Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 7, 12 February 1898 — HE MOOLELO WALOHIA -:NO KE:- Keikialii Alabati Ke Kaeaea o Pelekane. -:A ME KA:— Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo Hoohenoia no KE ALOHA AINA [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA -:NO KE:- Keikialii Alabati

Ke Kaeaea o Pelekane. -:A ME KA:— Ui Madelina.

Ke Kukui Uwila o Ainapo Hoohenoia no KE ALOHA AINA

I kt,»a wa i hui ae ei he alo « r!o «ee kana wahinēi oia no kooa w» i l€le kote aku ai a puiH iho la ka a*i o kana wakinp, a uwe iho l» me ka eb&€h& n^i. 0 keia puili ana o ke Ktikia2ii Alafeati roe ka Ui Madeliriß, iloko o na kuwili hwniponipo ana a Le aloha v ua līlo i mea hoopaheohao t k* tnanao o ka opio noho kuah!wi. Aote hoi oia wale no, aka, o na hoa hele pa no hoi kahi o k« alii, a p«la no hoi w ka opio o ka maka* kila. Aks, ua kakali malie iho la no uae lakou i ka kopena o na hana e hoea mai ani, a pehea la i ike ai ke alii i keia wahine, oia na e ūala ana iloko o lakou pakahi. ' 1 ka mao ana ae o na hana a ke aloha, oia no hoi ka wa i lele hou mal ai o ka Ui Madelina a puili mai la i aa iima o kana kane, rae he mea la s e hoike aau ana imua o na uk&li o fee alii, owau ko oukoa Moiw»hīße opio, A © keia no ho» ka wa & ke alii opio i huli m ai a kamailio aku la imua o kona mau hoahele. i ka i ana aieu penei: I keia la akahi no au a ike i ka . waiwai o keia huakai he]e a kakou ' i ukali mai nei i ke keiki opio, oiai ua loaa ka mea a'u 1 aloha ai ma-■ loko o keia wahi a kakou a pau 1 manao ole ai e hui hou ana he alo ; a he alo mg k« kino o ka mea a'u i ] aloha ai. 0 ko oukou haku wahioe keia i nalow&k ai no kekahi mau makahiki loihi i hala ae nei, a 1 keia mau nainute, ela oia me kakou iloko o na puili a«a o ke aioha oiaio, Aokiwi no hoi 3a i hele mai ai o na mea a pau e ike i kc lakou haku wahine» me na manao hauoli palena ole, no ka loaa hou ana o ko lakou haku wahine. 1 ka pau ana o na ike ana ma ka aoao o ke Aliiwahine opio, oia no kona wa i hoike koke aku ai imna o kana kane, o ke keiki opio e ku nei ma kuu aoao hema, o ka kaua lei ponoi no ia mailoko aku o ko ptthaka s ka uaea no hoi au i ike ai, ua loaa ho hua no ko kaua mau la heu ole, A akahi no hoi oia a ike ua waiwai kona hahai na mahope o ka inehe-u o kana keiki a hiki i kona wahi i nolio ai, a o keia hoi ua manawa la, A elike no hoi n,e kann i hana at mnluua o Mina wahine.. pila tio hei

oift 5 «p . ak'i ai i kaua keiK', » hoo.n- ho iho la ilunn <• kona uha, me ka pihs i k;; hauol', a o4a hoi kana i p«u« aku «i: I ke!a la, ke ike n<si a« f o na hoohiw»bxwa aua a kou uia« 'uakn •ir>anj* qo kou hoopakek- a»a i ko lak«o ola, maHoko mai o ka f < hoHiaa ona en«mi o' mn«?mak|i, ua makepono ia. No ka roe«, aole lāleou i hoahanoh«no aku i kekahi mea haahaa, aka, i ke Keikialii no, ka mea iiana e pani i ko'u makalua, a me kou kupunakaae. V& hooli&la ia na koeoa hana me na kflmak»m*ilio ana, a o ka hope, oia no ko ke keiki opio bele ana e aiualu hnioholooa, i mea pai&a no lakou no ia ruunaws, a oia no boi ka wa i oiohaei lik« aku ai ua m- a a pau ao ia huakai a ke keiki opio oohokuahiwi , Ua hiki aku kou mea kfikau i ka bui ana o ke keikiali! Alabati me ka Ui Madelina, mamua aku nei, a ua maopopo no hoi ia ia kaua e ka mea heluhelu mooīelo, aka, o ka hoohuoi paha o na mea a pau, aohe wahi I hoakaka knpono ia ai hoi kah: o ka heie ania mai a hiki iho la i ka wa o ka hui ana. Ua heike ia mamua, aia no ke keikialii Alabati iloko o ke kanisau a me ke kumakena ana no kana wahine, aka, o kahi nae e ike ai a halawai pu, ua hoonele ia mai ia, mamuii o kona naīowaīe honua ana. O keiu huakai a ke keikialii 1 alualu mai ai i ke keiki opio he huakai hoolana no ia no ke aloha i kana wahine, a i ia ae ai hoi kekahi hoiloli ana a ke aloha ( e lauwili ana i kona kiao, me kona haupa mua ole ae e hui ana oia iloko o na puiii pumehana ana o ke aloha o kekahi a me kekahi, { O keia iho la paha na wehewehe i pololei ana- i ke kumu o kolaua hui ana, o kekahi a me kekahi me ka ! hali'a mua ole, o keia iho la ka wa e halawai ai. Maanei, e nana ae hoi kakou no ka huakai hele a ke keiki gpio a me kona mau hoahele,jia hoonuauua ia Jtela a me keia hoa me kona makaukau hana no keia huakii. A oiai hoi ]akou e liuhu ana no ko lakou mau holoholona, ua noho iho ia no ke keikialii Alabati no ka hale, no ka hoohala ana i ko iaua mau rainute no na mea e pili ana i ko laua kaawale loihi ana. a hiki i ko laua hai hou an.a. . A i ka hope loa o kana kaenailio ana, ua puana ae la oia penei, me ka hiolo pu ana o na omaka waimaka mai kona' mau lihilihi mai; E hoouaaikai ia na laui i kona ae ana raai e huoloihi i ko kaua mau ola, a hiki i ko kaua halawai arsa he alo a he ale, a oiai hoi, o keia kowa loihi o keia mau makahiki 1 hala ae nei. ua auamo ia n<> ia ilouo o na luulua a me ke kaumahu, me k:i hoomanuwimui.

E haliu iufti. h e.hoike ku iajJ - oe, ■> -j«u 1 .if u h lnioi a<.a 110 ' kaowa Wflhine, ua hfti imi k» w* a'u © apoH') 1 a»ku ai i k<>u luau m«nao. <? hooi:< »nt» hoi malnio o leu'u p.iHkiki ft»>a mamnli o ko'n hilinal n j m« ko'u nlnha nm iai», i halnwai w®S ai a«» na*? ko'u hopen-» oninn. u* liāla U, aol« a*a ih-m e nana hon atu al malunā ona, lina paha eU nia ke ola nei m»lnna d ka Upoo ka honua. . O ka'a wale no e hoike aku ia oe ' 'oia ko'n neho aie an-i m.ilalo o ka | uialama ana a keia mau elemakule ■ i piha ko lan& mau puuwaī i ke alo-! lia, a no ia alohahai i pakele ai ko'u ] ola a hifci iho la i ko kaua'huipu hou an* Oko lana mau 1101« oalupalu i hookomo ia me na mftt»ao aToha kanaka onaio, ke kumu i hooj>akele ae i ko'u ola mai ka make m&i, oiai hoi na no'aewaewa pahi a ka puuwai i hoopiha ia me ka lokoinoe Jtau nei kana noiau aiina inaluna 0 ko'u kino, a oko laua aloha me ka hoomanawa&ui, ka laau lapaau nana au i hooia ae mailoko mai o ka make A nona hoi au e hoike aku n*>i ia oh rae ka oiaio, ke noho nei hu me j j ka kaua lei. be mau ra?a aie i ke i ahonui o keia maū elemakule. !: ' ; E nana pu ae hof, aole i kupoue keia wahi no kou kulana e ke alil, a pela no hoi me kou mau ukali, oia?, na »awa kupono ole keia wahi no kou hanohano. A no'u iho, ke ai nei au i na a pau e hiki ai ke loaa ke ola maluoa o ka ili o ka honua. ka mea hoi a'u i maa ole ai i ko'u mau la opio. O keia mau olelo 1 puana ia mai, mai ka leheleho raai 0 ka Ui Matlelina, ua like ia me ke kui e houhou ana i ka puuwai o ke keikialii, aoia hoi kana i pane aku ai m€T keia mau olelo e hiki ole ai i kana aleha ke uami iho i na koiikoi a loko, i ka 1 ana aku: ' He oiaio, o ke aloha, oia ka laau j hoomaemae m& ko'u alahele, he mea ole ia'u na mea a pau, īna ia he mau mea e hooluolu mai ai i na hana welania a ke aloha. Ke hoomaopopo nei au, o keia kowa loihi a kaua i noho knawale ai a hiki iho la i keia wa a kaua.i hui īho !a, ua like 3610 ia ia'u me ka w& 0 ka wati i ka nte ana ae ike «ekona mua ma koiia alahele manawa--0 kou noho ana ma keia wahi inoino loa, i ole i kou kulana e ke aliiwahine, ke ehaeha nei ko'u puuwai no ia mea, a ke hakuikui mai nei hoi pa hoomanao ehaeha ] an>i ilok) o ko'n uniauuia, uo kou auamo wahine ana ia mau kiklna 0 ! ka pilikia. I ' - ! Aka, e ke aloha, ua hoike mua |:_ - 1 aku uo au ia oe, mai malama i kekahi ilio hae pahee 0 kona hulu* uo ka mey, aia malako 0 koua puu ho 1 omokuko maopopo oia, e uahu a e i h uia ino aaa i kona hepkupuhi, a .

pela iho la oe i ike ai i ka hopena wa!ftnTa i kau ponol iho maluna o leou kino. i na! t i ani asu la. Ake, e hoooaanao nae, ua ha'a aku l t i» m <u la o ka ehaeha, a ua hoi hou mai la hoi na la o ka hau-, oli, e kuilūoa pu me kaua, a ke hoomanao miau, mamuli « na ul?ā iaki o kanianawa,e hooloihi Joa ia aku ai ua lao ko kana noho ana me ka hauoli mau, a hiki i so ka ia mau Ja hope. I ka hooki ana iho o ke keikialii i kana mau olelo kaukau, oia no sa wa i puili like ae ai laua kekahi me kekahi, e hoike ana hoi "f ka hana maeele a ke aloha. a kon mea kakan i hooheno ae a* i keia wahi lalani meie: Ke aioha i hiki mai nei, H« hali'a mau no kou i»'u, Kuu lei e mai poina oe, Hoi mai kaua la e pili. Ua hoohala ia ko la ua manawa ma ke kamailio ana, oiai hoi ka nui a me ka lehulehu o na ukali o ke. keikialiii ua hala aku Ja me ke kiiki noho kuahiwi i ka uhai holoholona. Oiai no nae laua e kamakamailio ana, ua hoolauna koke aku la ka Ui Madelina i ke keikialii imua e ke alo o na eiemakule, me kona hoke aku, ua lilo keia mau ele juakule iaia i mau makua ponoi uona a i kupuua hoi no ka laua keiki. Me ka naau hookae ole, laiau akq la oia i na lima o ke kane a lulu lima iho la ma ke e haaw: aku ana i kona mau hoomaikai kiekie ana maiuna ong, a pela no hoi me knn*wahine. ; j Ua ooiio iho la lakou iloko o na. kukai kamaiiio loihi ana, me ka 1)00lohe pono ana aku ī sa olelo momona mai ka lehelehe mai o ka elemakuie kane, a ua ike io lho la no hoi ke keikiaiii, he keu keia a ua eleaiakule oluolu a ma ka piha hauoli i awili pu ia me &a lokoniaikai. I ka uaha pono ana iho o ko iakuu noho ann, oia no ka wa i lohe ia a&u ai ke pohanoha mai o na kapuaī !io o na x >0 «?-hele hahai holoholooa, e luili hoi mu uiai aua. A oiai na oi«a a pau e hoi aua no kauhalo, ua koe hookuhiaku la ka opio o ko kapa kila, e naku hele ana iloko o ka naele o ka uLilaau, ma-

muli o k:>ni leale i i ka tooljno i ka teo nanahe o na manu e kam kapalili ana. ' + ' ** Ano |ke a kumu, lio ij>omi loa ?a koha paanao no ka ligi apa i ka hale e ua poina pu ae la , hoi me na manao hoo)bihi no kft !jqoi lono no kd mea a kona i»&kua- , kane i makemake ai. _ '