Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 24, 11 June 1898 — Page 3

Page PDF (853.47 KB)

This text was transcribed by:  Laura Yamamoto
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

 

KU I KA MALANAI A KE KIPUUPUU.

Hahana ke Kuo a Farani a me Geremania.

            Ua loaa mai nei ia makou he mau lono maopopo e hooia mai ana, ua komo ae na mina Aupuni o Farani a me Geremania, ma o ka laua mau Kuhina la ma Hawaii nei, e keakea i ke aupuni o Dole, no ka ae ia aua aku o na aumokukana o Amerika e komo mai a hoopiha me ka lanahu ma ke awa o Honolulu nei, a i hoolako pu ia hoi me na lako ai e lawa ai na tausani koa i kipa mai ai i o kakou nei, e hoike ana ua lono nei, i na e ae aku ke aupuni o Dole i ke komo apa mai o na aumokukana Amerika oiai no ke Aupuni Hawaii ma ke ano he Aupuni Kuokoa nona iho, alaila, he mea maopopo e komo mai ana kekahi mau mana nui o Europa a paniku ae i ke awa o Honolulu nei me @a aumokukana, a aole e ae ia ke komo ai a mai o n@ aimokukaua o Amerika maloko o ke awa, e hoike pu ana hoi, e ae ana o Amerika i na kokua ana a Hawaii nei, alaila, e kokua ana o Geremania ia Sepania.

            Ko malou manao iho, mamuli o keia mau lono e puapuai mai nei, ua hoike mai ia no ka hoea mai o ka hopena o Hawaii, aole keia na ka manao kanaka iho, ala, me he mea la, o kekahi no keia o na lima e lehova e hooponopono mai nei ia Hawaii, a i na pela, alaila, he no kekahi mea oi ae e hoea mai ana.

            Ua maopopo loa, mamuli o keia wiliau uluahewa a ke aupuni i lawelawe iho nei, ua hiki mai i ka wa e hooko ia ai ka makou i wanana mua aku ai, a i kaohi e aku ai i ola honua, he pali lele ia na Koae, o ka aa ana aku la e haawi i keia awa o Honolulu no ko Amerika pono, he leo wawalo ia, no ke kukala kaua aku ia Sepania, a ke ala mai la na kaeaea o Europa e kakoo nei ia Sepania. a hohola mai na maiuu maluna o Hawaii, a o kou hopena ia e kahi Repubalika.

            E aa no anei ke aupuni e ku me na wahi kauna koa hookoalaala a hoohaumaele Sabati, imua o na holoholona nunui o Europa?

            Malia nae paha o hoolilo ae ke Aupuni ia Malulani i manuwa kiai awa, no ke pale ana aku i na aumokukaua o Farani a me Geremania, he mea hoakaka wale ae no keia.  Na ke au o ka manawa e hoike mai.

 

 

KA HAWAII MAKAKA ALOHA.

E Kokua Ana Paha o Geremania ia Sepania.

            Nu loka, Mei 27- O ka mea kakau o ka nupepa Herald ma Wasinetona, na olelo mai nei oia.  Aole he lono pili aupuni i hoea mai nei i anei, o ka lohe i loaa mai nei mai Honolulu mai, e olelo ana, ua haawi manawa lea aku ke aupuni Hawaii i na mokupuni ia Amerika Huipuia ma ke ano, he kahua hoolako, a ke kali nei no ka pane mai Wasinetona mai.  O na hoike pili aupuni, eia ae pa ha lakou maloko o na eke lota mai Kapalakiko mai.

            Ua haua ke aupuni Hawaii i kela haawi wale ana ma kela mau eke leta i hoea hope mai nei mai Honolulu mai, me ke kanalua ole ia Amerika Huipuia, a oia mau mokupuni e hoohana ia no ia ma ua ano a pau a Amerika Huipuia i makemake ai no ka holopono o ke kaua me Sepania.  Me he mea la, ma keia moku i hoea mai la i keia la ma Kapalakiko, ua halihali hou mai la oia i na manao moakaka lea loa mai ke aupuni Hawaii mai.  Ma na ano a pau, ua manao o Amerika Huipuia e hoohana i na mokupuni ma ke ano he kehua hoolako, eia ke hopohopo nei kekahi mau luna aupuni e komo aku ana lakou iloko o ke pohihihi ma ka hana ana pela.

            Ua kuhikuhi ia mai ia u i keia po, ua kipa aku o Amerika Huipuia, a ua ike aku hoi i ka ikaika loa o ke ku kaokoa o na Aupuni e ae, ua manaola, ina o Amerika Huipuia e nee mua aku ana i keia wa no ka hoohana i kekahi aupuni ku kaokoa ma ke ano i kahua hoolako kaua, o kekahi mana nui o Europa, elike me Geremania, i kukala ole ae i kona kulana ku kaokoa, e kokua ana oia ia Sepania, elike me Amerika Huipuia e loaa nei na kokua ana mai ia Hawaii mai, a e hookomo ana ia Amerika Huipuia iloko o kekahi hoopaapaa hahana loa me ke Emepaea o Geremania.

 

UA HULI HOI AKU NO KA HOME.

            I ke kakahiaka o ka Poalua nei, i haalele iho ai ka mokukuna Tahiti Tetautua i ke awa o Kou nei, a auku aku la kona ihu no ka moana kai uli ma kona alahele e huli hoi ana no ka home.

            O ka mokukuna keia i hoea mai ai ma Hookena, Kona Hema, he mau pule i hala ae nei.  Ua lilo ae ia apena Kuke ka hookele ana o ua moku ka, wa@2 uli o k@a ike ia @na he ho@le oia i kau @ian i @oku

 

 

HE MAU PALAPALA ANO NUI.

            No ka pomaikai o ko makou mau makamaka heluhelu, o a makou ke mauhi nei i ke ko@e oiaio o ka palapala kue i waihoia aku e ka Hoi e Kanikela o Sepinia i ka Repubalika  Hawii, a me ka pane a ke Kuhina o ko na Aina E i ke Kanikela, a penei na kukai palapala ana :

 

VICE CONSULADO DE ESPANO EN HAWAII.

Honolulu, June 1, 1898.

            Me ta mahalo : Ma ko’u kulana he Hope Kanikela no Sepania, ua loaa ia’u ka hanohano i keia la no ka waiho ana aku he kue oolea i ke aupuni Hawaii ma o kona hahaki ana i ke ku kaokoa o keia awa oiai ke kaua e ola nei mawaena o Sepania a me ua Mukuaina Huiia o Amerika.

            E noi aku ana ia oe e hooia ae i ka loaa ana uku o keia palapala, ua loaa ia’u ka hanohano no keia, me ka mahalo.

            Kau kauwa haakaa hoolohe.

                                                H RENJES.    

                        Hope Kanikela no Sepania.

H.E. Cooper, Esq, Kuhina o ko na Aina E, a peia aku.

            Honolulu, H.I.

KEENA O KO NA AINA E.

 

            Honolulu, H.I. June 6, 1898.

            Me ka mahalo-No ka pane aua aku i kau palapala o ka la 1 nei, ua loaa ia ka hanohano o ka olelo ana aku, oiai ka noho hoaloha e ola nei mawaena o keia aupuni a me Amerika Huipoia, aole i poonoo keia aupuni e kuahaua ae e ku kaokoa e pili ana no keia hakaka mawaena o Amerika Huipuia a me Sepania, aka, ma ke ano okoa ae, e haawi ana ia Amerika Huipuia i kapono a me na kokua ana, a no ia kumu o k’u kue aole e hiki ke la we ia mai a noonooia maua o ka hooia ana aku i kona loaa ana mai.

            Ua loaa ia’u ka hanohano no keia, me ka mahalo.

            Kau kauwa hoolohe.

                                                HENRY E. COOPER.                      

                                    Kuhina o ko na Aina E.

H. Renjes, Esq., Hope Kanikela no Sepania, Honolulu, H.I.

            O keia ae la ka pane hoona-ua a ke Kuhina o na Aina E o kahi Repubalike Hawaii, e hoike ana i kona ano maoli mailuna a lalo he kokua maopopo la Amerika a heaha ana ka Sepania hana no keia pane kikoola a keia aupuni i kana kue?  Heaha hoi, he hoowela mai no puha i ka hao, pela no.  O ka kakou ia e nana aku ai na keia mua aku, oiai, he hopena ko na mea a pa

 

 

KE POHA MAI NEI KE ALAULA

            Ua ho ke aku makau ma na la i hala k@ke i o la no @ uwai he n@i ka Ho@e Ka@ i ela Sepania i kana palapala kue no ka @ono o ke aupuni ana e no@o hookauwa ne@ ma ka waho ana aku i nua o ke Kuhina o ko na Aina E, o ka Repubalika Hawaii, i na kauoha mai kona aupuni hana me k@ Amerika poe, a o@ai h@, ua p@ha ae nei ke kaua mawaena o kona aupuni me Amerika, he hana kupono ole n@ keia aupuni ka a@ ana aku i kona mau mokukaua a halihali koa paha e kipa mai maanei, e hoolako ai i ka ai, ka nanahu a peia aku, i mea e hoolilo ai i ke kikahi noho hoaloha ana mawaena o keia aupuni me Sepania i mea ole.

            He mau la ae nei ka waiho ana o keia palapala pane i ke Kuhina o ko na Aina E, a ma ka Poakahi nei i waiho aku ai ke Kuhina o ko na Aina E, H.E. Kupa i kana palapala pane ma ka aoao ala o ke aupuni Hawaii, e lawa ole ai hoi ke koikoi o na olelo kue a ke aupuni o Sepania ma o kona Kanikela la ma Honolulu nei, ka mea hoi i hoonoho ia mai i kiai no ka maka-ha o ko Hawaii mana aupuni, oiai hoi e ko ia ana e ke au o na hana hooke akela a na Luna aupuni e noho mana nei maluna o ka aina.

            He mea oiaio, i ko makou hakilo ana i na hana @i malamala e na Luna aupuni o ka Repubalika Hawaii, ua aopopo loa ua komo kuhehenu maoli no na lima lawelawe o keia aupuni i ke kokua ana i ko Amerika mau pono, oiai oia i kipa mai ai (Amerika) na mokukaua ma Honolulu nei, ua hoike maoli ae no ko kakou aupuni i ke kokua ana aku i keia aupuni kaua, ma o na ahaaina akea la, i wehe hamama ia no ka pono o na koa Amerika maloko o ka pa o Iolani Hale, oia hoi ka Hale Mana Ho ko o ke’a poe i keia l@.  Ua like ka manao o na kane a meka lakou poe wahine ma ka hoopailani ana i na poe koa Amerika, a pehea hoi, ina o ku mai ana he mokukaua Sepania a me na moku lawe koa ke komo mai ana iloko o ke awa o Honolulu nei, e lulu dala ana anei keia poe no ke kokua ana aku ia p@e no ka pono o ko lakou mau mokukaua a me na uhane ola maluna o ko lakou mau oneki pakahi.  He kanalua ia makou ka hoike ae e hana ana keia poe ia haawina maemae maluna oia po@, o kekahi aoao kue.

            No ka mea, ke nana maoli aku no kakou i ke kulana o ka poe nana e paa nei i ka mana hookele aupuni o ka Repubalika Hawaii, he Amerika wale no, o na poe i hanau i Hawaii nei, he Amerika no, nolaila, he kanalua loa makou i ka hiki i keia poe ke hoolaulea aku i kekahi aoao kaua i ike iho la me ka lakou i hana iho nei i ka poe i hala aku nei no Manila, a o ka pane a ke Kuhioa o ko na Aina E, i ka Hope Kanikela Sepania, he mau hana hoopeepee wale no ia no kelu mau hana a lakou i kokua ai.

 

 

KA HALE HANA HAO HOU.

            Eia ke liuliu ia mai nei ka noonoo ana no ke kukulu ana i ke kahua hou o ka Hale Hana Hao o Honolulu nei ma Kakaako, elike me ka makou i hoke mua aku ai he mau haina ae nei i hala, o ka hoonee ana i na mea hana, mai kona kahua kahiko aku i ku ai a kona kahua hou i makemake ia ai, aia ia i ka wa e pau ai o ka hale hana hou, a me he mea la, eia na liuliu ana no ke kukulu ana i ka hale, malalo o ka lima o na poe loea kukulu hale, a me he mea la, he mau malina paha ka loihi, a ike aku kakou i ke ku oeoe mai o kona mau kaupoku, me kona pau paia hookala ku pua i kupono no ia ano hana, a ke paa hoi ia hale hou ano nui o ka aina ua kupono ke kapa ia oia o “Wela ka Hao,” mamua o kona haalele ana iho i kona kahua mua i ku ai, nona ka inoa poina ole i ka lehulehu a kau aku i ka lakou mau mamo ma keia hope aku:

            Nani wale no Ulakoheo,

            Na ili pii lua i ka mahu.

 

 

HE HAKAKA LUA WELIWELI.

            Ma ka hora 1 o keia wanaao Poalima, ua loaa mai la he lono i ka halewai no kekahi hakaka lua i malama ia ae ma kekahi hale ma ke alanui Kamika, mahope o ko laua hoopaapaa ana ua lalau aku la laua he mau pahikaua loihi o ekolu kapuai, me ia mea i hooko hope aku ai laua i ko laua inaina maluna o kahi i kahi.

            Ua loaa like ia laua i na palapu kukonukonu loa, a he hookahi o laua i manao ia e make ana, eia laua a elua ke waiho nei ma ka haukipila.  O ka Iapana i hoao ai e uwao ae ia laua, ua loaa pu iaia na palapu a eia ke lapaau ia nei e ke kauka.

            O ke kuuiu i ulu mai ai o keia hakaka ana, no kekahi wahine lapana no ia, eia ka oihana makai ke kiai nei i na Iapaua i hoeha ia.  Menemene ole no hoi.

 

            Ua pahola ae he hono hoopuu@ u ni ma ke ahiahi o ka Poalima nei, ua hoaoia ka mokuahi Pekine, e hoopahu.  I ka wa nae i huli ponoia aku ai, aohe oiaio o keia mau lono.  Ua nui ka huhu o na aliikoa o lina oia moku no keia lana hoopunipuni.