Ke Aloha Aina, Volume III, Number 44, 30 October 1897 — Page 1

Page PDF (831.48 KB)

This text was transcribed by:  Kaanana Akima
This work is dedicated to:  Emress Matsumoto

KE ALOHA AINA

HOOKUMUIA I MEI 20, 1895

BUKE III.

 HONOLULU, POAONO, OKATOBA, 30, 1897

HELU 44

KE ALOHA AINA

 

            E hooopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ke Poalima o na pule a pau o kela me keia mahina.

            Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule.  No ke kope hookahi, he 5 keneta.

            E loaa no ka pepa mai ke Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

            E pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau me na Mele Inoa, me ke Dala kuike.  Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoounaia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

            E hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanae, na Olelo Hopola na, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono e keia Pepa.

            Aole loa e hoopukaia a hoolahaia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hoike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

Ka Nupepa Puka Pule

E ALOHA AINA

            Hookahi Makahiki..........$2.00

            Eono Mahina...................  1.00

            Ekolu mahina...................    .50

            Hookahi Mahina..............    .20

EMMA A. NAWAHI

Puuku o

KE ALOHA AINA

EDWARD L. LIKE

Lunahooponopono a Hope Puuku

S. P. KANOA,

Hope Lumahooponopono

O na kauoha Nupepa me na hookaa

Dala, e hoouna pololei mai i ka Puuku ma Honolulu.

-------

KU AKU NO KA PONO O KA AINA.

-------

            Aohe a makou mea e ae e kamailo aku ai imua o ka lahui, hookahi wale iho no, oia ko makou hoike mau aku i na wa a pau, i na manao hoolanalana a hoeueu, e hiki ole ai ia kakou ke emi hope mai, a ku iho ka olelo a kekahi poe, ha hana hiki ole loa i na kanaka Hawaii keia hana nui, i hapai ia ae nei mamuli o ka lokahi, no ka hoike ana ia oe e Hawaii ponoi, e ku ana ma ke anu m@@ loa no ka imi ana i ka pono o kou aina i ake loa ia e anai, a e hoolilo loa aku iloko o ka lima o na poe i kuleana ole ma ia wahi.

            O ka hoouna Elele maa mau, mai ka wa mai o ke aupuni moi o ko Hawaii Paeaina, a i keia aupuni Repubalika e ku nei na ke aupuni e hoouna na Elele, malalo o ko ka lehulehu mau lilo, a mailoko mai hoi o ka waihona o ka lahui, a he hana hikiwawe loa hoi ia i ke aupuni ke lalau ae, no ka mea, ua hoahu ia e ka lahui a ku ka puu iloko o ka waihona, a i ka wa e hoaa mai ai na hana awi wi loa he manawa ole ua mokaki ke dala ilalo o ka papahele.

            O kakou hoi i keia wa, ua mahae ae nei i elua mahele, oia hoi ka lahui Aloha Aina i noho alakai ia e na Peresidena Hawaii ekolu, me ka kue mau i ka mahele ake hoohui aina, ka poe hei no lakou ke kahua e paa nei i keia la.  Eia kakou a pau ke aumeume like nei, no ka aoao e lanakila ana, ke hoaa mai nei ka aoao aupuni i mau Elele na lakou, a ina he olaio ia mau lono, alaila, aole i kanamai ua mea he imi ana i wahi e hoopilikia ai i ko ka lahui mau Elele.

            Eia no hoi kekahi poe ke no ke mai nei i ke nahu i na kuekue wawae o na Elele, aka nae o ka makou e akenui nei mai nana i na olelo hoopalaimaka a kekahi poe, aka, e ku me ka manao makee oiaio, a me ka naau lokahi, e haawi ae i ka oukou mau kokua ana ma ka lima o na Komite ohi dala, oiai makou e nana ole ana, i na ole lo hoonuinui a ka poe e ake nei e hoolilo i ka hana aka lahui i mea ole.  O ka mokou wale no imua a imua loa aku no ka pono o Hawaii lahui.

-------

UA HOAO E LAWE I KE OLA.

-------

            Ma ka hora 6 o ke ahiahi Poaha nei, ua hoao ae la kekahi haole e noho nei maloko o kekahi pupupu hale ma ke alanui Alakea kokoke i ka Hotele Hawaii, nona ka inoa o Mekia Mulhauser, e lawe i kona ola, mamuli o ke ki ana iaia iho no me kekahi pu panapana.

            Ua hoea ae o Kauka J. H. Ramond malaila, a nana i haawi ae i kekahi mau lapaau ana a lawe ioa ia aku la ola no ka kauhipila.  Ma ka imi pono ia ana o kahi a ka poka i komo ai, ua ike ia, ua komo aku ka poka ma ka umauma a haule iho la mawaena o ke ake mama a ua manaola, aole he kukokonu o ka palapu i loaa iaia.

            Aole he maopopo o ke kumu o kona hoao ana e lawe i kona ola.

 -------

NUHOU KUWAHO

-------

KAHEA IA KA ALIHIKAUA NUI WEYLER E HOI AKU I SEPANIA.

            Madarida, Oct. 9.  No eha hora o ka noho ana o ka aha kuka a ka Aha Kuhina, ua hoea mai la ia I ka hopena e kauoha ana ia Alihikaua Nui Weyler e haalele aku ia Cuba.

            Ua hoike ae ka nupepa El Heralds, ua hookohuia aku la ke Kapena Kenerala o Port Rico i Kiaaina.  Kuikawa no Cuba a hiki i ka wa e hoea aku ai o Kenerala Blanco.

            Havana Oct. 9,  Mamuli o ke koho ia ana ae la o Keneral Banco ma kahi o Weyler, ua haalele aku la ka Makuisa Palmerola, ke Kiaaina o Havana, a me na Kiaaina o kekahi mau apane aina e ae i ko lakou kulana.

            Nu Ioka, Oct. 9.  He lono mai Havana mai i ka nupepa Herald e ole o ana, ua maopopo loa e haalele iho ana o Kenerala Weyler no Sepania ma ka la 20 o Okatoba.  Ua makemake no eia e holo i ka la apopo, aka, ua loaa mai iaia he lono telegarapa iaia mai Senor Sagasta mai, e hoike ana no ke kali ana a hiki mai kona pani.  E huli hoi aku ana oi ma ka la 20 ina no e hoea mai ana a hoea oie no kona pani.

            UA HOAUHEE IA NA SEPANIA.

            Nu Ioka, Oct. 10.  He lono kai hoea aku i ka nupepa World mai Tampa mai, e olelo ana:  O na lono e pili ana i ka haule pio o na Sepania malolo o ke alakai ana a Konela Rotger e Kenerala Castillo ma ka la 5 o Oct:, ua hoea mai nei ia O Kenerala Castilio, Mekia Mic res a me Konela Andress Beruandez e hoomoana ana lakou maluna o na puu Coslan, ua nee aku o Konela Rotger me 1800 koa Sepania no kahi a na kipi e hoomoana ana, aka ua haupu mua nae na poe kipi e lele kaua la ana lakou, nolaila, ua hookaawale mua lakou ia lakou iho iloko o ekolu mahele, a ma ka mahele mawaena hoi o Kenerala Castillo a na Mekia Mijares e wehe mua i ke kipu ana i na koa Sepania i ko lakou wa e pii aku ai.

            Ua nui na Sepania i luku ia e na pu wili a Castillo, a ua kuemi hope aku hoi lakou.  Ua kauoha hou aku o Konela Rotger i kona mau koa e nee hou imua no ka wa elua, a ma ia nee hou ana i halawai ai oia me kekahi palapu mai na poka mai a kona mau enemi, a haule aku la ola iluna o ka lepo, a ia wa no i pau aku ai kona mau koa i ke auhee.  He 46 poe i ma ke, a me 69 i hoehaia o na Sepania, i huipuia me ko lakou alakai me ehiku aliikoa malalo aku ona.  Aia no o Kenerala Castilloma kona kahua me ka naueue ole.

            KIKUA KA MOIWAHINE O SEPANIA I NA KEIKI KA POE ANAKIA.

            Ladana, Oct, 9.  He lono kai hoea mai Madarida mai e hoike ana, ua kauoha aku ka Moiwahine o Sepania e haawi ia na kokua ana i na ohana o na poe Anakia i pepehi ia a make ma Barcelona mamua aku nei, a o ka lakou mau keiki hoi e hoonaauao ia malalo o kona lilo ponoi.

            HE OLAI IKAIKA PILIPINA.

            Madarida, Oct. 9.  Ua loaa mai nei he mau hoike mai Manila mai e olelo ana, ua hoonaueue ae kekahi olai ikaika ma ma Minadano ma na la hope o Sepatemaba.  He nei na waiwai i hoopoinoi, a ua nui pu no hoi me na ola i make.

-------

HE HANA KUPONO MAOLI NO IA.

-------

            Ma ka noho ana o ka Aha Luna o na hoahanau o Kaumakapili i ka la Sabati nei, ua hooholo lokahi iho la lakou, e koho ana i ke keiki a ko makou hoaloha oiaio, W. H. Kai. limai, i mea nana e hookani ka ogana o Kaumakapili, mamuli hoi o kekahi ulia i loaa i ka mea nana i hookani iho nei mamua, a ua waiho wale la hoi he mau mahina a hiki i ka noonooia ana i mea nana e hookani hou ia mau mea, o Wray Taylor ka mea nana e hookani mau nei, a mamuli o ka olelo hooholo a ka Aha Luna ola Ekalesia, e pau loa aku ana paha kona kuleana hookani, a e lilo aku ana na keia keiki opio e hookani ma keia mua aku.

            O ka mea keia a makou e hauoli nei, mamuli o ko ka makua hoamanawanui pauaho ole ana i ka imi aka i pono no kana keiki, a pela hoi makou e hauoli nei i ka papahi ana aku i na mahalo ana he nui i ka makua nana keia keiki, e hapai la i ka inoa o kona luaui ponoi, a o ka ka Baibala hoi ia i olelo ai "O ke keiki naauao, hoahauoli oia i kona makuakane, o ke keiki naaupo, hoouluhua oia i kona makuahine."  He pololei kela olelo.

-------

UA MAE A UA NALO AKU LA IA OPUU NANI.

-------

            Ma ka hora 11 nei o ka po Poakahi nei, Okatoba 25, 1897, @@ Kamanuwai ae nei, ua kipa ae ia ka anela o ka make a kai@ aku la i ka hanu ola o kekahi opuu nani i manao ia aku e laupai ana ke kihapai ohana o ko Mr. a me Mrs. David Pa kihapai, aka, aole nae pela ka makemake o ka mea nana i hana na mea a pau.  He elima mahina ka lohi o na la o kona hanu ana i na ea o keia noho kino ana a i manaolana ia hoi e ola ana na la o kona mau luaui opio, ke lilo aku oia i kanaka makua.  Aia me na makua a me ka ohna o ke kama opio i pauaho mai la ko makou u pu ana, a ke nonoi nei i na Mana Lani e hoomama ae i na kaumaha o ka ohana.  Aloha no.

-------

            Ua hopuia o Kanui, he kahuna no ka lawe ola, no ka mea, mauli o kana lawelame ana i make ai kekahi keiki uuku, nona na makahiki he ekolu ma uka ae nei o Kapalama.

            Ma ka hookuku kinipopo i malama ia mawaena o ke kula Kamehameha a me ka poe o ka mokukaua Beninetona ua lilo ka eo i ka inoa hope.

            Ma ka Poakolu o keia pule aku i manaoia ai e hoea aku ana ka mokukaua Iapana hou Fuji i Yokohama.  A o kona hoananau ka mokukaua Iapana Yoshima, ua haalele aku oia ia Malta no@ Port Said, ma ka la 5 iho nei o Okatoba.