Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 8, 19 February 1898 — Page 8

Page PDF (777.65 KB)

This text was transcribed by:  Kainani Hartnett
This work is dedicated to:  Delna Okazaki

KE ALOHA AINA

 KE  ALOHA ANIA, POAONO, FEBERUARI 19, 1898.

---------

HE MOOLELO WALOHIA

--:NO KE:--

Keikialii Alabati

-------

Ke Kaeaea o Pelekane.

--:A ME KA:--

Ui Madelina.

-------

Ke Kukui Uwila o Ainapo

Hoohenoia no KE ALOHA AINA

-------

Oiai no nae oia e naue malie ana, me ka hoolono malie ana i ka owe a ka wai o ke kahawai, ue hoea aku la oia ma kapa o kekahi wahi kahawai nona keia wai ana e hoolono nei.

     Lele iho la oia mailuna iho o kona lio, a wehe ae la i ke kaulawaha mai ka hoopaa ana iho i ka nuku o kona holoholona, i hiki hoi iaia ke inu iho i ka wai, a e ai hoi i na lau nahele.

     Noho iho la oia ma kapa o ke kahawai, a kopipi mai la me kona mau lima palupalu i ka wai, no ka hooma-u ana i kona puu, i wahi e hookaawale aku ai i ka ono a ka wai mai kona puu ae.

     I ka pau ana o kana inu wai ana, kii aku la oia i kana mau wahi mea ai i lawe pu mai ai, mai kona home kulaiwi mai, e kau ana mahope o ka noho o kona lio, a wehe ae la, no ke kamau ana iho i ka houpo lewalewa e aaki ana i kona houpo.

     Huli ae la nae oia e nana mao a maanei, aohe ana mea i ike, aole hoi i loh aku i ka owe a me ka nehe mai paha a kekahi kapuai kanaka o kona mau hoa hahai holoholona oia auina la, a i ole, o ka nehe mai paha hoi o ke kapuai o kekahi holoholona Lihiu, he neo loa no.

     Nolaila, ua noho iho la oia ilalo; a oiai hoi, o kona wahi e hoomakaukau nei e ai, aia no ia ma kapa ponoi o ke kahawai, a he wahi kupono loa hoi ia no kona ai ana.

     Ua hooko io iho la oia i ka makemake a ka puu moniai e hana ana ia wa, a hiki i ka lawa pono ana o kona waihona mea ai, a akahi no oia a hooki mai i na kokoia ana e hana ana i ka houpo.

     O ka maluhiluhi o ka hele ana mai, a me keia komo ana iloko o ka olu o ka waokele ka mea nana i kono mai iaia e haawi i manawa hooluolu no kona kino.

     Me ka nana ole ae i na paha he mea kekahi mahope e hookolo mai ana i kona meheu, hina aku la oia malalo o kekahi kumu laau e punonohu ana kona mau lala, a haule aku la oia i ka hiamoe kapu o Niolopua, mamuli o ka maluhiluhi.

     Ma keia wahi hoi, e hookuu aku kakou iaia e hiamoe ana i ka hiamoe kulolia, a e @ana ae hoi kakou i ke keiki opio a me kona mau hoa hahai holoholona.

     I ka loaa ana o na io holoholona kupono e lawa ai ko lakou paina ana, ua hoi aku la lakou a pau no

kauhale, me ko lakou manao ua pau lo lakou a pau i ka hoi no kauhale.

     I ko lakou hiki ana ak@ nae i kauhale, aia hoi ike iho la lakou a pau, aole kekahi ho@hele o lakou i hele pu ai, oia hoi ka opio o ke kapakila.

     Ua hoopihoihoi ia ka manao o na mea a pau nona a o ka oi loa aku paha, oia no ka opio noho kuahiwi ke kamaaina hoi nana i pailaka ia lakou ia kakahiaka, iloko o ka nahele o kona aina hanau.

     Me ka pane leo hou ole aku, ua nalo koke aku la oia no ka hele ana e huli, i na paha ua hoopoino ia oia e na holoholona hihiu, maloko o ka nahele.

     Aole oia i lawe pu me kona lio punahele, aka, oia wale no keia e hele nei, me kona manao e huli oia ma na wahi a pau, a lakou i hele ai ma ia kakahiaka, ina paha aia oia ma kekahi mau wahi o laila.

     Ua aloalo hele aku la oia iloko o na laau loloa e ulu ana a hiki i ke komo pono ana aku ona, malalo pono e kekahi kumu laau nui e ku ana, a malalo oia kumu laau i hoolono aku ai kona mau pepeiao i ka owe mai o ka olalo o ke kahawai e kahe ana o ka wai.

     A ia wa i ku iho ai oia malaila, e nana ana mao a maanei, o kona ike wahi maaloalo kanaka mai iloko o ka hihipea o na laau e ku mai ana mamua o kona alo.

     Aka, aole loa nae hookahi mea kino kanaka ana i ike aku ai, aole hoi he mea okoa ae, aka, o ka leo hone wale no o na manu e kani ana iluna o na laau, a me ka leo owe nehe o ke kahawai.

     Mahope o kona kakali malie ana no kekahi mau minute, ua hooholo iho la oia i kona manao, e iho oia no lalo o ke kahawai, kahi hoi a ka leo hanehane wai e kahea mai la iaia e iho aku no lalo, malia paha, aia ilaila kana mea i imi aku ai, aole paha.

     No keia mea, ua hooko io aku la oia i ka lana koi a kona manao, a pela oia i haalele koke iho ai, i kahi ana i ku hoomaha iho ai i na minute mamua iho, a kamoe pololei aku la no lalo o ke kahawai.

     Aole no he man meheu i loaa koke aku iaia, aka, aole nae oia nele ana ka mea nana e hoopau mai i kona imi ana.

     No ka mea, ua paa kona manao e hele ana oia e huli i k@a hoaloha hou ona, a hiki i kona loaa ana, a oia no kana e hooikaika nei, aia no ka pahu hopu o ka loaa.

    Noho iho la oia ilalo, a kapipi mai la i ka wai iloko o kona mau lima, a inu mai la, no ka mea, ua hele kona puu a maloo i ka ono a ka wai.

     I ka pau ana o kana inu wai ana, ua noho iho la oia hoomaha iki, a no kona manao no, e hoomau i kana hana, ua ku koke ae la oia iluna, a h@ kolo a @ la, in @ kekahi e loaa aku ana iaia me ke a huakai hele.

     O ka pa kololio mai a ke aheahe makani mamua mai o kona alo, ma kana wahi e he’e aku nei, ka mea nana e hooluolu nei i ka wela o ka la m@ keia wahi ana e nee aku nei no mua.

     A oiai @o nae oia e hoomau aku nei i ka hele ana iloko @ na’au laau loloa, ua ike aku la oia i ke ku mai o kekahi lio me ka noho e paa ana maluna o kona kua, a e ai ana no hoi i ka weuweu elike me ke ano maa mau.

     Ua hoohauoli nui ia kona manao, i kona ike ana aku, ua hoea mai la oia i ka hopena o kana huakai hele, ka mea hoi ana i naku mai ai @loko o ka hihipea o na laau loloa e kikepa ana ma kela a me keia aoao o kona alahele i huli mai ai.

     Iaia nae i hookokoke loa aku ai  ma kahi a ke keiki opio o ke kapakila e hiamoe ana, ua puoho ino ae la oia mailoko ae o kona hiamoe kulipolipo ana, a nana ae la mao a maanei, elike me ka hiki i  ka ike a kona mau maka ke kilohi aku ma kahi mamao.

     Ua hoohikilele nui ia nae oia, i kona ike ana mai, i ka mea a kona naau i hoohihi ai, e ku aku ana imua o ka mea e nana aku ana, a oia hoi kana i pane koke mai ai:

     E kuu hoaloha oiaio, ka mea hoi nona keia mau kapuai i uhaiaholo mai ai mahope o kau huakai hele, mamuli o ko’u palaka loa ma ka hele ana, i ka nanea a me ka oluolu o na ea oloko o keia ululaau, na hoopoina ia ae la ko’u noonoo, no ka hoi ana i kou home e kuu hoaloha.

     Nolaila, mamua ae o kou hoahewa ana mai ia’u no ia mea, ke nonoi aku nei i kou mau kala ana no ko’u auwana ane iloko o na laau loloa o kou home kuahiwi, malalo iho o ko’u mau manao ponoi, aole hoi mamuli o ko hai makemake.

     Koe wale no keia, ua hooluhi aku au ia oe, a ua hooi aku hoi i na hookaumaha ana i kou manao e kuu hoaloha opio, mamuli o ko’u hele lalau ana iloko o keia nahele laau loloa, i kamaaina ole ia’u mamua, aka, na ka oluolu o kona mau ea i hoolilo ia’u i mea kamaaina.

     Aka, ua pane koke aku la ke keiki opio me keia mau olelo ku i ke aloha oiaio, elike me ke ano o ka mea i piha kona waihona hoahu puuwai me na waiwai makamae i loaa ole i kekahi poe.

     Ua hookupilikii nui ia ko’u puuwai mamuli o kou nalowale ana mai ka huikau mai o ko kaua mau hoahele mai, mai ka aina au i haalele aku ai mahope, a hahai mai la hoi mahope o kau huakai hele, no ka hoohala manawa ana.

     E noho ana hoi malalo o ka’u malama ana, a hiki i ko oukou wa e huli hoi aku ai no ko oukou mau home ponoi, me ka hoopilikia ole

NO HOOKAHI PULE WALE NO.

WA KAHI O...

L.B. KERR

Ka mea hoolako i na kanaka

     E kuai hoemi ana oia i na waiwai malalo iho penei:

Na KEOKEO maikai loa he 25 i-a i ke $1.00.

“ KALAKOA  nani loa he 30 i–a i ke $1.00.

“ KINAMU paa loa he 25 i-a i ke $1.00.

“ PALULE o na wahine he 35 keneta wale no.

“ Lole Aahu Keokeo maikai loa he 15 i-a i ke $1.00.

     O na Waiwai Aahu a pau i kuai ia iho nei no ka 20 keneta o la i-a he 10 keneta wale no i keia manawa.

                                                                          L.B. KERR.

  HONOLULU-- ALANUI MOIWAHINE—HONOLULU

E HOONANO I KEIA.

NO HOOKAHI PULE WALE NO.

He agena no ka MIKINI HUMUHUMU Wheeler & Wildon a me ke Domestic.

-----------

ia ma na mea e oluolu ai o ka noho ana, a e hauoli ai o ka manao.

     A oia mau haawina makamae ka’u i upu ai, e kau mai ia maluna o oukou a pau, i mea hoi e kau ole mai ai na alina o ka hoowahawaha ia maluna iho o’u a lilo au i mea me imua o kou maka, a me ka maka o ka mea nana kakou i hana.

    Nolaila, e kou nalowale ana mai ka maka mai o ko kaua mau hoaloha mai, ua lilo ia i mea hoehaeha i ko’u manao, a ua hiki ole hoi ia’u ke kali hou aku no kekahi mau minute, no ka hele ana mai e hooko i ka mea a ko’u puuwai i iini ai e hoopakele.

     O keia mau nahelehele e hihipea mai nei ko lakou mau lau, a me na laau loloa e ka moe mai nei ko lakou mau lala, he wahi keia na’u i alo hookahi ai i ka hapanui o ka manawa, a i kekahi wa no hoi me kuu kupunakane pu no hoi.

     A pela au i manao ai, e loaa ana no oe ia’u ma kekahi o keia mau wahi, koe wale no paha, ina ua halawai oe me na ulia pilikia hiki ole ia oe ke pale no kou ola iho, a oia auanei ka mea e loaa ole ai oe ia’u ke imi ma keia mau wahi a pau ke imi aku a hookolo aku paha i kou meheu.

     O keia mau olelo hoowalohia puuwai a ke keiki opio i pane mai ai, ua like ia me ka poka pahu e wawahi ana i ka lunaikehala o ke kanaka opio o ke kapa kila.

     A oia hoi kana i pane mai ai me keia mau olelo, e hiki ai ke hoonaue ia kona puuwai palupalu, e ka wai meli o kana mau huaolelo.

     O na kokoia o ke au o ka manawa aole ia he mea e hoopilikia aku ai i kou manao, no ka mea, o ka heluna manawa o ko kakou hoopunana ana iho maluna o ko kakou makuahine honua, he mea hiki ole ke pale ia na kuia a me na alalai e keakea mai ana mamua o kona alo.

     A o ko kakou pono wale no, oia ka hoomanawanui e auamo i na ehaeha a pau o keia noho kino ana, a i oi loa aku hoi mamua o na mea makamae e ae e waiho kahela ana maluna o na kula laula o kou home noho kuahiwi nei.

     Ke hauoli nui nei no hoi au, mamuli o ka loaa ana ia’u he manawa

hooluolu kupono no’u mai ko’u home kulaiwi mai, kahi hoi a na aheahe makani malie e kipehi ana maluna o ka Lokowai o kuu home Kakeia aloha.

    Aka, e hoomanao oe, mai keia hora aku, eia kaua a elua ke nakiikii paa nei i ko kaua noho hoaloha ana, oia hoi, ma oe e komo iloko o kekahi pilikia i ike ole ia alaila, na ka wini oi o ka’u pahikaua e hoopakele ae ia oe mailoko mai o kekahi mau hoopilikia wale ia mai.

-------

OLELO HOOLAHA.

-------

E IKE auanei na kanaka a pau ke nana mai ma keia, o wau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, he Lunahooponopono a he Kahu Malama Waiwai no na keiki oo ole a Joseph Nawahi i make.

     Ke papa a ke hookapu loa aku nei au i na apana aina o Makanihalulu a me Kaunaloa, e waiho la ma Puna, Hawaii.   Aole e hookuu a hookomo wale i na holoholona iloko o ka pa ma Makanihalulu, aole hoi e wawahi wale i ka pa, aole hoi e kii. a ohi, a lawe i na mea ulu o luna o ua mau aina la i hoike ia ae la maluna.

     A ma keia, ke koho a ke hookohu pono aku nei au ia J.M. Kauila i Hope no’u ma na wahi i hoakakaia mamua ae nei, a e hana oia i ka mea a mau mea paha e kue ana i ka maluhia o ua mau aina la e like me ke kanawai.   Ua loaa ka mana iaia pela.

     E hoolohe i keia i pono ai o pilikia auanei.

                                                               EMMA A. NAWAHI,

Lunahooponono a Kahu Waiwai o na keiki oo ole a Joseph Nawahi i make.

     Honolulu, Oahu, Feb. 2, 1898.

---------

KAHEA NO KA HOAHU A HO ILIILI DALA ANA.

--------

     Ua makemake ia na poe a pau i loaa aku na palapala kakauinoa no ka hana Hoahu a Houluulu Dala a me ka poe e makemake mai ana no keia hana me ka manao lokahi like, hana me ke kakoo ana kekahi i ke kahi, no ka pono a me ke kuonoono ke hiki aku i ka Poalua, Maraki 1, 1898, ma ke keena o ka nupepa Ka Loea Kalaiaina, no ka hoomaka ana i na hana lulu dala ma ia la, a e loaa no au malaila ia oukou.

                                                              Owau,

                                                                     M. PALAU

      Honolulu, Feb. 12, ’98                         1m wkly

--------

HOOLAHA  KAI  LAWAIA.

     Ke papa a ke hookapu] loa aku nei au, i na ano kanaka a pau loa, i kuleana ole i ke kai lawaia o Kalua oia ke kai e hoomaka ana mai ka lae o Kawaihoa, @ hiki i ka palena e Kuliouou Ekahi ma ka hema o ka Mokupuni Oahu, ua kapu loa ka lawaia ana ma na ano lawaia a pau ma ua kai ia, o ka mea, a o na mea paha e kue ana i keia Hoolaha, e koi ia no e like me ka piha o ke kanawai.

                                                                 G. KALAUOHE.

       Maunalua, Jan. 25, 1898.

           jan. 29,  1m.  wkly.      *