Ke Aloha Aina, Volume III, Number 49, 4 December 1897 — WELA KA HAO I KA HUI ALOHA AINA O HILO. HUEPAU KA HANA I NA NIHONIHO,-I KA MANAO HOOKO KAUOHA O NA SENATE [ARTICLE]

WELA KA HAO

I KA HUI ALOHA AINA O HILO.

HUEPAU KA HANA I NA NIHONIHO,-I KA MANAO HOOKO KAUOHA O NA SENATE

Mai Kanaliuiilnhi'3, nm o ĪHhi. # # # # # Aīohh Oe'; (K.e AHHinn-A na Senate maleko o Huili, i Xovemaba 17, 1897.} Maiiiuli o ka huuoli o ko'u manao, i ka lohe aua i kekahi mau olelo ku i ka hauoli a w»e ka oianaolana, ma o ka lohe ana i ka leo o na Senatoa mai Amerika mai, a i kaahele ae iaei hoi ma Kina, īapana a hoea ae nei i Ho-, nolulu, a mai Hsuolulu mai nei hoi a hoea i llilo nei, a pela hoi h« « awiwi neii e hoike aku ia oe i ka laua mau olelo waiwai nui oo k«. pomaikai o kft lehulehu, a oia iho keiā malalo nei: Mamua ae o ka hoike aua mai o na Senatoa i ko laua mau manao ponoi, ua haawi mua mai Ia ua mau Seniitoa la he mau niiiau e nowelo ana i ka puniu kupaa o na kanaka alolia aina oiaio a pau, me ko laua hoike pu mai, aole laua i hele mai e haiolelo, aka, e lohe i ko l&kou manao, a uo ia kumu, ua haiolelo mua o J. Ewaliko a me E. Kekoa. A r ka pau ana o ka laua haiolelo ana, oia no ka wa i waiho kpke mai ai o laua i kaniuau iloko o ke kuoo a me ke koikoi o na huaolelo i puka mai mailoko mai 0 ko laua mau lehelehe, a oia hoi keia: Ninau—Makemake no anei ou- i kou i ka hoohui ia Hawaii me Amerika? Pane—Aole. N—A heaha ka oukou i makemake ai ? P—Makemake makou e hana mai o Amerika i ka pono kaulike maluna o makou, elike me kana i hana ai i ke Aupuni o Samo?i. —Pehea oukou i manao aina Amerika e hana mai i ko oukou pono, oiai, ma ka rula o na Aupuhi Bepubalika a pau, aole o !akou kuīeana e hooponoppno i na Aupuni Moi ? '*** p„Ua manao makpu a me ko makou Moiwahine» e waiho akū i k& hoopīi iia Amerika no e hooponopono mai 1 ka hana ana i kokaa hewa ai m ka hoolele ia ana mai o na koa o Amei-ika, i kela !a o ka hookahuli aupuni o 1893. Nolaila, ua manāo makou, nuua no e hoopouopouo» (Pane mai ke Senate, o\n maoli no ka pololei.) A i ua o Imtu oU» mai o Amei'ika 1 1 ko makou pouo, alaila, e uu^hi 1

inal ana'n)iVknn ī lta mak;ou lioopii u, wiiiho up. i ka Aha Uwao. Mphalo !»fli la ua ma.U Se;uate nei 5 l«n oafinao o na a keia kaeaka, nona, ka inoa o $, Ewaliko, ae ka pau ana no lioi ia r o iia. uitjan, a olelo mai ln na mau Laole noi, «a maopopo mai la ia laua na niea a p;in. A maliopH ilio o ka pau aua o ka nionu aiia i na kaue..UA.,'iUuau mai la uia i ko na wahiue mauao» a o ka wa uo lioi ia o Mrs. Kekoua Pilijjo i ku ae ai a hoike i koua muuao. "Aohe o'u uiauao uui, aka, e hoike wale aku ana no aū, he han& kakaninoa i ka hoohuiaina ka makou i haua*-ih"o nei, a he mau Elele ko makon e holo aku ana -v- . - ,:: a. j. '■: F ~ , i t _ no a huipu akn me ko makou Moiwahine e kali ala malaiīa;*' Oia wale ilio la no kana mau olelo a noho iho la oia ilalo. A keia hoi ka wa i niuau laula mai ai o ua mau Senate nei e pili ana no na pepa kakaninoa me ka % pu mai; Ua hanaia anei kfla mau haua me ka paewaewa ole? Ae, wahi a ka pane a ka lehulehu, A na kela a me keia auei i ka--kau pouoi i koua inoa? Ae, wahi a ka pane. . "A na John Brown i hoike ae, o ka poe hiki ole ke kakau, ua na Komite i katau me ka hoailona kaha pe'a, a apono mai la ua mau.Jj Beuate nei, a o keia uo hoi ka wa i pane hou mai ai o ua mau Senate uei, me ka i mai: Ina paha ua hooiaio ia kela mau pepa iuoa ? Hoole mai la o «J. Browu, a olelo mai. la laua> iua ua hooiaip ia kela mau pepa iuoa alaila, aole mea Aua e kulai i ko oukou aoao. i Aka, eia ujaua he mau hoike oiaio ma ko oukou aoao, nolaila, jke ku nei maua iluna, (a kauoha pu mai Ia ia makou e ku , iiaua, ina ua kakauinoa oukou a pau e koe ana 1 ka hoohuiaina.) A ku ae la makou a pau iluua, a olelo mai la i keia mau hoike oiaio o ke koikoi a me ka |l*auoli oka mauao. "Ua oi aku ka juoj-L ua o keia anaina a maua e hoohiki āku nei ia maua, e iilo maua i mau hoike ma ko oukou aoao, uo kela kue a oukou, iua.e lola ana. he inau kuia, ua hiki ia maua e iiook aku i k& oiaio oia mau palapala kue. M ile uui aku uo ka laua mau 1 olelo ao uaauao, a pela,|yohoi me [ ka Uaiolelo a >Seuate a , pii ka leua i ua poe hoohuiaiua o Hilo uei, mamuli o ka huepau ia ahuwale ka ,haua i ua a o keia iho malalo kaua mea i lioike mai ai: "110 oiaio, aole i maiīao, nui ia keia kumuhaua o ka liQQhu.i aku ia Hawaii uei me Auienka iloiiO. o : ko makou Seuate, oiai, o Aiuej;ika, he aupu-

m lOeIiPIOhLo & ilAHīi 1 Vii pono I kauHke* be f>iaio, *j» vaHio | ia lieia iumnlinn» e j poe.a'na lt»nAti:A raau ia Ikola : fcurouhana, phea Ih, -m mal^ma-: ke īo pahA Va laliui H*waii e . hoohui, aole pali», uolailn, ua | lioonnaia n'ihi na KotnisinH 0 bok> ( inai p imf _i kn iifeH oirtio, » eia j wae ka n>ea apiki Ioh # o na poe | I ik<» i» h« baou i kft ponok»tiliko . liolo m>*iia »o. Hawaii uoi a liiki i i Hoiiolulu, hui me iwluna aapu- - ni, kau il«oft on» pio, holo j makaikai roa o hele i na | paiua iwft«na o na pakamaka ha- j ole wale iho no, Aole iwaena o na j Hawaii, ka poe nona ke kuleana i i ka aina, ahoi &e la a Am«rika, | hoike ae la, na makemake o Ha waii i ka hoohul, a pela mai ana be «aaw Komisma, holo mai no a l©aft e iho la no i na luna aupuni i o iaaei, i na ahaaina, i na lealea m hoi ne ana e hoohui no, a uolaila, ©k hoi k» mea kupahanalon, i k© tn»UH hiki ana m&i gei i Ho eoluln, » hiki iho la « Hilo nei, aoie loa be hookahi kanaka Hawali i halawai m&i nae maua a olelo m»i he makemake i ka hoolmiaina, e like hoi me ka inaua e ike mi i keia la, ke hoike raai nei oukou i kft mea oiaio, aole oukou i makemake a hoohuiia kooukou aiua nae Amerika, nolaila, o keia kanaka o Pettigrew, he kanaka h&anui ole, a akena ole o kaua man oklo, aka, be kanaka imi i ka mea oiaio, ahe īiaua i ka pokaaUke, nolaila, aia a hikiaku ia manawa, e lohe ia ana kona lēo ma pft paia oia hale, a e ku ana oia ma ka papahele oia hale e hooikaika aoa no ko oak<ju pono, a e hoike Sna i ka mea oiaio, aole onkoa i makemake e hoohui i ko onkoa aiw. A o ka moho keia a oukou, lamakila oukou, a no'n iho, ua pau ko'īi manawa no ia Ah'a, aka, be mana a kuleana hooikaika no nae ko'u ma ka aoao o na hoa loha iloko oia Aha, a nolaiia, he mea oiaio, ua hemahema paha ka lr« welāweia ana o ko oukou aupuni inka wa i hala, ua hana ole ia ka pono kaulike, a pela i loaa mai ai keia poino ia oukou, aka, e hoomanao nae oukou, malia, e lilokeiai meae ao mai ana ia oukou, anolaila, e ko oukou mau kaumaha a me ko onkou mau ehaeha o ka wa i hala, e 'panai ia m ft i ftr>a. ia me nj? hauoli o keia muaaku, ae hoomanao iho, no v oukou no ko oukou aina, e like me ka oukou i inakemake ai. O kekahi mea ak£aka loa i ke- ' la niau liaole, o'ko laua holo nihi malu ana ae i ua la halawai nei, mai ko laua mnu hoa hele hoohuiaina ae, oiai, lakou na hoa e kali'ana e hahai e hele pu me latiā iua halawai nei, ma ka la • mamua o ka Hoiele,

Fa oiH malo aku U Uua ala ma k» puka umhope a hoea iua ke alanul hou mao o_ ke alanui W&iauueuue, a uiauka„mai o ka H»!e Kuīa Hui, iho a koino i ka lialepule. Auwe ī hu ka aka i keia mau haole, olelo mai la ao, i holo malu mai ueī ipauu, aole hoi o niHUa e luhe ko maua uiau hoa huohuiuhm i ka maua mau inea e kamailio ai, oiai aolo mana i hui ine kekuhiauaina r like me keia ina Hoiiolulu, oiai ua hoouna ia mai o Verge a me Dodge i mau hoahele no laua e keia anpuni. Aloha Aīna. Hilo, Nov. 92, 1897.