Ke Aloha Aina, Volume III, Number 27, 3 July 1897 — Page 3

Page PDF (858.85 KB)

This text was transcribed by:  Gloria Vlachos
This work is dedicated to:  Na Lei Hulu I Ka Wekiu

KE ALOHA AINA

 

E HOOLANA MAI HOPOHOPO.

 

-----

 

HE Hooopakele no ua Hiki Mai.

 

-----

 

Kupu Iluna Kela ka Lani, Malamalama ka Pae Opua.

 

-----

 

                        Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Pekina me ke ahiahi nei i loaa mai ai he wahi lono ko hokoho wale, a i lilo hoi i mea e hauole ai na iole no ke kaawale ana o ka popoki mai kona lua aku.

 

                        O na lono e pili ana no ka hoohui aina, a i pakaukau hele ia ae e na lehelehe, o ka poe no oiloko oia poai,, ua lilo ia i mea nui me he lio puiwa la me ke kaa e pukaki hele ana mawaena o na alanui o ke kulanakauhale nei, a e nakeke hele ana ma na kihi alanui, a ua lilo ae ia nakeke i mea hoopuiwa ana i ka poe hele alanui.

 

AOHE OIAIO.

 

                        Aole he oiaio na lono i pakaukau hele ia ae, ua kakau inoa aku la ka Peresidena i ua Kuikahi Hoohui Aina la.  Aole! aole!! aole loa pela!!! pau pele! pau manao!! aole i hooholoia, a aole no i noonoo ia a hala wale mai la no nei mokuahi.

 

                        O ka hoike ana o ka nupepa Iapana i ke kakauinoa ana o ka Paresidena, aole i kuikahi, aka, i kana olelo pane i ka Aha Senate, no ka noonoo ana i ka ninau Hoohui Aina, oia hoi, o ko ka Peresidena kakau inoa ana i kana kauoha e noonooia, oia ke kakauinoa a kekahi poe e apuhi hele nei i ka lahui, ma ka olelo ana ua kakauinoa ia ke kuikahi, aole he mana i ka Peresidena e kakau inoa i ke kuikahi mamua ae o ka hooholo ana o ka Aha Senate, nolaila, mai puni aku e ka lahui i na apu koheoheo e make ai kakou ia lakou la, a no ka mea, ua kupu, ua kela ka lani, ua malamalama na Paeopua, o na keehina a pau a keia ninau ia kakou, o oia ka Ke Aloha Aina e ku nei ma ka puka e kiai ana no ko kakou mau pono nolaila,  e hoolana e ka lahui, mai makau a pihoihoi a no ka mea o Mama Nui ma ka Hoe.

 

-----

 

KA HOME O KE KUHINA AMERIKA SEWALL

 

-----

 

                        Ua hookahua iho ke Kuhina Amerika Sewall i kona home, ma ka hale o W. C. Peacock, ma Waikiki, ma kahi e kokoke la i ka hale auau o Jim Sherwood, a malaila ola e noho ai a hiki i kona wa e hoopauia ai, ua nee aku laua malaila, ma ka Poalua nei, a ke hooponopono la o Mr. Sewall i ko laua home me ka awiwi no ka haawi ana i anaina ike malaila, ma keia mua iko.

 

-----

 

WELA KA HAO, OLU KA UWEA

 

-----

 

Kue Iapana i ka Manu Aeto.

 

-----

 

Opili na Eheu i na Keiki o ka La Hiki.

 

-----

 

                        Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Pekina, i loaa mai ai na lono nupepa, e pili ana i ka waiho ana aku o ke aupuai o Iapana ma o kona Kuhina Noho Hoshi, ma Wasinetona, e waiho aku i ke kue i ka hoohui ia o Hawaii me Amerika, a e kauoha pu ia aku o Kuhina Shimamura, ma Honolulu, e kue aku i ke apono ana i ke Kuikahi Hoohui Aina, a hiki i ka hooponopono ia ana o ka ninau mawaena o Iapana a me Hawaii.

 

                        Ua kamailio makou i keia mea ma ko makou pepa o ka Poalua nei, no keia kumu hookahi no, a i keia kakahiaka ua hooiaio loa ia mai ke kulike ana o ko makou ike kalaiaina me ko ke aupuni o Iapana, oia ko makou mea i lilo ai i kiai no ka lahui, ua olelo ae makou aole e ku wale mai o Iapana e nana i na hewa i uhi ia aku maluna o kona lahui, me ke komo ole mai e keakea ia keia mau hana, a i keia mokuahi mai la i hoea kino mai ai na hopena o ka makou hoike mua ana aku i ka lahui, nolaila, ku ai no kaena a Ke Aloha Aina, he makaula no iloko o ka lahui Hawii i keia la.

 

                        O ke ala ana mai o Iapana me kona mano uahoa, e ku aku imua o Amerika, e kaohi ana i ka Amerika hoomau ana aku i kona manao lawe ae e hoohui i na Paeaina o Hawaii he ninau pili lahui koikoi ia e hapai ia mai ai na noonoo o na kanaka loea ma ke Kalaiaina, a o ka hoomau ia aku o ko Amerika manao hoohui ia Hawaii, e hiki mai ananei ka hopena a makou i hoike e aku ai ma ko makou pepa ma ka Poalua nei.  Na ka mea ikaika nona o Hawaii, aole makou i makemake e ike aku ia mau hopena e hoea mai ana maluna o ko kakou aina, aka, he mea hiki ole nae i ka mea uawaliwali ke pale aku i ka ikaika e hele mai ana imua o kona alo.

 

                        O na ninau ana ae ko Iapana kuleana keakea aku ia Amerika no ka hoohui ia Hawaii. he wahi ninau kupono wale no ia no na kihi alanui, olai, ua lawa kakou me ka ike i ko Ia pana kuleana nui maluna o ka lepo o Hawaii, oiai, ua paa mua ka ihu o Hawii me ke kuika hi a Iapana, a oia kuikahi uhai ia e ke aupuai Hawaii, a i lilo hoi i ninau pili aupuni mawaena o na aupuni o Iapana me Hawaii, ai na manao ana o Amerika e hoohui ia Hawaii, a ke nana ole mai o Amerika i keia kue a Iapana, alaila, ke olelo nei Ke Aloha Aina, ua kono aku o Amerika ia Iapana, e hoike ae i ka ikaika o ko laua mau a-a huki no ka mea e lilo ai o Hawaii, a oia ka makou olelo ae nei, i na e wela ka hao ia Iapana, alaila, e alu ana ka uwea hoohui aina o Amerika.  I na e loaa ka Aeto i ka ua lani pili a Iapana, e opili ana kona mau eheu.

 

                                                                                    Kupiki - o na Aina E,

                                                                                    Ooloku ke kai,

                                                                                    Papa iho la kou Moi,

                                                                                    A malu koke no.

 

-----

 

WAHI A KA MOIWAHINE LILIUOKALANI, AOLE I HANA IA KA PONO KAULIKE.

 

-----

 

                        Ua ike iho makou maloko o ka nupepa Examiner o Iune 17 o Kapalakiko, i ka leo aloha o ko kakou Moiwahine i aloha nui ia, e uwalo ana no ka pono o Kona lahuikanaka i ke akea me ka wiwo ole, a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu, ke lawe mai nei makou a hoopuka aku penei:

 

                        I ka "Examiner" o Kapalakiko; Wasinetona, Iune 16.  He umikamamalima haneri kanaka e haawi wale ana i kuu aina.

 

                        O na kanaka o kuu aina, aole he makemake i ka hoohui ia me Amerika Huipuia, aole no hoi na kamaka o Amerika Huipuia i makemake i ka hoohui aina.  He hana keia na na poe he 1,500, he Amerika ka hapanui, i noho hoi ma Hawaii.  Iloko o keia huina na poe i hanau ia ma Hawaii, he mau makua Amerika.  Aole he hookahi o ko'u poe kanaka i makemake i ka hoohui i na mokupuui.  O ka nui o na kanaka o na moku puni he 109,000, mailoko mai o keia heluna he 40,000, he poe kanaka Hawaii.  O ke koena aku, he poe Amerika, Geremania, Pukiki, Iapana, Pake, Enelani a me kekahi poe uuku mai kekahi mau aina okoa mai.  O na Amerika he 1,500 nana i hana keia mea, ke lawelawe nei i na hana o na mokupuni.

 

                        Aole he wahi mea i hoahu ia no'u ma keia kuikahi.  Ma ka Harisona kuikahi, ua haawi ia au he $20,000 no ka makahiki, aka, aole no i hanaia.  Aole i loaa ia'u he hookahi dala mai Amerika Huipuia.  Aole he poe i nana i ko'u pono i ka wa i hoomakaukau ia ai o keia kuikahi.  Oiai ko'u poe kanaka, he hapanui o ka lahuikanaka o na mokupuni, ua makemake e hawa ia au me ka po no a me ka pololei.

 

-----

 

                        Ma na lono @@@ oheia mai, ua kauoha Leke @@@@@@@ Kuhina Shima@@@@@ e kona pupuni e kana lele oia i kana apana ha@@ me ka @@@ ole.

 

KA LEO ALII.

 

-----

 

Ka Lau Oliva mai ke kai mai.

 

-----

 

The Cairo, Washingotn D. C. June 19, 1897.

 

                        Aloha oe:

 

                        E oluolu oe e hookomo iho i keia mau wahi huaolelo uuku maloko a kahi nupepa Ke Aloha Aina no Kuu lahui aloha, a oia keia:  E aloha i ka lahui mai o a o, mai ke kua o ka aina a ke alo huli i ke kai.  He aloha nui Ko'u no oukou e Kuu lahui aloha, no Kuu one hanau "Hawaii Kuauli."  Na Iehova ke Akua o na Kaua e hoomalu ia Hawaii.

 

                                                                                                                                                                                                                                                            Me ke aloha nui,

                                                                                                                                                                                                                                                                                    LILIUOKALANI

 

-----

 

HOIKE KULA A NA KAIKAMAHINE O KAMEHAMEHA

 

-----

 

                        Ma ka po o ka Poalua nei, i malamaia ai na hana hope loa o ka hoike o ke kula kaikamahine o Kamehameha maloko o ka luakini o Kaumakapili, ua hoopihaia ae o loko o ka luakini me na poe makaikai, a ku maoli kekahi poe iluna mamuli o ka nele i kahi e noho ihe ai.

 

                        Ma ka hora 8 i hoomaka ai na hana, mahope iho o ka pau ana o ka himeni wehe, ua malamala na haiolelo mai waena mai o na haumana e puka ana i keia makahiki, he ku maoli i ka nani ka lakou hopuka ana i na hoopuna olelo Enelani. a he kohu poe wahine haole maoli no ma ka ike aku.

 

                        He umikumamalima ka nui o na kaikamahine i hoopukaia i keiamakahiki, a no lakou hoi na inoa:  Lydia Ahelo, Julia Akana, Kalei Ewaliko, Miriam Hale. Lewa lokia, Helen Kahaleahu, Elizabeth Kahanu, Malie Kapali, Hattie Kekalohe Elizabeth Keliinoi, Kelina Kewaha, Julia Lovell, Jessie Mahoahoa, Elizabeth Waiamau a me Aoe Wong Kong.

 

-----

 

UA HALA ME KE ALOHA NUI IA.

 

-----

 

                        Ma ka auina la Poaono, Iune 16, 1897, ma Maunakiekie, Honolulu, ua haalele mai la i keia ola ana o Lii Kawaihoa, keiki aloha a John Kawaikoa me Kaahauui, a pokii hoi o kekahi o ko makou koaloha Robert Kamaka.

 

                        O ka nui e kona mau la ma keia ola ana, he 10 makahiki, me 10 malama, ua hala aku la oia @oke e kona mau la opio wale no, he heiki @@@ i piha me ka oluolu a me ke akahai.  He hoa oia no ke Kula o Kahahuna, malalo e Ma kinikoki, a he pula kaumaka hoi na kona mau luaui no na la hapau@a.  Ke komo pu aku nei makou me ka ohana e ka mea i make, @@@ a pu ana o ke kauma@@ me ka @uu@uu.

 

-----

 

KANI, UINA. NAKOLO KA PIHE.

 

-----

 

Uina Nakolo ke Auhee.

 

-----

 

                        Ae, he auhee, he auhulihia, he mokuhia iloko o ka po i e Hoolehelehekii, hanau ka po o Hanalili ke kama, paa i ke ope pahu kupapau ia i keia mau la aku nei i Kuakoa, he keiki oili wale, kapaia iho la ka inoa o "Hoohuiaina," a i nei kakahiaka mai la no ia la i hoea mai la i ou ala, a mai ka mokuahi Mariposa mai la no, a iloko o na lua hooleina moka.

 

                        Oia ka makou e aloha ae nei i o'u mau hoa uhaiaholo o na la kulolia o ke kaona nei, e maliu mai i ka wanana a Ke Aloha Aina, oia hoi, ano ka wa e maliu ia ai, ano ka wa e ola ai.

 

                        E mihi oukou, no ka mea, ua kokoke mai ke aupuni o ka lani; a no ka mea, no ka lani mai ke ola o ka lahui Hawaii, ola ka aina, ola ka lahui, ola ka nohoalii o Liliuokalani.  No na a no Kona mau hooilina no ka manawa pau ole; Amene.

 

-----

 

HE PAUAHI NUI

 

-----

 

                        Ma ka hora 4:30 o keia kakahiaka nui, ua hoopuiwa ia ae la ke kulanakauhale nei, mamuli o ke kani mai o ke oeoe puahi, e hoike mai ana, aia he ahi ma ke aianui Maunakea.

 

                        Ua kauluwela ka lani i ka ula wena o ke ahi i keia wa ke oeoe e kani ana, a me ka hakalia ole, ua hoea ae la na kaawai malaila, no ka hoopio ana i ke ahi, he hale loihi i hoowaawale ia me na keena ekolu kai pau i ke ahi, a ua loaa liilii aku no nae kekahi mau hale e ku kokoke ana i ke ahi.

 

                        Aole he maopopo o kahi e ke ahi, aka, ua manao wale ia, mai ka rumi holoi mai o na pake.  E noho ia ana keia hale e na pake a me na Iapana, a i ka wa i ike ia ai o ke ahi, ua hiki ole kekahi poe ke lawe i ko lakou mau ukana, oiai, lakou e ahai ana i kahi e pakele ai o ke lakou mau ola.

 

                        Ma ka hora 5 a.m., i pio loa ai ke ahi, a mamuli o ka pohu lai ku i pakele ai na hale e ku koke ana mai na alelo ana ole mai o ke ahi.             

                        He wahi pauahi ekoa ae no kekahi i ka po nei ma ke kihi o na alanui Alakea a me Moiwahine, aka ua pio e no mamamua o ka nui loa ana.

 

                        Ma ka pepa o keia pule ae e kuupau aku ai makou i na mea i @@@ o ka Kalani Aumoku mau @@@@@ Wasinetona.

 

                        @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@