Ke Aloha Aina, Volume III, Number 37, 11 September 1897 — Page 6

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, SEPATEMABA 11, 1897.

 

NUHOU KUWAHO

 

            Ma ka ku ana mai nei o ka mokuahi Coptic mai Kapalakike m ai i loa mai ai ia makouno nuhou @@e ole o na aina mamao, a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu, ke hoopuka aku nei makou me ka hakalia ole p enei:

UPU E LAWE I KE OLA O KA EMEPERA UILAMA.

            Brussels, Sept. 1. O na makai o keia kulanakauhale, ua hopuaku lakou I kekahi kanaka Getemania nona ka inoa o Gustav Daubensick, mamuli o kona hoohuoiia ana, ua komo pu oia ma ka hoolala ana e lawe i ke ola o ka Emepera Uilama o Geremania. Na kekahiho ho o kona hoaloha i hoike ae i kona wa, e liuliu ana no ka haalele ana iho ia Belegiuma no Geremania.

ULU HOU KA HAKAKA MAWENA O

NA ARMENIA A ME NA KURD.

Ladana, Sept. 1. He lono kai hoea mai i ka nupepa Daily News mai Tabrez mai, e hoike ana ua nu hou l, e pili ana no kekahikaua hahana i hooukaia mawaena o na poe Kurd. Ua make ke alakai o na poe kaualio Kurd me ka pakele mahunehune aku o kana keikikane. O ka nei o na make a me na poe i eha o ka poe Kurd aia ia mawaena o ka 300 a 600. He 20 wale no Armenia i make.

E KIPAKU IA AKU ANA.

Madarida, Aug. 31. Eia ke Aupuniao Sepania ke hoolala nei he kumuhana e laweia mai ana no ke kipaku ana aku i na poe anakia a pau loa mailuna aku o Sepania. Ua hoikeia ae maanei, aole e ae hea ia ana na anakia e komo iloko o Sepania, e hoouna @ @le aupuni o Sepania i kekahi poe o lakou i ka Repubalika o Amerika, a i ole i kekahi mau aina mamao a Sepania e hoomalu nei.

AOHE HOIHOIIA O KA EMEPERA.

Parisa, Aug. 31. Ma ka hora 11 o ka po nei, hepuali kanakao 150 me na hae e welo ana kai haalele iho i ka Opera a kai huakai mai la ma ke ala heke e heea aku ai i ka Elsyees me ka hooho leo aui ana. “E hoohielo i ka Emepera!” Ua halawai aku ka huakai me na makai ma ka Rue Agaesseau, a mahope o kekahi mau hakoko ana me na makai ua pau aku la lakou i ka naholo iloko o ka pouli. He elua o ko lakou mau alakai i hopuia.

HOAO HOU IA E LAWE KE OI A O

KA PERESIDENA O KAKANI

Parisa, Aug. 31. He ekolu minute mahope o ke kaalo ana ae o ka Peresidena Faure o Farani ma Madelina, ua pahu ae la [kekahi poka pahu maloko iho o ka pa e hoopuni ana i ka luakini. Ua hoomaka koke na makai e hopu i na kanaka i loaa aku ma ia mau wahi me ka noii pono ana ma kahi a ka poka i pahu. Aole he mea i hoehala aka, ua nui nae ka piooo na mea a pau. O kekahi poe i loaa aku ua pau] lakou i ka hulila mamua o ko lakou haalele ana iho ia laila. Ua like loa na mea make o loko o keia poka me ka poka i loaa aku ai ma Palace de la Concorde, ma ka la 16. Ua hoopihaia o loko o ka poka me na mea pahu a me na kui hao. Ua manaoia o na poe i hopuia ma ke ano hoohuoi e pau loa ana lakou i ka hookuuia, ma ke ano aole na lakou i hana i keia hana.

HOONAUEUE OLAI MA IAPANA

Tacoma, Wash. Aug. 29. Ma ke ku ana mai nei a ka mokuahi Columbia i keia auina la, ua lawe mai la oia i kekahi nu hou o kekahi luku nui weliweli maloka o Iapana ma na la 5 a me 6 o Augute. Ua hoonaueue ae kekahi olai ikaika a loihi i ike ole ia mamua ma Iapana, ma ke kakahiaka o ka la 5 o Augute. He hookahi hora mahope iho, ua hoomaka mai la ke kai mimiki a luku iho la i kekahi mau kula kauhale he lehulehu wale.

 

HALA IA MAKAMAKA KAHIKO

O HAWAII.

 

O Hon. Godfrey Rhode, (Kapena Roke,) he mea i noho Peresidena no kekahi mau Kau Ahaolelo o ko Hawaii Paeaina, i ka wa o ka Moi Kalakaua no ekolu manawa, ua make oia ma kona home noho ma ke Alanui Nuuanu i ka hora 1:20 A.M. o keia kakahiaka Poakolu, mamuli o ka palupalu a ua elemakule hoi.

Ma ka la 8 o Maraki i hala aku la, oia ka piha ana o ke 82 o kona mau makahiki ma keia ilihonua, a na kekahi wahi maʻi inoino o ke koko, i hoopokole i kona mau la ma keia ao.

He Pelekaua oia ma ka hanau ana, a ua haalele hoi i ke one oiwi i ka 20 o konamau makahiki, a hele auwana mai no Keomolewa, a no na mokuaina hui ia o Amerika, a ma Kaleponi, ua kamoe mai la kona alahele no Hawaii nei, ka aina nanai hoowaiwai iaia.

I ka 1882, oia hoi ka piha anao ke 75 o kona mau makahiki, ua mare oia i ka wahine, a ua loaa hoi he hookahi keiki e oia nai.

Ua hoolewaia aku konakino wailua mai ka halepule Katolika Roma aku no ka iliaa mau o ke keia ao.

 

HE LONO KE KAI MAI.

 

Ma ke ku ana mai nei a ka mokuahi Coptic i loaa mai ai iamakou na lono e pili ana no Kalani Aimoku, aia no Oia ke hoolai la i ka huikau o Wainetona me Kona mau ukali.

Ina aole he mau kuia ma kala 6 iho la o Sepatemabai haalele aku ai oia ia Wasinetona no Kapalakiko, ao ka hoomaha ana he elua pule malaila.

 

HE IAPANA LAWAIA I KA LA

SABATI.

Ma ka Poakahi nei, ua hoopai ia kekahi Iapana no ka lawaia i ka la Sabati. Ua loaa aku oia me kana upena ma ka hora 8:30 o ka po Sabati nei e lawaia ana; a lawe ia mai la no ka Halewai.

Ua hoike aku oia imua o Lunakanawai Wilikoki, o ko Iapana la Sabati mai ka hoomaka ana mai no ia o ka la e puka a hiki i ka na poe ana o ka la pau ke Sabati.

Ua hoike koke aku o Wilikoki i ka Iapana, aole oia i Iapana, aka, eia oia i Hawaii nei, nolaila, e malama oia i kona mau kanawai, a hoopaiia aku la oia he $1.00. Ua lohe wale ia ae he mau luna aupuni no kekahi e lawaia nei i ka la Sabati, a me he mea la, oia paha ke kumu i emi ai o konahoopai, a ina no lakou e hopu ia ana, aole ao e nele ko lakou kopi ia aku e Wilikoki.

 

LOAA KA OPIUMA MALUNA O

KA MIKAHALA.

 

Ma ka hora a o ka auinala Poalua nei, ua hopuia iho la o Rudolth Windrath, ka wiliki elua, me John Grube, ke kupakako o luna o ka mokuahi Mikahala o ka mua no ka malama opiuma, a o ka lua no ke keakea a me ke kue ana i ka makai, a ua hookuuia mai laua ma ka bona ia naa, a penei ka moolelo i hoikeia mai:

Ma ka hora 1:45 o ia auinala, ua heleaku la o Manoha he makai kiai, a hoike aku la ia Stratemeyer, ka Luna Kiai Awa, ua maopopo iaia e hoea mai ana he opiuma i ka uwapo o Poka Ma, ka hora 2 o ia auinala, a ia wa i haawi ia mai ai iaia hemakai no ke kokuaanaiaia e McStocker ka Luna Dute Awa Nui.

I ko laua wa e iho nei no kai o ka uwapo, ua ike aku la laua i kekahi kaa pio e holo anano ka uwapo o Mikahala me ka puahi nui, a he wahine hoi ko maluna o ke kaa. A ia wa pu na hoi i ikeia aku ai o Windrath i ka iho ana mai, a i kona wai ike mai ai i na makai hoohalua, ua hei heu aku la oia iluna o ka moku me ka hawanawana aku ia Grube.

            Ua hele aku o Manoha no kahi a ke kaa pio e ku ana a ike aku la he uni poi i uhua me ka pepa kekahi e kau ana iluna o ke kaa, a ua kauia ka mea naoa ua uni la oia o “Ioe Kahuku, Makaweli, Kauai.” Ua lele iho la ua wahinenei mai luna aku o ke kaa, a lawe aku lai ke nui ne luna e ka mokuahi me ka ukali ana aku e Mauoha mahope ona.

            Ua paa koke aku la o Grube ia Mauoha ma ke poo o ke alanui pii, ua hoike aku oia e huli ana oia i kekahi mea, aole nae o Grube i ae mai. Ua kulai aku la o Mauoha ia Grub, a hele aku la no kahi a ke wahine i nalowale aku ai, ua loaa aku ka wahine e noho ana aka, aole nae ke tini.

            Ua kiei koke aku la o Mauohano lalo o ka lua o ka moku, a ike aku la oia ia Windrath e hele anano ka rumi enekini me ka tini e paa ana. Ua lele koke aku la ka makai a hopu aku la iaia. Ua loaa aku iloko o ua tini poi la, he 19 tini opiumahapa paonai hoonohonoho ponoia.

 

Na Palapala

 

            Aole e ili malunao makou ke koikoi o na ahewa ana no keia mau manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka, e ili no ia maluna o na poe na lakou i kakau mai.

 

KA MOOLELO O KA LA HANAU

O KA MOIWAHINE

LILIUOKALINA

 

Ma ke kakahiaka o kala 2 o Sepatemamba, 1897, oiai hoi no kukuna o ka la e pahola ana i kona malamalama maluna o ka honua , e hoike anan na pae mauna, na kuahiwi, nakualono, na puu a me na kahawai i ko lakou hauoli no ka la hanau o ka Lani Aimoku o Hawaii ka Lei Momi a ka lahui, e hauoli pu me na makaainana makee Alii, a aloha aina oiaio o Ualapue nei.

PAINA KAKAHIAKA.

Ma ka hora 7:30 a.m, ua akoakoa aena Hui a me na malihini pu ma kahi i hoomakaukau ia no na hana oia la, ma ka hora 8 a.m., ponoi, ua eleu ae na Komite J. Kamai. Poaha, Henry H. Ewarito, i ka pahola ana mai i na mea ai a na Hui i hoomoamoa ai no ko la hanau o ka Moiwahine Liliuokalani o Hawaii, a maluna o kekahi papaaina i waiho iho ai na ono a ka puue hoohalahalaole ai, a i ka makaukau anao na mea ai, ua nee ae na mea a pau maluna o na noho i hoomakaukau ia. Ua hoomaka ka ai ana mahope iho o ka Amama ana e ka pule a ka Peresidena J. W. Humeku o ka Ahahui Aloha Aina o Ualapue nei. Ua ai kela a me keia ne kona maona iho.

ANAINA HOOMANA.

Ma ka hora10:30 a.m., ua noho ke anaina hoomana, ma ka noho Lunahoomalu ana a na Peresidena elua, J. W. Humeku o ka Ahahui Aloha Aina a me Ed. Lilikalani o ka Hui Kalaiaina, o D. M. Aberabama ka Haiolelo Haipulei kohoi, a he mau olelo hoolana nana Lunahoomalu, no ka malama ana i ka maluhia o ke anaina. Hoomaka ia na hana me ka himeni aoao i, o ka Buke Poepoe (I mai la ka Moi) a me ka pule a D. M. Aberabama, himeni elua, aoao 165 o ka Hoku Ae Nani. Hai mai ka Haiolelo i kana poolelo ma Mai i@ 18. Ua waiho mai ola i na mahele elua, ka mua, no ko Iesu hanau ana, ka lua, ko Liliuokalani hanau ana. Ua ku i ka mahaloia kana mau weheweheana, ma hope iho a ka pau ana o kana haiolelo naku mai ka Peresidena o ka Ahahui Aloha Aina, a wehewehepokole, mai ma ia mau mahele no, a ua ku no i ka mahalo ia, a i ka pau anao kanamau wehewehe ana, ua hookuu ia ke anaina hoomana me ka himeni aoao @@ o ka Hoku Ao Nani, a me ke pule a D. M. Aberahama

Aole i pau.

 

HOINELE I KE KULA O

MOEANU.

MR. LUNAMOOPONOPONO,

 

Aloha oe:

E oluolu mai oe e hookomo iho i keia hunahuna mea hou malalo iho, i kulike a me ke poomanao maluna, a oia iho keia:

Ma ka Poalua nei, Sepatemaba 7, ua hiki kino ae he elua kanaka ma koʻu home noho ma Lepekaholo, Alanui Moi, no ke noi ana mai iaʻu a me koʻu ohana e kakauinoa, nolaila, na noi au i ko laua oluolu e haawi mai i kela Pepa, a naʻu e nana pono.

I koʻu halo pono ana ka inoa o D. Kalauokalani hookahi wale no, aole o J. K. Kaulia, elike me ka hoakaka ana a Ke Aloha Aina, nolaila, ua waiho aku au i kaʻu ninau imua o aua penei:

E na malihini, pehea ka loihi o ko olua lawelawe ana i keia hana he kakauinoa, ua pane mai ka mua, koʻu Pepa, no ka malama o Iune, a piha na inoa he 200 i kaʻu Pepa, ninau au i ka lua, a pehea hoi kau Pepa, hoike no hoi kela, o kaʻu Pepa, no ka malamo o Augate.

Eia ka mea apiki, aole hai ia ka malama a me ka la maluna o keia mau apana Pepa, nolaila, ua hoole wau i koʻu kakauinoa ana a me koʻu ohana a pau, nolaila, ua hoomaka ko laua hoopaapaa ana kekahi a me kekahi, ke kumu paha o ko laua uluaoa ana, ua moku ko kaula alihi o ka upena, a hewa ka iʻa a Umiamake he okea o loko.

Nolaila, e oʻu hea o ka pupuu hookahi, ka iʻo, ke koko a meka iwi e na iwi e kiei, e halo, eia iho ka aui nalu e make ai he, nalu ohu, nolaila, e kapae na waa, uli ka hoe, hoopololei ka iho o na waao Hawaii no ka aina halii kumoena a ke ahi a ka lawaia ola nakupa o ka aina, uinia ka hanu a hiki mai ke Kau, mai puni kakou i keia kupunie e poala hele nei.

Owau me ka oiaio,

A.     K. KEKOALII.

Lepekahele, Honolulu, Aug. 8, 1897

 

KA BANA A KA LAHUI.

O kela Aha@ eia a ka Bana a ka Lahui i manao ia a haawi hou aku i ka la i e keia mahin, ma keia, ke hai ia aku nei ka lohe ina mea a pau, ua hoonanee ia a kahi wa hou aku e hoolaha ia a kahi wa hou aku e hoolaha ia aku ai, a peia no hei me kelahuakai a ka Bana Lahui i Hilo, Kahala a me Wailuku i ka malu a ke ao, ua hoopanee pu ia ao kahi wa hou aku e hoolaha la aku ai.

A ke kono hou ia aku nei na lala o ka Puali Puhi Ohe a ka Lahui, e hiki ae ma koʻu home i ka hora 8 a.m. o ka Poaono, no ka aooaoo ana kahi mea e pono ai ka Puaia.

                                                                                                         SMA@ K. KAMAKAI.

HOOLAHA HOOPAU LUNAHOOPONOPONO

WAIWAI.

 

Oiai, ua oo au i keia ua i ku i ke kanawi a na loaa pa hei ha mau keiki mai koʻu peha ka aku, a ua hiki hei iaʻu ka malama i koʻu waiwai iho me ka pilikia ole.

Nolaila, e ike auanei na mea a pau ma keia hoolaha, ke hoopau loa aku nei ae i ke W Kekea noho, malama a lawelawe ana ma ke ano Lunahooponopono ma koʻu hapa e ka waiwai eke makou mea makua i kuaimai ne ma kou. Oia kela apana aiha e paa nei i ka hoe amauma ma ka M@ e Keikaikae@a, Hanakea, Hawaii, ma ka inoa e Leona we Hawaii mai a u makou na keiki.  Na ka ehia e keia ke kakou nei na i koʻulaua i keia la a e @ 1897.

E @ keia mai ka la ike e peka ai ma Ka Apua Aina

MOKIKAUHAWE LONA

Palama, Pana Hawaii, Sept. @ 1897.