Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 6, 5 February 1898 — Page 5

Page PDF (827.49 KB)

This text was transcribed by:  Naomi Ajello
This work is dedicated to:  to my Hawaii Hamachi Ohana

KE ALOHA AINA, POCONO, FEBERUARI 5, 1898.

_____________________________________________________________________________

Aoao hoohui, oia ke komo kito maoli nei ka Paeresidena McKinley a hooikaikai ke kuikahi, a pela i hoi hope ai na Senate i huli mai, elike me Senate Hoar, aka, he mea hoohaahaa no nae ia i ko lakou kulana, a wahi a ko makou alakai, aole o ke komo ana mai o ka Peresidena e hana, he mea ia no lakou e ko ai.

   Eia ae o Dole ma kona alahele no Wasinetona nei, “Ae,” kau ka li-a, a maeele na kumu pepeiao o lakou, na oleloia ae e ko Wasinetona nei poe, aohe mea nana i kono aku ia dole, e hele mai, koe wale no ko makou hiki ana i ane a me ka moean o na hauna o ka pepa, nolaila, ue okoa ke poo o ke aupuni e hana kino.

“Ae,”  oia ka paio haaheo a’u i kukulu iho ai, e paio ka lolo i ka lolo, a ua hoea io mai no kona hopenu, aohe a’u mea e ae e Iai aku ai, o ke kali wale aku no i ka hoea mai o ka hopena, a ia wa aku, e uhau hou aku ai au i ka’u wahi aihoopau, a ilaila kakou ola na iwi.

   E aloha i ka lahui mai o a o.

James K. Kaulia.

_____...______

UA WAIHO AKU I KA HANA.

______

   Ma ka la Sabati i hala kau la i waiho aku ai o Rev. D. P. Birnie i kona kulana haunapule no ka ekalesia hui ia o Kaukeano, kahi hoi ana i paaua iho la no ka pono o na uhane oia ekalesia.  Aka, mamuli o kona hoopili pu ana i kana hana me ka ppoe i komo pu iloko o na hana ekaeka, nolaila, ua hoea mai la ka ke Akua wa e hoomokuahana ai i kona noho akhu a alakai ana maluna o kana poe hipa, a o ka hope, oia kona waiho maoli ana aku i kona kulana ana i moeuhane mua ole ai, na kokoke loa imua a o kona alo.  Aohe no a makou mea e manailio aku ai mawaho ae o ka hana ana i hana iho la, no ka mea, ua ike ia no la e  na mea a pau.

-----…-----

HE AIHUE.

______

(Mai ka S. F. Monitor)

   O ka mea e ike ia nei no ka hoohui aina o Hawaii aole he moakaka lea elike me ka ke oe kokua i ma kemake ai.  O na kanaka o na kapakai Pikapika aole o lakou makemake e komo me ka pakaha ana, i na e lawe io ia ana o Hawaii, aole e hiki ke kipaku ia aku na imahana Asia.  Aole kekahi kanaka hoopono i makemake e ike aku i na kanaka Hawaii e aihue ia ana ko lakou mau waiwai no ka malama ana i na haanui a na misionari pakaha.  He o aio o na kanaka i apo pumehana mai i na msisionari a i hana maikai mai ia lakou, ua like no ko lakou mana.  No lakou ia aina, aka, na omo ia aku nae ia a hiki i ka maloo ana.  Aole he hilahila o Amerika i na lahui kanaka e ae ma ke kokua ana i keia aihue.

______________________________________________

HAHANA KA PAIO MA NA AOAO A ELUA.

_____

Paa o Senate Reed ma ke kue i ka Hoonuiaina.

_____

Kunana na Poe Hoohuiaina.

_____

A hoapaapa i ka lawe ana mai e koho i ke Kuikahi o Hawaii.

_________

Aole no i loaa ka elua hapakolu ia lakou.

________

   O na lonoo i loaa mai nei maluna o ka mokuahi Auseteralia i keia kakahiaka Poalu mai Kapalakiko i telegarapa ia mai hoi mai Wasinetona mai a hiki i ka la 25 o Ianuari.

   Aia no ka hale ke noonoo la i ke kumuhana hoohuiaina, a ke paio la no hoi na aoao a elua me ka hahana nui, ua huli aku o Peresidena Makinile e kokua i na poe kokua i ka hoohuiaina, aka, aole no nae ia he mea e loaa ai ia lakou he elua hapakolu o ka hale.

   O na Senate Reed, Pettigrew, Morrill, Mills a pela aku, aia lakou ke kue la i ka hoohuiaina me ka ikaika, a ua ulupa ia aku hoi na olelo kokua i ka hoohuiaina a Moakana i ka paia.  Aia na poe o ka aoao o ka ninau hoohuiaina ke kunana la me ka maopopo lea no ia lakou aole e hooholo ia ana ke kuikahi.

   A i mea e kanaho iki ae ai, ua hoapaapa ia ka lawe koke ia ana mai imua o ka hale no ke koho balota ana i keia kumuhana ano nui.  A wahi a kekeahi o na Senate i hoopuka ae ai, aole o ka holo kino ana mai la o Pereseidena dole e kokua i ka hoohuiaina, he mea ia e loaa ai o ka elua hapakolu i ka aoao kokua.  Ua manaoia he mau pule lehulehu e paio ia ai o keia ninau mamua o ke koho ia ana.

   Wasinetona, Ian. 17.  Ua maopopo loa i keia wa, a ua ike no o Lunahoomalu Davis o ke Komite o na Aina E, e haule ana ka hooholoia ana o ke kuikahi hoohui aina maloko o ke Senate.  Ua manao oia e halele loa ana oia i keia manao ana, a e lawe mai ana he bile hoohiaina, a i ole o ka olelo hooholo a Moakana.  Ma ka ike moakaka lea, a na poe kue hoohuiaina, aole e holo ana ka olelo hoooholo maloko o ka hale, aka hoi, ma ka hapanui ia o na poe koho mamua o ka elua hapakolu.  Ke manaoio ia nei e kue ana oia iloko o ka aha i ka hoohuiaina o Hawaii a me ke kumuhana o Cuba.

______________________________________________________________________________

KUE O PERESIDENA KALIVALANA I KA HOOHUI AINA.

_________

   Princeton, N. J., Jan. 24.  He mea malihini i keia au malihini o ko’u kulana maluna o ka ninau Hawaii, ua kuihewa ia.

   O keia ka Peresidena Grover Cleveland i pau, i hoopuka ae ai iaia iho i ka wa i hoike ia aku ai o ka olelo a Senate Mogana no kona kulana maloko o ke Senate i keia la.  I mea e hoopau ia ai ke kuhihewa i kona kulana ma ka aoao o ka lehulehu, ua hoike aku oia i keia mau olelo malalo iho i ka nupepa Associated Press.

   Aole o’u manaoio no ka paio ana i keia kumuhana ma ke ano he makaaina, aole no hoi o’u makemake e hoike hewa aku.

   E olelo aku nae au, ami kinohi mai o ka waio ia ana mau o ka hoohuiaina, ua kue loa aku au ia mea.  O ka’u  hana mua mahope o ko’u komoana iloko o ka oihana ma Meraki, 1893, oiai, no ke kii ana a hoihoi mai i ke kuikahi hoohuiaina e hooholo ole ia ana imua o ke Senate.  Ua manao au a ke manao nei no, o ka h oohuiaina e manao ia nei o keia mau mokupuni, aole wale no ia kue ana i ko kakou kumuhana lahui, aka, he hoohuli hewa ana aku i ko kakou misiona lahui.  O ka misiona o ko kakou lahui, oia ke kukulu a me ka hana ana i aina nui i ka mea i looaa ia kakou i keia wa, mamua o ka hoohui ana mai ia mau mokupuni.

   Aole o’u manao eia kekahi mea i kuhihewa i ko’u kulana no keia kumuhana.  Ua olelo ia ae, ua lawe kapakahi ae au no kei moi, a ua makemake e ike i kona hoihoi ia ae i hiki ai ia’u ke hana kuikahi me ia no ka hoohuiaina Pehea e loaa ai ia manao ia’u, ina au i manao o ka hoohuiaina he kue ia i ke kumuhana lahui.  O ka haina no keia mau olelo o ko’u kue i ka hoohui o Hawaii, ua hookahua paa ia mamuli o ka like ole o ka manao me ke kuikahi e nooonoo ia ana maloko o ke Senate, i ka wa o ko’u komo elua ana ma ka oihana.  Ua kue au i ka hohuiaina e like me keia.

   No ka manao e pili ana i ka Moi o Hawaii, i ku kaawale mai na ninau o ka hoohuiaina a me ke komo ole ana aku ma na ano a pau e hoihoi i ke aupuni moi, ua huli pono ia no na mea e pili ana i ko kakou mau luna aupuni no kona hookahuli ana.  O keia huli pono ana, ua maopopo ino la ia’u, o ko kakou komo pu ana aku e keakea i kela haunaele o ka 1893, he hana haahaa loa ia.  E hauoli loa ana au, no ka pono o ka inoa laahia hanohano o ka lahui a me ka inoa maikai o ko kakou aina, e hooponopono ia kela hewa.

_______

   O ke kumu i hoea mai ai o keia manao o Persidena Kalivalana maloko o na hupepa, mamuli no ia o kekahi mau olelo hoopunipuni a Senate Mogana i olelo ae ai,  He kokua no o Perseidena Cleveland i ka hoohuiaina, a ua manao oia e hoihoi i ka moi, alaila, hana kuikahi hoohuiaina, e mamuli o kona alakai hewa ia ana e Blount, pela ka oia i kue loa ai i ke aupuni o Dole.

_____..._____

UA HALA O MRS. CARTER.

_________

   Ma ka hora 6:05 p.m. o ke ahiahi Pocono nei ,i pahoia ae ai ka lona no ka apuako ana mai i keia ola ana, o Mrs. Carter, ka makuahine hoi o ko makou makamaka a hoaloha, i hala aku no ka hana a ka lahui ma ke alahele e loaa kau ai na Elele a noho mai ana i Wasinetona, oia hoi o J. O. Kaaka.

   He elolu ae nei mehina o ka hookau ana mai o kona ma’i maluna o kona kino, a oiai hoi, ua piha pono na makahiki he 88, ma ka la Karisimaka aku nei i hala, kona la hi i hanau ai, a o keia hookau ana mai o ka ma’i maluna o kona kino palu palu, ka mea nana i hoohikiwawe loa aku iaia ma ke alahele o ka make, ma kahi noho o kana kaikamahine, Mrs. Robert Lewers mawaho o Waikiki.

   O kona make ana, he mea no ia ua hoomaopopoia i ka ohana, mamuli o ke eim mau o kona iakika i na wa a pau a hiki i kona hooku ana mai la i kona aho hope loa iloko o na maka o kana moopuna uuku, oiai hoi ka ohana maluna o ka papaina no ka paina ahiahi.  He 15 mkahiki ihala ae nei, ua loaa iaia kekahi eha kukonukonu loa, ma o kona haule ana mai kekahi wahi kiekie m@, a he 5 hoi makahiki ana i noho paa ai ma ka home o kana maikamahine me ka puka hou ole mai mawaho a hiki i kona make ana

   O ka mea i make he kaikamahine oia na John Lord, @ i hanauia hoi ma Hallowell Maine, i ka 1809.  Ua hoea mai oia i keia mau Paemoku i ka 1832, a ua mare hoi ia Kapena J. O. Kaka i ka 1833.  Oia nei ka wahine ilikeokeo mua i hehi i ka wahie ilikeokeo mua i hehi i ka lepo o Kapalakiko no ke kamoe ana mai i Hawaii nei, a oia no hoi ka wahine ilikeokeo mua oa i mare ma ua kaiaulu o Hawaii nei.

   He mau makhiki kakaikahi mahope o ko laua mare ana, ua holo pu iho la aia me kana kane maluna o ka moku, e holo ana ma na kapakai o ka Pakipika a Honolulu nei maope mai oia wa, ua lawe ae la o Mrs. Carter i hale ma Honolulu, oiai no hoi kana kane e hoomau ana no i kana hana Kapena moku.  I ka 1850,ua make iho la o Kapena Carter, me ka waiho pu ana iho i kana wahine a me kana mau keiki eono, me kekahi waihona dala ole, a ano e ae paha, aka, mamuli o ka hooikaika ponoi ana o keia wahine i loaa ai iaia ka palekana a me kana mau keiki pu hoi.

   He eono ka nui o ka laua mau kaiki oia hoi o J. O. Kaaka, Henry Kaaka,H. A. P. Kaaka, Samuel M. Kaaka, Alfred W. Carter Sr., Fred W. Kaaka a me Catherine R. Kaaka, ka whine a robert Lewers, o keia kulanakauhale.

   Ua haalele iho oia i kana mau kaiki a pau ua mare wale no, a na lakou mai hoi na moopuna kuakahi he 28, a o na kualua hoi he 16.

   Ma ka auina la Sabati nei, i hoolewaia ai kona kino kupapau a kanu ia aku la ma ka ilina o Maemae.

______..._______

PANI HOU I NA PUKA O NA HALEKUAI.

______

   Ma ka ia Sabati nei, i hoea hou mai ai ke kanawai la Sabati mahope o kona hoohao ana no kekahi manawa i hala ae nei.  Ua hopu ia he ekolu pake ia auina la a laweia aku la no ka halewai no ka hahaki i ke kanawai la Sabati ma ke kuai ana i na hua ai a me na io holoholona.

   O ka puka o na hale hoolimalima kaa baikikala, ua pani pu ia ae nei mamuli o ke kauoha a ka oihana makai, a e hoomauia aku ana pela ma keia mua aku, @ ua kauoha pu ia aku na makai e makaala loa i keia hana haiahi kanawai.

   O ka makou e haohao loa nei i keia hana a ke aupuni oia kona papa ana i na mea liilii, aole hoi he papa aku i na poe e hana ana makai o na uwapo ma ka la Sabati, no ka mea, ma ke kakhiaka no oia la, ua heoa mai la ka mokuahi nona ka inoa o Mogul, a hoolele aku la i kana mau ohua no ka pa hoomalu o ke aupuni ma Kahakaaulana, a mahope o ka pau ana o kana mau ohua i ka lele iuka, ua pili mai la oia i ka uwapo, a hoolele mai lai na ukana iuka nei o ka aina, aka, o ka makou mea nae e hoohuoi eni, heaha la hoi ka mea o ka aupuni i kii ole ae ai e hopu i ke kapena oia moku no ke kue i ke kanawai Sabati.  Kapakahi no ka hoa na hana a ke aupuni.

______...______

KA HEIHEI MOANA.

______

   U haalele iho he elima mau moku kalepa i ke awa o Honolulu, ma ka la 31 o Dekemaba, 1897, a no lkaou hoi na mile i holo ia he 2,100, no lakou na inoa pakahi, W. G. Irwin, Kapena Williams; W. H. Diamond, Kapena Nilson; Archer, Kapena Calhoun; Albert, Kapena Griffith; Transit, Kapena Jorgenson; a o ke kalepa Lurlin, Kapena McLeod mai ke awa ae ia o Kahului, a ia wa hookahi no hoi i haalele ai keia poe moku ia Honolulu nei.

   O ka moku mua i komo e au ilo ko o ke awa o Kapalakike, oia no ka Itwin, he hapalua hora kona kaawale mai ka Lurline mai, alaila, o Daimana mai, a o ka Archer, Albert a e ke Transit ka hone loa.  O ka mea hope loa, he ekolu hora kona kaawale mai ka Irwin mai.