Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 2, 8 January 1898 — HE MOOLELO WALOHIA. -:NO KE:- Keikialii Alabati Ke Kaeaea o Pelekane -:A ME KA:- Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo Hoohenoia no KE ALOHA AIN. [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA. -:NO KE:- Keikialii Alabati

Ke Kaeaea o Pelekane -:A ME KA:- Ui Madelina.

Ke Kukui Uwila o Ainapo

Hoohenoia no KE ALOHA AIN.

Ika lohe ans o ka Moi Uilama i j keia mgu oltl-3 a k« keiki, he mea e | ko laud hoopahaohao ia co koaa : akaooai i ke kau 3io ahiu, a me ka | wikaui o kona ujan olona i ka lioo- j hana ana ma]jna o ke:a hej lehulehu wale. | A o kekahi hoi, o kona auwana ! ana mai. mai ka aina niainao mai, j ' I me ka haalele ana aku « kona i«au j inakua epahope on.a a me kooa m'au j kupuna. Aka. aia nne iloko o ka houpa o ' ke Keikialii Alabati ka hoohuoi, aia la ka ihta ka makuakarse o keia keiki, a o ka makuahme wale no kaea i hoike xnai. Nolaila, ua ninau hou aku ia oia i ke keiki ms keia mau olelo.hpohuahuaku, penei: Alaila, ua make kou makuakane a kou makuahine hookahi wale no ia e oia ala,.a we kou man kopuna ma kela aiiia kuahiwi, kaM hoi au i holoholo kamaiii ai <sm kou hanpu o'e, e haalole atja oe a hele no keia wahi loihi. No keia ninau. aole oia i pane koke aku. no ka mea, ua maopopo ole iaia kana mea e hoike aku ai s aka s ke au la nae oia iloko ona, heaha ia keia mau hoolele kamailio ana e p?li ana i kona mau makua ? Mahope iho o kona 11002200 maikai ana, ua leaa iho la iaia ka noenoo maiKai e pane aku no keia mau ninau hoohu&hualaa i waiho ia mai naaa e pane aku ia waOia no kona wa i pane aku ai me ka hoohakalia ole, o ko'a makuakane, aole i maopopo ia'u kona; wahi i hele ai, a e noho nei, aole no toi i hoike inai ko'u makuahine ua , znake paha oia, a i ole, eia no paha ke ola nei. Na keia luaa olelo ake keiki opio, i hoano e ae 1 na helehelena 0 ke Keikialii Alabati, a aia hoi na halialia manao iloko ona kahi j nawe ai, rne he kai hoee ala, e mao ole ana iloko o kona kino. He oiaio no paha ia, no ka mea, ke ike ae Ia no kaua. ke hele aku la i kahi o ka pololei na koho ana, kee wale no keia, āole i kokuke mai i ke-na v.a e hookol<> akvi ai i kahi e .'eaa ai 0 kana mea i aloha ai s aka, 0 ann 110 ka w?. e :ke ai kana i ka pua'na- a ka

I Mahope iho o n > kukni oVlo nnn | o lakou, ua ia aku j la oia noloio o ka rura! *in-3, ■ kahi 'hoi o na ono līke o!e e vav i mokaki' mai hb? ( a malana o;a i noho iho m m« Tkft Mol ft rn<3 knna k»>iki pu hoj, e hoolawa ana s IH sohi kelo» \ kei« a ka puukolu. I I ka pa« ana ae c kftua fti att«, I ua hoi boa aku la laliom noluko o ka »i 4iuji ho« kipa, no ka hoaj h«i loa ; aua j ke koena o/ka la'kon ni-i« ka- ■ mailio ilio. 1 i Ua hoomaka hou mai la' I«ua el f. i i kflmailio. no ka ninaninau ;»> a i j I kahi e hiki ai ke loaa rono kona"| |makuttkane aaa, ua hoolel jhou ak.u la no ke keiki opjo. me ka j joleio hou ana aku, aole i maopouo j j kona uaakuakane iaia. 1 j A oia no ka wa o kc i Alal>ati i pane agu ai me koia mau lolelo, e hiki ole ai iaiā ke hoohaka!liaiho: , E oluolu ana anei 0e ae ma; ia'u, a roe ko'u mau ukali pu } e lawe , aku e hoomakaikai i kōu home noho j ikualnwi, kahi hoi a'u e oaanao noi, • ! e hoohala ma.ka uhai holohnlona. e i f īike me ka mei maa oaau i r=a poe ■ i i malihini. | I ' 0 ka nonoi a ke Keikialii imua o ! ke keiki opio. oia kana i kuiou īho ! ' ai ilalo, me ka noonoo ana i kana! |mea aku ai, a mamuli o kona'; ! manao he hanā hooha a haa ka hoole : 1 ana aku i ka makemake o ka mea i | |non(4 mai 3a iaia. I | Nolaila, me na hiona e hoike akn t |ana hepuuwfti haniama k ma o ka | I iokomaikai a i mea hoi e naīo ihoj I ai na wa'hi puu opala o ko lakou ; ■ -wahi home, i kona wa e* īioea aku ai j {me jkeia poe he lohulehu. ] ! Ua pioe mai la oīa imua o ke,j keīkiali;, mamua ae o ko'u ae'ana i kou makemake ke hauoli nei ao, i ka hoolehuiehu ia o ka'u huakai i huii hoi i ka hoeoe, mauiuli o kou { makemake e ke alii. j A oiai hoi, be poahiwi leo ole |keia, ke haawi aku nei au i ko'u ae no ko oukou hele pu ana me a'u, aka, e lohe nae oe, o ko'u home kuahiwi kahi a ko'u makuahine e noho la me kuu mau kupuna, he nele i na uluwehiwehi o keia ano a'u e ike nei. A pehea la i ulu ae ai ka manao iloko ou, e hele a noho ma kahi neb i na mea e oluolu ai o ka noho ana, oiai, lie noho'na kuahiwi, a he hemahema hoi i na mea a pau. A nani no nae hoi ia, ioa ua paa kou manao i ka hele pu me a'o, alaila? e haalele koke iho ana no kakou ī ke kuUnakauhale nei, i na hora o keia auwina la. I ka wa i lohe ai o ka Moi a me kana keiki i keia mau oh-lo a ke kau lio opio, ua nui ia ko laua manao, me ko iai\i haupu j ole, e hoi koke ana no kana huakai me ka 3oaa ole h ? nuuiawa no k? lahuie haawi mai ai i n.i lioohiwa» ' 1 ' .na no kona k.ulana koa a uie ikl £h'u oie»

A oi ■ lioi k ) ra Moi 1 T lamn i nai koKe mai ui i oluolu o ke kakiopū», e iti ij» auw'na la ; a i;e ia h];i hi, nnmuli ■» V -'ke | nui o k .na lah'.i, e ke unka t k t | moa )t«u,i !ftkoii i hoounkoli; "E&al. | »xjiul »k ) mni * ka poīno S ha\a ili > i | ka po muuiin, ka a hni i h,>-jtu®o> ; poj>" ia p n | ui:} i htki lun'ml:!. rid h#> lak<fnr>i | i | | t;n ai iluiii o » rnoft ft p m <'■ -noho ' |an<i mAloko oke knknAkhulinle o . | Lad»na. | : Eke alii maikai, ka mea nona kii I pouwai i hana ia a maemae, aole au ti halia iho nei, e liana mai ana o<? |i kekahi haawina hookp.akela roa- | luna o keksh! miikaainana liaahaa i loa e noh'o ena mala!o o kou malu, ielike hoi me a'u e ku aku la imua o | kou a!o, | Maaoua ae o ko ? u haawi ana.aku ji ko'u ae ia oe, e pono kaua e n3nau jae iko kaua kokookoiu> ina palia oia he makemake e kali a pau keia noau ha»a au i hoouna nei e jhaaa ia uo ko'u pono, ka, fc wea hoi a j kaua i kuka mua ole a'i, pe.la oe e | hana mai ai no'u. j Okawanoia oke Keikialii Ala;l)at! ipane ai k« kali liou 'aku i manawa nona e kt,mai!io a | me ka i ana umi: j Eke keiki opio, ma:iiuJi o kou j u-i ana inai nei na'a e kaana i ka : i ka mea pono mawaen» a 'oiai hoi, oka o!e]o hooholo <s ptika 1 aku ana mai ko'u waha nku, oia ka i _ Imeamana, nolaila, ke hoike aku ! nei au me ka hookaulua ole, e hooIkaulua ana au i ko'u manao hele j koke, a pau k< ta mau hana maikai e flce keigi opio. i ! " . - -| j U'a- hiki, ole ike kmki opio ke J lioohakalia iho i ka oane aku i ka | I nuaolelo ae, rae ka pu'ii pu yna ae ; 'o ko»a mau lima no-ka hauoli. No e kaehi hou ana iaia nana i* hoike aku i kona mau hiona makemake ole no ia mau hana, aka, aole nae hoi e hihi, ua haawi oia i koaa ae mamua. Mamua īho o ka hoopaii ana o lakou ina olelo ana no keia mau me&, tia lawe ia aku ]a oia e hoomakaikai ma na wahi a pau o loko o ka halealii aua hoohauoli pu ia hoi kona naau ika ike ae i keia mau nani e kuuwelu ana iloko oka halealii. A he mea ano hou hoi ia iaia, e like no hoi me ke ano ona keiki j noho kuaama, aka, aole uae hoi o j ka Hlo ana o keia mau mea hou i imua o kona maka, he mea ia e hooi aku ai i kona eaulehia maluna 1 oia mau mea, mamua ae o na mea hoonanea o kona home nohu kuahiwi. e laa «i hoi ka lej o na manu a me ke kai.» lio ahiu. Aia nona. manao auoninoni oia I uaau hiuia ko lauwiii la iloko ona, a oiai, he iuhu la keia no ke kaawale ana tuai kona ho>ue mai, aole i lilo ja& naui u ko imua 0 koua ,jnaka,. i oioa.noua e hoohihi iho ai : o ka noouoo, i /

Aka, mamullo Ttoya manao/he' m«a pyno i&ia keJioike ole iiku j kona ano fcoQW4hswaha n-i i;eta mau nani, ua kaoaii iaalie iho .la .no oia iloko ona, me ka uana ole x aa m<* a pay. Ua alakai hele ia aku la-oia ma na wahi ano nui a pau o loko o fea Pa alii, a ma kekahi wahi no hol", ua komo iho no iloko Ona ktt mn- l halo no kfi nani o. na mea i hana ia. | īke kaa ana aku i ke ano-oke! ahiahi, aia hoi, u& ike ia akn la na | mea a pnvp loko o ka Pa alii.' me ; ko lakou mau kabiko i hele a panio | imua o b ia nei naau maka, e hoohehelo ae.ana ma na wahi a e | hiki ai i ka ike o ka maka ke «ilqi | pau aku. Aia hoi na mea ai oloko o £a halealii, ua lawe ia ae a ku ke ahua, o na aiio like ole ke hoonuu aka i ko, lakou tnau ea aala i hookomokooao ia me ha~tiiea hoaala eaea ai. I ka wa e liuliu ia nei keia, mau mea a pau, oia no ka wa o ke Keikiaiii Alabati i kn mai ai i ua wahi keiki nei, no ka lawe ana aku īaia | maloko o ka rumi konao lole, ellke j me ke kauoha a ka Moi Uilaina. i A oiai nae laua e hele aku ana no kahi o ka rumi komo kapa, oia no ka wa i ninau aku at o kahi keiki opio: E hele ana kaua ihea au e alakai nei ia'u? E hele aku ana kaua noloko o ka rumi komo kapa, elike ae ke kauoha a ka Moi no kou kahiko ana iho ia oe i mau paa lole hou, a o kekahi hoi ia o kana mau makana ia oe e ke keiki. He mea ole na kahiko n»ni a paS i ko'u manao, hookahi no mea nm ia'u, oia ka loaa ana ia'u o keia mau haawina hoopomaikai ma ko'u alahele, a nona hoi au e hauoli nei i ko'u mau ]a kamali'. £ ke keiki, niai nana ma ia uiau mea, oiai, ke ake nei au q hooi akn i na hoopomn]kai ana a pau maluna ou, ka mea hoi a'u i ike ole ai i kekahi keiki oi aku o ka iknika e]ike mo 00. Mamulio k(»ia mau okiOi ua hoopaii ae la ko keiki Qpio i koua kue ana a£u i- ka makemake o koua

niau k|amft:vina, a ae aka lā oift p . h.in&'a,mai ojfti>ela. w A o ki wa no hoi ia i kaa a&u oua booporJopoao ana malafo o n'a ■poe bootomo lole o ka flalealii, e like me ka rula maa maiii na ka . .malama ana ika lianohano oka ojea 1 makemake ia. malamaia ae ke anaina'haipule oka JSau- , makapili, naai ke ahialii aku o ] * - -*&* - ' *' * ■*" 1 .*• ka Poalima a hiki i ka hooa .aaa j uiai o ka niakalaki hou fQe, ke eehia'nui. . .*