Ke Aloha Aina, Volume III, Number 37, 11 September 1897 — HAIOLELO A DAVID KALAUOKALANI [ARTICLE]

HAIOLELO A DAVID KALAUOKALANI

PERESIDENA NUI O NA AHAHUI K.ALAIAINA. E na Lede a me na Keonimana, na 'lii hanau hoi o ka ama, kuu mau hoa • '• f . makaainana mai na !Palrbulilua o Mau- -> I'a hamau leo o Ewa, mai ka makani wehe kawelu 0 Lanihuli 1 Nuuanu a ke kal nehe o Kuloloia. Hauoli au i ko'u ike ana aku nei ia oukhu me na helehelena ulumahiehie o fee alohā aina oiaio, ihamuli 0 ko oukou hooko ana mai net i ka leo kahea e akoakoa mai kakou maanei e noonoo ai i kekahi Olelo Hooholo i noonoo ia e ka hapanui o ke Komite, i waiho ia no la hana. j E ke kanaka Hawaii aloha aina oiaio e nana aku" oe i na mauua a mao aku, huli ae oe ma ka moana kai a<tea a nana aku a pau ka ike a kou mau maka, huli aku oe ma ka hikina a ka la i Kumukahi a me ka welona a ka la i Lehua keia ka palena o na mokupuni o ko Hawaii Pae Ama, kahi hoi a ko kakou mau kUpuna i eha 'āi na ili i na Ihe Laumeki, e huli ana i pono 01 ae no ka lakou mau mamo, oia kakou. He mea oiaio, ua loaa ia pono mamuli no o ka hooikaika pauaho ele a na 'Lii me r\a makaaimna, o ka oi aku i ke au la Kamehameha I, nana 1 hoohut keia mau Mokupuni i hookahi, a kapaia ke A puni Hawaii, 1 noho hoomalu ia eia, a kau i kona Kanawai Lehelehe, he Mamalahoa, "Hele ka elemakule a moe i ke ala, hele ka luahine a moe 1 ke ala," 0 ka manao 0 keia kanawai "he maluhia." tJa loaa io he maluhia ma ia manawa, a ia Kauikeeuli Kahiopapa Kamehameha 111. Loaa ke Kuokoa 0 keia Paeama a hiki i keia la e'u e hoike ak« nei ia kakou, a ua ike mai holookoa ia leakou ka Lahui Hawaii, "he L'ahui Kuokoa," a he Aupuni Kuokoa na Pae Aina 6 Hawaii a hiki i keia la. E na Lede a me na Keommaoa, ua loaa he manao hi».;k .ka no'u la oukeu, mamuli 0 ko'u ike ina, a 0 kakou & pau m» na nupepa 0 na aina e, * ajf na nupepa 0 kakou nei, Ha ka !a 16 ō lune 1 haU aku la* ua! waiha ae ka ?erestdena. 0 Anu' 1 ika Huinuia, he Kuikahi e Hoohui ia ka Repuba!ika o Hawaii rne ka Repuba!ika 0 Anaenka Huipuia t wamuli 0 ke kaksuinw-ana # fce Kuhma Kui ola Aupa*f a m« na F!ele Mana piha o ka Repubitika • «ei, a waiho. ia na ka Aha s?enaie Hanehano 0 ke Aupunt 0 Anenka Hui|>uia e n#ooCM> no ka ponv t hoohui ia a me ki OU, a ua w»iho ii a mi īe Kau e T*eks«abā ae nei, * oia k«*u e *et nei iā ♦ukou t p*u Ho« w«k*iintni, ! n«i kt ihe H pa kt Hi i k» kit, «• k« kii ki nns, ts Ka Elii < noi ke 1110 mi Vi pule, paaki ui I k» ka Hiiak* f» Lohīiu kt pxt!e. A n ke »f»o nul 0 kel» Kulkihi m% Vl r.KLK'C h K haiwi k««kM <01 U Repui\^U • H*wtii »e ke k#e koena ole ia Ame«k» Huipui» ! m p#n# lupuai • k«t* § «* keii ino, «it6kc 1 miluaa o *o H*witt F«e A'ol a me ko lakou Mi i4»i 1 u« teUkc u, 0 qi mm * t*« * U RqHit>*uU « lumw, «I* «* *ku 4a Arjc «A* Ham* «*i*»si « ia ie#a U ruii****R*w*n, Ji

PAUKU 11. Ke haawi a ke hoolilo loa aku nei ke Aupuni o ko Hawaii Pae Aina ia Amenka Huiia i ke kuleana kuokoa a ire ka noho ona ana maluna onajvaiwa Aupuni a pau, na A«na Aupuni £ Lei alii, na Hale Aupuni a mau hale e ae, na Awa Ku-raoku, na Kaikuono, na Papu Ka,u.a. na Lako Kaua Aina a me Mokukaua, a me na waiwai Awpuni e ae o kela a me kei'a i kuleana h e ke Aupuni o Ko Hawaii Pae Aina, me na pono a pau a me na kuleana e ptU aaa. O na kanawai o Amer»ka Huiia e ku nei i keia wa t i pilī i na Aina Aupuni, aole ia e pili maluna o na aina o ko Hawaii Pae aina, aka, na na Ahaolelo Lahui o Amerifca,Hui;a e kau i mau kaoawai kuikawa no ka hooponopono a me ke kaana ina nae o na dala loaa a pau, a i ole,-o r. u ponaikai oia mau aina, koe na w;>M t hoe 1 .. an ? i e nohoia aku ana n< V k i.i muu - la AuDunfKivi'a Koa Aina a me Mū-ku-kaua o Amtrik . .ooliloia aku ana paha , . .. o ke Aupuni kuloko, e haawi kaokoa ia no ka pom3flcai o na makaainana o ko Hawaii Pae Aina, na liana hoonaau-m a mau mea e ae paha. A i ka wa e liīo ai keia Kuikahi i mea mana ma ke apono ana a ka Aba S<; nate o Amerika me ke kakauieoa ana 0 kona Peiesidena. Pela.no hol ka Repubalika o Hawaii uia ke kakauinoa ana a kona Peusidena, me ke .>oa me ka ae ana mai a k.i Aha Se»iate elike me ke kumukanawai o ,ka §.epubalika e ku nei. Ia manawa, a ia wa, huiia ka Hale Aupuni a na Kamehameha ī kukulu ai a i imi ai, hiolo koaa mau kaola, haule kona mau pani v "na-ha ke Kaokoa," f?a ike ia zr>a maīheaupttni Kuokoa,na Pae Aina o Hawaii, A o kon* Lahuikaoaka Hawaii aohe ona heluna" maluna o kona ama hanau, pau kona kapaia ana 6 Hawail no ka oi, a me ko ke ao hoomaopopō ana mal, he I.ahui Kuokoa ka Lshuī Hawaii malalo Iho o ka lani a raa ki na lonilu ā me lakitu e ku nei, pau hala ka hopena; "pihwale ka i'a o piliwale, ua hala kai ka makamak»," a o ka'u e upu nei e **ko ole ia mau lia ana,' 4 E kuknlu ia ana no he Aupuni Kuloko ma ko Kawaii nei raeaina 4 ke keta Kuikah! naalalo o Va pnnopono ana a kekahi kanaka a mau kanaka paha ma ke ano a ka P«residena o ka Huipuia ekauoha al 4 a he ffi»na*fiF bt>i ko ka Per<stv3eo* e hoopau I ua mau T,una Aupum' ala a | hon* ] A _• keiahi. aiea au.i, aoke ao i īkel ia he wahi moa'i e baa aua ia k&kou h. lahui ke kulēaoa Koho Balcta a! mea It no, aole n« kakoa e kal*! ka Lahui Hawau i haaUle le* ia ai »c! 1 Muliwaa, a ua !ike ku kakou ku\«r*i mt na kuewa mai ua aiaa e aiau a e. ao lfttau b« kuWana Koho Ba\oia,| » o k»kou »© ka lo», a no ka meaj W#'. kiwohi mat a hiki ; keia 'a, a«*c w ii mai Vo kalwH'. uianao ka LaVui, eei k* hoohu; aku ia kakou uie W.ik; mi kckiVi Koho Ba.cu akeaAe akta-1 kea ol« ia» hoobtīki ole u» he e'e loa. t ttO Q3a twi aao a rc ko kakeu aeU. īia oa ar«c a *>iu, ka Lahu* JJ.ai4., ; iuj a qtc ua |hcuiaAai LaUui na t «UG* e ke kaiw*. ama ak4a„ ka.k 4i Uko% t : k« «m «« U U !

maa ponoi iho i keia manawa., pela ko kakou mau noonoo maikai e kaana ai a nonoi aku me ka haahaa ieaua o k ; a mana o Pere§idepa S. B. Uole a me kona Aha Kuhina, a i ole, īmua o kt Senate. E hoohui p.le U ke «upum t Hawaii, a i ole, na Pae Aina no o Hawaii oei me Amenka Huipuia» E aku no kakou i ko kakoy kulana Aupum Kuokoa e like me ka ike ana mai a Beritania a me F rani ,a me Amerika, Beregiiipia a me na uupuni e ae, a e noho no kakou malalo o na kanawai ponoi o ko kakou a e ui ia mai ko kakou manao ka Lahuj v i ke Aupuni a kakou i makemake ai ma kekahi Koho Balota akea me a no keia mau mea nui a me na mea e ae a*u i hoakaka aku nei imna o oukou ika wa e heluhelu ia aku ai o keia Olelo Hooholo e apono oukoa me ka lokah ; , a e lilo ka oukou apono ana i apono ani ka Lahu4-'Hawaii, ~a pau kakou maanei, £ hai me ka maluhīā» a e hiiooi pu i najianawai o ka aina, mai pomā i ke Akua i na manawa_ a pau. David Kalauokalani. Peresidena o na Ahahui Kalaiaiua e £ō" ? Hawaii Pae Aina. Honolulu, Oahu, Sept. 6, iBg^ Ika paii ana o ka haiolelo a ka mea hope, ua heluhelu koke ia mai ka olelo hooholo e kue loa ana i ke Kuikafei Hooliui Aina ma na ano'a pau Ua hooholo ia ka olelo hooholo e ka hapanui o ka poe i akoakoa ma la halawai. Ca hoike hou ae o Kaulia i ka hana i mafiaoia, ola _no ka hoouna ana aku i ke ka olelo heoholo ?a Peres'dena| Do!e s 5 ihoekahi kope ī kelaj a me keia Luna Aapuni a naj Aina E. j ±13* haawi la he mau huro! ana no ka c!elo hooholo» a uaj hoike hou ia maī, i'ka wa e ho-1 ea mai ai o Senate Mokana» e ■ kahea hou !a aku ana I halawai iriakaain|naL aui. Ua kohola he uaau Konuieo 15 lala, oia hoi o J. K. Kaulia* D f Kalauokalaui, Ē. K. Lillkahm t T. C. Pohkapa. A. K. Palekaluhi, John Mahial Kaae-* akua, Eaoeh Jehnson # j. B,| Kuoha»J. Kahahawai, J. Ka-! nul, D. L. Keku» S. H Hedk&-. pu, D. Kaopeahlna, J. K. Kau- i iu&mauo a me j. \V. Heleua. | O ka paaloa pau ktla o na ka-; na oka halawal, a hoi &ku iai aa mea a pau me ka maluluai |Uoko e ka o ka 1 |t ke Vakak«ska eVa ae ae:» .. |tt:at*ao lr Cof; tk iA a att.; »*' aa:.: I — t 1 k«Ukitk« i aku ai ka |Mo*m Loa bo kc»a iu an maa («Muo Maui a w* Hana^ .