Ke Aloha Aina, Volume III, Number 34, 21 August 1897 — LUULUU HANAKAHI I KA UA NUI. I ka Loku a ka Ua Kanilehua [ARTICLE]

LUULUU HANAKAHI I KA UA NUI.

I ka Loku a ka Ua Kanilehua

, Me ka luuluu, ke k&umaha a me ka walania o ka naau, i kikeke h mai ai ko makou mau umauma, i piha i na manao makee oiaio, no ko makou m;.kamaka oluolu a piha i ka waipahe ma na kukai olelo ana, na luana anaina ana, a pela aku, ma ke kakahiaka Poalima aku nei, e hoike mai ana, ua moe, ua nalo, a ua hala loa aku la ka hanu o!a, mai ke kino aku o Gecrge Nakapuahi o Kauakanilehua o Hilo, e hoopaie mar at:a hoi i ka maka o kana Makāleka hoōkahi ma keia ao, kona hoa pupuu o ke <nu o ua aina ua o Hilo, kona hoa o na hala lei kupaoa o Upelo<. Aole hoi ilaila wale aku la no pau kona laulima pu ana me kana aloha, aka, ua a-e īa e !aua na ale kai ehuehu o ka mo ana o Alenuihaha a me Pailolo, ua ike lihi wale aku no i ka Malu Ulu o Lele, a me ka nalu kaulana o Uo, ka Malu Hekuawa o Wailuku, ka Ua Ukiukiu o Makawao, a me Hana i ka Ua Lani Haahaa. Ua hehi i ke one o Kakuihewa, ua ike i ka uluwehi o ke Kaona, a ma ia wahi i hoopale loa mai ai oia' i kana wahine a me na lei mai ko laua puhaka mai, e noho u aku me ka liha— liha a me ka manāp puUa hatiau la o George Nakapuahi, ma Puueo, Hilo, i ka la 5 o Mei, mawaena paha o ka makahiki 1854, a i ole 1855 m■ ha,_ a ua piha houaia na maka hiki he 42 a oi, a hookuu aKu la i ba a ana o ke kukui o kona hale kino» e pio no ka wj hope loa, a hoi la ka uhaoe me ka mea nana oia i a o keia kino hoi t ka lepo, elike me Kana i olelo ai, "he lepo no oe i lawe ia mai ai, a e hoi hou aku no oe i ka lepo," Ua ko kela ©lelp maluna o n i mea 3 pau a hiki i keia la, aole loa hookahi mea i pakele, Ua hoonaauacta oia ma ke Kula Hui o Hilo, malalo o ke ao ana a H. R. Hikikoki, a oia no hoi kekahi o 'na haumana holomua loa malalo o kana ao ana, a i kona hemo ana mai ta kula mai, ua lilo koke oia i Kunaukula no Pahoehoe, Hilo Paliku, a ua noho oia e ao» me ka hooikaika aoa, e loaa ka ike i kona mau hoa opio o ka pupuu hookahi, a ua nui nn hoi ka mahalo o kekahi pee nona, laamul* o ka ao ana, ua loaa rio he poe haumana i hlki ke ike h aku, ua komo kaoa ao aua iloko o īakou a pao, Mahepe mai, ua waiho aku la oia i ka hana' Kumo'»! a liull hoi aku !a no Ht!o Taona, a ooho Kupakal?o no ka Hale-

kuai o O. T, Shipman, a ua liio kona noho hana ana ma ia wahi, i mea hilinai nui ia e ko-, na haku, ma o ka nui.o' na pomaikai i loaa i kona haku hana. Mahope iuai, ua noho wale oia no kekahi manawa, a hiki i kona wa i īilo ai i mea Malama Buke no ke Alanuī o Kaluaope le, a o kyna holke i" waiho ia mai ai iloko o ka Halē Ahaole!o o 1892, oia kekahi o na hoike pelolei loa, i kulike me ka ke aupuni i makemake ai, a ua nui kona mahalo' ia,- mamuli o kona hoopono a hoopololei [ kana hana. Mahope iho o ka pau ana o kona lawelawe ana ia hana» ua hookohu ia oia i Luna Dute Awa no Hilo, a ua noha oia ma ia hana, me ka hiiinai nui ia e na mea a pau, a hiki i kona wa i koi ia aku ai e hoohiki kakoo malalo oke aupuni Pi-Gi, oia hoi ka Repubalika e ku nei i keia !a. A oia ka wā o keia kanaka opio puuwai aloha aina oiaio, i ku ae ai a maloeloe, a a me ka leo kuoo, pane mai la oia:

Aole o'u makemake e kue i j ko'u aina ame ko'u Moiwahine, ua makaukau au e waiho aku i ka haoa i na wa a pau. Ua hele ōia e oki ia Kauka WHiama o Hilo, aka, ao!e nae i pau mai ka pil ana o ka pehu, 1 ua mahuahua mau, a hiki i ko-| ha holo aha mai no Honolulu nei, no ka Halemai o Kauka Kobaiast, ma Kaumakapili. 1 ka hoao ia ana e oki, ua ikeia ua popopo na wak! a pau e oki ia ai, ua hoike mua ae ke Kvjka he kanaka make oia ma na ano ā pau. A pela io no i hoea mai ai ka hopena maluna ona, no ka wa hope ioa, He pokii oia no ko makou hoāloha Henry West. a o lauā wa!e no hoi na mea ē ota nel, oiai. ua hala mua ko laua mau kaikuahine a me ko kkou mua loa. E hoihoi ia aku ana kona kino wailua ma ke kakahiaka Poilima, mai ka hale haeia pahu aku o Ed. A. ma Alanu» Papu a hiki i ka moku ahi Kinau, Ke komo pu aku nei Ke Aloha Aina a me kona mau limahana a pau iloko o na u pu ana © ka luuluu, me kona kaikuaana, ka wahine, na kfeiki, na pilikana a me na hoaloha he lehulehu wale. W.<lohia wale!

O ki ro«kvuk«nc o k« oih*iu kmit «ttoto o EaeUoi, k* A&mmU Nui o u* Hoa, S r Henrj pei, u* pih* uui t*iA m uu liluki l:c «ale &»€ ik> 0 k« j»*Ui£*!a m*i o kviii ku-.o i «Ku 01* i kā hāa& i &*4*l Uk U4I il(«.