Ke Aloha Aina, Volume III, Number 47, 20 November 1897 — Page 8

Page PDF (821.99 KB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Honolulu Botanical Gardens

KE ALOHA AINA

 

8        KE  ALOHA  AINA<   POAONO,  NOVEMABA  20,   1897

 

HE  MOOLELO  WALOHIA.

--:NO KE:--

Keikialii Alabati

 

Ke Kaeaea o Pelekane.

--"IA ME KA:--

Ui Madelina.

 

Ke Kukui Uwila o Ainapo

 

Hookenoia no KE ALOHA AINA

  Nolailo, i keia wa ke haawi mai nei oukou i ka oukou mau mea kaua, no ka pono a me ka lanakila o kekahi aoao.

  A oia hoi ka'u ed hoike aku nei imua o oukou a pau, aohe o'u enemi i koe maluna o ke kahua kaua, i keia mau minute a kakou e kamailio nei.

  I keia wa e hoi aku ana oukou me ka lanakila, ma ko oukou wahi ponoi iho me ka mea oia nana e hoopilikia i ko oukou mau ola pakahi.

  I ka pau ana o na olelo maikai a ke keiki imua o lakou, oia ko lakou wa i heloe mai ai a haawi i ko kakou aloha nona, me ka hoike pu mai, ina no aole lakou e aa e hele mai e paio imua ona.

  Huli ae la oiaa nana ae la i kona wahi kanaka puhi o-le a me ka nanaina i piha i ka hauoli o kona puuwai, pane aku la oia me keia mau huaolelo i ku i ka naanao.

  E kuu wahi hualoha,l kuu wahi hoa hoomanawanui o ko ehaeha o na mea kaua, ano, eia kaua iloko ke ehuehu o ka hanohano kahi i hekau ai i keia sekona ano, na loaa ia oe ka manawa kupono mua loa no ka lawe aua aku i kou uku o kou hana ana malalo ou.

  Oia hui, e hoomanao oe, o oe ka haku maluna o keia poe, a e noho lakou malalo nu, elike me ko lakou wa e noho ana malalo o ka hanu mua, me ka hooloha i kau mau olelo a pau, ina ia he mea e pono ai no ao lakou noho aua.

  E hoomanao oe, o ka hooponopono ana me ke akahele, oia ka mea e mau ai ke aloha o na mea a pau maluna ou.

  I na hoakaumaha oe, hoolilo i na kanaka a pau i mau enemi nou alaila, e ulu mai ana ka mokuahana o na kanaka malalo ou,

  A e lilo auanef oe i kanaka hoowahawaha ia iwaena o ka pohai au e noho hoomalu ana, me ka hooulu mau ia o ka hoohaunaele.

  Nolaila, mai keia la aku, e ai ai oe i ka lahi o kau hana ana mahope o'u, mamuli o kou lilo mahope o'u mamali o kou lilo aua i mea puki o-le malalo o ka'u kauoha me ka ka loli ole o kou manao mahope o ka mea i kamaaina ia oe.

  I keia maaawa, o ke puhi o-le a ke keiki opio, oia ka haku maluna o na mea a pau ma keia wahi, a o kona hale oihana no ka hooponopono ana i na mea a pau maloko o keia wahi, nau aku ia e hana aole na'u.

  Huli ae la oia a pane aku la i na koa he 50 i kokua mahope ona. i ka i ana aku.

  O oukou a pau, ua koa hoopono i huli a hahai mahope o ka'u alakai ana e kue aku i ko oukou haku ponoi, ka mea nona keia home a'u e hehi ku nei i keia hora.

  Ano. o oukou pu kekahi e mahelehele pu i na waiwai pio oloko o keia wahi, a e noho oukou me ka hanaoano a hiki i ka wa e pau ai o ko oukou ola.

  O keia hoi ka wa i ike ia aku ai na knkui o ua home kuahiwi la, e a-a mai ana me he mau miliona hoku la ma ka lewa lani, a lohe pu ia aku la na leo huro he mau haneri tausani e wawalo ana ma ko loakou mau wahi ponoi.

  O ke kumu nui i hoea mai ae o keia mau leo huro, oia no ka loaa ana aku o ka lohe i na mea a pau, ua make ko lakou haku mua, a he haku hou ko lakou.

  A o kona aulana a me kona helenelena, he opiopio loa e hiki ole ai ke manaoia aku, e hiki ana iaia a me kona wahi kino uuku, ke pepehi i kekahi kanaka o 315 paona.

  Ka mea hoi a kakou a pau i weliweli ai i na la'i hala aku, aka, i ke ia hora. ua lanakila kakou, a e noho ana kela a mo keia nona iho me ka hoopilikia ole ia.

  I ka wae holo la o ka leo o ka hauoli ma kela a me keia wahi i noho ia e na kanaka o ua home la, oia ka wa i haawi koke ia aku ai o ke kauoha i na kauwa lawelawe oloko o ua halealii la o ke kanaka huluhulu, e hoomakaukau koke ia i mau mea ai na ko lakou haku op'o, ka mea hoi nona ka mana maluna o na mea a pau e noho ana ma ia wahi.

  He manawa pokole, ua lawa na mea a pau i makemake ia, elike me kana kauoha, a oia hoi kana i kono aku ai i ke keiki opio, no ka hele ana e ai i kona aina ahiahi.

  Elike hoi me ka mana i loaa iaia, huii ae la oia a kona aku la i na koa he 50, na poe hoi i loaa pu na haawina hoopomaikai mai ko lakou haku mai.

  Ua hookoia keia mau olelo a pau, a oiai hoi ke koa opio e hele la me kona mau wahi koa uuku no ka hoolawa ana i ko lakou houpo lewalewa.

  Oia hoi ka wa o kahi puhi o-le, e hele la e hooponopono i ke kino o ka poe i hoeha ia e ke keiki opio, a o ka poe no hoi i make, eia no hoi ia ke waiho mokaki nei, me he poe piha-a moewai la.

  Elike me ke aloha kanaka i loaa i kona puuwai, lalau maoli iho la oia me kona mau lima, a hapai aku ia i ka poe i hoeha ia ma kahi kuuono, i ole ai hoi e pilikia ko lakou mau ola, mamuli o ka loaa i ke anu.

  Oiai hoi kekahi poe e ae e ku ana maiaila, ua haawi ae la oia i ke kauoha no ka lawe ana aku i ke kino o ka poe i make ma kahi okoa, a i hiki ai hoi ke kanu ia ko lakou mau heana ma kahi kupono.

  Ua hooko ia kana olelo, no ka mea ua lilo ae la oia i haku, a o ko lakou pona wale no, oia ka hooloha i kana nau olelo a pau.

  He hana maika @au kana mea i h@na ai, a na kupono hoi ia i ka makemake o ke keiki opio, oia hoi, o lawelawe ia na kino o kela poe i make, el ka me ka aloha i liaa iloko o ka puuwai o ka mea e noo hoomalu aku ana maluna o na kanaka a pau oia wahi.

  A oiai, o kona hana ana pela, he talena maikai ia na na mea a pau oia wahi e nana mai ai i kana hooponopono ana me ka loaa ole o na kue mawaena o lakou iho.

  I ka pau ana o ka paina ana o ke keiki opio a me na koa |he koa he 50, oia ko lakou wa i puka mai ai e nana i na hana a ko lakou hoaloha ia manawa.

  A ua hiki hoi ia lakou a pau ke ike mai me ka hoohewahewa ole, a auamo ana oia i keia poe i make, ma kahi ano ahua iki ae, oiai hoi ka wai koko e halana ana maluna o na kino o ka poe make a kona haku opio i noke ai i ka luku a koe ka i haawi pio.

  Ua komo koke mai na manao mahalo iloko o ke aloha o kahi puhi o-le ana i hookiekie aku ai i haku maluna o keia wahi.

  Aole hoi oia i nona iho i na kiheahea koko e kaka he ana maluna o kona hokua, a elike hoi me na olelo ao a kona haku opio i ao ai iaia, oia kana i hooko ai me ka naau i piha i ka menemene a me ke aloha.

  Hapai ae la oia i na poe i hoehaia ma kahi okoa ae, i ole ai hoi e komo aku ka huihui o ke anu iloko o ko laku mau io, a lilo ia i mea e hoomahuahua aku ai i ko lakou nawaliwali, a poino hou hoi ke ola.

  Na keia mau haawina maemae i hookomo mai i ka manao mahalo iloko o ke keiki opio, a oia hoi kana i hele aku ai e kokua pu i ka hana a kona hoaloha e lawelawe mai la.

  I ka wa hoi i ike mai ai o na mea e ae a pau, i ka hana a ke keiki opio oia no ko lakou wa i hele mai ai e kokua like a hiki i ka pau ana o na mea a pau i ke kanu ia o ke lakou mau kino.

  A o na poe hoi i hoeha ia, hapai ia eku la lakou no loko o ka hale, me ka wahi ia o ko lakou mau wahi i eha, elike me ka meu hiki ke hana ia.

  I keia wa hoi, ke pahoa mai nei na kukuna malamalama o ka la, a ua ike maopopo ia aku la hoi na mea i hanaia ma ia po, a he ku i ka manaonao ke ike aku.

  Mahope o na hooponopono ia ana no ke ola makamae o na poe i hoeha ia, ua hoihoi ia aku la lakou a pau no loko o kekahi hale. i hookaawale ia haiema i no keia poe. a i hiki ai hoi ke lapaau ia ko lakou mau kino i hoeha ia.

  I ka pau ana o keia mau hana, ua alakai aku la kahi kanaka puhi o-le i ke keiki opio, no ka hele ana e hoolauna i kona ohana, a i kona wahi hoi i noho ai mamua o kona halawai ana me ke keiki opio.

  I ko laua hiki ana aku i imua o kona ohana, ua hoolauna ia aku la oia imua o kana wahine a me kana mau keiki lehulehu,

 

WELA  KA  HAO.

           O NA HAWAII MALUNA I NA WAA PAU

           NO KA MEA HE KUAI LAKOU MA KAHI O

L.  B.  KERR

Malaila e loaa ai na Waiwai Hou no ka

hapalua o na kumulilo

  Eia makou ke kuai hooholo nei i na Dimiti he 20 i-a i ke dala hookahi.

  Na Remants ma ka hapalua o ke kumukuai.

  Agena kuai no na Mekini Humuhumu Wheeler P. Wilson a me ke Domestic.

                                                L. B. KERR.

HONOLULU--ALANUI  MOIWAHINE--HONOLULU

 

  Oia kaha i pane aku ai i kana wahine a me kana mau keiki pu i ka i ka i ani aku ia lakou penei:

  O keia keiki opio au i alakai mai la imua o oukou, o ko kakou haku keia no keia mua aku a ua pau hoi ko kakou noho ana malalo o kela kanaka huluhalu hookaumaha.

  Ua make a ua nalo loa kana mau hana ino maloko o na paia anoano o keia home kuahiwi a kakou i hoomanawanui ai. a ma keia mau aku, owau ka haku o keia wahi, malalo o ka hooko ana i na olelo a keia keiki opio maopopo ole, he ikaika eoua i oi aku mkmua o na haneri tausani elima o keia wahi.

  E hoike hou aku au ia oukou, aole loa au i ike i kekahi kanaka opiopio loa nana, na makahiki kakaikahi e hiki ana iaia ke kulai a hoolilo i ka ikaika o ke kanaka huluhulu a kakou a pau i maka'u ai mea ole.

  Nolaila, e hoomanao, o ko kakou haku keia no ka wa mau loa, a o' kana mea e kauoha ai ia kakou, oia ko kakou e hana ai, a mai hoao kekahi mea e pakike a olelo ino paha iaia ma na wahi a pau oloko o keia home noho kuahiwi.

  I ka pau ana o keia mau olelo'a na wahi kanaka puhi o-le nei imua o kona ohana, oia ko lakou wa i hele mai ai e haawi i ko lakou aloha iaia, ma ka lulu lima pu ana me ia.

  A iloko hoi o na launa hauoli ana aia no he mau hoohuoi ana iloko o kekahi poe o lakou, no ke kulana o keia keiki, a ua koho no lakou a pau me he mea la, he Keikialii no keia.

 

  Maluna o ka mokuahi Lehua i laweia aku ai he mau ma'i lepera no ka aina o ka ehaeha.

  Ua manao waleia ma ka pule hope o keia mahina e holo hou ai na lala o ka Papa Ola no Molokai.

  Ma ka po Poakahi nei, ua hopuia he wahine no ka hoohaunaele po, ma ke kihi o na alanui, Puowaina a me Moiwahine.

  Ua hookolokoloa a Ah Mun imua o Lunakanawai Wilikoki ma ke kakahiaka Poaono nei no ka malama opiuma a ua hookuu ia mai oia.

  Pina pono ka Paka Heihei o Kewalo i ka po Poaono nei, no ka po hope loa paha hoi kekahi, hele ai a Le-i Kohala, i ka nuku na kanaka 

 

  Ma Kamakela ae nei, ua hoea mai la i keia ao malamalama mai ka puhaka mai o Thos. Kalauhi a me Grace Kumakoa he keikikane nui mohaha. ma ka la 2 aku nei o Okatoba. A mauka ae nei o Kapalama ua oili mai la mai ke kihapai mai o Mr. a me Mrs. G. W. Kualaku he keikikane nepunepu, pia ka la 9 iho nei o keia mahina. A o ka makou wale no e kalokalo ae nei e hooloihi ia na ia o na malihini hou.

 

HE  PINE  OMAU  LOAA.

  Eia ma ma ko makou Keena nei kekahi pine o mau gula o na kane me na hua kumu no o ka inoa o ka mea nona keia pine, e kii koke mai i loko o na la he 15, ma ke Keena o KE ALOHA AINA, me ka wehewehe pu mai i ke ano a me na hua kumu maluna o ua pine la.

                    Ma ke Kauoha,

  Honolulu. Nov. 5, 1897.

  3wks.                         dly--wkly

 

TOMMY  NAKANAELA.

HA  AGENA KUAI, HOOLIMALIMA. a

HOOMAOPOPO KULKANA AINA NO KE

KAHUA  LEPERA  MA  MOLOKAI.

  Mamuli o ka lehulehu o na hana maluna ae i haawiia mai na'u e hooponopono iioko o na makah ki i kaa hope aku la mai na makamaka haole a pela pu no hoi me o'u mau hoa o ke koko hookahi. Nolaila, ua makaukau au e hooko aku i na kanoha o ia ano a ma kekahi ano e ae paha i makemakeia mo @a moakaka loai ka manawa pokole loa.

  O na poe ma ke Kahua Ma'i he mau kuleana pohihihi ko lakou ilokaekekahi mau waiwai paa, a me kekai i ano e ae naha, mai poina i ke kipa ae io@ la no ka hoomaopopo a me ke kuka ana i na mai o'u aku no ka nowelo ana i kahi o ka pono o me ka pomaikai.

  E hana ia no na palapala kuai a hoolimalima o na waiwai paa me ka uku ole, a pela pu no hoi me ka hooiaio ana imua o na Agena Hooiaio Palapala o k@ Kahua Ma'i Lepera.

  E hanaia no na Palapala ku@i o na Waiwai Lewa ma ke Kahua Ma'i Lepera me ka uku haahaa loa.

Inue 19, 1897.            6 month wkly

 

HOOLAHA PAPA.

 

  Ke hoike ia aku nei ka lohe na mea a pau mamuli a ka lilo ana mai o ko Petero a me ko Lona kuleana aina ia'u. e waiho la ma Ka@oiliili nona ka nui o 1 eka ke huna. Ua kapu loa na holoholona komohewa maluna o ua mau apana aina ia a ke kue ia keia, e hoopii ia ma ki kanawai. O ka lohe ke ola, o ke kuli ka make.. Ua kapu pu no' hoi me @e hele ana o na kanaka nialuna o ua man apana aina ala, o hoopup@p@ ma ke kanawai.

                          Me ka oiaio

                                     JOHN KALA@

Kamoiliili, Nov. 9, 1897.