Ke Aloha Aina, Volume III, Number 52, 25 December 1897 — Page 3

Page PDF (873.04 KB)

This text was transcribed by:  Alika Terao
This work is dedicated to:  i ko'u makuahine

KE ALOHA AINA

 

 

WELO KIHEI A KEAELOA

_______

 

Olapa ka Uwila Nauene na Paemoku.

______

OEHU O KALANI I KE KUE HOOHUIAINA

______

Komo na Elele i na Hale Ahaolelo

______

E Manaolana mau no ko kakou Lanakila

______

(Ma ke alahele ae o Canada.)

 

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Aorangi, i keia kakahiaka nui Poakolu, na loaa mai la ia makou na mea hou makamaka loa, mai ko kakou mau Elele mai e noho la ma ka Ebbitt House, Wasinetona, ma ke alahele ae o Canada, no ka hoohiwahiwa ana mai i na kolamu o ka nupepa Ke Aloha Aina, ka mea hoi a makou i hoike mau aku ai, e lawe nui i ka kakou nupepa i ike pono i ka hana a na Elele a kakou i hoouna ai no ka imi ana i ola hou no ko kakou aina, a no ka pono o ka lehulehu o ka lahui Hawaii, eia iho ka leta a kekahi o na Elele a ka lahui ia makou, i kakau ia iloko o ka wa pokole, a e heluhelu ia penei:

            The Ebbitt House,

                        Washington. D. C.

                                    Dec. 6, 1897.

                                                3. p.m.

Ke Aloha Aina,

            He mau minute pokole loa keia a'u e kakau nei me ka puahi nui, aka, manao nae au, na lawa no ia ia oe ke uwila ae a puni na moku, o ko makou hiki ana iho nei no ia i Wasinetona nei i ka hora 12, awakea Poakahi, Dec. 6, 1897, hui me ke alii iloko o na kipona pumehana o ke aloha no na minute pokole, komo awiwi iho la kahi lole no 10 minute wale no, haalele iho la iaia, a hele aku la makou no ka Hale Ahaolelo o na Senate, hapa hora malia, hele no ka Hale o na Lunamakainana, ike i na mea a pau, ua heluhelu ia ae ka haiolelo a ka Peresidena he noi a ke Aupuni Oehaa e hoohui. Hiki mai la makou, ua waiho e aku ke alii he palapala kue i ka hoohuiaina ma ka la inehinei. Apopo hoi, welo aku kihei a Keaeloa i ka'u kue a me ka ka Hui Wahine. Ma ke alahele, he 4 mau Lunamakaainana i halawai pu me makou, a lilo mai he ekolu, ku kanalua a hoea i Wasinetona nei he hookahi.

            O ko'u lohe ana mai la no ia i na Senate a kakou, he kulana nawaliwali loa ko ka hoohuiaina iloko o ka Aha Senate, ua hoi hope kekahi poe, a'u no e manaoio nei, o ka leo o ka lehulehu, ka leo ia o ke Akua.

            Maikai ke alahele ma ka mauna ma ke kaaahi, he anu no, aka, ua lilo no nae ia i mea ole. Ua wehe Iehova i ke aianui no ka lehulehu.

            He ola kino maikai ko kalani Aimoku a Hawaii me Kona mau hoa, a pela pu me makou a pau loa. E aloha aku i o'u mau haku makaainana, ka lahui holookoa.

            James K. Kaulia

Elele a ka Lahui

            Ua heluhelu iho makou i keia leta ae la maluna, me ka piha o ka naau i ka hauoli, a he hoike oiaio no hoi no ka makou mea i olelo ai, me ka hoi hope ole, aia ka lolo o ke kanaka Hawaii ke kikeke ala ma na umauma o na hoa o ka Aha Senate, a me ka Hale Ahaolelo o na Lunamakaainana o Amerika Huipuia, no ka uwalo ana aku me ka naau kupaa o ke aloha, he aloha ke kanaka Hawaii oiaio i kona haku Alii Aimoku, i alo aku e huli a e hoomanawanui hoi no ka pono o kona lahui nawaliwali, ka mea hoi a ka poe ikaika i kaena ai, aole loa e loaa hou ia pono Iaia a me Kona lahui, a hiki i ko kakou komo ana a lilo i poe hoomalu ia mai e kekahi mana mai waho mai, i kue i ko kakou noho Kuokoa mau ana.

            Ua hoike pu ia mai no hoi ia makou, ua like na Elele a ka lahui e noho ia ma o, me he laau la no Makalei, ke o-na mau ia e na hoaloha o na kulana like ole o na poe koikoi e noho la ma ke kulanakauhale Poo Aupuni o Wasinetona, a pela hoi na hoa o ka Aha Senate a me na Lunamakaaiuana, aia lakou ke pii mahuahuahua la ma ka aoao o ka poe kue i ka hoehui aina, mamuli o ka hoea kino ana mai o kekahi poe kue i ka hoehui aina, mamuli o ka hoea kino ana mai o kekahi poe o lakou ia nei a ikemaka i ko ka lahui Hawaii manao kue loa i keia kumuhana.

            Ua hiki no ia makou ke olelo ae, he mea hoohauoli mau keia i ko kakou mau manao, a nolaila, ke paipai mau aku nei makou, e hoomau aku no ka lahui i ka imi ana i ke ola no ko kaou mau Elele, i wahi e hiki ole ai ke hooko ia na olelo palaualelo a ka poe leoleowa, na kilokilo makani, a pela aku. O ka ponoke hana ia a haule mai na lani, oia ka makou mau leo kalokalo mua aku ia ka lahui.

_______

EIA HOU NO ADAMU

____

            Ma keia kakahiaka nui wale o keia la Poakolu, i hoea mai ai ka mokukaua Amerika Adamu, mai Hilo mai, ua ku ae nei oia ilaila no hookahi pule, a i ka wa a ka mokuahi C'audina i haalele aku ai ia laila, ua holo mua mai oia i ka Poakahi iho no Honolulu nei. Aia maluna o kona oneki he 80 poe keiki a'o hou, no ka hoomaamaa ana ma ka oihana kaua moana. Aole i maopopo ka loihi o kona wa e ku ai ia nei, aka, me he mea la, aia paha mahope aku o ka Hapenuia e holo ai no keia wahi okoa aku ke loaa mai na kauoha iaia no ka hoonee ana aku ma kekahi wahi e. Ua laki no oia, ma o kona komo pu ana i na hauoli Karisimaka a me ka Hapenuia ana ma ke awa o Honolulu nei a me he mea la, e nui ana paha na lealea e malamaia ana ma ia mau la, e keia poe keiki aukai o ka moana.

AOLE HE MAKEMAKE IA O HAWAII

_______

He mea Maopopo e Hoole ana na Senate i ke Kuikahi Hoohui Aina.

_______

            Ua loaa mai ia makou he kope o kekahi nupepa i hoopuka ia ae ma Wasinetona, maluna mai nei o ka mokuahi Aorangi, ma ke alahele ae nei o Vanekoua, a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu ke unuhi aku nei makou me ka hoohakalia ole penei:

            Wasinetona, Dec. 4 O ke Kuikahi hoohuiaina Hawaii, e hoole ia ana ia i ka wa e koho ia ai maloko o ke Senate. O ke kue i ka hoohui aina, ua pu mahuahua ae ia mahope o ka hookuu ia ana o ke kau ahaolelo kuikawa iho nei. Ma ia manawa, ua hoomaopopo ia, me he mea la, aole i piha kahi kakini o ka poe kue i ka hoohui aina.

            Ua hoike ae na poe kue i ka hoohui aina, ua loaa ia lakou he ikaika hou mai na poe kokua ia Cuoa maloko o ke Senate. O na Senate i makemake e ike koke mai ka aha kau kanawai i ka pono o na poe kipi e hakaka nei ma Cuba, ua huhu loa lakou, no ka mea, na kauoha mai ka Peresidena, e hoolohe mua ia ka ninau o Hawaii mamua o ko Cuba. No ia kumu o kekahi poe o lakou i kokua iho pei i ka hoohuiaina e koho kue ana lakou i ke kuikahi i wahi e na ai o ko lakou inaina.

            O ka hui pono ia ana a loaa ka oiaio, oia kekahi mea hana i hoonawaliwali loa mai i ka hoohui aina o Hawaii. Ma kela kau kupulau aku nei, na hoopuka ae na poe kokua i ka hoohui aina he mau kono, e noi ana i na Senate a me na Lunamakaainana a pau he mau manao kanalua ko lakou, e holo wale no Honolulu, me ka uku ole in a lilo oia alahele. Ua ae ia aku keia noi e kekahi mau hoa o na hale elua o ke kau ahaolelo.

            O na poe a pau i hoea aku i Hawaii a hoi mai nei koe wale no o Senatona Mogana, he kue i ka hoohui aina.

 

KA HUAKAINANA I HOOLOLI I KA MANAO.

           

            O keia huakai aku nei a na Senatoa Cannon a me Pettigrew a me Lunamakaainana Berry o Kenetake he oe kokua i ka hoohui ua hoololi ae lakou i ko lakou noonoo, a he poe kue i ke kuikahi.

            O ka hakaka kue i ka hoohui aina, aia no ia mawaena o na poai kalaiaiana, aka, ua manao ia no nae e kono kue ana i ke kuikahi a kekahi mau hoa o ka aoao Repubalika. O na Demokarata aia lakou ma ke apo lokahi o ke koho kue ana aku.

            O Senatoa Jones o Arkansas oia ke alakai nei i ka poe kue Ua manaoio oia o ka hapanui o na Senate oia paha ka poe kokua i ka hoohui aina, aka, e haule loa mai ana no nae ia ilalo mai ka loaa ana he elua hapakolu ia lakou.

            O na Senate a me na Lunamakaainana i kipa aku i Hawaii i ka wa a ke kau ahaolelo i hoomaha iho nei, ua hoike mai lakou ua loaa ia lakou ka mea oiaio, aole he manao kokua o na kanaka Hawaiii ka hoohui aina. Ua olelo pu mai hoi lakou o na poe wale no i makemake i ka hoohui, ia mau mokupuni me keia aupuni, he poe kupa o Amerika Huipuia e noho ana ma Honolulu no na oihana a me na kalepa ana. Ua nui na hoa o ka hale ahaolelo i manao loa, he makemake loa na kanaka Hawaii i ka hoolilo ana ia lakou iho i mau kanaka kupa no keia aupuni. O na poe nae i holo aku nei ia mau mokupuni no ka huli pono ana, ua hoi mai nei lakou me na maka i hookaakaaia.

O NA HOOLOLI O KE AUPUNI HAWAII HE HOOPUNIPUNI.

            Ua maopopo lea loa ia lakou i keia wa, o na hoololi o ke aupuni maloko o Hawaii, he hoopunipuni, he maluhia ke aupuni o Dole i keia wa e hele nei, no ka mea ua manaoio na kanaka, eia ia ma kekahi ano, malalo o ka hoomalu ana a Amerika Huipuia.

            Aole i hoololi o Senate Mogana i kona manao no ke kokua ana i ka hoohuiaina no kekahi mau kumu manao maoli, aka, no kela kaua hookahe koko mawaena o keia aupuni a me Enelani i hookomo mai i ka manao iloko ona e hoohui i na paemoku o Hawaii ma ke kumu, ina aole kakou e lawe ana, alaial, e lilo ana ia Enelani. He oiaio, e koho kokua ana oia i ke kuikahi, aka, aole nae he kokua ikaika loa e like me na mahina pokole i hala ae nei. Ina e loaa ana he kanakolu Senate koho kue, e hooleia ana ke kuikahi hoohuiaina.

            E like me ka heluna i wae ponoia e na luna nui o na poe kue i ka hoohui aina i keia la, ua ike maopopo ia o na Senate malalo iho nei he poe kue loa lakou i ka ae ana aku: Bacon, Bate, Berry, Caffery, Chilton, Clay, Cockrell, Faulkner, Gorman Gray, Jones o Arkansas, Kenny, Kyle, Lindsay, McLaurin, Mallory, Martin, Mills, Mitchell, Money, Murphy, Pascoe Pettigrew, Rawlins, Roach, Smith, Tillman, Turpie, Vest, Walthall a me White-Huina 31.

            O ka hoohui hou ana aku me kela poe maluna, ua koho wale ia o keia mau Senate malalo iho, e koho kue ana no lakou i ke kuikahi, Allen, Cannon, Chandlier, Harris, Heitfield, Hoar, Lodge, Mantle, Mason, Pettus, Teller a me Turney. I na e hoohui ia aku ana keia heluna me ka poe i maopopo loa ko lakou kue i ka hoohuiaina, alaila, ua hiki ka ikaika o na poe kue i ke kanahakumamakolu, a i ole, kokoke loa no e loaa ka hapanui o na Senate.

 

E HOOIKAIKA NO HOA O KE SENATE

 

            O ka hoole ia ana o ke kuikahi, he mea ia e manao ia ai, he kui oi ia e hou ikaika aku ana i kekahi mau hoa o ke Senate. E like me na hiohiona e ike ia nei i keia wa, he mea kanalua ka noonoo ana ae e holo ana keia ninau.

            O na manao kue i ka Hoohuiana, i ike ia kona hoea ana mai, he mau la pokole wale no i hala ae nei, ke pehu mahuahua ae nei ia, a he manao iki kai noonoo ia ae i keia la e unuhi hou mai ana o Peresidena Makinile i ke kuikahi, mamua o ka hookuu ana aku e umiapuaa ia mai e na Senate.

            Ua hoopuka ae na poe kokua i ka hoohuiaina i ko lakou maka'u no ka hoole ia mai o ke kuikahi e na Senate, a ua hoolala iho nei lakou he mau kumuhana no ka hoohui ana mai ia mau mokupuni ma kekahi ano e ae. He papa kuhikuhi ka lakou i manao ai e hoohana aku no ka wa e unuhi hou ia mai ai, a i ole haule.

            E lawe ia mai ana iloko o na hale he palapala noi e ae aku ia Hawaii e komo mai ma ke ano i Panalaau no Amerika Huipuia. O na poe kokua maloko o na hale elua, nana e hooikaika ae i keia hoi, a o ka hooholemua ana aku i keia kumuhana, ua hoomaka ia ae nei ia kekahi mau alakai hoohuiaina.

            Aole i manaoia e unuhi io mai ana o Peresidena Makinile i ke kuikahi. O ka hana ana pela, he hoike ana mai ia i ke kulana nawiliwili o ka aoao kue e lawe koke mai a lawe ae i na pomaikai. Ua olelo ia ae e lawe ia mai ana keia Kuikahi no ke koho ana ma kekahi la kinohi. Ina e hoole io ia mai ana, e like me keia e maopopo nei, alaila, e kali ana ka aha no kekahi mau mahina mamua o ka hoao ana e lawe mai i palapala noi maloko o ka ahaolelo e ike aku ia Hawaii ma ke ano he Panalaau no Amerika Huipuia

            E malamaia ana he heihei waapa maloko ae nei o ke awa o Kou nei, ke hiki mei i ka la Karisimaka ae nei, Poaono, mawaena o ka waapa umi hoe o ka Beninetona a me ka waapa umi hoe o ka Balitimoa, no ke alualu ana i kekahi puu dala mahuahua o $120 ka pili. Ua lulu ae na poe o luna oia mau mokukaua i keia huina lalo, no ke ake ana e ike na wai auanei la ka eo o keia heihei ana. Ma ka Poaha hope aku nei o kela mahina aku nei, ua malamaia no heihei mawaena o keia mau waapa, a ua lilo ka lanakila ina poe o ka Benietona. Eia lakou he hoomaamaa mau mai ne maloko o ke awa i na kakahiaka, he mau liuliu ana no ia la e hiki mai ana.