Ke Aloha Aina, Volume III, Number 32, 7 August 1897 — Page 1

Page PDF (688.89 KB)

This text was transcribed by:  Lawrence Gersaba
This work is dedicated to:  Judith Nalani Kahoano Gersaba

KE ALOHA AINA

 

BUKE III.

HONOLULU , POAONO, AUGATE 7, 1897.

HELU 32

 

KE ALOHA AINA

  E hooopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Poalima o na pule a pau o kela me keia mahina.

  Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule.  No ke kope hookahi, he 5 keneta.

  E loaa no ka pepa mai ke Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna lawe Pepa.

  E pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau me na Mele Inoa, me ke Dala kuike.  Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoounaia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

  I hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

  Aole loa e hoopukaia a hoolahaia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hoike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

 

                   Ka Nupepa Puka Pule

                      KE ALOHA AINA

Hookahi Makahiki...................................$2.00

Eono Mahina............................................ 1.00

Ekolu mahina............................................   .50

Hookahi Mahina.......................................   .20

                  EMMA A. NAWAHI

                           Puuku o

                KE  ALOHA  AINA

                  EDWARD L. LIKE

Lunahooponopono a Hope Puuku

                         S. P. KANOA.

Hope Lunahooponopono

O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoouna

pololei mai i ka Puuku ma Honolulu.

 

NUHOU KUWAHO

  Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Dorika ma ka auina la o ka Poakahi nei, i loaa mai ai ia makou na mea hou makamaka hou, a ke hoopuka awiwi ia aku nei hoi no ka pono o ko makou poe heluhelu me ka hakalia ole, penei:

 

HOOLAKO O IAPANA I NA POE PILIPINE ME

KA NA LAKO KAUA.

  Vanekoua, B. C., Iulai 16.  Ua oleloia ae, aia he heluna nui o na lako kaua, na pu, a pela aku e hoouna mau ia la mai Iapana aku no na awa o Kina, a mailaila e laweia aku ai no Lujon, maluna o na mokupea liilii, no ka hoolawa ana aku i na poe Pilipine kipi nae na lako kaua.

  Mai na leta e loaa mau mai nei, ua ikeia aole i emi hope na hoolaha i o ke kaua kipikipi, aka, aia ia ke nee mua la, me ka manaoia e pahu koke ae ana no.

 

HOIHAEHAIA KE KEIKIALII TSAI.

 

  Vanekoua, B. C., Iulai 20.  Ua hoopaahaoia aku la e ke Kama'liiwahine Kanemake o Kina ke Keikialii Tsai iloko o kekahi rumi pouli no ka noho ana malaila, a pau ke ola.

  O ke kumu i ulu mai ai o keia hana, mamuli no ia o kona hele ole ana aku e hoomaikai i ka la hanau o ke Kama'liiwahine, a me kona kulou hoohaahaa ole iaia iho imua ona.

  Ua laweia aku kona inoa Keikialii mai iaia aku, e hiliia aku ana oia imua o ke akea me kekahi laau one me ke kapa ole maluna o kona kua, a hiki i kowa e uwe ai.

  Mahope olaila e laweia aku ana oia no ka hoopaa ana mahope o kekahi mau paia ma noanoa he eha ka nui, a malaila oia noho ai me ka ai pakiko ana a hiki i kona wa e mihi ai.

 

PEPEHI IA NA PUKIKI.

  Lisebona, Iulai 23.  Ua loaa mai he leta mai Quaiiimane, Mozambigue, Aferika Hikina mai, i keia la, e hoike ana o na luina o ka mokukaua Potugala, ua luku ia lakou ma kahi kokoke i Chindo, ma ka muliwai Zambisi.

  Maloko o ua leta nei, e olelo ana, ua lele kaua aku ke alii Cambuima a me kona mau kanaka, a pepehi aku la i na poe a pau o luna o ka, mokukaua Potugala, a lawe pio mai la he elua mau pukuniahi.

 

POINO NA OLA.

  Ladana, Iulai 23.  Ua loaa mai he lono mai Singapore mai, e olelo ana, o ka mokuahi Pake Crihengune, e holo ana ana mai Singapore no Maltaisita, me 150 ohua eepakeke, ua ili iho la oia mawaho o Malacoo ma ka la 19, o Iune.

  He hookahi haneri me iwakalua poe i make, me ke komo pu ana o ke kapena iloko oia heluna, a o ke koena, ua hoopakele ia e kekahi mau mokuahi i kaalo ae malaila.

 

PAKELA KE OLA O KA MOI OPIO O

SEPANIA.

  Maderida, Iulai 26.  Oiai ka Moiwahine kanemake Christiana me ka Moi Opio Alfonso e hele holoholo ana maloko o ka ulu laau ma San Sebastian i keia la, ua kani mai la ka pu a kekahi opio ki manu, i kona wa e ki ana i kekahi manu me kona ike ole ia laua nei, a hala ae la ka lu ma kahi kokoke i ko laua mau poo.

 

HOOMANO O POHAKUHAUOLI.

  Ladana, Iulai 26.  Ua hoomanao ae o Mr. a me Mrs. Pohakuhauoli i ka piha ana o na makahiki he 58 o ko laua noho ana malalo o ka berita laahia o ka mare.  Ua nui na poe i kipa mai e ike ia laua ma Hawarden, a ua haawi ia mai hoi na aloha pumehana ia laua oiai laua e holo ana no ka halepule.

  He oia mau ko laua ola kino maikai, o Pohakuhauoli, aia no oia ma ke kulana ikaika, me he mea la, aia no kona mau makahiki i ke opio.

 

KA AIHUE MAKAU OLE.

  Ua lilo aku mailoko aku o ka pahu hao o ka mokuahi Mokolii, ka heluna o $410, mamua ae o ka holo ana aku o ka Mokolii no kona mau awa mau o Molokai me Lanai, ma ka Poakahi nei.

  Ma ka hora i o ka auina la, ua hele aku la ke Kupakako Beckley opio, ma kahi o ka pahu hae, kahi i waiho ia ai o ke dala, a loaa aku la no, oia mau akoakoa no a pau, aka, iaia i kaawale aku ai ma kekahi wahi okoa, a i ka hoi ana mai i ka hora 3, aia hoi, aole hookahi wahi keneta iloko o ka pahu hao e koe ana.

  I kekahi manawa i hala ae nei, ua nalowale iho la ke ki o ka pahu hao, a no ia kumu, ua hana hou ia iho la i ki hou.  A ua hoohana oia i keia ki no kekahi mau la i hala ae nei.  Ua manao oia, o ke kumu i lilo ai o keia mau dala, mamuli no ia o kela ki i nalowale ai, a pela io no paha ma ka hoomaopopo aku.

  Me he mea la, he Pale ka mea nana i haua keia mea, wai oia e nana poao ana waiuna oia mea, a he kokoke loa hoi kana wahi e nana ana i kahi o ka pahu hao.  Nui no ka aihue.

 

HUAI KA ULU O LELE I KA MAILE.

Oia mau no ko lapana kue.

Aohe wa e Alu ai no ka Uwea.

  No ko makou akenui no e ike mau ko makou mau makamaka heluhelu, i ke kulana kuee o na aupuni nui o ka honua nei, no na mea e pili ana i ka Hoohui Aina, ka mea hoi a ko kakou poe lawelawe i keia aupuni e ake nei, e hui a lilo no kakou noho hoomalu ia ana malalo o ka Amerika mau hooponopono ana, elike me kona komo ana mai, a kaili kuleana ole i ke aupuni i kinohi o kona hookahuli ia ana, a oia hoi ka makou e lawe mai nei i na olelo a ke Kuhina o ko na aina e o Iapana, a oia iho keia malalo iho:

  "O Kauna Okuma, ko lapana Kuhina o ko na Aina E, ua hoike ae oia no na mea e pili ana i ka Hoohui Aina o Hawaii me Amerika Huipuia, o ke Keena Oihana o ko na Aina E, aole oia i hoohikilele ia ma ka noonoo ana no ka Hoohui Aina.

  O ka kakou hana pono wale no ma ko kakou aoao, oia ka hoomau ana aku i ke kue ana ia mea ma na ano a pau.

  O ka mua, o Hawaii, he wahi kaawale ia i mamao mai a Kapalakiko mai, a nona hoi ka loa o 2,100; a mai Beritania Amerika Akau mai hoi, he 2.300 mile ka mamae, a mai Iapana aku hoi a hiki ilaila, he 3,000 mile, a o ke ku ana o keia wahi iwaenakonu, ua like ia me ke Anahuinakolu, a oiai hoi, i kekahi manawa, ua lilo ia he kikowaena ma ka Moana Pakipika.

  O ke ku ana o keia wahi ma kekahi wahi kaawale, a i nana ia aku hoi, ma ke ano nui oia mau mokupuni, e mahuahua mau ana kona ulu ana, e like me ka Nicaragua, a i ole i ke alawai oki paha o ka Puali o Panama, a he mea oiaio hoi, ua haalele iho lakou i ka aina ma ke ano kuokoa.

  Ma na huakai kaahele mai na aina mamao ma ka Hikina, a i hoomaka mai hoi mai Europa, a i ole, mai Amerika mai paha, aole e nele ke kipa ana o na mokuahi ma Hawaii.

  Ua hoohui ia ae lakou iloko o ka Uniona me ka hooiaio ana, e huipu ma na hana imi waiwai iloko o ka Moana Pakipika.

  O ka lua o na kumu o ka Hoohui Aina, he mea ia e hana ino aku ana i ko lakou mau pono a me ka mana, oiai o Iapana e hookomo aku ana i kona mau pomaikai iloko o Hawaii.

  O ka palapala ku, eia no ia ke ku nei no ka mea, aole ia i unuhi ia mai, me ke komo ole iloko o na kumu keakea i waihoia aku.  Eia hou no hoi, o Iapana a me Enelani, aia ko laua manao nui, maluna o keia ninau e ku nei, aole e hiki ia laua ke noho malie me ke kumu ole.

  Eia o Farani a me Geremania, iloko o ko laua mau ikemaka, maloko o ka moolelo o ko laua noho makamaka ana me Hawaii, ka mea hoi a Iapana e hookolo nei, oiai, ua ike no lakou, aia he heluna lehulehu o ko lakou mau lahui pakahi, e noho la ma ia aina.

  Pela no hoi, elike me ko Europa manao nui ma ka makaala ana i ka nana ana i ka pono o kona poe kanaka malaila, e hoolilo ana i ka mana o na Ainapuniole elua, oiai ka manawa e ku ana ma ke ano kaawale.

  O ka haalele ana aku ia lakou ma ka hooponopono ana i ke ano o ka aohe ana, oiai kekahi mau mana nui, e nana ana i ka pono o ko lakou poe iho, oia hoi ka Iapana e manao nei e hana, malalo o na kokua ana a kona ikemaka, ma ka lawe ana ae i ka Hoohui Aina, i kumu kue nana e keakea ai i ka hooholo ia ana.  O ka lapana hana pono wale no.  O ka Hoohui Aina, aole pono ola e hooholo la.