Ke Aloha Aina, Volume III, Number 34, 21 August 1897 — Page 7

Page PDF (864.27 KB)

This text was transcribed by:  Ka'uiki
This work is dedicated to:  Kalama Makaneole

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, AUGATE @1, 1897

 

HE MOOLELO HONANEA

 

-:NO:-

 

ALANADELA.

 

Ka Wahine Hoopahaohao

o ka Aahu Keokeo.

 

-A I OLE-

 

Ka Loea Hookani Hapa o

ke Kuluamoe.

 

Noonoo iho la ua Rudefa nei i kana mea e hano ai i papahi ai hoi oia i ka lanakila, oia hoi ke kino o ka kaua Lusia, aka, hala ae la hoi he mau minute, aole he whi alahele e hookuia ai oia me na ulia pomaikai, a i keia wa no hoi i komo mai ai na kuko puuwai eleele iloko ona, a puana ae la i keia mau huaolelo lokoino me ka malie, penei:

 

He hookahi wale no alahele a'u i manao ai e hooko ia kuu makemake, oia hoi ka lawe ana ae i ke ola o kuu hoaloha o na la opio heu ole, aka, in a au e hoola ana iaia, alaila, e like me ka loihi o kona ola ana, pela no auanei ka loihi e hoopuhili mau ia ai ko'u mau kuko ana no kela kaikamahine opio ui.

 

Leha hou aku la kona mau maka maluna o kona hoaloha Rodika a me ka kaua Lusia, a i kona ike hou ana aku no iaia e moe ana maluna o ka wahine opio, ua hooi hou ia ae la kona manao lili.

 

Hoeueu hou aku la oia ia Rodika no ka haalele ana iho i kona wahi e moe ana a hoi aku no ko laua wahi i hele mai ai, aka, aole nae ia o ka manao o Rudefa, he mau hoouhiuhi wale ana no, o kona manao maoli no o ka make o Rodika, a e ike aku ana hoi kaua ma keia mua aku.

 

Haka pono mai la n maka o Rodika i piha me ka ehaeha maluna o kona hoaloha, a ia manawa pu no hoi eia i hoopihoihoi ia mai ai, i kona ike ana mai e @akau ana na nanaina hoonaukiuki maluna o kona hoa hele, na ia mea i kono mai iaia e ala koke ae mai kona wahi mai e moe ana, oiai, ua kamaaina oia i ke ano o na @iohiona huhu e hohola ai maluna o Rudefa, a he kana opio huhu ino no hoi oia.

 

Haawi aku la ka kana Lusia i na kokua ana i ke kanaka i hoehaeha ia, a mahope o kekahi manawa, ua ku ae la oia iluna me ke ano kunewanewa, a nana ae la hoi ma o a maanei no kona wahi lio.

 

Hopu koke mai la o Rubefa i na lima o kona hoaloha a paa ae la hoi, a me ka leo olu waipahe o ka hookamani nui, ninau iho la oia.

 

E kuu hoaloha Rodika, ua eha loa anei oe?  A heaha kau e nana nei ma o a maanei?

 

Ae, ua eha au, aka, e hoomanawanui no au a hiki aku i kauhale, a o ka'u mea e ake nei e ike, o kuu lio punahele wahi a Rodika.

 

Ua hookuu aku nei au lala e lawe ko kakou mau enemi, a lu @@@@@@ aku i ko laua mau i'o ma o a maanei o ke kula, i @@ hoi na na holoholona o ke kula a me namanu o kalewa.

 

Maliu ae la na maka o Rodika no kahi a ka kaua Lusia e noho ana, a me @@ maka i piha i ke aloha nona, @@@@ malie aku la oia i ka nani o ka oiwi kino o ka wahine opio.

 

Pehea kaua e hana aku ai no keia wahine opio puuwai aloha a me ka elemakule?  wahia Rodika i ninau ae ai i kona hoaloha, aole anei o ko kaua lawe aku ia laua no ko kaua home, oiai he mau mea keia aia iloko o ka poino.

 

E waiho malie ia laua maanei, a hoi hou mai au, no ka mea, aole laua e pilikia a hiki i ko'u hoea hou ana mai.

 

Ae, ua pono, wahi a Rodika a mamua o ko laua haalele ana i ua wahi nei, ahi peahi aku la kona lima akau ia Lusia no ka nee ana mai imua ona, a ua hooko mai la no hoi oia.

 

A me ke kali hou ole aku i manawa hou aku, apo ae la oia ma ka a-i o ka kaua Lusia, a haawi ae la hoi i na muki oke aloha oiaio e pauma ana iloko o kona puuwai, aole no hoi o Lusia i kue aku i keia mau mei, oiai, ua komo like no ke aloha iloko o laua. 

 

Aka, i keia wa, aia ka nokonoko ula o ka piha inaina nui ke hekau la maluna o Rudofa, a ua ahuwale hoi kona helehelena i piha me ka lili nui no kana aikane e na mea a pau.

 

Hopu koke aku la oia ia Rodika a me ka leo piha i ka inaina, pane aku la oia.

 

Ahea ka hoi kaua hoihoi aku ia oe, e wiki oe e hoapaapa mai nei.

 

Me ka pau pono ole o kona iini e muki hoomau aku in a papalina nohea o ka kaua Lusia, hookuu ae la oia, a me ka leo kaumaha, pane mai la oia.

 

E hoomanawanui e ka lede opio a hiki i ka wa e hoea hou mai ai o Rudefa, alaila, hoi ae kakou no kauhale, aka, mamua nae o ko kaua kaawale ana e hoike mai ana anei oe, owai kou inoa a o hea kou aina hanau?

 

O Lusia ko'u inoa, a o Italia hoi ko'u aina hanau, i panai aku ai oia.

 

Ma keia wahi, kunou haahaa mai la ua Rodika nei, a hooho ae la me ka mahu'i mua ole ae he poino ke hiki mai ana maluna ona.

 

E kuu Lusia, e wiki a mai hoohakalia i ka hoi ae, oiai, ua piha neia puuwai i ke aloha nou.

 

Ae, ae, wahi a Lusia, me na minoaka waianuhea e hekau ana maluna on a, o hoi a mahope aku nei no hoi au.

 

Hookau ae la ua Redefa nei i kana aikane maluna o kona lio, a alakai aku la hoi no kahi a ka ululaau loloa e ku mai ana he mau mile ka mamao mai kahi aku a lakou e ku nei.  I keia manawa no nae, aia no na hihiona o ka piha lili ke hohola la maluna ona.

 

A mamua nae o ko laua haalele ana iho i ua wahi la, huli mai la ua Rodefa nei, a me na minoaka hoomahie, kunou haahaa mai la oia, a ua p@nai pu ia aku no hoi ia mau minoaka ana e ka kaua Lusia, me ka mahui mua ole ae, he minoaka ia e kumakaia ia ai ke ola o Rodika.

 

Aia la, he makemake no ko kela wahine opio ia'u, wahi a Rudefa i namunamu iho ai, a nolaila, e hoohoka ana au ia oe e Rodika, a e lawe ana au i kela wahine na'u.

 

No elua hora a oi o keia kuoe hele ana a Rudefa me ke alakai ana i ka lio o kona hoaloha pilipaa ua komo aku ia laua iloko o ka ulalaau, aka, aole nae oia i hoomaha iho, hoomau aku la oia i ka @@@ ana imua, a i kona hoea ana aku ma kahi o kekahi wahi kahawai e kahe ana, @@@@@ @@ ola  a hoomaha iho.

 

Haliu mai la kona mau maka uahoa maluna o Rodika, a me na manao hoohakaka, pane akua la oia.

 

E Rodika, ua ike no oe ua komo ke aloha iloko o kela wahine opio no'u, ma kela mau minoaka hooheno ana i panai mai nei ia'u, i ko'u wa i kunou haahaa aku ai iaia, mamua o ko kaua hoi ana mai nei.

 

Pela paha, wahi a Rodika, aka, ma ka'u koho aku nae, ua kuhihewa loa ia kena manao ou, no ka mea, aole oia i haawi mai i mau maki aloha ana ma kou mau papalina, wahi a Rodika i pane aku ai me ke ano hoonaukiuki.

 

A na keia mau huaolelo hoi i hookalakala mai la Rudefa, @ pa umi ae la kona inaina no Rodika, a me na huaolelo piha mak@na, pane hou mai la oia penei;

 

Aole au i kuhihewa, aole hoi au i nana ma kona muki ole ana mai i ko'u mau papalina, aka, e hoomaopopo nae oe, mai keia minute a hiki ika wa pau ole, ua nele oe i ka wahine ole.

 

Pii koke ae la ka inaina o kahi i kahi ka mea hoi a laua i hana ole ai i ko laua mau la opio, a lohe ia aku la ko laua mau leo huhu e wawalo hele ana iloko o ia ululaau kanaka ole.

 

A o ka hopena hoi o keia mau hoopaapaa ana, oia no k laua ulele puu puu ana, a mamuli o na palapu i loaa ia Rodika, nolaila, ua hiki ole iaia ke kue mai i ka inaina o Rudefa.

 

Pepehi iho la ua Rudefa nei a hiki i kona ike ana ua nawaliwali kona hoaloha, akahi no oia a hoopau ae, aka, aole nae i pau kana mau hana hoomaewaewa.

 

Wehe ae la oia i kana kaula ili mai ka omuku ae o kona noho lio, a hauhoa iho la hoi i na lima a me na wawae o kana pio, hookau hou ae la oia maluna o ka noho, a nakiikii iho la hoi iaia me ka noholio.

 

E kuu hoaloha Rudefa, no ke aha la oe i hana mai ai i keia hana?  Aole anei he aloha iki i koe iloko o kou puuwai no'u?  wahi a Rodika i pane mai ai me ka leo ehaeha.

 

Aka, aole nae he pane i loaa aku iaia me ko Rudefa ikaika a pau, hapai ae la oia i kekahi pauku laau maloo a hili aku la hoi i ka lio a ia wa no i kuupau aku ai ua lio la i ka holo nui, a me ka hakaha ole hoi, hapai koke ae la oia i kana pu ra@fela e kaiewa ana mahope o kona kua, a ki pololei aku la i ka huelo o ka lio, a na keia poka i kapoo aku iloko o kona huelo i hooi hou aku i kona holo ana lapuu ae la kona huelo, a kani kapalulu ae la kona mau puka ihu, a iloko hoi o na aekona pokole wale no, nalo aku la oia iloko o ka hihipea o na laau me kana puolo makamae ma kona kokua.

 

Ma ke Kinau i lohe ia mai nei, aia o Mrs. Emma K. Nakuina, ke kukulu la i halekuai o na mea liilii nona ponoi ma Hilo.  Eleu no.

 

Ua hopu ia e D. Ka@pa he ekolu pake ma ka hale e pili la me ka Halekuai o Sing Loy, no ka loaa ana aku o na palapala @@ @@ maloko o ko lakou kino.

 

Ma Honuakaha ae nei, hora @ a oi o keia kakahiaka, ua hanau mai la o Hana Lilikalani he keiki kane nui @epuuepu.  Ke kalokalo ae nei kakou i na mana lani, e hooloihi la mai na @@ @ @@ kam@@@ hoa.

 

LOAA KA WAI MA LANAI.

 

Mai kinohi mai, mai ka wa mai o ko kakou mau kupuna, a hiki mai nei i keia wa, eia ke hoololiloli ia mai nei ke ano o ke kulana o ka aina, ma na wahi ike ole ia e ulu ana he mahiko nui ma ia wahi, he wahi neoneo loa nae ia i ka wa kahiko, a pela hoi i loaa mai ai ia makou ka lono, no ka hooulu ia ana o ke ko ma Lanai, mai ka la 22 mai o Aperila a hiki i keia la, ua hiki aku ke kiekie o ke ko i ka eono kapuai me ka hapa.

 

He hoike ana mai keia i ka holomua o ka hana mahiko ma Lanai, malalo o na lawelawe kino ana a Russell D. Walbridge a me Kikaha, a o ka lono hope loa i loaa mai, aia ke hoopulu ala ka wai aniani i na eka ko i paa i ke kanu ia, a ke hoi aku ko Lanai keiki kupa, e hoohewahewa ana oia, no ka uliuli mai o ka lau o ke ko, a pela aku.

 

O ke ana ko e ulu ma Lana'i i keia la, oia no kela ko o Lahaina, kela ko ooi hoi o kona heu, ua like me ka heu panini, a ua maa hoikela ano ko i ka ulu ma na wahi papaala, elike aku la me Lanai.

 

Ma ka hoike a Walbridge, kekahi o na Ona e mahi la i ke ko ma Lanai, ua olelo ae oia, "ua oleloia aole e loaa ka wai ma Lanai, aka, i keia la nae, aia ke hu la ka wai i ke pili, a ke hooia hou aku nei au, he aina wai o Lanai ma na wahi a pau oia mokupuni.

 

Aia malalo aku o ka Lae o Maunalei he elua a ekolu wai aniani, a aia hoi ka hu'ahu'a o ka wai ke kahe aia mawaena aku o kekahi alualua a oawawa hoi, me kekahi wahi auwai liilii o a kapuai ke akea, a he 3 1/2 ka hohonu, e kahe ana iloko o ke kai, a aia no hoi he ekolu a eha mau lua mai aniani ma ka aoao e huli kue ana ia Lahaina.  Ola ia aina wai ole ke noho ia aku e ka poe nui o ka iliili.

 

HE KAMAA LIO ANO HOU

 

UA hana ia mai nei kekahi kamaa lio ano hou loa i hiki hoi ke lohe oleia ka halulu o na kapuai o ka lio iluna o ka lepo ke kekahi kanaka o ke Komohana.  Ua like no ke ano o keia kamaa hou me na kamaa hao, koe wale no he laholio kai i hoopiliia ae malalo o keia ano kamaa.

 

O ka mea nana i hoao mai nei keia kamaa e hana, oia no James W. Monarch, ka inoa nui o ka oihana kina@ahi o Des Moines, Iowa.  Ma ka nana pono ia ana o keia kamaa hou, he paa maikai ka hehi ana o na kapuai, aole hoi he kapekepeke oia na wahi kelekele a pakikakika a pau.

 

Ua hoao la kekahi mau kapuai lio mal@na o kekahi lio, a kal@iwa aku la ia no kekahi alanui pii k@ e hiki ai iluna o kekahi puu o Des Moines, ua like keia pu ana me ka hele ana iluna o kekahi alanui iliwai like a i luna hoi ana mai no lalo ua kuupuuia aku kona holo me ka hoohu@ pokoleia, aka aole i kapele ka hehi ana i kona mau wawae.  Ua olelo ae ka Nupepa New York World, ma ke @@lo ana a kekahi poe malama lio ua hoike ae lakou @ kekahi keia @ na kamaa @ @ @ @ he @ @ @ @ @ @ @ @ kana @.

 

NAI WALE NO OUKOU AO'E PAU

 

1.        E Hawa i Nui kuauli,

            E na Honoapiilani,

            Oahu o Kakuhihewa,

            Kauai o Manokalani.

 

Cho.    E nai wale no oukou,

            I kuu pono aole pau,

            I ka pono kumu o Hawaii,

            E mau e ka Ea o ka aina i ka

                                                [pono,

 

2.         He leo aloha i pae mai,

            Mai na kukulu mai o Kahiki,

            E i mai ana ia oe e  Hawaii,

            E malama i ka maluhia.

 

3.         I hookahi kahi ka manao,

            I hookahi kahi ke aloha,

            I hookahi kahi puuwai,

            E malama i ka maluhia.

                                    Hakuia e

                                    SAM'L K. KAMAKAIA

 

HE KAMAILIO ANA ME

KEKAHI KOA

CRIMEAN.

Ua hoopuka ae ka nupepa Dorset Chronicle no kekahi launa kamakamailio ana me F. R Everett, he koa kahiko no Crimean, a me kana wahine.

 

"Ae," wahi a Mrs. Everett, no na mea e pili ana i ka nanaina o kana kane, o kuu kane, e loaa mau ana ola i ka ma'i puu eha a me ka ha no i na wa hooilo, ua ola loa nae.

 

I ko'u wa i hookuu ia mai ai mai ka oihana kaua moana mai, wahi a Mr. Everett, "he malama moku kiekie au no ka moku holomama Coustguard.  Ua hana maluna o ka Nannibal a me ka Sanspariel.  Ua hookupilikii ia ko'u hanu ana e ka uhiwai.

 

O ko'u keena, ua kokoke loa ia i ka @umi enekini, a he wela hoi, a i ko'u wa e pii ai iluna o ka moku no ke ku kiai ana iloko o ke anu nui, i ka wa hoi a ka hau e uhipaa ana i ke kino o ka moku, ua loli ae la  ko'u kulana, a keia mea hoi i hoopoluluhi mai ai ia'u."

 

"I kona wa e kunu ai," i panai mai ai o Mrs. Everett, e manao manao mau ana au, ua pau loa kona hanu.  Aole e hiki iaia ke ku ae iluna, a ua hoopihoihoi loa ia hoi au.  Ua lohe au no ka hoola o ka Huaale Akala a Dr. Williams a nolaila, ua olelo ae au, "e Hoa@@@@@@ kou."  He la Karisimaka ia, Ua lawe pu mai no au ia lakou no ka rumatika, no ka mea, ua loaa au i kekahi ma'i rumatika ikaika loa ma kuu wawae akau a ua pii mahuahua ka eha me ka ikaika aka, ua hala aku nae ia, mahalo i ka Huale.

 

Ua panai hou mai o Mr. Everett i kekahi moolelo, penei: O ka hoahanau o kuu wahine @@ @@ @@ loaa ia ola i ka ma'i erysipelas (ma'i kohu laina) "Ae" wahi hou a Mrs. Everett, ua loaa kekahi poino iaia.  Ma kona maka oia hoi ka pehu ana, mamuli hoi o ka inoino o kona koko no elua makahiki.  Alaila, ai iho la oia i ka Hua@@ Akala a Dr. Williama.  Ua nalowale aku  @@@ p@hu, a oluolu hou mai la kona maka.

 

Ua olelo mai o Mrs. Everett, ua loaa ia lakou ka pomaikai mamua o ka pau ana o ka pahu mua.  "E hoomanao iho iloko o kou naau" i hoomau mai ai oia "o ka pahu mau, ua maheleheleia ia waena o makou ekolu."  Ua hoola ia e ka Huaale Akala a Dr. Williams ka ma'i lolo, rumatika a me scia@@, na kok@ ino, laina @la@la, akepau, opu, @aikea o ka helhele@@, @@@ ole i ka ai, ma'i kapa@@@i o ka houpo, @alulu o ke poo, na ma'i wahine a pau.

 

K@@i ia e na poe kuai laau a pau.

 

I@@a o ke Kiure i ka Poalua @@@ ua haawi ia ka pono @@ Kumu@@@ koe a Owana Wilikoki no $300, no kekahi koi @@.

 

Ua olelo ae kekahi poe kanaka no ka hoopu ana i ka P@ke on a o ka hale ama e ku nei ma ke alanui Alakea, ma ka Poalua nei,  ua hele aku kekahi mea e @@@@ hope malaila, a ua loaa aku ia @@ko o k@   @@@@@@@@@@ k@paa, he  @@@@@aula hoi.

 

Ua hala aku nei ma ka Mauna Loa no Kona kai o pua i ka lai ka Peresidena James K. Kaulia o ka Hui Aloha Al@a mamuli o ka lono i @@@ mai nei @@ @@@waliwali ka o Mrs. Kaulia, a ka inoa @@ ko makou manao e huli hou mai ana laua i kou pule ae me ka peleka@a.