Ke Aloha Aina, Volume III, Number 46, 13 November 1897 — Page 8

Page PDF (830.47 KB)

This text was transcribed by:  Karen Evangelista
This work is dedicated to:  To the authors/contributors and everyone who helped create the of the original newspapers

8                      KE ALOHA AINA, POAONO, NOVEMABA, 13, 1897.

 

HE MOOLELO HOONANEA

 

--NO  KE—

 

Keikialii Alabati.

 

Ke Kaeaea o Pelekane.

 

--A ME—

 

Ka Ui Madelina.

 

Ke Kukui Uwila o Ainapo.

 

Hoohenoia no KE ALOHA AINA

 

            Ua lawa ko makou noho kauwa kua paa ana malalo o kou mau kanawai ua hoa, a ke koho nei makou i keia keiki opio i haku alo no makou.

            E like me kana mau olelo ia makou a me ko makou ike maka ana aku nei ia oe, ua like loa oe me kahi paolo i kiola ia mai nei ma loko mai o ka hale.

            Ma ia ano, ua pau loa ko makou hilinai ana nou, ua lawa oe me ka ikaika, e kulai ai i keia keiki opio, aka, ua lilo nae ia i mea ole i ka wikani o kona mau aakoko.

            Nolaila, o kou pono wale no, o kou hoopau i kou mau manao kue, a e noho like hoi malalo o ka haku hou.

            Oiai nae keia mau kuka olelo ana, a kekahi poe malalo o kona malu, oia no ka wa i puhi koke ae ai o ua kanaka huluhulu nei i kana o-le, a me ka makaukau i loaa i ke keiki opio, oia kona wa i lele aku ai me ka eleu nui, a ku iho la ma ke alo o kona enemi, a pane aku la penei:

            I keia wa, eia kaua a elua he mau enemi, aka, ua maopopo no i a oe, he kulana kou i oi aku i ko’u , aka, aole nae ia he mea no’u e ae aku ai e haawi pio ia’u iho malalo o ka leo o kau o le e kahea nei i kou lahuikanaka e komo mai iloko o na auwai koko o ka hoomainoinoia, elike me kau e makemake nei, e laa ona mau kokua nou, mai keia poe mai,, aole hol mamuli o na olona o kou mau lima.

            Ina he makemake kou no ka hakaka, a malaila e loaa ai ka lanakua, e pono e hookuu aku i kou kanaka ponoi, ma ka lakou hana, a o oe a me a’u, ke kakela ma @ kaua i ao ai.

            He mea makehewa ke kahea ana aku i mau kokua, oiai, aole kena o ke kino e kupono ai ke kahea ana i poe nana e hoopau manawa i ko kaua wa hakaka, ina he wa keia no ka hakaka, a ina hoi no ka noho hoaloha ana, alaila, e hoopau i kou puhi ana me kena ulili.

            Oiai nae ke keiki e kamailio aku nei pela, aole oia i hoolohe mai, ua hooi loa aku oia i kana puhi ana, e alapine ana hoi kona leo ma na wahi a pau a kona poe i noho ai.

            A he mea maopopo io no, mamuli o keia mau leo wawalo o ka o-le e kani nei, ua lohe ia aku la ke pahupahu mai o na kapuai lio a me ko na poe hele wawae, a e nakeke pu ana.  Hoi me ka lakou mau mea kaua ma ko lakou mau aoao.

            Holo mai la lakou me ka puahi nui me ka manao paa, ua komo paha ko lakou haku iloko o ka pilikia, ka mea hoi a lakou i hoomaopopo mai ai ma o ke kani loihi ana la o ka leo kahea o ka o-le.

            I ko lakou hiki ana mai ma kahi a ko lakou haku e ku ana, ua hoopahao hao koke ia ko lakou noonoo, i ka ike ana mai, o ka hoa nakaka a ko lakou naku, he wahi keiki opio wale no ia o ewaiu makahiki.

            E @ h@ aku la kekahi poe i hope, a o kekahi poe no hoi, hele mai la no lakou no @, me ka manao, he nui a he lehulehu loa aku no paha ka poe mahope o keia wahi keiki, a pela i aa ai oia e ha kaka me keia kanaka nui, ka me hoi nona ka mana ma na w@hi a pau oia kuahiwi, a ua hiki @ poe ke hele mehameha ma ia mau wahi, o lilo lakou he poe pio na keia kanaka.

            A o keia hoi ka wa i komo like ai ai na aoao a i elua iloko o ka uluaoa o ka hakaka weliweli loa i ike ole ia kona lua mai kinohi mai.

            O keia hoi ka wa i ikeia aku ai ka ninia poahi o ka maka ihe a ke keiki noho kuahiwi a anai i ke ola o na poe a pau e lele mai ana e lawe ae i ke ola o ke keiki opio.

            O kahi a lakou e paio nei, ua halana pu ia ae la ia e na hilihili koko o ka poe i make a eha, a ua hiki ae la ka hohonu o ka wai koko o kahi a ua wahi keiki nei e ku nei i kona opu.

            Aka, aole nae ia he mea e hooki mai ai o ko lakou mau enemi i ka nee ana mai imua.

            Oiai ka leo o ke kanaka huluhulu e kauoha ana i kona mau koa e nee mai imua, a e hopu kino mai i ke keiki opio, i wahi e hoopau koke ia ae ai ke ia kaua hahana ana mawaena o na aoao a elua.

            Aka, o ka hiki nae ke hooko ia oia mau olelo, oia ka mea paakiki ma ka nana ana iho, oiai, o na mea a pau e hoao ana e lele mai e lawe ae i ke ola o ke keiki, e halawai mua ana oia m@ kona hopena ma keia ao.

            Na keia mea i hookuemi hope aku i ka lele aluka ana mai o na koa maluna o ke kino o ua wahi keiki nei.

            A oiai hoi, he menemene kona naau i ka lawe mau ana i ke ola o na poe a pau mahope o ke kanaka huluhulu a i wahi hoi e hoopokole ia ai keia hakaka ana.

            Oia no ka wa i lele mai ai o kona mau kapuai lulu mai kahi a ka wai koko e halana ana, a me ka mamu i loaa i kona wahi pauku kiho uuku ke hoohana.

            Ua kaalo ae la oia mamu o kahi a ke kanaka huluhulu e ku ana, a me ka leo moakaka o ka mea i piha kona naau i ke koa a me ka wiwo ole.

            Pane aku la oia me ka leo nui, e hiki ai i kona mau kanaka ke lohe pono i kana mau olelo.

            I keia minute ano, ua makemakeia oe e haawi pio mai iloko o ka wa pokole, i wahi e hoopauia ke kahe ana o keia mau auwai koko malalo o kuu mau kapuai, oiai ka hohonu o ka wai koko ke p@i ae nei e hoolana pu i ko’u wahi kipo uuku.

            Aka, mamua nae o ka hiki ana i kou mana ke hoolilo ia’u i mea ole, ke noi aku nei au ia oe, e haawi koke mai oe ia oe iho i pio malalo o ka’u kauoha.

            A ke hooko ole mai oe i ko’u makemake alaila ao’e oe i minamina i ke ola o kou poe kanaka, a ua makemake poi oe e ike aku ia lakou e moe ana maluna o na auwai koko o ka ehaeha.

            I keia wa, e pahe koke mai oe i ka haina, mamua o ko’u hooko ana i ka’u hana e hoopau ia ai keia mau maewaewa o ko kaua mau maka e ike nei a mea i oi a ko u puuwai e ehaeha nei, me ka walania ou, i ka ike a me ka lohe ana i ha leo auwe no ka wa hope loa.

            Oia ka wa i pane mai ae o ua kanaka nei me ka leo kuoo o ka wiwo ole ka i ana mai.

            Aole au nau e noi mai e haawi p@ aku, na ka ikaika o ko kaua mau aakoko nana e rula i na kanaka ma na aoao elua, aole na kou leo kamalii, a’u i hilinai ole ai.

            O keia mau olelo i hoopuka ia mai la, oia ka ke keiki i lele aku ai a ku iho la mamua pono o ke kanaka huluhulu, a oiai hoi, e haka pono ana na maka o ua kanaka nui la maluna o pa ou na a ke keiki, me ka manao e loaa ona wahi kowa nona e lawe ai’i ke ola o ke keiki opio.

            Ua ulu mai keia noonoo lapuwale iloko o ua kanaka la, i wahi e nalo ai o kona hilahila, i na hana hooha ahaa keia keiki, nona na makahiki a kakou i ike ae la.

            Aka, oia mau manao nae ona e upu la iloko, ua ike ia mai la ia me ka moakaka lea, aka, i wahi nae e manao ole aku ai ua kanaka nei, ua ike ia kona manao.

            A oia ka wa i lele mai ai o ua kana ka la maluna o ka ai o ke keiki, me ka manao e uumi i ke kuikl a make loa.

            I ka wa i paa iho ai na lima o ua kanaka nei maluna o ke kania i o ke keiki, oia ka wa i pa-hu ae ai o ke keki opio me ka eleu loa i kana ihe ma alo pono ae o ke kania-i o ke kanaka nunni.

            A he mea oiaio e ka makamaka heluhelu, ua komo pono aku la ka ai a ka lua i na aakoko o ke kaniai o ua kanaka la.

            A me ka ikaika i loaa i ke kan ka opio, o ae la oia i kona pauku kiro iluna, me he mea la he mea oia e kau ia ana maluna o ke kea no ka hopena o kana mau hana ino.

            I keia wa a ke keiki i unu aku ai a paa pono, oia no ka wa i ike ia aku ai na lima o ua kanaka la i ka hehee ana iho ilalo, me he hee la ua ku i ke o ka loha o na aweawe.

            I ka wa i ike mai ai o na koa ma hope o ua kanaka nei, i ka manana aku o ko lakou haku, me he wahi puolo la iloko o ka lima o ke keiki.

            Oia no ko lakou wa i auhee aku a me ka nana ole ae i ka poino i kau iho maluna o ko lakou h@ku, oiai lakou e ahai ana no ko lakou ola ponoi.

            O keia no hoi ka wa i hookuuia iho ai i kona kino ilalo, a me ka hikiwawe loa, ua lalau hou iho la oia i ke kino pauanahuu o ua ino la, a kiola aku la oia ma kahi o ka auwai koko e haana ana.

            O keia mau hana a ke keiki, ua ike ia mai la ia e na aoao a elua, a oia no hoi ka wa i hele mai ai ka poe e kokua ana mahope o ko lakou haka mua, me ke haawi pu mai i ka lakou mau mea kaua.

           

WELA KA HAO!!!

---------

O na Hawaii maluna ina wa a pau, No ka mea, he kuai lakou ina waiwai ma kahi o

 

L B- Kerr.

 

Malaila e loaa ai na Waiwai Hou o hookahi dala no ka hapalua dala.

            Eia makou ke kuai hooholo nei i na D miti he 20 i a i ke dala Hookahi.

            Na Remanis ma ka hapalua o ke kumukuai.

            He Agena kuai no na Mekini Humuhumu Wheeler & Wilson a me ke Domestic.

                        L. B. KERR.

HONOLULU ALANUI MOIWAHINE.

Me ka leo i piha i ke aloha, pane mai la oia i na pio e ku aku ana imua o kona aio, i ka i ana mai.

O ke kahua kaua kahi e ike ia ai o ke kanaka koa a me ka wiwo ole a ala hoi maluna ona a o lakou paha a pau, ka hilinai nui o ko lakou mau haku, me ka manao na ia poe e luhi me ka hooikaika iloko o ka make a na ko lakou mau haku e ai iho me ka ono o ko lakou mau puu.

A oiai hoi, o pukou e na koa ke hoomanawanui nei me ke pale ana ae i na puu make imua o oukou.

______________

LOAA KE GULA ILUNA O KA ILIILI.

_________

Ua loaa hou mai he lono mai kahi eli gula mai o Kolonadaika nana i hookomo hou aku i na manao hehena iloko o na poe o Amerika Huipuia a me kekahi mau wahi e ae o ka honua nei, no ka holo ana aku e huli waiwai iloko o ka aina i hoopihaia me na popilikia he lehulehu wale.

O ka mea nana i hoike mai i keia lono oia no o William J. Jones, he mea kakau nupepa, a penei hoi ka hoike a kana leta i kakauia ma Dawson City ma ka la 14 aku nei o Sepatemaba:

Ua loaa hou iho nei he aina gula hou nena i hoopiha i na mea a pau @e ka pioo nui e hoolulu ana mailaila, a iloko o 24 hora, ua hiki ae he 400 poe no ka hookuleana ma kekahi puu a ke kahawai nona ka inoa o Skookum.

Hoko o ka hapa ia o kela Poalima aku nei, he hookahi kapuai wale no ka puai ka hohonu a laua i eli ai, ua ohia he $585 ma ke gula, he hookahi puupuu gula nui i loaa au nona ka waiwaiio o $47 a he hookahi malalo iki mai nona ka waiwaiio $27, a he mau haneri mai ka $3 a pii aku a hiki i ka $20 i loaa aku ma ka aoao o na puu.  Kahi a na tausani poe i hele ai me ka manao ole ae, aia he waiwai nui malalo olaila.

Ma ka la inehinei a me keia la, ua hoohuli ia aku la na pohaku nunui a waiho m@kaki ana, aia hoi malalo o lakou e hulali mai ana na puupuu gula.  Malalo o ka luna nona ka manoanoa o 12 iniba, ua loaa aku la i kekahi u au kanaka elua heh $800 ma ke gula, ma ke la inehinei.

Malalo o ke kahawai ma kekahi mau wahi ua loaa aku ke gula maluna o ka iliili, a ua ohua hoi e like me ka ohi ia ana o na iliili, me kiai pu hoi o kekahi poe i na poe komo wale mai e aihue.

 

Ma keia pale ae ke Kalaud na e ku mai al mai Kapalakiko mai.

Ma ka hookuku peku popo o ka Poaono nei mawaena o ka Punahou a me ka Regimana, ua @lilo ka @eo i ka inoa mua.

Ma ka hora 3 o keia auina la i malomaia ai ke ana na haipule hope loa maluna o ke kino make o Kale Kulika.  Aloha wale oia.

Ma keia po a i ole ka la apono e ku mai ai ka mokuahi Rio de Janeiro mai Kina a me la@ana mai ma kona alahele e holo ana no Kapalakiko.

 

HE PINE OMAU LOAA

________

Eia ma ko makou Keena nei, kekahi pine omau gula o na kane, me na hua kumu no o ka inoa, o ka mea nona, keia piue, e kii koke mai iloko o na la he 15, ma ke Keena o KE ALOHA AINA, wehewehe pu mai i ke ano a me na hua kumu maluna o na pine la.

            Mi ke Kauoha,

Honolulu, Nov. 5, 1897.

3 wks.              d y—wkly.

TOMMY NAKANAELA.

-----------

He Agena Kuai, Hoolimalima a Hoomaopopo Kuleana Aina no ke Kahua Mai Lenera ma Molokai.

________

            Mamuli o ka lehulehu o na hana maluna ae haawiia mai na’u e hooponopono iloko o na makahiki i kaa hope aku la mai na makamaka haole a pela pu no hoi mai o’u mau hoa o ke koko hookahikahi mai.  Nolaila, ua makaukau au e hooko aku i na kauoha oia ano, a ma kekahi ano e ae paha i makemakeia me ka moakaka oa i ka manawa pokole loa.

            O na poe ma ke Kahua Ma’i he mau kuleana pohihihi ko lakou iloko o kekahi mau waiwai poa, a ma kekahi ano e ae paha, mai poina i ke kipa ae io’u la no ka hoomaopopo a me ke kuka pu ana hoi i ka mea po o e ana ai a e loaa no na kokua ana mai o’u aku no ka nowelo ana i kahi o ka pono a me ka pomaikai.

            E hana ia no na palapala kuia a hoolimalima paha o na waiwaipaa me ka uku ole, a pela ua no hoi me hooiaio ana imua o na Agena Hooiaio Palapala o ke Kahua Ma’i Lepera.

            E hanaia no na Palapala Kuai o na Waiwa Lewa ma ke Kahua Ma’i Lepera me ka uku haahaa loa.

            Iune 19, 1897.             6 month—wkly.

 

KA LA HEIHEI NUI!

O NA

KAA HEHIHEHI WAWAE

MA KA

PAKA CYCLOMERE

HE KIKINA O EKOLU PULE.

E HOOMAKA ANA

POAHA NOVEMABA II.

Ma ka Hora 8. p. m..

____

            Uku komo, 25 keneta.  Uku komo me ka Noho, 50 keneta.  Na Pahu no na poe eono a i ole eiwa.

________

E loaa no na Noho ma ka Halekuai

            Buke o Wall, Nichols Ma.

E HOEA ANA NA BASA I KA PUKA PA.