Ke Aloha Aina, Volume III, Number 32, 7 August 1897 — Page 6
This text was transcribed by: | Kaehunuiokaihe Sorrell |
This work is dedicated to: | Mahalo ia ka hana i Ike Kuokoa |
6 KE ALOHA AINA, POAONO, AUGATE 7 1897.
HOOIKAIKA NO KA HOOHUI AINA.
Loaa he mau A'o ia R. W. Wilikoki.
No ke Kukulu ana i Ahahui Hoohui Aina.
Ua loaa mai he leta ia R. W. Wilikoki, mai ia C. C. Morena mai, a i hoopuka ia ae hoi maloko o ka nupepa Hoku, mamuli o ka haawi ana aku o R. W. Wilikoki e hoopuka ia maloko o ia nupepa, a no ko makou ike he mea pono i ka lahui ka ike pu ana i keia palapala, nolaila, ke hoopuka aku nei makou, penei:
"E kuu Wilikoki; "Ua hoopanee mau au i ke kakau ana aku ia oe, no ka mea, ua makemake au e haawi aku ia oe i hoike kupono "I keia kakahiaka, ua loaa ia'u he kamakamailio loihi ana me Seneto C. K. Dav@s, Lunahoomalu o ke Komite o na Aina E o ke Senate @@na hoi i hoike mai ia'u, "ua hooleiia ka make," a e hoohui ia ana o Hawai.
"Ua kamailio maua no na mea pili ia Hawaii a me na poe Hawaii, a ua hoike mai o Davis me ka maopopo lea i na mea pili i na kanaka a me na mea maloko o Hawaii, a ua kamailio loihi hoi maua nou.
"O Senatoa Davis, oia kekahi o na Senate i ike nui ia, a he hoaloha hoi no na poe Hawaii, a o kona inoa a me kona kino e pono e ike nui ia, a e aloha ia mai e oukou a pau e na kanaka Hawaii.
"Ke kaumaka nei au, kaumaha loa hoi, oiai na poe Hawaii e haule ana ko lakou mana kalaiaina no ke kuhihewa o kekahi poe, a ua hoea mai io'u nei ka hopena pono o ke alii o Hawaii, i alakai hewa ia e kekahi mau kanaka uuku ma ka home a maanei.
"O oe a me kekahi poe Hawaii i ike ia, e kukulu ae i ahahui no ka hoohuli ana mai i na kanaka, oia, ua hooleiia ka make, a e koho i ka hoohui aina me Amerika Huipuia.
"O ka manao e hanaia na kanaka Hawaii e Amerika Huipuia e like me ka hana ia ana o na 11 kini maloko o Ameriki, a e hoohauoliia no na poe Hawaii ma na pono a me ke kuleana e like me na kupa Amerika me ka nana ole i ka ili a me ka waihooluu a i ole, ka mana.
"E hoike aku oe i kou mau hoakanaka ma kekahi halawai makaainana nui a ma na nupepa ma ka olelo Hawaii a me ka Enelani, no keia mea e hiki mai ana, a ma kekahi aoao o na poe Hawaii oiaio maoli, e lilo lakou i mau kupa oiaio no ka R@pubalika nui o Amerika.
"E hooiaio iho o Peresidena Makinile a me ka lahuikanaka Amerika @ hana aku ana lakou @@ poe Hawaii e like me ka lakou i ike @ he pono. Ua lohe mai au i keia mai ia Davis mai, ka mea hoi nana e paa nei i ke ku kahi hoohuiaina maloko o ka po@o o kona @@.
"O oe a me kekahi poe e ae, e @@ mai i ko'u @@@, a @@ no ka wa kokoke e hiki mai ana, e lilo no @@@ @@ ohana i mea waiwai nui i kou @@ a @@@"
M@@ @@@ ole.
C@@ Ca@@ Moreno.
KE ALAULA O KA MALAMALAMA
Ma ka hora 10 a m. o ka Poaono malamaia ai ka hoolaa o ka luakini hou o ka Hoomana Naauao e ku nei ma Koaula, ua nui no na poe i hiki ae malaila, a ua lawe@@ eia na hana malalo o ke akakai @ Rev. Kekipi ke kahu o ka ekalesia me ka anoano eehia, a mamua o ka pau ana, ua malamaia he lulu dala, ua loaa he $142.50. I ka hookuu ia ana o ke anaina pule, ua naue aku a na mea no kohi i hoomakaukauia ai o kekahi papaaina i luluu me na mea ai o kela a me keia ano. Ke haawi nei makou i na mahalo i na hoahanau oia hoomana i ke kukulu ana i luakini no lakou iho.
PAKELE MAHUNEHUNE KE OLA.
Ma ke ke ana mai a kahi mokukuna Rob Roy ma ka auina la o ka la Sabat@ nei, i loaa mai ai kekahi lono no ka pakele mahunehune ana o na ola o kekahi mau luina eha o ua wahi mokukuna la.
Ua haalele iho oia no Hawaii ma kekahi la o kela pule aku nei, a iaia ma ka moana, ua halawai iho la oia me ka ino, a ia lakou mawaho ae o Lahaina, ua ike ia iho la he uuku loa ko lakou wahi wai inu i koe, nolaila, ua holo aku la kekahi mau kanaka eha maluna o kekahi waapa no uka o ka aina, a@i ka loaa ana o ka wai, ua hoi mai la lakou, aka, ua hoopahaohao ia nae lakou i ke alahele a kahi mokukuna i holo ai ua hoomau lakou i ka huli ana iaia a hiki i ko lakou kaawale loa ana mai ka aina mai.
No eha la o ko lakou noho wale ana me ke komo ai ole, a ua nawaliwali hoi ko lakou mau kino me ka hiki ole ia lakou ke hoe, a mawaho ae a Lae Ahi ua loaa iho la lakou i ka mokukuna Rob Roy, oiai oia e hoi mai ana no Honolulu nei. Ua hookau ia mai lakou iluna o ka moku me ke kulana nawaliwali loa i hiki ole hoi ia lakou ke ku ae no lakou iho.
MARE ANA I KA POE MAKE
Oiai o Marco Polo, he kanaka k@ahele honua, e kaahele ana ma ka Hikina, ua hoopahaohao ia oia i kona hoea ana iwaena o ka lahui Tartar, oia hoi, ua hiki no ka i ka poe i make ke mare wahi ana.
Ina he kaikamahine ka kekahi kanaka i make mamua o ka mare ana, a o kekahi kanaka he keikikane kana i make mamua o ka mare ana, ua hiki no laua k@ hoohui ia ma ka berita laahia o ka mare mamuli o ka ae ana o na makua, ua kakauia no olelo aelike maluna o kekahi apana pepa.
A i ka wa i paa ai o ka palapala aelike mare, e puhi ia aku no ia i ke ahi, i hiki ai ke loaa aku i na mea i make, a aku hoi kahi i kekahi ma ke ano he kane a he wahine i mareia.
O na makua hoi, mahope o ka mare ia ana o ka @ua mau keiki, ua noho ohana iho ia lakou, me he mea la, eia no ia mau keiki i mare ia ke ola nei no.
Ua lohe mai makou, ua hoi na wahi Pukiki i @we ma ka po Poaono nei, mamuli o ka puehu ana o na d@@@ ka lakou mau kane i hoiliili ai ao kekahi manawa loihi, ma ka hukihuki kaula o ka po Poaono nei.
UA MAKEMAKE E HUKIHUKI HOU.
Ua lohe ia mai, eia na Pukiki ke hoiliili hou mai nei i ka lakou mau dala no ka pili hou ana me na keiki o ka Hale Hana Hao, ua piha ia lakou he $500 i keia manawa, aka, aole nae i pau ka lakou hoahu ana.
Ua nui ka lili o na Pukiki no keia haule ana o lakou ma ka hukihuki kaula o ka po Poaono nei, aole hoi o lakou makemake e hoopuka ia kela mau huaolelo "Wela ka Hao," a me he mea la, aole no e loihi na la a hoea mai no lakou imua o ka lehulehu.
KA NENE AHIU NO ALASKA.
Victoria, (B. C.) Iulai 21.-Ua @@ouna aku nei na Poo @o Beritania he kauoha no ka hoouna ana aku i ke kai lawaia o Berina, he hoopuipui hou ana aku i kona ibaika ma ia kahua akea.
Aia no hoi he elua mau manuwa ua makaukau, a e hakalia wale no i ka loaa o ke k@uoha, a o ka hoeu iho la no ia no kahi o ka hana. O ka Nene Ahiu, nona na tona o 1,200, a me ka Manu Kolohala, nona na tona 800 ka nui a me 6 pukuniahi, ua hala aku no ka Akau, a e ukali hou ia aku ana ko laua meheu iloko o kekahi mau la pokole wale no, o ka Amphion, nona hoi ka ikaika hoohana o 5000 tona a me 10 pukuniahi.
Mawaho ae keia mau moku, he elua mau mokukuua hou ae, mai na wai mai o ka aina o Kina, no ka hoomahuahua ana i na aumoku kaua no ke Ka@lawaia o Berina. O kekahi o keia mau moku, oia no ka Rainbow, a nona hoi nui o 4000 tona a me 8 pukuniahi.
O ka mokukaua Amphion, o a ka mokukaua holo loa o na aumoku kaua Pelekane ma na wai o Kina. O keia mau hoomahuahua ana i na aumoku kaua ma kela wahi, aia uo he kumu ko ia hoonui ana.
KA AHAMELE MA KAUMAKAPILI
Ua malama ia ae maloko o ka luakini o Kaumakapili, ma ka po o ka Poaono nei, ka ah@@@le no ka pomaikai o ke kukulu ana i hale halawai hou no uka o Kapalama, he maikai na mele i himeni ia mai e na hui himeni ike ole, aka, mamuli o ka nui o na lealea like ole o ka po Poaono nei, nolaila, aole i nui na poe i hoea ae e like me ka mea i upu ia. Ua loaa no nae he mau okeni.
PAKELE NO.
Ma ka auina la o ka Poaluna nei, ua hoea aku la o G. Carson Kenyon imua o ka Halewai a noi aku la e ha naia i palapala hopu no F. J. Testa, (Hoke), ua ae ia mai la kana noi a hana iho la ka Lunakanawai i ka palapala hopu.
I ka paa ana o na palapala hopu la ua hoounaia aku la kekahi makai no kona keena, a i kona wa i heluhelu a@, ua pane mai la @@, aole he kanaka @alada nona ka inoa o "Hosea," a @olada, ua ho@@ hou ia mai la ua palapala hopu ia i ka Halewai.
Ua hoike ae o Kenyon ua hoea aku oia ilaila no ka hooponopono ana i kekahi @la, aka, ua @@ @@ ia mai oia. Wela no ka hao.
NA PALAPALA
Aole e ili maluna o makou ke koikoi o na ahewa ana no keia mau manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka, e ili no ia maluna o ia poe na lakou i kakau mai.
KUU LEI MOMI UA HALA IHO NEI, UA WEHE I KA PILI HOOKA-O IA LOKO
MR. LUNAHOOPONOPONO, Aloha oe:- E oluolu mai kou ahonui e hookomo iho mai kahi kaawale o ka kaua milimili i ka ukana luuluu a kou h@a makamaka nei, a oia iho hoi keia malalo:
Ma ka Poakahi i @@ Augate 2, 1897, hora 10:30, ua kipa m@@ ka anela o ka make ma ka home kino o M@s, Mileka Kioku Kapela Keone, a lawe aku la i kona hanu hope loa, i ke 47 hoi o kona mau makahiki.
Ua hanau ia o M@s. Mileka ma Mana@a, Ewa, na J. Kaanaa@a me Makaole (w), a ua hoonaauao ia ma ke kula o Waiawa, Ewa, malalo o ka noho kumu ana a A. Kauhi, a mahope mai, ua hoouna ia i ke kula hanai o Waialua, malalo o ka noho kumu poo ana a Rev. O. H. Kulika, malaila oia kahi i noho ai a hiki i ka pau loa ana oia kula, a hoi mai no Manana. Ewa.
Ua hoohui ia ma ka berita mare me G. M. Keone, ma ka la 10 o Sept. 1870 e ka Rev. E. Kekoa, a ia mahina no, ua noho haiolelo laua no ka ekalesia o Ewa, no na makakiki 3 a oi, ua hanau na laua he elua mau kaikamahine.
A ma ka A. D. 1874, ua kahea ia mai laua no ka ekalesia o Anahola, Kauai, ua noho malaila no 4 makahiki, a ua hanau hou he mau kakamahine 2 pau ia mau makahiki, hoi no Ewa, ma ka ae aaa mai o ka Ahahui Ekalesia o Kauai, a malaila kahi 1 noho ai a hiki i kona hala ana ma kela aoao mau o keia noho ana.
Ua hanau ia na laua he 9 mau keiki a he 3 i hala mua aku ma kela ao, a he 6 i koe iho. hookahi bebe o 6 mahina, aloha wale oia.
He makuahine oluolu, a he heahea, he mea nui iaia kana mau keiki, a he hookipa hoi i na poe home ole, a ua aloha ia oia e kona mau makamaka.
Hakukoi loko i ka ehaeha o ka naau i ke aloha o kuu lei momi, a noho aku me ka @ nona ma keia aoao. Ua piha na makahiki he 26 o ko maua noho mare ana, me 8 mahina me elua la. E hoonani ia ka inoa o Iehova. Me ke aloha welania, G. M. K. KANAWAHINEOLE Manana, Ewa, Augate 3, 1897.
LELE I KUAHU A OLEPAU, NA LIMAHANA O KA LOEA KALAIAINA.
Ma k@ Poakahi i ma@lo ae ai kekahi o na limahana o Ka Loea Kalaiaina mawaho nei o ko makou Keena a nana i hoike mai ia makee, ua lele i kuahu a O epau na limahana kahiko o Ka Loea Kalaiaina. A ua pani la hoi ko lakou mau makalua e Th@. Spen@@ (Kamaki Poka) me na keiki hoonoho hua kepau, hou. aole he maopopo ia lakou ko lakou kumu i @@ ia mai ai, aka, ua manao wale no @@ @@@, na kekahi no o ko lakou mau loa o ka oihana hookah@ i @@ ae la i ke lakou mau p@u.
KE PAU AKU NEI NA MAKUA.
He mea kaumaha no ko makou manao, ka ike ana iho, eia ka hapanui loa o na makuahine Hawaii, ke anai ia nei e ka anela weliweli o ka make, a ma na wa@i a pau a puni ka Paeaina, e loh mau ia ana na leo kaniuhu me ke kaumaha mai ka waha mai o ke kane i hoonele ia i kona hoapili o na po huihui o ka hooilo, a me na la welawela o ka makalii, a o na keiki hoi i ko lakou mama ole.
Pela hoi i loaa mai ai ia makou kekahi lono kaumaha no kekahi makuahine nana na keiki elua e ola nei, a me na moopuna he lehulehu wale.
Ma Kaopuuaua, Honolulu, Iulai 31, a i na hora anoano o ka po, ua kipa ae la ka anela lulu o ka make, ma ko Upai (w) hale kino, a lawe aku la i kona hanu ola mai keia noho @nea ana, a haalele iho la i kana mau kaikamahine elua a me na ohana moopuna kuakahi a kualua he lehulehu wale, e u aku nona ma keia ao.
Ua hanau ia oia ma Honokawai, Kaanapali, Maui, i ka makahiki 1822 paha, a ua piha iaia na makahiki he 75 a oi, a mailoko mai o kona puhaku i loaa mai ai he 3 keiki, oia hoi, he 2 kaikamahine a me 1 keikikane, ua make mua loa ke keikikane, a o na kaikamahine wale no ke ola nei.
Ke komo pu aku nei makou i na u ana me ka ohana o ka mea i make, a na ka Haku o na Haku e hoomana mai i na ehaeha ma keia ao.
HOOMAINOINO HOLOHOLONA.
Ua lawe ia ae o K. Pa, kekahi o na kalaiwa kaa wai alanui o ko Mr. Paine mau kaa i ka Halewai, no ka hoomainoino holoholona, mamuli o ka hooia a kekahi poe kamaaina o ke K@ona nei. Ua hoopiha o P@ i kana kaa a oi aku mamua o ka mea kupono, a @ ka wa i hoea mai ai ma ka huina o Alanui Beretania i ka Poakahi nei, o kahi hoki nawaliwali, ua hina iho la oia ilalo, mamuli o ke kaumaha o ka wai i hoopiha ia a oi aku mamua o ka mea kupono. Ua ao ia aku oia, aole nae oia i hoolohe mai.
Malalo oia kumu, ua manao ka poe nana oia i hoopii ae, ua kupono oia ke hopu ia, a pela oia i hoea i ka Halewai malalo o kela hihia hoomainoino. E malama pono loa i k@ oukou mau kauwa hoounauna, o halawai auanei ou@ou me ka pilikia.
HE UA KUPANAHA.
Ma kekahi apana aina o Italia oiai kekahi iho nui e pahola ana ma kela mahina aku nei, ua hoopuiwa ia kekahi poe i ka ike ana i kekahi mau hunahuna one e haule pu ana me ka ua, a he hui laau liilii hoi kekahi i haule pu mai.
Ma ka @@@ ana a kekahi kanaka @@mai ua ike ia iho la ma A@@ka wale no i ulu ai ka laau nona k@@ hua, a me he mea la na ka makani paha i lawe mai ia lakou.
Aia o John M@@ ke waiho ia m@ ke kulana k@@u @@ mailoko o ka Hauki@@ia @@ k@@ iho, a @@@ @@@ kona poo, ua loaa @@@ keia p@@no @@@@ oka o@@, a@@a ao hou k@@@ ao kanaka ma@.