Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 8, 19 February 1898 — Page 3

Page PDF (849.57 KB)

This text was transcribed by:  Cathy Kaonohi
This work is dedicated to:  Godfrey Kaonohi

KE ALOHA AINA

POAONO, FEBERUARI 12, 1989.

NAWALIWALI LOA KA HOOHUIAINA.

Ua Maopopo Loa e Make loa ana ke Kuikahi.

AOLE I LAWA KE ELUA NAPA @@LU NO KE @@UA ANA.

Noonooia ka Lawe ana mia i ka Bila a Mogana.

KU NANA O SENATE DAVIES.

            Ma ke hu ana mai nei a ka mokuahi hou o Waila Ma; nona ka inoa o Mani i ka Poakolu nei na lawe mai la oia i kekahi mau nuhou makamaka hou loa mai Kapalakiko mai, no ka mea e pili ana i ka ninau hoohuiaina, a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu, ke hoopuka aku nei makou me ka hoohakalia ole iho, penei:

            Nu Ioka, Feb. 6.  O ka mea kakau o ka nupepa Herald e noho ana ma Wasinetona, ua telegarapa mai nei oia:  Ua loha mai nei aumai kekahi mea a’u i hilinai ai i keia la, ua maopopo ia Speaker Reeds aole e hiki ke loaa he kanaono poe koho iloko o ke Senate no ka hooholo ana aku i ke kuikahi o Hawaii e noonoo ia nei.  Ua manao maoli no oia aole e hiki ke hooholo ia ke kuikahi, a i mea e hiki ai ke hoomaopopo lea ia ai, ua iini loa oia e koho, a e hoomaka hoi na hale e noonoo i ka bila a Mogana.

            Ua hoike paa ae oia e hoonee aku ana oia i ka bila no loko o ka Hale maloko o hookahi pule ina na hoaloha o ke kuikahi e ae ana e haalele loa i ka noonoo ana ia mea.  Ma na nanaian o na mahina i hala ae nei e hoike ana, ua lilo maoli no ia Speaker Reed ka mana o keia kumuhana, ua manaoia e hooko ia ana no kana mea i hoohiki ai, a he mea maopopo loa e laweia mai ana ia imua o ka noho ana o ka Ahaolelo.  Ina e haalele ia ke kuikahi a laweia mai maka bila, alaila manao ke ola ma ke hooholo ana a ka hapanui.

            Aole i makaukau o Senate Davis no ka haalele loa ana aku i ke kuikahi, aka, ina e ike ana oia mamua o ka pau ana o keia pule, aole e loaa ana ka elua hapakolu no ka hooholo ana i ke kuikahi, alaila, e kokua ana oia i ka  bila Mogana.

 

HOEA O DOLE I WASINETONA.

Aole @ae ia he mea e Hoe@e@ ae ai i kekulana Hawaliwali o ka Hoohuiaina.

Ke kali la noo ka loaa he Elua hapakolu.

Aole no i koho ia ke uikahi.

            Wasinetona, D. C., Feb 2.  Aole no he koho ana no ke kuikahi o Hawaii iloko o na pule elua, a me he mea la, e hoopanee hou ia aku no kekahi mahina hou aku.  Ua olelo ae na hoaloha a ke kuikahi, ua loaa la lakou ke kapakolu o ka hale no ka hooholo ana, aka, aole nae lakou i maopopo maoli.  I ko lakou wa e ike koke ai, aia me lakou ka hapanui oia no ko lakou wa e lawe koke mai ai no ke koho ana, aole nae mamua aku.

            Ua hoehaeha ia na hoaloha o ke kuikahi i ke alahele a na Senate Chandler a me Wolcott i lawe ae nei, he mau kanaka kakoo hoi i ka hoohuiaina, aka, i keia wa ke hoapaapa mai nei me ka hoohemahema ana.  O keia mau Senate, ma ka la inehinei, iloko o ka aha hooko, na kokua pu aku la laua ma ka hoao ana e kapae ae i ke kuikahi.  Ua olelo ia ae o ko laua makemake oia no ka hookaumaha ana aku i ka noonoo o ka aha, he a’o ana aku hoi i ka Peresidena no kana hooponopono ana i ka olelo hooholo a Teller.

 

UA HOOKAUMAHA IA NA POE HOOHUIAINA.

            Wasinetona, Feb.1.  O na poe kokua i ka hoohuiaina.  Hawaii, ke kaumaha loa nei lakou, mamuli o ko lakou ike maopopo ana iho nei, a haule loa ana malalo o kanaono poe koho.  O ka hoea ana mai la o Dole, aole he wahi pomaikai i loaa mai ia lakou, e like hoi me ka lakou i upu ai.  Ua haawi ae lakou i na paina ana non me ke kono ana aku i na Senate kanalua e komo pu mai me keia mau ahaaina ana, aka, o ka hopena nae, ua hoonele ia.  O ke kulana o ka ninau hoohui aina, ua like no ia me na pule elua i hala ae nei.  He elima ka nui o na Senate i koe, alaila, hiki ke hooholoia ke kuikahi.  Maloko o ka hale aina o na Senate, ua kukakuka ae o Senate Davis, ka lunahoomalu o na aina E me kona mau kanaka i keia la, a ua hooholoia mawaena o lakou, aia wale no a loaa kou he mau Senate hou ia lakou, alaila, loaa ia lakou ka @analikla, a ina aole pela @ make ana ke kuikahi.  Ke noonoo ia nei ka haalele ana aku i ke kuikahi a lawe iamai ma ka olelo hooholo.  Ke olelo ia mai nei, he lehulehu o na Senate ma ka aoao o ka Repubalika e koi ia e haalele i ke kuikahi, a e lawe mai ma ka olelo hoo holo, a i ole ma ka bila.

            Aka, ua maopopo ia Davis o ka haalele ana i ke kuikahi, he hioke ana mai ia i ke kulana nawaliwali, aole no ia he mea e loaa ai he manawa no ka olelo hooholo.  Ua maopopo loa no hoi iaia o kekahi mau Senate e kokua nei, e loli ana

            ko lakou noonoo i ka wa e lawe ia mai ai ma ka olelo hoohola, a i ole ma ka bila.  O k@ noonoo i keia wa, o ia u @ nooloihi ana i k@ kamaiho hiki i ka make loa ana ke ole @ @ ole ina.  He 15 mau Senate i @ @ i ko i kou manao e haiolelo @ihi no ke kue ana i ke kuikahi, mawaena o lakou o A@le@ o Nebera@@ka, ke kanaka nana i haawi i kekahi @aiolelo loihi loa iloko o kela kou ahaalelo aku nei.  O ka haiolelo a Senate Pettigrew o Dakota a me White o Kaleponi, maloko o ka Aha Hooko, ua haawi aku laua he mau kuhikuhi ana i ko laua mau hoa Senate.  Aole laua i makaukau pono i kei @ wa i hoomaka ai, aka, ua lawa @ae laua me na ao ana no ka waiho ana aku imua o ku Aha senate.  Ua hapai mai o Senate Thurston i ka hoopanee ana i ka ninau hoohoi aina a hiki i Maraki la 1, aka, aole nae i hooholo ia.

 

NA KUMU KUE HE IWAKALUA KUMAMALIMA I KA HOOHUIAINA.

            1.  No ka mea, he haawi pio loa ana ia me ka hikiwawe i ka olelo a’o Monroe.  Oia olelo a’o no kona holomua, ua hoopuka moakaka ia ae ia, aole loa kakou e komo pu e like me Europa a me Asia ma ka hao aina, a i ole e lawe mai i kekahi teritori e noho kuokoa ana.

            2.  No ka mea, o ka hooholoia ana o ke kuikahi hoohuiaina he hoao ana aku ia e hoomalu i kekahi lahui kanaka i like ole ko lakou manao, he kue loa ana hoi ia i ke kulana maluna o laila i kukulu ia o ko kakou aupuni.

            3.  No ka mea, o na poe ohumu kipi, e hoonee nei me ka ikaika no ka hooholomua ana aku i ka lakou karaima e hue ana i kekahi lahui i lawehala ole, ua hoopuka ae lakou, aole he hiki i na kanaka ke hoomalu no lakou iho.

            4.  No ka mea, aole wale lakou i hookomo aku i keia, aka, ua hoike mai lakou i ka oiaio, mahope mai o ka wa o ekolu tausani poe koho balota mailoko mai o hookahi haneri tausani paha

poe koho balota oia mau mokupuni i ae ia e koho.

            5.  No ka mea, aole a kakou mekini aupuni no ka hapai, ana, hana ana me ka hoomau aku i ke aupuni oligate, a no ka mea, o ka hana ana, ia mau mokupuni pela, ma kahi o ke kuahaua a Linekona e hookuu ia na hookauwa kuapaa ana, ke lawe mai nei kakou i mokuaina hookauwa huapaa.

            6.  No ka mea, o ka mea kaupaona kapakahi, ua olelo ae oia na hiki ia oe ke lawe mai, ma ke ano teritori i hana ole ia, aole loa he teritori, a i ole, he mokuaina i haakahua, aole, aole loa, e nakii i kekahi ahaolelo ma keia mau aku e koho iaia he aupuni i ike nui ia, a i ole, e haawi aku iaia i mokuaina.

            7.  No ka mea, he elua a oi Senate o Amerika Huipuia o ke ano ahiu me ke aahu huluhipa, a i piha i na olelo ao popopo like ole, aole i makemake ia a hoopiholo i ka Aha Senate o Amerika Huipuia ilalo.

            8.  No ka mea, o kona nawaliwali ma ke koho ia ana he hoohuli ana aku i ke koho balota iloko o ka hahana.

            9. No ka mea, o kona ae ia ana aku e ka ahaolelo, ma kahi a ka aha hookolokolo e hookapu nei i ka hookupa ana o na Pake, @ ae ia aku ana lakou.l

            10.  No ka mea, o ka mea mua o ka ikaika o ko kakou lahui, a o ko kakou noho lanakila ana maluna o ka ili honua, maluna no ia o ko kakou noho ana me ka ikaika.  O ka aihue ana i kekahi mau mokupuni he elua tausani mile ke kaawale, he hoopoino ana mai ia i ko kakou ikaika.

            11.  No ka mea, ma ka hana hewa loa ana a na koa o Amerika Huipuia ma ke kipaku ana i ke Moiwahine a me ke aupuni pololei, aole loa e huikala ia hewa o ko kakou aupuni.

            12.  No ka mea, ua olelo ae o Peresidena Makinile ma kana palapala.  Aole au e kamailio ikaika ana no ka hoohuiaina, no ka mea, aole ia he mea e noonoo ia nei.  Oiai, ma ko kakou mau kanawai lahui he hana karaima ia.  He oiaio, e kamailiio ana ka Peresidena i keia no Cuba, aka, he mea oiaio loa keia, a ua kohu pono loa keia mau olelo no Hawaii.

            13.  No ka mea, o ke kue a na kanaka Hawaii he iwakalua tausani i keia hoohuiaina ma ka palapala hoopii me ka ikaika, nona hoi ka pane aole e hiki ke hana ia aku me ka pololei.

            14.  No ka mea, o ka olelo ana o Hawaii he ki ia a Amerika Huipuia i makemake ai, he hoopunipuni loa.  O ke ki he elua tausani mile mai ka laka mai - ina he ki – he waiwai ole loa ia.

                                                                     Aole i pau.

 

PAKELE MAHUNEHUNE KE OLA.

            Ua hoopuiwa ia ae na poe e kokoke ana ma ka halewai i ka hora 9 o ke kakahiaka Poakahi nei mamuli o ke poha ana mai o ka lea o kekahi pu raifela, ua holo koke aku la kekahi poe no loko o ka halewai a halawai aku la me kekahi haole makai e kiai nei ma na uwapo nona ka inoa o George Greene, ua wela ka helehelena i ka pauda.

            O na lono i loaa mai, ua komo aku o Greene ma ka rumi o Batchelor e pili pu ana me ko ka I@amuku rumi, a lalau aku la i kekahi pu raifela i piha me ka poka, a hoomaamaa iho la i ka wehe ana i ka poka mailoko ae o ka pu.

            He hookahi nae poka i koe o ka pu aole i heme, a no ia mea, ua hoanuu ae la oia ia lalo o ka pu, a ia wa no i poha ae ai o ua poka la a wela ae ia kona helehelena i ka pauda, o ka poka hoi, ua lele aku la oia mawaena o Jim Kupihea a me kekahi mau makai e ae e hoomaamaa ana i kekahi mau pu raifela, a he mau iniha wale no hoi ke kaawale mai ia laua aku a paa aku la ka poka i ka paia o ka hale pohaku.

            O ka ihu o Greene kahi i kukonukonu loa o na palapu, a o kona mau maka hoi, ua pakele ia mamuli o na makaaniani e kau ana i keia wa o ka ulia poino i halawai ihu la me ia.

 

            Malalo ae nei o Heeia, ua hookui ia iho la e ka uwila kekahi hale e moe ia ana e kekahi poe kamana ua laki nae aohe ola i poino, ua puka pu oluna o kaupoku o ka hale, ma ka wanaao Poaono nei.

 

Nuhou Hope Loa.

            Maluna mai nei @ ka mokuahi Maui i loaa mai ai o kekahi mau lono makamaka hou o na aina e, a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu ke hoopuka aku nei makou me ka hakalia ole penei:

KA MANAO O PEKINA NO KA HOOHUIAINA.

            Wasinetone, Feb. 5.  Ua olelo ae o Senate Pe@@@ ia C. C. Carlton ma ka po o ka Pualim@ nei.

            Aohe no o’u manao o ka ike ana aku ina he aelike kekahi e hoea mai na me Iapana no ka mea e pili ana i ka hoolilo ana i kaua poe kanaka i p@e kupa, aka, ua maopopo nae au i na e hoea io mai ana ia aelike, he haawi hou ana aku i na poe kue i ka hoohoiaina, he paio hahana hou ana mai.  Ina e haawi ia i na Iapana ka pono koho, ua hike loa ia lakou ke lawe i ka hoomalu ana o ke aupuni.

HOLO NA MOKUKAUA ITALIA NO HAITI.

            Port au Prince. Haiti. Feb 5.  Eia ke pahola nei ka lono, eia na makukaua Italia ke holo mai nei no Haiti no ke koi ikaika ana aku i ke aupuni no ka uku ana aku i kekahi mau poho i kamailio nui ia maanei.  Ua hoea ae la na mokukaua i keia wa ma St. Tomas no ka hoopiha nanahu ana, a ua upu ia e hoea mai ana lakou i keia mau la koke iho no.

 ULU HOU KA HAUNAELE MA THESSALY.

            Anthens, Feb. 6.  Ua ulu hou ae he hookahe koko weliweli mawena a na pusiikoa Tureke a me na poe e noho ana ma Thessaly.  Ua olelo ia ae ua lilo pio ae i na Tureke he mau kulanakauhale liilii, a he mau haneri poe i make.

PIHA NA ALANUI O ROMA I NA KOA.

            Roma, Feb 4.  Ua hoopiha ia ae na alanui me na koa e paikau hele ana, a o kekahi poe ke kali la me ka makaukau no ka wa e kauoha ia mai ia.  O ke kumu i ulu mai ai o keia mau kiai ana, mamuli no ia o ka hopohopo o ke aupuni i kekahi poe o ka nui ahakia e hoao nei e lele kaua ana aku maluna ona.

 

NA HOAHANAU ELUA.

            Ua make mai nei he elua mau hoahanau i pili paa ko laua aloha i kekahi a me kekahi a hiki i ko laua wa i make mai nei, a ua ia mea i hookaawale ae ia laua.  He 60 a oi ka nui o ko laua mau makahiki, ua loaa laua i ka ma’i iloko o kekahi hale, a ua lawe ia mai laua i ka Haukipila Bellev@e.  oiai no nae laua iloko o ke kulana nawaliwali, ua malama aku no kekahi i kekahi.  Ika wa i nieau ia aku ai ina he mau hoaloha ko laua, na pane like mai laua i na wa hookahi:  O ko’u hoaloha maikai loa o ka honua nei, o ko’u hoahanau no ma nei.

            Maluna o na moe e waiho like ana laua e kokoke no hoi kahi me kahi, aole nae o laua nana iho o kahi i kona poino, aka ua noi aku la oia e hoopakele ia kona hoahanau.  O ke kaikoaana kai make mua, me ke olelo ana mai:  Gude bai Keoni nake Akua e malama ia oe.  Iloko o eha hora ua lele loa ae la ka hanu o kona pokii.  I kekahi la ae e waiho ana ko laua mau kino ma ka ilina, ma ia wahi i hoea mai ai he luahine no ka nana ana i na ua kanu like ia laua ma kahi hookahi no ka hoike ana aku i ko laua ohana.

 

            Ma ke kakahiaka o ka Poalua nei ua halawai iho la kekahi paahao e wawahi pohaku ana ma ke Alanui Nuuanu, me ka poino, ua hoea aku o Low ilaila, a hoihoi mai la i ka paahao poino no ka halemai o Kawa, a malaila i ike ia ai ua pa kopa onohi maka i kekahi apana pohaku ua hoea ae o Kauka @upa malaila, a nana i lapaau i kahi i poino.