Ke Aloha Aina, Volume III, Number 24, 12 June 1897 — Page 4

Page PDF (754.24 KB)

This text was transcribed by:  Beatrice Lawelawe Santiago
This work is dedicated to:  PuakeaN

KE ALOHA AINA

 

POAONO,  IUNE  12,  1897.

________________________

 

 

KE  ALOHA  AINA

 

Hoopukaia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu-

pepa na ka Lahui Hawaii.

___________________

 

EDWARD  L.  LIKE,

Lunahooponopono.

 

E. A. NAWAHI,

Puuku o KE ALOHA AINA.

______________

 

HONOLULU, IUNE 12, 1897.

______________

 

          Ma ka Poalima nei, Iune 11 a me keia la, he mau la uniki ia no na lealea heihei o ka la hanau o ka Napoliona o ka Pakipika, a e huliamahi aku ana kela a me keia no ka hoolawa ana i na mea e hoohauoli ai i ka manao, ma ke ano maikai.  Koe aku na mea mawaho ae o keia mau mea, he mau mea ia i kulike ole me ko makou kahua hana, elike paha me na hana uhauha a noonoo ole.

__________

 

          O na hana a ka Elele Iapana i hiki mai ai, eia ia malalo o na hooponopono ana a ke Kuhina Noho Shimamura, ke kanaka mana nui o kekahi aina ma na aina e, elike me ia ma Hawaii nei.  O ke kulana hana a ia kanaka i hoea mai ai, he mana kona e hiki ai ke hooponopono ia a hiki i ka pau ana me ka loaa ole he mau mea e hoopohihihi ai i ka noonoo o na mea a pau.

__________

 

          He elua mau nupepa a ka Hui Kalaiaina i puka ae nei mailoko ae oia punana o ka lehulehu, oia "Ka Loea Kalaiaina" a me "Ka Aha@lono o Hawaii," owai ana la o laua ka ka makuahine Kalaiaina e hoopumehana iho ai i kona mau eheu, o kahi muli pokii pana, a i ole, o ke keiki hiapo paha.  E pono no kakou e nana aku i ke keiki o laua e komo ae ana iloko o kona malu, a oia auanei ke keiki a ka makua i aloha ai.  A ole ka makou mau olelo, he mea e hookuee ai i ka manao oia poe, aka, e au wale ae ana no makou no ia poe.  Oia nae hoi, he poe loea like wale no i ka wai opae.

__________

 

          Ke kaukai mai nei ka manao o kekahi poe, i manao iho e hoouna wale aku no makou i ka pepa me ka uku ole ia mai o ke pai ana, a me ka lilo i ko makou mau keiki hana, malalo paha o na manao kolohe, a i ole, he hookananuha maoli iho no paha a puni ka makahiki, alaila manao ae e hookaa, he kakaikahi paha ka poe uhane noonoo i hiki ke hana pela, oiai nae makou e olelo ana pela, e kau ole aku keia mau kamailio ana a makou maluna o ka poe i paulele a hookaa pololei ke ola o ka pepa.

____________

 

E  HOOMANAO  I  KEIA  LA.

____________

 

          O ka Poalima nei, Iune 11, ka la hanau o ko kakou Na'i Aupuni kaulana, Kamehameha I ka Nui, ka Napoliona o ka Pakipika, he la kulaia ia no ka Lahui Hawaii, ua lilo ia he la nui i KE ALOHA AINA, mai ka puka la a me ka puka pule, a ua hookuu aku makou i ko makou mau limahana no ka laulima pu ana me na hoomanao kulaia oia la, ma ke ano he Hawaii ka mea nona ka la hanau, a he Hawaii hoi na limahana.

          Ua hoike pu ia aku no hoi na Luna Lawe Pepa puka la, aohe pepa oia la, a pela hoi me ka poe lawe pakahi ma ke Keena nei.  Mai lilo keia i mea no oukou e hoohuoi iho ai, oiai, ua ike no oukou a pau he la nui ia i hoomomoa ia iloko o ka puuwai o ke kana ka aloha alii, mai kinohi loa mai, a pela no hoi ma keia hope aku.

          Oiai, o ka hana maikai a keia Alii Aimoku, ka mea i lilo ai o kona la hanau mahope mai nei, o kona mau hanauna, i mea hoomailani ia, a i pa'i punahele ia hoi iloko o ka waihona noonoo o kela a me keia kanaka Hawaii, a puni ka Paeaina, kahi ana i kukulu ai i kona makia poina ole; E hele ka opio, ka luahine a me ka elemakule a moi i ke ala, malalo o ka huaolelo kanawai, Mamalahoa Kanawai; a pela makou e kono aku nei i ka lahui, e malama ia la me ka maluhia a e ai hoi me ke kupono.  Mai hoohalike i ka oukou malama ana elike me ko na makahiki i hala, ka uhaai palena ole ma na lealea waiwai ole e poino ai ka noho ana ohana.

____________

 

OPAIPAI  PAHA  AUANEI  KAHI  REPUBALIKA.

__________

 

          Ua lilo i mea kamailio nui ia na kuka pili aupuni ana mawaena o ka Repubalika Hawaii a me Iapana, ke ano o ka laua mau kukai olelo ana, ma na palapala, a ma na hoike maka i waiho ia aku imua o na Luna Nui o keia aupuni, mai ke Kuhina Noho aku o Iapana, a mana hoi na huaolelo e aai la maluna o ke kua o na Luna Aupuni o kahi Repubalika, "o ka loaa ole o kekahi haina kupono mai na Poo Aupuni aku, he alahele malaelae ia no ko'u hoi aku i kahi nona ke kulelana e paa nei ma ke aloalii o Hawaii nei."

          O ka ninau e pili ana i na limahana, ke kumu nui o keia pilikia i hoea mai ai, a i lilo ai hoi i kumu hooulu hakaka mawaena o Hawaii a me Iapana, aole paha oia ka io maoli o ke kumu i ala ae nei o keia ninau a ku i keia mau la, aka, ala no he mea mahope aku o ke kua kahi i ku mai ai, me ke koi mau ana mai o kana mau hana apuhi, penei a penei oukou e hana ai.

          Ua hoike ae ka nupepa Avalataisa o keia kakahiaka Poakolu, ma o ka pane la a Kuhina Kalaiaina Kini, a ilaila i ike iho ai makou he 38 ka aoao o ua hoike la o ka pane a ke Kuhina Noho o Iapana, i hoouna aku ai i ke Kuhina o ko na Aina E.

          I keia la, eia lakou ke holo hele nai mao o maanei, me ka imi ana i kumu e hoolilo ai i keia palapala kukai i waiho ia aku imua o lakou i mea ole, ma o ka haawi ana aku i mea okoa ka mea nana e pane mai ka haina o ka ninau i waiho ia aku ai.

          Ma ka Poalua nei ua laulahae na lono, eia ke aupuni ke liuliu nei e pane aku i ka haina o ka ninau a ke Kuhina Iapana, a o ua haina ia, he mea e hoopahaohao ana i ka noonoo o ke Kuhina Iapana, ina io pela e hana la aku ai ma keia mua aku, a oia hoi ka makou e lawe mai nei i na olelo a ke Kuhina Kalaiaina maloko o ka nupepa Avalatasia, a e heluhelu ia penei:

          "Aole au i ike ua hoouna ia aku kekahi haina.  Ua loaa mai i ke aupuni he 38 aoao o kekahi palapala kukai mai a Kuhina Shimamura mai, he mau la i hala ae nei, a ke manao nei au, ua loaa ole ka manawa no ke Kuhina o ko na Aina E e nana pono ia mea."

          O ka kakou wale no e nana aku ai, oia hoi, heaha la ka hopena e hoea mai ana mamuli o keia mau pane a ke Kuhina Kalaiaina ma ka aoao oke Kuhina o ko na Aina E, oiai nae, ua holo ke kuleana i waiho ia aku ai he wahi okoa, o onou ae nei he mea okoa ka mea nana e pane,

          Oehaa na hana o ke'a au hou.

______________

 

AOLE  I  KUPONO  O  SEPANIA  NO

KA  HOOMALU  ANA.

__________

 

          Wasinetona, Mei 23@.  Ua waihoia mai iloko o ka Senate i keia kakahiaka e Frye, he palapala Memoriala i kakauinoaia 3 15,000 poe kanaka e noho ana ma Piledelepia, e olelo ana hoi mamuli o ka loihi o na hana hoomainoino ana a Sepania maluna o na poe Cuba, nolaila,

ua hiki ole iaia ke hoomalu hou aku i na poe Cuba, a e noi pu ana hoi i ke Aupuni o Amerika Huipuia e ike koke aku i na poe Cuba ma ke ano na lakou ponoi e hookele i ko lakou aupuni.

____________

 

          He lehulehu wale o na poe makahe@ i na lealea o Kapiolani Paka i huliamaoi aku iwaho o laila@.  Ua hele na kaa hapaemi, ua bus a me na kaa pi@ a Ohohu Halemano i ka lau lehua.

____________

 

O  HAWAII  MA  AMERIKA.

__________

 

He Makana Hiwahiwa na KE ALOHA

AINA i kona poe lawe pepa.

__________

 

                   Mamuli a na hoomanao poina ole iloko o ka puuwai o ke Alii, ka Moiwahine e hooikaika wahine mai la ma ka aina malihini i pono no Kona lahui, ua hoomanaoia mai makou me Kona leo Alii, e i mai ana e kii ae i ka papa keleawe i kahaia maluna iho me Kona ku ponoi, he makana na ke Alii i KE ALOHA AINA.  A mamuli o na manao iho o ka mea i hoounaia mai ai, ua nele iho la makou me ia leo aloha o ke Alii, aka nae, oiai e mau ana no ka lalapa o ke aloha o ke Alii no ko makou hooneleia ana ma ia kii @mua, ua hoouna pololei ia mai ia makou he kii i oi ae o ka nani, a wahi a Kona leo Alii la makou, "ke hoouna aku nei au i ke kii piha o ka huakai a Hawaii imiloa, ma Amerika nei, a nau ia e hoike ae i ka lahui i na poe a pau e auamo pu nei i na mea o ka imi ana i ka pono o ka lahui, i ike ai lakou i na hookapuhi o ke Alii iloko o na ehaeha o keia aina malihini."  Aloha ka leo o ke Alii e hoomanao mai nei i ka lahui.

 

KE  ANO  O  KE  KII.

 

          He kii keia i kahaia iluna o ka apana keleawe, me ka maopopo o na helehelena, e ike ana oe i ke Alii ka Moiwahine a me na hookapuhi, Mrs. Nahaolelua, Mr. J. Heleluhi, a me Mr. J. A. Palmer, o lakou a pau i hana no ka pono o Hawaii, a hiki i keia la, oia keia kii, a o ka mea oi loa aku e ike iho ana oe ma ka umauma o ke Alii, i kela kea a ka Hui Malu i makana mai ai iaia, ke Kea hoi nona ka moolelo he Aumakua Kiai Kino ia no na lala kiekie o ka Hui, a o ka papahi ana mai o ke Alii i ua Kea la, oia ke pale ana aku i na hana o ka manao ino, a e auhee ai ka make mai iaia aku.

 

NO  MAKOU  IHO.

 

          O keia pomaikai o ke Ki Makana a Ke Aloha Aina, e loaa ana no ia i kona poe lawe puka pule a puka la no hoi, ke laulima ia mai keia mau rula malalo iho penei.

          No ka nupepa puka pule, o na poe i hookaa piha mai no ka makahiki hookahi e pau ana i Dekemaba 31, 1897.

          O ka poe lawe nupepa puka pule e hookaa pau mai ana i ko lakou mau aie a hiki i Dekemaba 31, 1897.

          O ka poe lawe nupepa puka la, e hookaa pau mai ana i na mahina o Iulai a me Augate, 1897.

          O na hookaa ana, e uku ia mai no ia mai ka ia i aku o Iulai a hiki i ka la 31.

          Me keia mau rula wale no e loaa ke kii makana i kupono ke makaaiauia e ka lahui a i na hanauna aku a kau i ka mamo he makana oi aku mamua ae o na mea a pau.

______________

 

AIA  ILOKO  O  KE  KUPILIKII.

__________

 

          Ladana, Mei 28.  O ka mea kakau o ka nupepa Morning Post ma Konatinopela, ua telegarapa oia, ua loaa mai he lono i ke keena aupuni malaila mai Athens mai, e hoike ana aia ka ohana alii iloko o ke kulana kupilikii loa o ka poino.

          Aia ke hoomakaukau la ka Moi Keoki no ka haalele ana iho i ka halealii a me kona mau nani a pau, ua paniku aku oia i ka halealii i na poe a pau e kipa mai ana.  He ikaika loa ka mokuahana mawaena ona a me kona aha kuhina.

          Ua hoopuka ae ka nupepa National Review ma ke ano manao pepa penei:  "Ua hana hupo loa o Moi Keoki mamuli o kona hoololohe e noho no i Moi, oiai, oia ua kupono no ka waiho ana aku."

______________

 

KA  AHA  KUHINA  O  KILI.

________

 

          Ua loaa ae i ka mea kakau o ka Ahailono o Nu Ioka, mai Valaparaiso ae Kili, he lono kuikawa, ma ka la 28 iho nei o Mei, ma ke alahele ae o Galveston, a wahi ana e olelo ana:  Ua laulaha ae he lono, aia ke ko ala ke au o ka huliamahi ilo ko o ka Aha Kuhina o ke aupuni Repubalika o Kili, mamuli o ka palahalaha loa ana ae o na manao kuee mawaena o ke aupuni a me na hoa he lehulehu wale o ke aupuni, ua hoea aku keia mau paonioni ana o na aoao a i elua Imua o ka Peresidena o ke Aupuni, a  ua kauoha ia mai na Kuhina e paa i ko lakou mau hookohu, a hiki i ka wa a ka Aha Hooko e pau ai ka lakou mau hooponopono ana no keia mau kuee ana.

______________

 

KA  HUKIHUKI  KAULA

________

 

          Ma ka hora 8 o keia ahiahi Poaono e malama hou ia ai ka hukihuki ka aia me ka halekeaka lio iho nei e @, no ka aumeume ana i ka loaa mono a me ka makana a penei ka papa hoonohonoho e ka huki ana.

          Makaai Hoeo Kue ia Waikiki.

          Pakaka hue ia Mnoa,

          Hale Hana Hau @ ia P.

          Ma ka hookulu Nupepa mal@.

          Ma ka hukihuki lauia o ka Poaono @ .

 

         

 

 

______________