Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 9, 26 February 1898 — Page 5

KE ALOHA AINA

E PUPUKAHI NO KE OLA O NA ELELE

Kulia i ka Nuu, no ka Pahu Hopu.

E ALA E NA MOKU O KAI LILO.

E Hoike i kou Aloha no kou Aina Makuahine.

I HOOKAHI KAHI KA MANAO, I HOOKAHI KE ALOHA.

I haute pio ai na Hana hao wale maluna o ke Kahua Onipaa no ke Kuokoa mau loa.

 

Mamuli o ko makou manao he mea pono ia makou ke hoike akea aku i ko makou mau manao kakoo, no ka imi ana, a haha ana aku i ka manao o ko makou lahui no na mea e pili ana i ke ola o na Elele, a oiai hoi, ua hoea mai nei ko lakou leo hope, e uwalo mai ana ia kakou ka lahui, e nana aku ia lakou, me ka naau menemene, oiai lakou aia i ka paia lewa o ka malihi kahi i noho ai a ke nana ole aku kakou ia lakou e mane i ka pololi a ka ai, a ua like hoi me ko kakou lawe ia ana lakou a ka moana, kilohi aku me ka nana hou ole aku i ko lakou au mai i ka hohonu lipolipo o na ale kai ehuehu e pahola ana maluna o lakou.

 

A oia hoi ka makou e kulia ae nei i ka nuu, me ka paipai ana ia kakou Hawaii e ala ae mai ka hiamoe ae, e kahiko iho i ka aahu o ka manao koa no ka hoike aku imua o ke ao holookoa, eia kakou ke hapai ilihune nei i keia hana me ka nana ole i na keakea mamua o ko kakou alo uo ko kakou manaopaa i ke aloha i ka aina a makou e ike nei, o ko kakou lokahi, oia ka mea e hiki ai na hana nui nui a pau, a oiai hoi eia ke hoala ia nei he hana pili lahui mamuli o ka manaoio hana o na kaikuahine aloha, he hana na kakou a pau e apo aku ai me ka manao hookahi, aole hoi ma ke ano hookuemi hope, i lilo ai hoi ka hana a ko kakou mau enemi i mea ole.

 

A no ka pono hoi o ka lahui holookoa ke hoolaha nei makou i ka leta a ka Peesidena a Elele hoi a ka lahui i Wasinetona, a me ka J. Heleluhe, a e heluhelu ia iho malalo nei, penei:

The Ebbitt House,

Washington, D.C.,

Feb: 6, 1898.

KE ALOHA AINA,

Aloha oe:

 

Ma ka'u leta hope aku nei ia oe no ka lahui, e hoike ana i ko'u onawaliwali, ae, aka, mamuli o ke aloha o na Lani i ka leo uwalo a ka lahui, ua loaa ia'u i keia @@ ka maha, a o ka'u uku panai wale aku no ma ka aoao o ka lahui, ke pule nei au no ka laukila mau loa o ka makemake o ka lahui, e hoihoi hou ia mai na pono a pau i pakahaia e na lima menemene ole o ka ohana powa i ka aina, ka lahui a me ka noho Alii o Liliuokalani.

 

E KE ALOHA AINA, e hoike akea aku i ka hana a na Elele o ka lahui o no no ia he mea e kaupale ia mai ai ko maua hehi hou ana i ka aina hanau, oia keia, aohe sanana ia o ko Peresidena Dole hele ana mai nei, no ka mea, wahi me a'u a ka pulapula a Kaulia, aole he oni hou ana no kahi Repubalika o Hawaii i koe, ua make kanu ka hoohuiaina, wahi a kuu hoa Elele Keoni Likikini, a o maua pu no hoi ia kaunu hookahi ua kanu ia iloko o ka muliwai o Potomaka no ka manawa pauole, ae, aloha no au i ka leo o ka Peresidena Dole i kona olelo ana iho ia Iaukea, he ma'i ka o Kaulia aia i ka Haukipila, e pii au e ike iaia, pane aku o Iaukea, ianei iho la o Heleluhe a hai mai la ia'u, ua hookuu ia mai, na oluolu oia, na ia leo i kau-amai i ka Peresidena Dole i kona hele ae e ike ia'u, ae, e kuu lahui, hauoli wale au i ka la o ka ehaeha a me ke kapiuhu, e hoonaku ana ka manao no kabi e maha ai, a ke haawi nei no au i kuu hoomaikai nui no ka manao o ka Peresidena i kona noonoo hoa kanaka, aka, aole ia he mea e nini ai ka lahui ia'i, ko lakou pula-kau-maka no ia owau, aka, ke ku nei au a me kuu hoa Peresidena a me na hoa Elele o maua ma keia aina malihini a hiki i na minute hope hoa no ka aina.

 

Nolaila, e ka lahui e hoolono mai, eiai au a me kuu mau hoa Elele i ka lae o ka ia, he aina malihini, a he nui na pilikia ke alo ae nei no ke aho hope loa o ka lahui.

 

I hookahi a'u noi i koe, a o ka hopena ia, i na no ka make a no ka lanakila, oia hoi, eia au a me kuu hoa Peresidena i ka auwae kahi i lana ai, e pai wale ana no no ke aho hope loa, a make maua make pu me ka lahui, a ola no hoi maua ola pu me ka lahui.

 

E ka lahui e hoomanawanui mai ia maua, i hookahi mahina i koe a komo i Maraki, aole au i manao e nele ana ka manaoio o ka lahui.

 

Ke kali nei makou no ka olelo hooholo a ke aupuni limanui o Amerika no ke kuikahi hoohui aina, a i na ia e hoea mai ana me ka hopena ua make loa, komo koke ka mana noi hoihoi Aupuni Moi, me ka nana ole aku ia oukou o hope, oia ka maua hana i koe e kali aku nei, o ka hoea koke ae a maua hoi e kaukai aku nei i ka lahui, i na kokua ana mai a i na uiha ka lahui no mana, e kahea mai no e hoi aku e kaniuhupu i na ehaeha.

 

Nolaila, e Hawaii o Keawe e ala, e Maui o Kama e kikookoo, e Oahu o Kakuhihewa e ala a ku e Kauai o Mano e hoolono eia he eo no ke ola.

 

Ola ka aina, ola ka lahui, ola ke Alii.  E alu ka pule ia Hakalau no na Elele i hookahi mahina e hoomanawanui ae ai, Ke aloha mai nei ka Haku o ka I i ka lahui.

 

Aloha.

JAS. K. KAULIA.

 

The Ebbitt House,

Washington, D.C.,

Feb. 6, 1898.

 

Aloha oe:

 

Ma ka'u mau leta mua aku nei, ua hooiaio aku wau no ka hoi aku o na Elele, aka, i keia hora ke hai hou aku nei wau, e noho ana no lakou me makou a hiki i ka hopena o keia hana.

 

No laila o ka pilikia wale no, ua ike no oe i ke ano o ka noho ana o ka aina malihini, me kahi kenikeni wale no e hiki ai, a i nele ia mea, auwe!  He pilikia a he ku i ka hoka, aole hoi e like me ka aina hanau ke kapakapa ae no ma o a maanei, hala no ka la.

 

Nolaila, mai nana maka mai oukou ia lakou nei, eia makou ke pakalikali ae nei i kahi mea iki e loaa ana, aole hoi o ka nui, o ka moe ka o ka po, nana aku ana he la.

 

Nolaila, e nui ke aho, imua no ke ola o na Elele a imua no ka pono o ka aina.

 

Kou Oiaio,

J. Heleluhe.

 

AOLE E HOI MAI ANA.

 

O na lono hauwawa i hoike ia ai maloko o na nupepa Ka Abailono a me ka Makaainana, no na mea e pili ana i ka hoi mai o na Elele, e noho ana no lakou me ka hoomanawanui no ke ku kiai ana no ka hana a kakou i hoounauna aku nei ia lakou e hele, no ka imi ana no ka pono o ka aina, ka lahui a me ka nohoalii, nolaila, o na lono olelo oia mau la, aole ia he mau mea oiaio. aole no lakou e haalele wale ana i ka hana me ka holopono ole.  O na kokua mua a kakou i hoouna ai, na hiki ia ke hoolawa ia mai ka pule hope mai o Dekemaba, a hiki i na la mua o ka malama ae nei o Maraki, a una hoi, e loaa hou aku ana he mau kokua hou ana mai ia kakou aku, alaila, e noho ana lakou a hiki i ka pau ana o na hana, a aia ka makou e hoakaka piha aku nei ma kahi keawale e ae o ko kakou pepa o keia la, no ka pono o ka lehulehu a me ka lahui holookoa o Hawaii.

 

 

KALIIA KA MAKE O KA HOOHUIANA A HOEA O DOLE I HAWAII

 

E Hoomalu Ana o Amerika ke Haule ke Kuikahi.

 

Wasinetona, Feb. 7.  Ua hoole ae o Speaker Reed, aole oia he kokua i ka hoohui aina o Hawaii i keia wa, a ua makaukau hoi e hoonee aku i ka bila a Moagana iloko o ka Hale me ka hakalia ole, ina e haule ana ka hooholo ia ana o ke kuikahi iloko o ka Aha Senate.  Ua olelo ae oia o keia moolelo e pili ana nona na poe hoohuiaina no ia hana me ka manao lokoino o ka wa mamua.  Aole oia i hoololi ae i kona kulana, aka, ke hoomau la i ke kue ana i ka hoohuiaina o Hawaii ma na ano a pau.

 

Ua maopopo loa aole e hooholoia ana ke kuikahi a he hana nui a i ole aole no e hiki ke loaa ka hoohuiaina ma ka aha kau kanawai.  E paa ana ka Aha Senate i keia kumuhana iluna i keia wa a hiki i ka wa o Peresidena Dole e haalele iho ai ia Kapalakiko no Honolulu, i hiki e ai hoi oia i Hawaii mamua o ka hoea ana aku o ka nuhou o ka haule o ke kuikahi, i ole ai e ulu mai na haunaele.

 

Ua hoomaopopoia o ko kakou mau luna aupuni ma Honolulu ua noonoo lakou i ka huki ana i ka hae Amerika a hoomalu mai ina e ulu io mai ana ka haunaele, a ina e haule ana ke kumuhana hoohuiaina ia mau mokupuni e hoomaluia aku ana no ia mau mokupuni ma keia alahele ae la.

 

MAI KUNANA MAI.

 

Ke waiho lahalaha ia aku nei imua o na umauma o na Hawaii Ponoi a me ka lahui holookoa no a pau, na hoolala ana no ka hoonee ana i na pohaku hekau o na waa o na Elele a ka lahui, a oiai hoi, ua ala ae nei na Kaikuahine o ke Aloha Aina, a hapai hou no ka lua o ka manawa, no ke kokua ana i na Elele, ua manao makou he hana hiwahiwa loa na na mea a pau, e komo pu mai e kokua ma keia hana, me ka nana ole ae, i ka poai o kela a me keia e ku nei, hookahi manao nui, oia ka loaa o ke dala.  Nolaila, mai kunana mai i keia hana, elaulima like mai kakou, i hookahi-kai ka manao, a i hookahi-kahi ke aloha.  E ala e na keiki o ke aloha, oiai, o keia mau papa konane e waiho ia aku nei, he @auhau lahui ia no ka pono o na Elele, a oia hana @@ ua pela, aole ia he kumu e hiki ai ke keakea ia aku, ua manao aloha a hanini aku mawaho o ua hoike hana o ka papa kuhikuhi a ka Ahahui Aloha Aina o na Wahine.  I nui ke aho, a mai kuihe.

 

KUPILIKII KA HOOHUI AINA.

 

Wasinetona, Feb. 9.  O ka hooholoia ana o ke kuikahi o Hawaii aia iloko o ke kulana kupilikii loa.  O na ahewa ana no keia ala no ia maluna o ka Aha Kaukanawai.  Mamuli o kana hana lauwili i ka ninau o Cuba, na hoonawaliwali akula i na hoa o kona aoao ponoi.  O keia mau Senate ua hoole loa aku lakou i ke alakai hou ia aua aku ma keia kumuhana he okoa i keia la a he okoa i ka la apopo.  Ma kana haiolelo no ka olelo hooholo o Cuba i keia auina la, ua hoopuiwa ae o Senate Mason ia loko o ka hale.  Ua olelo ae oia aole e hiki iaia ke nana i ke komohana he 2000 mile mai na kapakai aku o Kaleponi no ka hoohui ana i kekai teritori, no ka mea, he hoohuli ana aku ia i knoa kua i Cuba.  O keia mau olelo ua hoopahaohao loa ia ka poe iloko o ko lakou lima ke kuikahi.  A o na poe kue hoi i ka hoohuiaina ke minoaka hauoli la lakou.  Ua hoohikilele loa ia na alakai o ka Aha ma keia mau olelo a ke Senate o Ilinoi, nolaila, eia lakou ke kuka nei i keia po no ka hoonee ana aku i ke kuikahi imua me ka hakalia ole, aole hoi e lawe mai ma ka olelo hoohola a Moagana.

 

POHA KA LAE O KE AUPUNI

 

Eia i loko o na Hale Ahaolelo elua o ke aupuni Repubalika o Hawaii, ke koi poho a kekahi haole Beritania, nona ka inoa o Dunwell, no kona hoopaahao hewa ia ana e ke aupuni, i ka hookahuli aupuni o 1895, nona ka huina o 650 paona, nona hoi ka waiwai io ma ke dala maoli, o $3250, a i waiho ia mai hoi e ke aupuni o Beritania ma o Hawes la, i ka makahiki 1896 mai, a na ke Kuhina o ko na Aina E hoi i waiho aku i keia koi, me ke kauoha aku i na Hale Ahaolelo Elua e uku mai i keia huina dala.

 

O ka hooko ia ana o keia koi maluna o kela haole, o ke alahele like no ia e hoea mai ana o na koi poho a pau, a na poe e moe mai nei, me ka hooko ole ia, a oia auanei ka wa e ike pono ai ke aupuni i na hana pupuhulu a lakou i lawelawe ai maluna o na poe a lakou i hana kanawai ole ai.  O keia koi poho i koi ia aku la e uku ae, mailoko ae no ia o ka waihona o ka lahui, a na kakou ana no hoi e uku, aole na keia poe e noho hookeikei pue uala nei.  Owai hou ae ana la ua mea koi poho i ke aupuni?  Eia aku no paha a hoea ae.

 

KOKUA NO NA ELELE.

 

Ua loaa ae i ka Puuku o Waihona o na Elele, Miss Lucy Peabody, mai ke Kakauolelo Nui aku o ka Ahahui Aloha Aina o ko Hawaii Paeaina, he umikumulima dala ($15.00) mai ka Ahahui Aloha Aina mai o Kalaupapa, Molokai.