Hawaii.

_________________________________________________________

 

EDWARD L. LIKE,

 

Lunahooponopono.

 

E. A. NAWAHI,

 

Puuku o KE ALOHA AINA.

__________________________________________________________

 

HONOLULU, MEI 15, 1897.

__________________________________________________________

 

HE HOOMAIKAI NUI.

_________

 

         Mamuli o na manao maikai a me na hana ulumahiehie a na Ahahui Lala, o na Ahahui Aloha Aina o na Wahine, o ka Apana o Hilo Kaona, ma ka Mokupuni o Hawaii, ka Apana o Hana, ma ka Mokupuni o Maui, a me Ualapue, ma ka Mokupuni o Molokai; i ko oukou hoouna ana mai i ko oukou mau Buke inoa o na Luna Nui a me na Lala a pau o ko oukou mau Ahahui, na hana i lawlawe ia, a me ke kulana holomua malalo o ka oukou mau hookele ana.

         Nolaila, ke haawi aku nei au i na puili pumehana o ke aloha a me na hoomaikai maluna o oukou, a ke kalokalo ae nei i na Mana Lani, i hookahi kakou a pau iloko o ke aloha, e hoomau ana hoi i ka hoomanawanui no ka pono a me ke aloha i ko kakou aina makuahine.  Pela hoi kakou a pau malalo o ko ke Akua aloha.

                  Owau iho no,

           KUAIHELANI CAMPBELL.

Peresidena Nui o na Ahahui

         Aloha Aina o na Wahine o ka Hui Kuwaena.

         Honolulu, Mei  13, 1897.

____________

 

INA HE OIAIO IA, AOHE NAO AI I KA PAPAA.

________

 

        

 

 

 

 

 

 

 

 

 

         He oiaio, ua hoike aku makou i ko makou manao kue no na mea e pili ana i na paahana ili keokeo mai o Amerika Huipuia, oiai hoi na Iapana e kaohi ia aku ana malalo o ke kauoha a ke aupuni makuahine oia poe, aole e hele mai i Hawaii nei, a hiki i ka pau ana o na hana hooponopono aupuni mawaena o na aina elua, ka mea hoi a makou e kanalua nei, he ahona iki mai na limahana Iapana, mamua o keia poe limahana keokeo.

         Ua hoikeike ae kekahi mau nupepa o ke kulanakauhale nei no ko lakou mau manao kalai malalo o heia kumuhana no na paahana i@ keokeo, malalo o ka Fitzgerald lawelawe ana.

         He mea keia na makou e kanalua ele @ ke olelo ae, ua kokoke loa mai na uhane ino i o kakou n@@ ka p@e hoi mana kakou e @ opilikia ma na ano a pau @@@@eu e lawe ia mai ana m@a@eke mai o na poai like @le @ ka @@e a makou e kanalua @le nei @@ @@@@@ @e, he p@@ @a maa i na hana ino, a o ka hope, oia ka ulu mau mai o na hana hoohaunaele iloko o ka noho maikai i mea hekiku wale ia e ka poe naau menemene ole

         He mahalo no makou, ina i kahi o ka poe nana lakou i lawe mai i Hawaii nei e hana ia ai ia mau hana, aole hoi maloko o na pupupu hale o na kanaka Hawaii, aka, he mea maopopo ole no nae ia, ina he mau tausani ko lakou mau heluna e law ia mai ana

____________

 

OIA HANA ANEI IA A KA LUNAKANAWAI KIEKIE.

________

 

         Ua lilo i mea hoopahahao nui ia ko ka Lunakanawai Kiekie Alabati F. Kauka lilo ana i mea kakaolelo maloko o na nupepa o na aina e, ka mea hoi a makou e olelo nei, ua poho a ua lilo loa aku amiloko aku o ka Waihona o ka Lehulehu, kokoke e piha ka $1000, malalo o na uku mahina paa mau, a me na uku kaulele lilo kaahele iloko o keia mau mahina ana i kaawale aku la.

         Ua lilo ae oia i mea kaka olelo no na mea e pili ana i na Iapana limhana, oiai na mea kakau o na nupepa Rochester Demokarata a me ke Karonikala, e hoikeike ana i kona manao no keia kumu nune nui mawaena o na Iapana a me na Luna Aupuni o ka Repubalika Hawaii, a oia hoi ka makou i manao ai, he hana ku ole i ka eehia no kekahi Lunakanawai Kiekie a Poo nui hoi o ka mana Hookolokolo, kona hoikeike ana i na manao kalai aupuni ma na Aina E, a i ka wa paha e lawe ia mai ai o kekahi hana hoopaapaa o keia ano imua o kona alo, heaha ka kakou mea e ike ana, mahope iho o kona lawelawe ana i ka hana, aole anei e ulu mai ana na manao ano e iloko o kona houpo, e hiki ai i ka poe mawaho aku, ke hakilo pono i kana hana a koho iho, aole oia e hookupono ana i kana olelo hooholo maluna o ke kaulike, aka, e hana ana oia elike me na kono e ulu ae ana mai ka puuwai ae, mamuli o keia mau manao lalau ona e hoolaha ia ala ma na aina e.

         Ua hoike ae oia no ke kauoha ana o ke aupuni o Iapana, e hoouna mai i elua mau mokukaua no ke kiai ana i ko lakou mau pono ma Hawaii nei, me ka hoike pu ae o ka Lunakanawai Kiekie, eia he 92 pa-keneta o na waiwai kalepa mai Amerika Huipuia wale mai no ia mau mea, a i ole, o ka hapanui helookoa no paha a pau.

 

 

 

 

 

         No na mea hoi e pili ana i ka Hoohui Aina, me he mea la, o ka hapanui holookoa n@ a pau ala lakou mahope o ka Hoohui Aina, a he kakaikahi loa ka poe e pipili nei mahope o ke aloha a@i, oia no hei ka poe i kapaia Reiali@@, (Wa@awai a hoopunipuni maopopo kela mau olelo).

         Ina io na ka Lunakanawai Kiekie keia mau olelo, i kamailio ia maloko o kela mau nupepa o Amerika, o keia kekahi o na mea oi loa aku o ke ino, mamuli o na olelo ike a ka poe mawaho loa, ka poe hoi aole i kuleana ko kakou mau poopoo a o ka makou e kalokalo ae nei i na lani, e hoolilo i kana mau olelo ike i mea ole.

____________

 

E HOOUNA IA AKU ANA NO IAPANA.

________

 

         Ma ka halawai ana o na hoa o ka Papa Ola, ma ke awakea Poakolu nei, ua hoike ae a Peresidena o ka Papa Ola, eia ka Papa ke liuliu nei e hoouna aku ia Kauka La, malolo o ko ke aupuni mau lilo, no ka hele ana i Iapana, a ua manao ka Peresidena e koho ia i pani ma kona wahi oiai oi @ kaawale ana no Iapana.

         Mamuli o ke kuka o na hoa kakaikahi o ua Papa Ola la, ua hooholo iho la lakou, e kohoia o Kauka Wahie, i pani ma kona wahi, ma ke kulana he Agena a he Kauka no ke awa o Honolulu, oiai hoi o Kauka La, e kaawale aku ana no kekahi huakai i maopopo ole ka waiwai ma ko ka lehulehu aoao.

         He mea kupanaha no keia, aole no i loihi loa ae nei ka manawa i hala o ka Peresidena ponoi no o ka Papa Ola, kai holo aku no Iapana, ma ke ano he hana kana i hele ai no ka pono o ka lahui, a heaha ka kakou mea i ike, mamuli o kana huakai hele? Eia, ua uhaai ia ia mau dala ua pau i ke puhi ia i ke ahi ia mau dala, a ke, hakilo aku iloko o ka waihona o ka lehulehu, ua hakahaka oloko, me he ana la i puanuanu, a ka-wau ka noho ana.

         Pehea hoi i ala hou mai ai keia hana, oiai, aohe hua malalo keia hana i hoouna mua ia aku, a pela no hoi e ake hou ia aku nei, e kiloi hou i keia mau dala a ka lehulehu iloko o na huakai waiwai ole.

____________

 

KE ALAHELE O KA POMAIKAI.

________

 

         Ua lilo i mea nui na hana hoohoihoi e hoohauoli ia ai ka manao, ma ka ike ana aku na k@pa oiwi o ka aina, e hooikaika ana e ho@hu @ kahi mea uuku e loaa ana, ma kahi kupono e hiki a@ ke ike hou aku mahope, a oia mau hana, he alaheie ia no ka pomaikai, @ke hoomae ia aku pe@a.

         I n@ e h@a@ kakou a pau loa e @a@a pela, @@ ke p@le h@a ana aku i na hana ah@@@ a kekahi p@e i-n@@n@@ ole i k@ lakou mau @@hi, alaila, ke kanalua @le nei makou i ka o'elo ae, e loaa @ana ia kakou he noho ana maikai me ko kakou mau ohana, a e ike ia aku auanei ka ohana iloko oia wa, me he kihapai pua nani la, a aala hoi o na pua.

 

 

 

 

           

 

I hoomahui ae la makou i keia, mamuli o ko makou ikemaka ana aku i kekahi mau Hui nui a liilii a na kanaka Hawaii e ku mai nei, elike me ka Hui Kalepa kuai ia a na kanaka Hawaii, ka Hui Kuai mea a na Oiwi o Hawaii, a me kekahi mau hui lehulehu e ae a kekahi poe e ae e malama mai nei, me ka hoao ana me ka ikaika e pale aku i na hana e ponalo ai ke kumu waina.

            O ka makou la e kahoahoa ae nei me ka leo hookahi wale no, "e hoomau loa aku" ma na hana e pono ai ka noho ana, aole o ka hoao me na manamanalima nui e hookomo iloko o ka pakeke, elike me ka hana a kekahi poe o kakou.

____________

 

UA ELEU IO NO.

________

 

      Ua hiki mai ka Peresidena makua o ka Ahahui Aloha Aina o na apana o Kona Akau, i ko makou nei Keena, oia hoi o W. E. Kanealii, a hoike mai la i ke ohohia o kona mau Apana, oia hoi mai Kaawaloa a hiki i Kekaha, malalo o ke kumuhana hoeueu a ka Peresidena Nui o na Ahahui Aloha Aina o ko Hawaii Paeaina, ma ka hana hoahu dala no ka Waihona o ka Lahui.

      Eia iloko o ka lima o ko lakou Puuku, Simona Naimakohi, ka huina o na dala i hiki aku ka huina i ke kanalima a oi ma ke dala maoli, e paa ia ana iloko o ka lima o ka Puuku a he tausani hoi a oi dala ma na mahele i kohoia.

      O ka makou hoahu dala ia e ike aku nei, ke ohohia mai la ka lahui malalo o na hana e hiki ai ke loaa ke alahele o ke kuonoono, a me ke ulakolako o ko kakou noho ana ma keia mua aku; ina lokahi kakou mai Hawaii a Kauai, e hana pela, a hala he mau makahiki ma keia mua aku, alaila, e ku auanei ke ahua nui o ke dala a ka lahui i hoahu ai, a e hiki auanei i ka poe ilihune a haahaa loa, ke hele aku ilaila e hoaie ai me na pakeneta haahaa loa.

      Nolaila, ke paipai ia aku nei na hoa a pau o na Ahahui Aloha Aina, o na kane, na wahine, e hoohalike ae me na Apana o Kona. Hana a me kekahi mau apana e ae a puni na mokupuni, a oia ka makou e kaiokalo ae nei. "Aia iloko o ka lokani ka ikaika, kuee a mokuahana, oia ko kakou nawa@wali."

____________

 

      He @@hi hana K@p@@aha ka kekahi p@e @@ h@@ @a kahi wahi @ Kamanunuwai @@ nei. Ahea no hoi @o kanaka wai kakou, a ka@ae aku ia mau ha@a@

____________

 

AOLE NO I KANAMAI KA PII.

________

 

      Oiai kekahi Konela kaahele makaikai e hele ana io a ia nei, malalo o kona mau lilo ponoi, a iaia i hiki ai ma Geneva, ua hoohala iho la oia he mau la ma ia wahi, me ka hele holoholo pu ana hoi ma na alanui oia kulanakauhale, e hiaai ana i ka nani a me ka oluolu oia kulanakauhale pili mauna.

 

           

 

 

      I kekahi la ua kipa aku la oia ma kekahi hale hana wati nui oia wahi, a iloko o na nanaina ohaoha, ua kamailio ae la oia imua o kona hoaloha me keia mau olelo: Ua kipa aku au ma kekahi hale hana wati nui ma Geneva, a ua ninau aku hoi i ka Luna Nui o loko oia hale hana, heaha la ke kumukuai kiekie loa o na wati a pau i hana ia ma Geneva, ua hai mai oia, mawaho aku o na apana o Haelevitia, he $700 ka waiwai io o ka wati hookahi.

      O keia wati, ua hanaia me na manamana kuhikuhi sekona e hookani i ka wa e kupono ai i ka wa e piha ai o ka hora, Aia no hoi iloko o keia ano wati, he pahu mele, a he ekolu mau leo mele like ole e paani ia ai i ka wa e piha ai o ka hora.

      O keia wati, wahi ana, ka oi loa aku o ka maikai o na wati a pau i hana ia, aka, aole nae i

hoohiluhilu ia me na pohaku makamae, e laa ke daimana, a pela aku.

      Eia hou, wahi a ka Luna Nui o ka hale hana, eia no maanei kekahi wati i hanaia, a i hookomoia hoi iloko o ke po-i me ka hoohiwahiwa ia me ke daimana, nona ke kumukuai o $17,000, ka mea hoi i loaa ole ma keia aina a puni no kela kumukuai kiekie.

      A cia no hoi kona wa i kii aku ai a huki mai la mailoko mai o ka ume o kekahi pahu hao nui e ku ana, ua like me ke ana ka hohonu, a lawe mai la a hoikeike ia'u, me ko'u hoohihi pu aku hoi ka milolii o na okomokomo ia ana o na pohaku daimana ma na wahi a pau o ka wati, me he mea la, hookahi wai o ka like.

      Huli hou mai la kona alo ia'u a pane mai la, me ke unuhi pu ana ae i kana wati punahele @o $700, a i mai la, ma na wahi a pau a na poe Helevit@a kuonoono e ne@e ai, aole loa e hiki ia lakou ke hoopoina i ka lakou mau bebe a@ wai@ o loko o ko lakou mau pakeke, ka mea hiki ole ia lakou ke hookaawale aku no hookahi sekona.

      O keia iho la na kukai olelo ana mawaena o ka mea hana wati, a me ke Konela kaahele makaikai, a ke hoomaopopo, o iho ma ka laua mau olelo o kela pah@ ke kulanakauha@e p@i loa o na wati pakeke a kau hale hoi.