Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 21, 21 May 1898 — Page 3

Page PDF (858.14 KB)

This text was transcribed by:  Carol Irei
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

POAONO, MEI 21, 1893

 

Nuhou Kuwaho

PII KA INAINA O KA FARANI IA AMERIKA

            Ladana, Mei 7.  He lono kai hoea mai nei mai Parisa mai e olelo ana, o ka hopu ia ana o ka mokuahi Lafayette, ua hoike mai ia i ka manao inaina e kue aku ia Amerika Hupuia.  O na huaolelo inaina oia ke loheia nei, a eia ke kiai ia nei e na makai, mauli o ka manaoia e ulu mai ana na hoohaunaele.

            Ki Komohana, Mei 6.  O ka mokuahi Frani Lafayette o St. Nazire, e holo ana no ke awa o Havana a me na awa o Berazila, ua lawe ia mai i keia la iloko o ke awa nei ma ke ano he pio, e ka mokukaua Amerika Wilmington.  E hookomo aku ana k a mokuahi Lafayette no loko o Havana, a na hoopaa ia iho nae ia mahope o ki poka ana aku o ka mokukaua Annapolis.  He nui kana ukana e lawe ana me kekahi heluna ohua nui maluna o kona oneki.  Ua kue ikaika aku kona kapena no ka hopu ia ana o kona moku.

            Ma ka auina la o nehinei i hopuia ai oia, a ua kokoke loa no hoi i Havana, no ka mea, ua ike mai ke kanaka kiai o ke Kakela o Moro iaia.  I ka hora 3 oia auina la i ikeia aku ai o ka uwahi e pua mai ana ma ka akau, a he mau minute wale no mahope ua ikeia aku la ka mokukaua Annapolis i ka hoonuli ana ae o kona ihu no ka akau a uhai aku la ne kahi a ka uwahi i ike ia aku ai.

            A ia manawa pu no noi ua ike ia aku kekahi mau mokukaua e ukali ana i ka Annapolis me ka makaukau e haawi aku i na kokua ana iaia.  Ua meha na moku a pau a hiki i ka wa o ka uwahi keokeo i pii ae mai ka uhi o ka Annapolis.  A ike pono lea ia aku ka moku malihini me na huna kai e lele liilii ana mai ka poka i ki ia aku.

            Ua lohe hou ia aku ka leo halulu o ka pukuniahi, a ike i a aku hoi ka lele ana ae o na huna kai mamua o ka ihu o ua mokuahi malihini la, a i keia wa i hoopaa ia iho ai o ka holo o ua moku la a hookuu koke ia iho la ka waapa mailuna aku o ka Annapolis me kekahi aliimoku no ka huli pono ana i ke ano o ka moku.

            He ekolu mau mokukaua i kali iho a hiki i ka wa o ka waapa i hoi mai ai.  Ia wa no ua hoopuiwa ia ae la na poe o luna o na mokukaua i ke kani loihi ana mai o kona oeoe a kuupaa aku la i ka holo o kona moku me kona ihu e kaupono ana no Havana, ua kipoka hou ia aku oia e ka pu o hope o Annapolis, a akahiro oia a hoopaa ia ka holo o ua moku la.

            Ua kukakuka na mokukaua i ka hana pono e haua aku ai no ka moku pio, ma na hoailona hae, a i ka hope loa ua hooholo ia iho la e hoihoi aku ka mokukaua Wilminton iaia no Ki Komohana.

            O ka Lafayette ua kapili ia ma Greenock i ka 1864 he 344 kapuai kona loihi, he 44 kapuai kona laula, a he 28 kupuai hoi kona hohonu.

            Ki Komohana, Mei 6.  Ua hookunia ka moku Lafayette mamua o ka paa ana o ke awa i keia po Ua hanaia keia e like me na a’o mai Wasinetona mai, me ka ukali oleia aku e kekahi mokukana Amerika.  Ua holo pololei aku oia no Havana me ka loaa o ka palapala ae no kona komo ana aku.

 

E LILO AKU ANA O CUBA I HOME NO NEGERO

            Havana, Mei 6.  Ua hoopuka ae ka nupepa Paris i keia kakahiaka, i kekahi manao loihi e olelo ana he hui ka hana ino ia o na paele ma Amerika Huipuia, o ka Repubalika o Liberia, ua hookahua ia ia e Amerika Huipuia no ka hoopau ana aku i na negero mailuna o kona mau palena aku, a oia hoolala ana ua haule pu ia o ka hoohuiaina ia Cuba, me na kanawai e kokua o na limahana negero mai na mokuaina mai o ka Hema ia e hoouna ia aku ai, o keia maoli ka manao o na kanaka kalaiaina o Amerika, mamua o ka lawe ana ae i makeke no na wai wai o Amerika a i ole o ka hoomaluana i ke kuai ia o ka paka o Cuba.

 

HOOHUIIA MA KA BERITA O KA MARE

            Visalia, Mei 6.  Ua hoopiha ia ae me ka inaina na poe e noho nei maanei, i ka wa i lohe ia ai, na apono aku la na luna aupuni i ka mare o kekahi wahi kaikamahine uuku nona na makahiki he 10 i kekahi kanaka nona na makahiki he 38 ma ka po nei.

            O ka inoa o keia wahine opio o Alice Adams a o ka inoa o ke kane o James M. Hitchcock.  No Kern County laua a elua.  Ua ae aku ka makuakane o keia kaikamahine i ka mare ana. Aole i hoopuka ia ka laikini a hiki i ka wa i loaa ai o @ke kanawai e ae ana.  A he lunakanawai ko laua mea nana i mare.

            O na kumu pale wale no a ka makuakane no ka ae ana e mare, mamuli no ia o ka malama ana o kana wahine mare i oki ia maloko o kekahi wahi maikai ole ma Bakersfield, a no ia kumu, ua hoolala oia elawe aku ia Alice ma kahi kaawale mai kona makuahine aku.  Ua haalele iho o Hitchcock me kana wahine opiopio a me kona makuahonowai no ko lakou mau home.  Eia na hauwawa ke kamailio ia nei no ka hopu ana ia Hitchcock no ka mare ana i keia kaikamahine opiopio loa.

 

E HAKAKA HOU ANA NO KA INOA MOHO

            Bosetona, Mei 9.   Ua hoike ae o Bob Fitzsimon e hakaka kuikui puupuuana oia me McCoyne $10,000, a ua ae pu aku no hoi oia i ke noi a James Corbett, no ka hakaka kuikui puupuu hou ana no ka pili o $25,000, a ma Carson e malamaia ai o keia hakaka, ma ka la 16 o Sepatemaba ao nei o keia makahiki no.

 

HE TAUSANI I HOONELE IA ME NA HOME

            Duluth, Mei 8.   He kanalima hale maloko o Minesota Point, maluna koke aku no o ke alawai o na moku, i pau i ke ahi i keia auina la.  He hookahi hora mahope iho o ka hoea ana ae o ke ahi, ua ike ia iho la he 2,999 poe i hoonele ia me na home.

            He umikumamalua halekuai ma ke alanui Lake i pau i ke ahi O keia apana ua hoopihaia ia me na poe ilihune loa o ke kulanakauhale nei.  O ka nui o na poho ma kahi o $100,000.  Mawaena o na poe i hoonele ia me na home, he kanalima ohana Indaio, oiai lakou maloko o kekaui halawai e pule ana no ka lanakila o na Amerika maluna o na Sepania ma ke kaua.  Ua pakele mahunehune ke ola o kekahi poe, aka, ua manao ia no nae, ua hoopakele ia no mea a pau.

 

KA HOPENA O NA HOOHAUNAELE

            Lugana, Mei 8.   He la weliweli keia i ike ia ma Milan.  Ma ka hora 1 o keia auina la, ua malamaia he hookahe koko weliweli ma Via Somtrasi.  He mau tausani o na pohaku ninihapa i paki ia aku maluna o na koa mailuna aku o na kaupoku hale, a ua hiki ole lakou ke kue mai.

            He hakaka oia ano kai malama ia ae ma Via Torino, a ua manao ia ma kahi o 400 poe i make a me 1000 i hoeha ia.  Maka hoike a kekahi kanaka kalepa Swiss na olelo ae oia.  O na alakai o keia mau hana, ua hoolala pono ia e lakou ka lakou papa kuhikuhi e hana ai.  No ka mea, ua komo mai na kolamu o na poe hoohaunaele mai na puka mai o ke kulanakauhale, a lawe ae la i ko lakou kahua iwaenakonu o ke kulanakauhale me ke kukulu ana i mau papu kaua no lakou.  Ua hoea koke mai na koa no ka hopu ana ia lakou, aka, ua pii koke aku lakou no luna o na kaupoku o na hale a hailuku mai la i na koa i ka pohaku.

 

O NA KOA O DAKOTA HEMA KE HOEA MUA MAI ANA

            Sioux Falls, S. D., Mei 9.   He lono kai hoea mai nei i anei mai na luna nui mai o ke kaaahi, ua hooliolo ke aupuni e hoouna aku i na koa kuikawa o Dakota Hema o ka Regimana Ekahi, no na mokupuni o Pilipine, a o na hoolala ana no ka lawe ana aku ia lakou, na hanaia ia mui Sioux Falls aku a hiki Kapalakiko, ma ke alahele 10 o ka laina kaaahi, Pakipika Komohana Akau me Komohana.  E hookau ia aku aoa lakou maluna o ka mokuahi Pekina e like me ka hikiwawe i koaa ia lakou.

 

HE HANA HOOMAINOINO

            Maluna mai nei o ka mokuahi Mauna Loa i loaa mai ai o kekahi lono mai Hilo mai, no kekahi hana hoomainoino i hana ia aku maluna o kekahi keiki bebe uuku.  O ka mea i hopu ia no keia hewa o Geo. Ruttman, i noho aku nei malaila he elua makahiki ka loihi a i mare i kekahi wahine opio oia wahi.

            Ua kamaaina nui oia i ko Honolulu nei poe.  Ua hopu ia oia mamuli o kona hoao ana e lawe i ke ola o kekahi wahi bebe uuku he mau hora wale no kona hoea ana mai i keia ao.  He iono kai hai ia mai nei mai ke keena oi hana makai mai o Hilo, ua pakele mahunehune kona ola mai ka lima o na poe kupa oia wahi i ka maina nona, a ua hooweliweli ia oia e li ia, a na na makai hoi i hoopakele i kona ola.

            Ua hoike ia ae, ua lawe aku o Ruttman i keia bebe, a kiola aku la iloko o kekahi lua ma kekahi hale mawaho aku, mamua o ka hiki ana i na mea a pau ke noonoo no keia bebe hanau hou.  O ka uwe o ka bebe ke kumu i ike ai o kekahi kanaka e hana ana ma kekahi wahi e kokoke ana i na hale la me ka hakalia ole, ua hoike aku la oia i kekahi poe haole ma ka oihana makai, a na lakou i hoopakele ae i ke ola o ke kamaiki opio a ke Akua i haawi mai ai, a eia oia me ke ola kino maikai iloko o ka lima o kekahi wahine puuwai aloha e malama ia mai nei. 

            I ka makahiki 1894 i hoea mai ai o Ruttman i keia mau paemoku No kekahi manawa, ua noho oia he lutanela no ka puali makai kauilo, aka, ua hoopau ia aku nae oia no ka hahaki i kekahi mau rla.  Mahope iho ua hoopaa ia oia i ka halepaahao, mamuli o ka hoopii ana a kekahi mea malama hotele, a ua noho hoi oia malaila no kekahi manawa.  I kona hemo aua mai, ua holo aku la oia no Hilo.  O kaua wahine aia ia iluna kahi moe me ka ma’i nawaliwali loa.

            Aia no o Goe. Ruttman ke hoopaa ia la ma Hilo, i hoao mai nei e lawe i ke ola o kekahi bebe, a ma ka la 20 o keia mahina e ho lohe ia ai o kona hihia.

 

HE PAUAHI NUI

            Mamua ae o ko kani ana o ka hora 12 o ka po Poaina nei, ua hoopuiwa ia ae ka hiamoe o kekahi poe o ke kulanakauhale nei, i ka wa o ke o@@ h@ailona pauahi i haawi mai ai i na kani palulu ana e hoike mai ana Moke o na aikiao m@kni ikaika e pa i @ aia he pauahi ma ka hale hoahu ukana o Haka@@ Ma, makai ae nei o ka uwapo Paipika ua hoo i koke uku na keiki kinaluhi me na kaawai na kahi o ka pauahi a haawiaku la i ko lakou ikaika a pau @o ke kioai ana i ke ahi nana i hoenaena i na pili hao o ka hale pohaku hoahu ukana, a u i konio pu mai na luina o ka mokuahi Cape Otway ma ke kokua ana me na iiiwai o ka moku.

            He hora a oi keia hakoko ana a na kaiki o ka oihana kinai me ke ahi, ua pio iho la.  Aohe he maopopo o ke kumu o ke ahi i hoea mai ai aka, ua manao wale ia no nae, mai kekahi poomoku paka mai no i kiula ia maloko o ka rumi waiho ukana he mau tausani dala ke poho o ua waiwai i hoopoino ia e ke ahi a me ka wai aka ua pani hakahaka ia no nao ia mau waiwa.  E malama ia ana he aha ninaninau no ke kumu i hoea mai ai o keia ahi.

 

LOAA AKU UA MAKE

            O kela Kilipaki i mahuka mai ai mai ka pa hoomalu mai o Kalihi, he mau la i hala ae nei, i hoopaa ia malaila no @a loaa ana iaia o na hiohiona o ka ma’i hookaawale ohana a i hoike mua ae hoi i kona manao ua oi aku kona pono e make mamua o ka lawe ia ana i Molokai.  Ua loaa aku oia iloko o kekahi hale hanai holoholona ma ka po o ka Poakahi nei, mauka o Kapalama, ua make.  He Kilipaki aoo oia, a ua hooholo oia e make mamua o ke kaawale ana aku mai kona mau hoaloha mai.

            He nui na waiwai a N. S. Sachs e kuai hoemi mai nei i keia mau la o ka nele.

            Ma kahi o Biart e loaa ai na lako gula maikai loa no ke kumukuai makepono.

            E hoea mai ana ka mokukaua Kaletona ianei ma kona alahele e hoea loa ana no Manila.

            Ua hoopaiia o Kau Ku, he hookahi mahina hana oolea a e uku i ka huina o $500 no ka hoopae opima.

            O ka Poalua ae nei ka la hanau o ka moiwahine Vitoria, a e malama ia ana he aha hulahula nui ma ka Paka Kuokoa.

            Eia ke noonoo nei ke aupuni e hope aku i kekahi mea malama hale inu rama no ka hoolaka i ka wahine, a ua hookapu loa ia no hoi na wahine mai ke komo ana ma ia mau wahi.