Ke Aloha Aina, Volume III, Number 20, 15 May 1897 — Page 5
| This text was transcribed by: | John Budisurya Luckman |
| This work is dedicated to: | To my hula sister Laurie Makamae McVey, mahalo nui for your aloha! |
KE ALOHA AINA
POAONO, MEI 15, 1897
Aina E, a ua loheia mai, ua hoole ae ke Kuhina Pelekane i kona hiki kino ae.
No ke Alii, ka Moiwahine he maikai a makalapua Kona ola kino, a pela no me Kona mau aiolo, he oia mau Kona hooulumahiehieia aku e na Iede maka hanohano o Wakinekona nei, a i ka po hoi e kipa mau mai ana na kane a keia poe lede eike i ke Alii, me ka mau o ke ohohiaia.
E hoike aku no i ka lahui e mau ka manaolana, a mai hoi hope, he eha makahiki i hala ae nei o ke ku hoomanawanui ana, a o ka`u hoi e noi aku nei i ka lahui, e haawi mai ia`u i ekolu hora i koe, e ku ai me ka hoomanawanui, mai pauoha a na ke Akua o Aberahama, o Isaaka a @ e Iakoba, e hooponopono mai no kakou, a hui iloko o Kona lokomaikai palena `ole.
E @ee aku ana ka huakai a ka Moiwahine, no Nu Ioka ma ka la apopo.
Me keia manao hoolana ke hooki nei au me ke aloha ia oe a me ka lahui iloko o ka lokahi.
Aloha a nui,
KO MACEO MAKE ANA ILOKO O NA HANA INO.
-
Ua lilo i mea hoopahaohao nui ia ko na Sepania kulana, mai ka wa mai ipepehi ia ai o Kenerala Maceo o ka poe Cuba, a hiki i keia la, aia iloko o 1000 o na kanaka koa o ka poe i lawelawe pu me ko lakou Ahikoa, Cirujeda, aia he 150 wale no poe e ola nei a hiki i keia la, ka poe hoi i lawe ae ma ke ano e hoopoino i ke ola o ke aiwaiwa a o ke Ahikanana maopopo hoi o na kakai pali, a me na poe kuahiwi iloko o ka mokupuni o Cuba, a oia iho la keia a makou e hoikeike` aku la malalo iho:
Havana, Aperila 30. He mea paakiki loa ka hoomaopopo ana aku i ko Kenerala Weila kulana nee mua ma na kapakai Pakipika o na apana o Santa Clara, Matanzas, Havana, a me Pinar del Rio, oiai nae ka huina uuku o na poe kipi o 25,000, e kue mau mai ana ai lakou i na wa a pau. He mea oiaio, ma ua ike loa ia ka ikaika o keia apana, i noho mana ia e na koa 8000 malalo o na poe kipi.
O na kanaka malalo o Cirujeda, nona`hoi ka nui hewahewa o 1000. I lele poipu ai maluna o na kanaka kakaikahi o Kenerala Makeo, i ka malama Feberuari, he 150 wale n ko lakou heluna i koe e ola nei, ua pau aku ka nui i ka make, a koe mai kela huina uuku loa.
-
Aia ma Wailuku, Maui, o J. Victor me kana @ poniniu kahi i obi ai i ko @mau okeni.
O LILIU-O-LOLOKU NO NU IOKA.
-
E ike ana Oia i ka Nani oia Aina.
-
Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Kulanakauhale o Pekina i ka po Poalima nei, i loaa mai ai ia makou na lono hope loa no ko ka Moiwahiae haalele ana iho i ke kulanakauhale Peo Aupuni o Wasinetona a holo aku no ke kulanakauhale nui a kaulana o Nu Ioka, no na hana hoohiwahiwa, i ke kia hoomanao o kela kanaka kaulana loa o Amerika, ka mea nana i opa pu i ka noeau ike o Kenerala Li, ma na mea pili kaua, i ke kaua huliamahi o na mokuaina o ka akau a me ka Hema o Amerika Huipuia, ke kanaka hoi nana i papahi mua kela inoa e o ala maluna o kona he kupapau a hiki i keia la, “ka Moi Makaainana mua loa o Amerika Huipuia.”
Mamua ae o ko ka Moiwahine haalele ana iho i ke kulanakauhale o Wasinetona, ua loaa mua aku la no Kona wahi e noho ai ma Albermaile, a e noho ana Oia malaila, no ka makaikai ana i na hana hoohiwahiwa o ua la nui kamahao la oia kulanakauhale,
He huakai hele keia malalo o Kona makemake iho, aka, aole no paha e nele ka hua mai o na hoohuoi mawaena o na aoao kalaiaina like ole e ku nei maluna o ka lepo o Hawaii, oia hoi, eia no ka aoao kue ke hailuku aku nei mahope o Kona kua, me na olelo hoinoino elike oie ko lakou ano mau.
E hoohala iki iho ana paha oia ma Nu Ioka no kekahi mau la, mamua o Kokna huli hoi ana aku a nohopaa ma Kona hotele i noho ai, malalo o Kona ano, e kiai paa no mea e pili ana i Kona aina, a me Kona lahui aloha, a ke kono mau mai nei Kana leo kahoahoa ia makou, e hoike aku imua o ka lahui Ana i hilinai ai, a me ka aina hoi Ana i hiipoi ai, me Kona puuwai makee oiaio, e hoomau loa aku i ke kupaa ana, mai uiha, mai kanalua, a mai puni wale i na hoonuinui olele a na poe e ake mai nei e omo aku iloko o ko lakou pohai, ka mea hoi a kakou a pau i ike ai, ua nele lakou me ka ikaika hoohana, a hookahi wale no alahele, o keia wale no.
Nolaila, o ka kakou hanapono wale no, o ka hoolohe aku i ka leo, e ka ua ia mai la mai ka hikina mai a ka la, e kupaa mau a hiki i ka hopena, e loaa auanei ia kakou ka lanakila.
-
Eia ke hauwawa hou mai nei na lono, eia ke liuhu hou aiai nei ka Hui Mokuahi e Waila Ma, e Hoeuna hou i kauoha no ke kapili ana i mokuahi ha@ no ia laina, a like me Helene ka aui.
EIA HOU KEIA AHI O KA POINO.
-
Mamuli o ka hoopaa ia ana o ka hoopae hou ia ana mai i na limahana mai Kina a me Iapana mai, eia na poe mahiko a me ke aupuni Repubalika Hawaii, ke pikokoi aku nei i mau limahana keokeo noloko o na mahiko a lakou ma Hawaii nei, a ke makemake nei e hoopae ia mai maluna o ka lepo aloha ou e Hawaii, ka poe limahana powa o na ano ino loa a kakou i ike ole ai mamua, ka poe moe lepo hoi o Kapalakiko ae nei, a me kekahi mau wahi e ae o Amerika.
E hele mai ana keia poe malalo o ka makemake o ka poe nana i kauoha aku, a ke pau ae ko lakou manawa hana malalo o na palapala kepa, e hookuonoono iho ana lakou maluna o ka lepo o Hawaii, a e lawelawe mai i na hana a lakou i maa ai ma ko lakou aina hanau oia hoi na hana pakaha o ka limanui, ka pepehi kanaka, a pela aku, a e hooia ia mai aua nei ka oiaio o na kii hooleleaka a kakou e ike nei maloko o na nupepa mai na aina e mai, mamuli o ko lakou lawelawe kino ana maanei nei.
Nolaila, o ka hoala ia ana mai o keia manao iloko o ka houpo o ka poe alunu, a akepuni waiwai, he hooi ana mai ia i ka poino o ka lahui Hawaii ma keia hope aku, mamuli o ke ake ia ana aku, o na paahana iho la keia e laupai ai kahune paahana o loko nei o ka aina, ka poe hoi a makou e olelo nei, he ahi keia nana e wawahi i ka noho ana maluhia o ko kakou mau ohana ma keia hope aku.
Aole paha he ino na limahana keokeo a pau loa e hoopae ia mai ana i Hawaii nei, aka, aia nae iloko oia huikau, o ua poe ala a kakou e lohe mau nei i ka olelo ia, “he li-li paa paina wale iho no, aohe lewalewa iho,” e loaa ai na huina mahuahua o na poe lima hei ma na hana apuhi, oia ka wa e mihi ai ka poe nana i lawe mai keia poe.
O ka kakou hana wale no, o ka hookuu aku ia lakou e hana peia, me he poe lio makapo ala a ko lakou wahi e haule a poholo aku ai iloko o ka lua o ka poino a me ka popilikia.
-
UA HOEA AKU IMUA O KUPA.
-
Ma ka hora 11 a.m. o ka Poakahi i hoea aku ai o Kuhina Iapana Shimamura i ke Keena o ko na Aina E, Ua waiho aku oia imua o Kuhina Kupa he palapala mai ia Akiyama mai i hoounaia mai ke Keena o ko na Aina E, ma Iapana, no na mea e pili ana i na limahana Iapana i Kipa kuia kau ai.
AIHUE IA HE MANU CANARY.
-
Ua komo ae kekahi poe ialama o ka po, a i ole, o ka wanaao paha, a lawe malu aku la i kekahi manu canary, mai ka hotele Arinetona aku, ma ka po la Sabati nei, a i ole, ma ke kakahiaka Poakahi nei paha.
He mau la ae nei no hoi i hala ae nei, ua komo ae la no ka mea lima lawelawe a lawe aku la he mau manu nunu iloko no o ka hale manu me ka ike ole ia mai, a eia ke paa ia nei keia hana iloko o na lima o ka oihana makai Kiu, malalo o ka David Kaapa lawelawe ana, ina nae hoi he oiaio ia mau lono.
-
KA LA HOOMANAO O KA POE ILIHUNE MA LADANA.
-
Ladana, Apr. 30, Ua kakau aku nei ke kamaliiwahine o Wale, a hunona hoi a ka Moiwahine Victoria, i ka Haku Meia o ke kulanakauhale o Ladana, no ke komo pu ana e hoomanao kulaia no ka Iubile Daimana o ka Moiwahine, iloko ae nei o ka malama o Iune, no ka haawi manawalea ana i na poe ilihune a Iopa o ke kulanakauhale o Ladana, a wahi ana i hoike ae ai.
Ua loaa ia`u ka mana e koi aku no ka hookaawale ana i mahele iloko o na hana no ka la hauoli o ka Moiwahine, a e hoomanaoia hoi, e ko lakou mau ole, he mea nui ia iloko o ka nohoalii ana o ka Moiwahine malalo o ko ke Akua ahonui, iloko o 60 makahiki.
E hookuu mai ia lakou e hele mai, no ka mea, o na poe a pau iloko o na ulia poino o ka pilikia, ka poe makilo, ka poe hoi i kipaku ia i na aina o, e loaa no ia lakou he aina awakea, a i ole, o kekahi mau ai ana paha iloko o ka pule holookoa o ke kulaia Iubile ana.
Ke haawi nei au ma ke poo o keia palapala nonoi, i ka hui na o £100. Ea. oolea no ka hoi kela kaikamahine puuwai waipahe o ka lokomaikai.
-
KA HALE KUPAPAU HOU NO KENERALA KALANI.
-
Ma ke la 27 o Aperila i hoolaaia ai ka halekupapau o Kenerala Kalani, he mau @ ka nui o na makaikai i hiki malaila, ua haiolelo mai o Makinele no na mea e pili ana i kena mahalo no Kenerala Kalani iloko o kana mau hoouka kaua ana me na puali o ka Hema, a i ka pau ana o kana kamailio ana, ua hoomaka ka hookahakaha ana o na pualikoa.
Ma kahi o ke @ koa i keu@ ma keia hookahakaha ana, a i ko lakou hiki ana mawaho o ua hale la ua @ ae ia @ i ko lakou mau papale, a @ iho ia ko lakou mau poo ilalo.
O kena haie e wai@u ia na iwi o Kalana o kekahi ia o na haie nani loa, e ku ana ma @.
-
KA LA HANAU O VICTORIA.
-
O ka Poakahi, la 24 o keia mahine, oia ka la hanau o ka Moiwahine Victoria o Enelani, a Emeperese hoi o Imia Canada, Auseteralia a me na Panalaau lehulehu e ae malalo o ko Beritania Nui mana hoomale, ka mea hoi i olelo ia, aohe Moi i like aku ka loihi o kona noho hoomalu aupuni ana elike me kona.
O keia la, oia kekahi o na la nui a kamahao a kona lahui e malama ai, e like me ka makee o ka lahuikanaka iaia ma kana mau hooponopono aupuni ana, i piha i ka noeau a me ka hilinai piha ia, he mea hoi i hiki ole ka hoohalike ia ae me kekahi Poo Hoomalu Aupuni, i piha i ka mana a me ka ikaika, a ke holo nei kona leo mana wahi a pau o ka honua nei me ka hilinai nui ia.
O ka makou wale no a kahoahoa ae nei, e nooloihi hou ia aku na ia hoomalu aupuni o keia Moiwahine maikai, i hele a kanikoo, pala lauhala ke oia a ke Akua.
-
HE HOU PAHI.
-
Ma ka Poaha o kela nule aku nei, ua ulu ae he hookahe kkoko ma kekahi aina kanu kulina o Waiahuli, Maui. Ua hou aku kekahi pake nona ka inoa o Lim Cheong he elua o kona mau hea kanaka me kekahi pahi, he hookahi o laua i moku ma ka poohiwi hema, a o ka lua, ua moku ma ke kua.
Ua hele aku o Limg Cheong i ka hale o kona hoaloha a koi aku la iaia e hoihoi mai i na $4.50 ana i haawi aku ai e malama, ma ia kumu, ua ulu ae la he mau hoolei puupuu ana mawaena o laua.
I ka ike ana o kekahi mau pake i keia hakaka, holo aku laua e uwao, a i ke kaawale ana ae o keia mau mea hakaka, a pau ae la ka uluaoa ana, ia wa huli ae la ua mau pake nei a hoi aku la no ko laua wahi.
Aka, i keia manawa koke no me ka naau i piha i ka inaina, lele mai la oia maluna o laua nei, a lumai aku la i kana pahi me ka menemene ole. Ua kali ia kona hookolokoloia ana a hiki i ka wa e oia ai o kada mau mea i hoopoino ai.
-
NA MOKU NUI O KE AO NEI
-
O na mokuahi lawe ohua nunui loa o ke ao nei, oia no ke Kaiser wilhelm der Grosse o ka Hui Mokuahi North Germany Lloyd, a nona hoi ka loa o 649 kapuai; ka laula £66 kapuai, ka hohonu he 39 kapuai.
O ke Campania a me Lucania o ka laina o Cunard, he $10 kapuai loa 65.5 kapuai kalaula, a he 43 kapuai ka hohonu, a o ko laua mau nui pakahi iho la ia, ai kapaia hoi, an mahoe a e ale o ka Moana Atelamika, a he mau mahimahi maopopo hoi nana e kehikehiku nei na ale kawahawaha o kela moana kai ehuehu.
O ke Kaiser Frederich o ka Hui Mokuahi North Germany Lloyd he @ kapuai loa, 68 kapuai laula, @ kapuai hohenu. O lakou nei na Aliiwahine aukai e hale nei ma ia moana @ ehuehu.
-
Ke hoomaka hou mai nei na makai e hopuhopu i na a@ @ekala @ e hoie wale mai nei ma na haina alanui o ke kulanakauhale nei.