Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 21, 21 May 1898 — Page 1

Page PDF (707.77 KB)

This text was transcribed by:  Darren Okimoto
This work is dedicated to:  Kaimuki Class of 1978

KE ALOHA AINA

 

BUKE IV.      HONOLULU, POAONO, MEI 21, 1898     HELU 21

 

AOHE MEA I LOHE IA MAI.

 

No na Mokukaua Amerika.

            Maluna mai nei o ka mokuahi Warimu i hoea mai ai o na lono hope loa mai Vitoria mai nei, he hookahi hoi la mahope iho o ka haalele ana aku o ka mokuahi Zealandia ia Kapalakika a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu ke hoopuka aku nei makou me ka awiwi nui penei.

 

AOLE HE LONO I LOAA MAI NO NA AUMOKUKAUA AMERIKA.

            Wasinetona, Mei 5. A hiki i ka hora 9:30 o keia la, aole he wahi huaolelo i hoea mai i ke Keena Kana, a i ole i ke Keena Kaua Moana mai ia Komodoa Dewey mai.

            A ua olelo o Kapena Long e hoike koke aku no oia imua o na kanaka i na mea hou i ka wa e loaa mai ai o na mea hou mai ia Dewey mai.

 

AIA NA MOKU SEPANIA KE KALI LA.

            Nu Ioka, Mei 5. Ua hoike ae ka nupepa Evening Post o Ki Komohama, o keia la, e olelo aua He eha mau mokukaua Sepania aia mawaho aku o Barbadoes, i hoike mai nei ua makaukau no ka hopu ana aku i ka mokukaua Oregona. Ua upu ia e malamaia ana he hoouka kaua weliweli malaila.

 

NO KE KIPOKA ANA IA KALEPONI.

            Madarida, Mei 5. (Ma Parisa ae). Ua olelo ia ae, he elua mau mokuhana holomama a me ekolu moku topido e makaukau la no ka haalele ana aku ia Cadiz a holo aku no ke kipaku ana i na Amerika ma Manila, a malaila e holo mai ai no ke kipoka ana ia Kaleponi.

            Wasinetona, Mei 5. Ua kauoha aku la o Kuhina Long ia Capps ka mea kapili mokukaua o Kapalakiko, e kau koke aku maluna o ka mokuahi Kulanakauhale o Pekina me ka hakalia ole no ka huipu ana aku me na aumokukaua o Dewey ma Manila. E lawe pu aku ana o Capps he puula nui o na poe ike hana mai Mea Ailana aku, a e lawe aku ana no hoi oia he lako piha o na mea hana, na papaahao a me na mea hana e ae i manao ia, ua kupono i ka hoomaemae ana i na aumokukaua ma Asia.

           

UA HOOPIHA IA I KA INAINA.

            Wasinetona, Mei 5. O na luna aupuni o ke Keena Kaua Moana ua hoopiha ia lakou me ka inaina no ua lono like ole i pahola ae ma Kapalakiko e pili ana i ka nui o na make o na luina maluna o na aumokukaua Amerika ma Manila Ua olelo ae lakou, o keia mau lono ua hoehaeha aku lakou i ka manao o na wahine, na makuahine me na kaikuahine a me na ohana o na Iuina wiwo ole o na aumokukaua.

            Ua manao na luna aupuni e loaa mai ana na nuhou mai ia Dewy ponoi mai i keia la, no ka mea, ua manao ia, ua haalele aku ka moku lawe kauoha mahope koke iho no o ka pau ana o ke kipoka ana ma ke ahiahi o ka Poakahi nei, a ua haawi ia i ka moku he ekolu la holo mai laila mai a hiki i Hongkong, a i ole, i ke kaikuono o Mirs Bay, a me he mea la, i keia po oia e ku aku ai ilaila. O ka po keia ia kakou, aka, me he mea la, aia ka McCullough, a i ole, o kekahi mau moku e ae ke hookomo la iloko o ke awa. O kekahi kumu e ulolohi loa ai, mamuli no ia o ka lehulehu wale o na wahi i hoohui ia ai mamua o ka hoea ana mai i ka uwea pololei e hoea mai ai i anei uolaila, ua manao ia e hoea mai ana na auhou i na hora o ka la apopo.

 

HOPOHOHOIA O DEWEY ME KONA MAU MOKUKAUA

            Kikako, Mei 5. He lono kuikawa kai loaa mai nei i ka Journal mai Wasinetona mai e olelo ana, eia ke hopohopo ia nei o Devey, ua paa aku la oia i ka umii ia iloko o ke awa o Manila, a ke hookahua loa mai la ia mau lono. Ua olelo ia ae, o ka nuku o ke awa e hookomo aku ai i Manila, ua hoopiha ia me na topido i huna ia iloko o ke kai. Ua kaalo ae o Dewey me kona mau mokukana malaila i ka po a ua loaa ole he wa i na Sepania e hoopahu aku ai ia lakou. A ina i keia wa, aole i haule pio ke kulanakauhale, a lawe ae hoi i ka mana o ka papa e hoopahu ia ai oia mau topido, o ka haalele ana iho o na mokukaua i ke awa, e halawai ana lakou me ua hoopoino ana mai a keia mau topido mai i hunaia iloko o ke kai.

 

Nuhou Kuwaho.

 

LOHEIA KA LEO O KA PUKUNIAHIII MAWAHO O NEW FOUNDLAND.

            St. John’s, Mei 3. O na poe hoohui telegarapa ma Cape Race a me Trepassey, ma na kapakai hema aku o keia mokupuni, ua hoike ae lakou, ua loheia aku ka halulu mai o na leo pukuniahi, ma ka po o ka Poaono nei. No 15 minute o ke kani ana o na pu, ua meha iho la ia, a ua manao ia he mau mokukaua no ia e hakaka ana mawaho o ka moana. Mamuii o ka inoino o ka uwea, ua hiki ole ke loaa mai ka lohe no na mea a pili ana no keia kipu ana, aka, ke hoao ia nei no nae e huli pono ka oiaio.

           

HOOHUI O SEPANIA I KONA IKAIKA I KAHI HOOKAHI.

            Lisbon, Mei 3. O na mea hou i loaa mai nei i anei, ua hoi hou mai la na mokukaua Sepania mai Cape Verde mai, no ka huipu ana me na mokukaua Sepania i makaukau no ka holo ana aku ma kahi kokoke i Cadiz. Ua olelo ia ae e haalele iho ana lakou no na wai o Amerika ma keia mua koke iho.

 

E KUKALA IA ANA KE KANAWAI KOA.

            Nu Ioka, Mei 4. He louo kai hoea mai nei, mai Ki Komohana mai, e olelo ana: Ua hoomaopopo ia e kukala ia aku ana ke kanawai koa maluna o keia aina ma ka Poalima ae nei, a o ke keehina mua a ko oihana koa, oia no ka hopu ana he hapa kakini o na poe Amerika i ike ia, eia ke hana nei malalo o Sepania.

            Ua olelo ae kekahi aliimoku o luna o ka moku Amerika Iowa, he mau hoike ke hoomaopopo ia nei, o ka mokukaua Italia Giovani Bausan, ua hoolele malu aku la oia he mau lako kaua iloko o Havana.

 

HOPU IA HE KIU SEPANIA.

            Piladelepia, Mei 4. Ua hoike ia ae, ua hopu ia ae kekahi mea i hoohuoi ia he kiu Sepania maluna o ka mokukaua kokua St. Paul me ka pa kapili moku Cramps ma ka po nei. Ua hoole ae o Kapena Sigsbee i ke kamailio ana i ka mea e pili ana nona, a nolaila, o ka mea wale no i ike ia nona o kona makuakane he Sepania, a kona makuahine no Cuba:

 

HOLO NA MOKUKAUA GEREMANIA NO MANILA.

            Ladana, Mei 4. Ua haalele aku la he mokukaua Geremania ia Kiaochau no Manila. O keia ma ka Irene i haalele aku la ia Nagasaki, e hiki ana ka huina o na mokukaua Geremania maloko o Pilipine i ka ekolu. O ka nui o na Geremania ma Manila he 100.

            Sanahai, Mei 3. Ua hala aku la ka mokukaua Geremania Gelion no Manila no ka malama ana i na Geremania malaila.

 

KA HOIKE A KEKAHI KUNA AUPUNI.

            Madarida, Mei 1, hora 8 p. m. O keia malalo iho na olelo pili aupuni i hoouna ia mai nei i ke Kuhina Kaua Kenerala Corea mai ke Kiaaina Kenerala mai o Pilipine, no na mea e pili ana i ka hooili kaua mawaho o Manila.

            Ma ka po nei, Aperila 30, o na batari, ma ka hookomo ana mai i ka papu, ua hoike mai la lakou i ka hoea ana mai o na enemi, malalo o ka uhi aua a ka po. I ka wanaao, ua lawe koke ae ia lakou i ko lakou kulana, me ke ki ana mai i ka papu o Cavite a me ka hale hoahu pauda. Ua panai koke aku no makou i na enemi ma ka hakaka ana i kokua ia mai e ka papu o Cavite a me ko Manila mau papu. Ua nui ka poino i halawai i aku me na enemi ma keia hakaka ana.

            Ma ka hora 9 aku ai na moku Amerika no ka hoopakele ana mahope o na moku o na aina e ma ka hikina aku nei o ke kai kuono. Ua nui na poino i loaa i ko kakou mau moku. O ka Maria Cristina a me kekahi moku okoa iho eia ke a ia mai nei e ke ahi, a o ke Don Juan de Austria, ua pahu. He nui na ola i make, o Kapena Cadarzo e alakai ana ia luna o ka Maria Cristina oia kai make. O ka manao wiwo ole o na koa moana a me na koa kokua he oia mau.

 

KA HOIKE A ADIMARALA SEPANIA MONTIJO.

            Madarida, Mei 1. O ka manawa i haalele iho ai o na moku Amerika ma ka hora 11:30 a. m. Ua loaa mai nei i ke keena kaua moana na hoike malalo iho nei i kakauinoa ia e Adimarala Montijo o na mokukaua Sepania:

            Mawaenakonu o ka po i komo mai ai o na mokukaua Amerika a mamua o ke ao ana, ua hoea mai la lakou mawaho o Cavite. He po pouli loa ia. Ma ke hora 7 me ka hapa o ke kakahiaka ua a ia o mua o ka ihu o ka Reina Maria Cristina, a ma ka hora 8 ua haalele aku la au me ko’u ukalia ia luna o kona oneki a kau aku la iluna o ka mokukaua Isla de Cuba. O ka Reina Maria Cristina a me Castilla iloko laua o ke okooko o ke ahi ia wa. O kekahi mau moku i hoopoino ia ua holo aku lakou i o ke kaikuono o Baker. A o kekahi ua hoopiholo maoli ia no mamuli o ka makemake ole ia ana e lilo aku iloko o ka lima o na enemi. He nui ka poino o na mokukaua, a mawaena o na poe i make o Kapena Cardarzo, ke kuhunapule a me kekahi poe e ae eiwa.