Ke Aloha Aina, Volume III, Number 38, 18 September 1897 — Page 3

Page PDF (844.95 KB)

This text was transcribed by:  Rose Mae Reeves
This work is dedicated to:  Kelcey, Jodi-Mae, Arthur, my loving children

KE ALOHA AINA

 

NA ELELE O KE AUPUNI O AMERIKA.

 

O Morgan me Eha Lunamakaainana.

 

Aole e Hiolo na Paia o Iolani Hale Ia Lakou.

 

Ma ke ku ana mai o ka mokumahu Ausetralia i ku mai a ii ka Poalua nei, i lawe ma ii na Elele mai ke aupuni mai o Amerika Huipuia, no ke kilo an ii ke kulana o ka lahui Hawaii nona ka aina mamuli o kela ninau Moonihoawa Hoohuiaina, ae, e ike ana na maka o Mogana a e lohe ponoi ana kona mau pepeiao i ka manao kue makawelawela loa o ka lahui Hawaii, i ka hoohui ana aku ia Hawaii me Amerika Huipuia, aka, ke lele e mai nei no ia makou na hauli o ka manawa, e okoa aku ana no na oni ana o kona alelo ke hoi aku i Amerika, a no ka mea, ua maopopo, ua hooholo mua no keia elele i koua manao.

Oia nei ka luaui o ka poai Hoohui Aina, a aole no oia e kue ana i kana keiki ponoi i hoohanau aku ai. Aka, in a no ka pono a me oiaio, alaila, e hoea mai ana na hopena o kana mau noii ana me ke kaulike.

A oia ka makou e hoolalelale e aku ne ii ka lahui, e hana oiai ka wa pono.

 

NA ELELE A KE ALOHA AINA

 

Ma ke Kalaudina e ke ahiahi Poalua nei, i kau aku ai o Mr. Enoch Johnson a me S. P. Kanoa, mamuli o ka hoouna a ka Ahahui Aloha Aina i mau elele lawe kauoha a me na palapala @ak@noa i ka moku puni o Maui. O ka inoa mua no Lahaina a me Wailuku a e pau ana o Maui Komohana ia ia, a o Maui Hikina e kipa mua ana ma Hana, a e hului pau ia mai ana o Maui Hikina, o ka hana ana ia ia lawe a lilo, hiu a wela ka hao, in a Ahahui Aloha Aina.

Ma @a Manawa hookah no i holo aku ai o Kaikioewa no ka mokupuni o Kauai, ke Komite mai ka Ahahui Wahine Aloha Aina mai, o na lilo a pau na na Ahahui Aloha Aina.

A ua hoike ia mai la makou o na Mokupuni a me na Apana @koe ke kali nein a Komite o ka moku oia ka hana ana no ke ola o ka lahui, aole ke kaukai a na na lala e lulu ma ii ola no na Komite; Wela ka Hao Aiu ka Uwea. O ka hana ana ia.

 

E noho ana ka mokukaua Pelekane Comua ianei a hiki i ka la i o Okatoba alaila, holo aku oia no Tahiki.

 

HAWAII WELA KA HAO, AMERIKA ALU KA UWEA.

 

Ma ke kau ana mai o ka mokuahi Austraha, i hoaa mai ai ia makou na mea hou, e pili ana i ko ka lahui mau Elele, a e heluhele ia ka leta penei:

            Ebbit House.

                        Wasinetona, D. C.

                                    Sept. 1, 1897.

Hon. James K. Kaulia,

                        Aloha oe:

Ua halawai mai nei au me kau o ka la 14 o keia mahina, a ua ike iho ne ii kou mau manao, a oia ka’u i heluhelu iho nei me ke akahele loa, a hoomaopopo iho ne ii ka puana a ka moe.

E kuu Peresidena maikai, ma kau Episekole i hoouna mai la’u, ke haawi aku nei ao i ko’u mahalo a nui ma kou mau kapuai wawae aole au e hoohuakeeo no ia mea, no ka mea, e kou kuleana ia, aka, e kuu Peresidena e hai aku ana wau ia oe, ua oi loa aku ka mea i hanaia e Daniela a me Kalauo kalani, mamua o ka mea i kauoha ia aku e hana, ua ike no oe, he uuku kahi olelo, ua nui loa aku la ia i ka poe e ake ana i ka inoa a me ka hanohana.

He oiaio, e kuu Peresidena, ua hai aku au ia Daniela Kaeo, no ke kumuhana a’u i hai aku nei ia oe a me D. Kalauokalani, a penei ka’u i palapala aku ai iaia.

“E Daniela, eia mai ka hana ma ka lima o ka Hui Aloha Aina, a ina e hiki aku na Komite i o oukou la, e kokua pu mai oukou i ka hana.”

Oia wale no ka’u ia Daniela, aole au i kauoha aku iaia e lawe ae i ka hana a me he mea la oia kou haku ma i amea, no ka mea aohe o’u kuleana ma kau hana, ua palapala aku au in a poe a pau o Waikiki e kokua ma ii kau hana me Kalauokalani, a ua hai pu aku no au i kuu Pake ia W. c. Akana, ka mea e hana la i Waikiki, e nana ma ii na komite e hiki aku ana ilaila.

Nolaila, e kuu Peresidena mai kai, aole au he kamalii, eia no me a’u ka noonoo maikai, a me ia noonoo maikai no au i hai aku ai ia lakou, aohe a’u mea e ae mawaho ou a m e Kalauokalani, o olua wale no, a ia olua wau e u-i aku ai, a pela hoi olua ia’u, ua ike no olua ia mea a pela no hoi wau

Nolaila, mai manao oe, ua haawi wau i ka mea e hoohaahaa a ii kou kulana, aole, aole e kuu Haku Peresidena maikai, ua hana aku wau ma kea no e kokua mai ia oe a me Kalauo kalani, aka, na ka manao no e ke kanaka i huki ae la elike me kona makemake, a kokua aku la hoi kela (Kalauokalani) o olua mahope oia hana kamalii, he mea hoi na’u i mo uhane ole mamua, pela iho la ka e hana ia ai.

Ua ahewa loa la au i kekahi o olua no keia mea, a pela no me ke alii, aka, ua hala ka man@w@ ke hele ala kea hi me ka m@ ku, nolaila, o ka mea pono wale no, o ko oukou kuikahi ae ma ka hana, aole hoi ma ka mokuahana, aia mai ia olua ko kakou ola, a pela na maka e kau aku nei maluna o olua, aole ma o kekahi mea okoa, o ka oi aku nae ma ou la e kuu Peresidena Kaulia, no ka mea, o oe ka makua o ka lahui, a o o eke alakai o ka lahui, o kau mea e kauoha a ii ka lahui e hana, oia ka lakou e hana ai, a pela no au i u-i aku nei ia oe, no ka mea, o oe ko’u haku ma ko ka lahui aoao, a he kanaka aku au malale aku o kou maiu, nolaila, e hoopau in a manao kuee mawaena o oukou, a e puana ae i keia mau wahi lalani mele:

            “I hookah kahi ka manao,

            I hookah kahi ke aloha,

            Ma keia hana maikai.”

No ka mea hoi e poli ana i ka hana a ka lahui e like me kau i pane mai nei, ke hai aku nei au ia oe, aia ia mau mea a pau ma ka lima o ka Peresidena o Amerika nei, aohe a kakou hana i koe no ia mea, koe wale no ke kali ana aku i ka hopena oia mea, oia hoi kana pane mai, aka, aole ia he hana hiki ke hookikina aku ia kanaka, he mana kaokoa kona mai ko kekahi poe okoa ae, a oia ka maua e hele nei me ke akahele loa, he mau wahi ho aloha no ko kakou iloko o na Hale Ahaolelo, ai hoi a hiki mai ia Manawa, ike ia ka puana a ka moe.

Kai no paha e hana ana la hoi oukou elike me ka maua i hai aku ai ia olua,  oia hoi, e kuka like ia olua, a e kahea ia ia hoi ka Papa Piooke a me ka Aha Kuwaena o na Hui a elua a iwaena oia halawai ana e noo noo ai ouku i ke poo o ka ka lahui kue no ka hoohui aina, a malalo ia hoi oia poo e kakau inoa mai ai na makaaina aloha aina a pau loa, eia ka e lilo ana keia hana i mea e kuee ai, ma kea no hukihuki a he mokuahana mai paha auanei ka hopena, a meia ano e lilo ai ka hana i mea ole, a e i mai ana paha oukou @o maua ka hewa, ke hoole aku nei au aole no ka mea, aole aole i hanaia elike me ka maua kauoha, ua hana aku la no o Kalauokalani elike me kona manao, a ua pale mai la no i ka maua ae ana.

Manao au ua loaa aku nei no paha ka’u maul eta hope aku nei ia oe, oia na leta a’u i hai aku nei aohe make wikiwaki mai a ina ua loaa, oia iho la ka makemake, e hana me ke aka hele, aole me ke apuka, alaila, loaa ka pono.

Ke liuliu ae nei no ka holo aku i Kapalakiko i ka la 6 th ae a ke lana ae nei ka manao, e ai wahi poi a me kahi i’a h ou aku ana paha ilaila, ke hopuna ia mai hoi, aka, ke manao nei au e loaa mai ana no.

Maikai no makou a pau loa, oluolu ko makou mau ola kino, a maikai no na maka.

Ke aloha aku nei ka’u luahine ia oe a me kou ohana no a pau loa, a pela no hoi me kou hoa ne ii ka lahui. Aloha nui.

 

P.S. E hookaawale no i ka papa inoa o na wahine malalo no o ka Hui Aloha Aina o na wahine.

 

NUHOU KUWAHO

 

HOPUIA HE ALAKAI WAHINE O NA POE AIHUE.

Bridgeport, Sept. 5, O Minnie Brotherton, he kaikamahine opio o 18 makahiki, e noho ana iloko o na ululaau, ua hopuia oia, ma kea no oia ke poo alakai o kekahi hui aihue a me ka wawahi hale.

O kona palapaia hopu i hana ia ai no ke komo ana no ia iloko o ka hale o kekahi kanaka hemita, nona ka inoa o June, me ka lima Ikaika.

No kekahi wa i hala ae nei, he lehulehu wale na Manawa a keia puulu o na poe aihue a keia kaikamahine e alakai ana e hoolilo ana in a poe Mahiai i moepuu no ka lakou mau hana pakaha. Aole o lakou lawe nu ii ked ala, aka, o na mea ai ka lakou mea lawe nui loa. Mahope o ko lakou lawe aihue ana ma ii na mea ai, e haawi ahaaina ana lakou iwaenakonu o ka po malalo o ke alakai ana a keia kaikamahine.

Ua olelo ia na keia kaikamahine e hoolala a e hoonee ana i kona puulu kanaka. I ka po e h@ka ai na hana, e holo malu ana oia mai kona home mai, a huipu aku la me kona mau hoa. O kana mau olelo e hoopuka ai he mana, a ua hoolohe hoi na mea a pau i ko na leo.

He wahine opio ui oia, a ua nui hoi na kanaka opio o loko oia hui i makaleho aku i kona ui. Me he mea la no nae, aole oia e kumakaia ana i kona mau hoa.

 

PAU KA HAKAKA MA INIA.

Simia, Sept. 6. He lono kai hoea mai Jamrud mai, e olelo ana, ua hoike ia mai o ka Mallah e Haddah, ua hoi aku la oia ne kona home, a o kona mau kokua, ua hookauliilii ia lakou mamuli o ka ae ole o Hamilzai Mohmands e komo pu aku ma ka hooulu haunaele.

Ua hui kuka ae na poe ohana Afridi a pau ma keia Poalima aku nei ma Tirah, ua kue ka hapanui o lakou i ka hoomau ana aku i ka hakaka ana me na poe Beritania, oiai aia na hale a pau ke kaumaha la no na poe i make i ka wa i lawe pio ia ai o ka papu Lundi Kotal.

Ua haawi pio main a poe Swatis, he elua pukuniahi, 1000 paikaua a me 70 pu rai@ela.

 

AIA NO O CRETE KE HAKAKA LA.

 

Athens, Sept. 2. He mau lono kai hoea ma ii anei, e olelo ana, o na poe kipi maloko o Crete, ua lele kaua aku lakou maluna o na pualikoa Tureke ma ka Poakolu nei. Ua kipu main a Tureke, aka, aole nae i maopopo ka nui o na poino.

AOLE HE POWA.

 

Brussels, Sept. 2. Ua hookuu ia o Gus o Daubensick, ke kanaka Geremania, i hoohuolia e hoao ana oia e powa i ke ola o ka Emerpera, mamuli o ka nui ole o na hoike e hooia mai ana no kona hihia i hopuia ai.

 

KA PUKUNIAHI NUI HOOKAHI O KE AO NEI.

 

O ka pukuniahi nui hookah o kea o nei, aia ia in a aliikoa Beritania, he pu hoi i lawe pio ia e na Beritania mahope o ko lakou lanakila ana maluna o na Inia. O keia pukuniahi, ua hanaia i ka makahiki 1500, na kekahi o na alii o Inia nona ka inoa o Chuleby Koomy Khan o Ahmednugger. Maloko o ka waha o keia pu,ua hoonohonoho ia o loko me na noho, a he wahi hooluolu punahele loa ia in a aliikoa o Beritania, no ka hoohala ana in a hora o ke awakea.

 

HOPU IA O PUAHALA NO KA AIHUE.

 

Ma ka aina la o ka Poalua nei, ua hopu ia o poahala, he elemakuie, @ eia oia ke paa nei maloko o ka halewai, no ke kali aoa i kona wa e hookolokoloia ai.

Ma ke kakahiaka oia la, ua hele aku la o Puahaia no ka hale o Mrs. Leadingham, a hoike hoopunipuni aku ia iaia, aia ihe pahu manu pelehu nana iluna o ka mokuahi Kalaudine. No ka uku o ka moku a me ka lawe ana mai he $2.00 me ke noi pu aku i 25 keneta no kona paina kakahiaka. Ua haawi mai o Mrs. Leadingham i ked ala iaia, aka, aole oia i hoi aku me ka ukana. Ua hoike koke aku o Mrs. Leadingham i ka Halewai, a hopu ia iho la oia He elemakule oia i maa i ka imi kala ma keia ano, a ua hoopaa mua ia no hoi oia iloko o Kawa no ia hana no.

 

HE WAHI PAUAHI UUKU.

 

Ma ka hora 1:15 o ka auina la Poakolu nei, ua kani mai la ke oeoe hoailona e hoike ana no ko pauahi ma ke kihi o alanui Maunakea a me Kekaulike, ua hoea ae na kaawai malaila, aka ua pio e no nae kea hi manua o ka hiki ana ak o na kaawai.

He hale ku’i poi kahi o keia ah ii hoea ae ai, ma rumi moe hoi mahope o ka hale, ua pau he mau lole aahu a me kekahi mau lako n@oe i kea hi,