Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 14, 2 April 1898 — Page 8

Page PDF (790.83 KB)

This text was transcribed by:  Natalia Villegas
This work is dedicated to:  Isabella Villegas

KE ALOHA AINA

 

 

KE ALOHA AINA, POAONO, APERILA 2, 1898

 

HE MOOLELO WALOHIA.

NO

ALANADELA.

Ka Wahine Hoopahaohao o ka Aahu Keokeo.

A @OLE:

Ka Loea Hookani Pila o ke Kulu Aumoe.

            E le kanaka puuwai lokoion, no ke aha la oe i manauai e hoomoewaewa mai ia'u? wahi a Alanadela me ka leo kaumaha me na kula waimaka e hiolo ana maluna o kona mau papalina.

            E noho malie oe, a mai pane hou mai, aka, e haliu mai kou mau maka a e hoolohe mai hoi kou mau pepeiao. Mamuli o kela mau oho e kuuwelu la ma kou poohiwi i hookomo aku i na poe o ka aoao oolea i ke aloha ana nou, a pela hui au i halawai ai me na poino ma ka uhai ia ana e ka enemi mamuli no ia ou, ua haalele aku au i ko'u hanohano mahope a hoanwana ia mai la hoi iloko o keia ululaau mahope ou, nolaila, ke hookiki nei au maanei, aohe mea nana e hoopakele ia oe mai ka hooko ana aku a ko'u inaina maluna ou.

            I ka hooki ana iho o ua Rudofa nei, oia no kona wa i lele aku ai no lalo o ka honua, a malalo o kekahi kumulaau oka e hoopuni ia ana e na launahele like ole o ka waokele i waiho iho ai oia i kana pio, aole oia i hoohakalia iho malaila, aka, ua hoi hou aku la oia no kahi a kona lio e ku ana, a lalau aku la hoi i kekahi wahi paiki ili eleele e kau ana mahope o ka noho o kona lio.

            I ka loaa ana o ua paiki ili nei, ua hoi koke mai la oia no kahi a Alanadela e noho ana. Malaila. wehe ae la oia i ua paiki la, a ike ia aku la hoi na mea o loko o ua paiki la, aka aole no nae ia he mea okoa aku, he paa lole kane no ia.

            Hue koke ae la oia i ua paa lole la iwaho, a i ka hemo ana ae o ua paa lole nei, oia no ka wa i ike ia aku ai ka hulali ana ae o kekahi wahi upa, lalau iho la oia a paa ae la ma kona lima akau, a ia manawa i lobe ia aku ai kona leo i ka hooho ana ae.

            I keia minute, akahi no a hooko ia ka'u mea i upu ai, oia hoi ka apahu ana ae i kela mau oho nani ou e kuuwelu la me kou mau kipoohiwi a me keia hope aku, e lilo ana e lilo ana oe he kino kane e kooe hele ana maluna o keia ilihonua, a o kuu enemi i makawelawela loa ai ka wahine me ka uhimaka eleele, aole loa oia e hiki ke hoopuhili hou i ka'u mea i iini ai, a mai hookaomaha no keia mau hana haomaewaewa a'o ia oe. @o ka mea, he uku panai keia no ma koko hala ole o ka'u mau kauwa i liko ia me ka mainoino.

            I ka hooki ana iho o Rudofa i kana mau kamailio ana, pa lohe ia aku la ka leo o Alanadela i uwe kapalili ana ae, a puili iho la i kona mau oho e kuuwelo ana ma kona mau kipoohiwi, e hamo ana hoi na lauoho e mimilo ana no ka wa hone loa, ka mea hoi o na i hooi loa aku i kona ui, a haimalule wale na @oe o ku aoao @olen ke ike aku iaia, aka, ua kokoke mai @ na sek@a e hookaawale ia aku ai oia mau hiohiona @ni mailuna aku o kona oiwi kino kilakila, a e lilo aku ana oia he kane i like me ka ma-hu, a nolaila keia mau kulu waimaka e hiolo makawalu nei me na papalina o Alanadela, ua ike pu no hoi oia, o kona wahi ikaika, aole loa ia i lawa no ke kue ana aku, a ke iini mau la hoi kona uaau e hoe aku kekahi hoopakele i ka wa pono, aka, aole nae. Ae, aloha no oia.

            No kekahi mau minute keia noho hamau ana o Rudofa, oia no kona wa i lalau mai ai i na oho e kuuwelu ana ma na kipoohiwi o Alanadela, a puliki ae la me kona poholima hema, a o kana upa hoi i makaukau no ka hookaawale ana aku ia mau oho mailuna aku o ke poo, e paa ana ia iloko o kona lima akau.

            I ka ike ana o ka wahine opio ua kokoke loa mai ka wa e haalele mai ai o ka nani i kona oiwi kino, oia no kona wa i kukuli aku ai imua o Rudofa, a haawi aku la hoi i na leo uwalo hope loa me na kuluwaimaka o ka mea i piha i ka ehaeha, e noi aku ana iaia e hoopakele ia ae kona mau lauoho, aka, ua like nae keia mau leo noi me he opala la imua o Rudofa, a o na huaolelo hailiili oia kai panai ia mai.

            I ke kuu ana iho o na leo uwalo o ka kakou Alanadela ia Rudofa ke kanaka opio uahoa, a ike ae la hoi, aole e pakele ana kona lauoho mai ka upa mai a ka enemi, oia no kona wa i hoao aku ai e holo mahuka mai kona enemi aku, aka, aole nae oia i kaawale aku mamuli o ka paa pono ana o kona mau maawe lauoho i na lima wikani o Rudofa, a ia wa i lohe hou ia aku ai ka leo makona o ua kanaka opio la i ka pane ana iho.

            E Alanadela, ua manao anei oe e pakele aku ana oe mai keia wahi aku, ke hoike aku nei au ia oe me ka oiaio loa, aole loa he lima kanaka e hiki ke hoopakele aku ia oe mai ko'u hookau ana aku i na hoomaewaewa ana maluna ou.

            Aole he leo i pae aku mai ka waha aku o ka kakou Alanadela, aka, o na waimaka wale no e hoopulu eloelo ana ma kona mau ilihilihi ka hoike no kona mau kaumaha, a oia no hoi ka wa i pii ae ai o kona lima me ka manao ana e kue aku i keia mau hana lapuwale a Rudofa, aole pu hou no i hooko ia keia manao ona, no ka mea, iloko koke no o keia manawa, ua kupoe la ino la kona mau lima malalo o na kuli o kona enemi.

            @ko o keia mau s@kona me le ali hou @ aku, oia no ka wa o ka upa a ke kanaka puuwai lokoino nei i kau iho ai nialuaa o na oho nani e paa ana iloko o ka poho o kona lima hema, a he imo ana na ka maka, aia hoi, na kaawale aku la ia mau oho nani mailu@a a u o @e @oo o ka lak@u Alanadela, aloha.

            Ma keia wahi, ua ku @ @ ke aloha iloko o kou mai kakou, no keia mau hana lapuwale haahia loa a kekahi kaue o ka aoao @olea i hooko aku mai maluna o kekahi wahine o ka aoao palupalu. A i keia wa ua loli koke ae la kona mau helehelena i kane, a o kona wahine ui hoi o na la i hala, ua nalohia aku la i mai iaia aku. Aloha wale oia.

            I ka ike ana o Alanadela ua kaawale aku ona mau oho nani, e luhe ana ma kona mau kipoohiwi, ua uwe kapalili ae la oia iloko oia mau sekona, a o loko hoi o ua ululaau mahameha la, ke hoopiha ia la ia me na leo uwe anoano o ka kakou Alanadela, a i ka hope loa, ua lohe ia aku la kona leo i piha i ke kaumaha i ka pane ana ao.

            E ke kanaka puuwai lokoino, no ke aha oe i hookoe iho ai i ko'u ola i mea e hoomaewaewa la ai maluna o keia ilihonua, o ka'u e upu nei i keia wa e hapai ae oe i kau pahi kaua a e hoopololei mai hoi maluna o ko'u puuwai i pau koke ai ko'u ike ana i kau mau hana lapuwale e hana mai nei maluna o'u, oiai, i keia wa, aole he helehelena wahine i koe maluna o'u, aka, he kane no ia. Ina he makemake kou e hoomaewaewa ia'u, e pono oe e lawe mua ae i ko'u ola.

            Kuli kou waha, wahi a Rudofa i pane aku ai, aole o'u makemake e lawe ae i kou ola, oiai, ua makemake wahle no au e hoomaewaewa aku ia oe, aole keia o ka'u hoomaewaewa wale ana ia oe, aka, he hookahi i koe, oia hoi ko'u hoaahu ana aku ia oe me keia paa lole kane e waiho nei, a o ka panina hope loa, oia no ko'u hookuu ana aku ia oe e auwana hele iloko o keia uluiaau e liko me na holoholona, a malaio o na pu-na laau o keia mau ululaau e hoaumoe iho ai o kou poo.

            I keia wa i ike ia aku ai ka pii paumi ana ae o na haawina luuluu maluna o ka kakou alanadela, a o na waimaka e hiolo makawalu ana me he poiwai la mai koua mau lihilihi maka mai, oia wale no ka mea nana e hoike mai ana, ua piha oia me ke kaumana.

            No kekahi mau minute wale no ko laua noho hamau ana iho, oia no ka wa i ike ia aku ai ka lalau ana aku o ua Rudofa nei i na lole e aahu ia ana e ka wahine opio, a e like me kona ano mau i ike ia ae nei, ua uhaehae ae la oia i ka aahu e pili ana i ke kino o ka kakou Alandela.

            Ma ka anina la o ka Poakahi nei, ua hopu ia iho ke kanaka nona ka inoa o Halao, he Iuina no luna o Maui, no ka ohi ana a hooilili i na hua kulina e waiho mokaki ana iluna o ka oneki.

 

HE KUAI HOEMI NUI

MA KAH@O

U. B. KERR

He emi loa ke Kumukuai o na Wai wai i hoopakele ia mai mailoko mai o ka Pauahi Nui o Ladana,

DEKEMABA, 1897.

Malaila o L. B. Kerr ia wa me kana mau dala a kuai aku la oia ia mau Waiwai a pau, a ke Kuai Hoemi ia aku nei i keia wa

            Na Lole Aahu ma pa kumukuai e hoopuiwa ana ia oe. Na Hainaka me na kaekae waihooluu he 20, 25 a me 35 keneta o ke Kakini. Na Dimiti Keokeo he 5 keneta o ka i-a. Oganadi he 124 o ka i-a. Na Dimiti kahakaha maikai loa 15 i-a i ke $1.00. Lawn E. eiani 15 i-a i ke $1.00. Lihilihi Valenciennes he 25 keneia o ka kakini i-a.

Mai hoohala i keia wa maikai:

Ka Rumi Hana Papale.

O keia hale ua lako ia me na Paikini Hou o na Papale i hoouna ia mai Parisa a me Ladana mai, e loaa no ia oe na panale Pariss mamua o kou hele ana ilaila. Na Papale ikinohinohi la mai ka 1.00 a pili aku.

L.B. KERR

Honolulu- Alanui Moiwahine- Honolulu

 

KEKUMUHANA KOHO BALOTA

(Hoomauua.)

            Aole o ka makou mau ao ana aku he mea e hoopilikia ai ia kakou, aole pela, aka, ma ke ano he makee oiaio i ka inoa a kakou e hiipoi nei, ka mea hoi a makou i makemake ole ai, e onou pu ia ana kakou iloko o na hookikina ia mai e kia poe me na maunu pakali o ka hoowahawaha mau loa ia, ka mea hoi a kakou a pau i ake ole ai e hana ia mai ana kakou pela.

            He mea oiaio no paha, o ke komo ana o ka lahui ma keia hana, a ina he koho laula, e like me ka makou e hoike nei, alaila, e hooponoponoia no ia koho ana malalo o ka Amerika mau hoomalu ana, a i ole ai hoi e ulu mai na hana ohewhewa o ke kipe dala, na hana kumaka a iloko o na pahu balota, a pela aku, ka mea hoi a makou e olelo nei, aole o-pu malumalu e ae hiki ai ke loaa ke koho ana maikai.

            O ekia iho la kekkahua nui a makou e hoikeike mau nei no ka pono o ko makou mau makamaka a puni ka Paeaina, a oiai hoi, ina io he kumahana keia e hoohana ia aku ana iloko o ka Paeaina ma keia mua aku alaila, e noonoo me ke akahele, a e kupaa me na manao kuokoa, ka mea hoi e hiki ole ai i ko kakou mau enemi ke hoonaueue i ko kakou kulana onipaa mau.

            Aina hoi he nu-nu olelo wale iho no keia, a hiki i kona wa e pio iho ai, alaila e lilo no ia i mea na kakou e hauoli ai, oiai, he hoopakela ana mai ia ia kakou i ke komo kino ana aku iloko o ke ehuehu o na hana kipe, a pela aku, ka mea hoi ia makou i makemake ole ai e hana ia mai ana pela.

            Ua kauoha ia aku o Lunakanawai Kalua o Wailuku e holo aku oia ana ma Kailua, Kona, mamuli o ka hiki ole ana ia Lunakauawai Hikikoki ke malama aku ia aha no kona mai.

            E hoea mai ana i o kakou nei he elua mau mea kakau kaahele ma ko lana alahele e holo loa ana no Auseteralia, he mau mea kakau hoi no kekahi nupepa o Parisa. A e hoea hou aku ana hoi laua ilaila, mamua o ka wehe ia ana o ka hoikeike uui malaila i ka 1900 ae nei.

 

J.H. WIDMAN.

            Kauka Lapaau no na I'o Ulu.

            NA HORA HANA:

            9 a.a., a hiki i ka hora 11 a.m.

            3 p.m., 5 p.m.

            Ua hiki ia u ke hoola i na i'o ulu (corn) ma kekahi ano hana hou, a e hoola pu hoi i na mikiao i ulu iloko o ka i'o me ka eha ole. He hoola iloko o ka wa pokole.

            Ua hiki ke hele aku ma ko oukou ma home ina e hoike mua mai ou kou i ko'u @ hana a i ole ma ko'u home i ko oukou wahi i noho ia.

            march 1.          1m-div

 

W.C. AKANA.

Kalauki

            He Loea Maheleolelo mawaena o ka Lahui Hawaii a me na keiki o ka Aina Pua. He makau@ oia ma ka hana ana i na Palapala Hoolimalima, na Palapala Kuai a me na hana a pau e pili ana i ua Waiwai Paa a me na Waiwai Lewa. He waipahe ma ke kuka ana.

            Keena Hana: Ma Kanaana, kihi o na Alanui Moi a me Alakea.

            feb 21- 1 yr.

 

HOOLAHA HOOKAPU KAI LAWAIA.

            Ke papa loa ia aku nei na ano lahui kanaka a pau, aole e hele wale maluna o ke kai lawaia o Honuku, Mokauea, Kalihi-kai, ua kapu loa, koo wale no na kauaka o ka aina, oia na poe e noho ana malalo o ka haku aina. A ma keia hoolaha ua hoomalu loa ia ka Hee. O ka mea a mau mea o kue ana i keia hoolaha, he mana i ko'u  hope, oia o Antone Bright ke hopu a hoopii ma ke kanawai, i ka mea e kue mai ana i ka pono o ka aina.

W.C AKANA KALAUKI

            Luna malama aina o Mokauea. Honolulu, Feb. 11. '98           2 wk dly.