Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 27, 2 July 1898 — Page 7

Page PDF (921.96 KB)

This text was transcribed by:  Melanie Werwie
This work is dedicated to:  To the people of Hawaiʻi

KE ALOHA AINA, POAONO IULAI 1898

 

HE MOOLELO WALOHIA NO ALANADELA

 

Ka Wahine Hoopahaohao o ka Aaha KeoKeo.

A I OLE

Ka Loea Hookani Pila o ke Kulu Aumoe.

 

Na keia mau olelo i hoopukaia mai e ka waha o ka elemakule i hoopiha hou mai i ko Alanadela puuwai me ke kaumaha nui, aole nae oia i hoike aku i ke kanaka elemakule ia mea, aka, ua kulou iho ia kona poo ilalo me na waimaka @e h@olo makawalu mai ana mai kona lihilihi maka mai, a hala ae la he mau  minute, ua ike ia aku la kona poo i ke aea ana ae a me ka leo kau maha p@e mai la oia.   E ka elemakule maikai e hai mai heaha kou hana o loko nei, o oe anei ka luna kiai o keia wahi?   Ae, owau no ka luna kiai o keia wahi mai ko‘u opiopio mai a hiki hoi i keia wa au e ike mai nei ke elua ano oho like ole e ulu nei maluna o ko‘u poo, a pela hoi au i kamaaina loa ai, o na poe i paa maloko o keia mau rumi aole he hookahi pio i hemo ola aku mailoko aku nei, o keia rumi paa.   I ke kuu ana iho o ka leo o ka luna paahao, aole oia i hooki ae i kana kamailio ana, aka, ua hoomau aku la no oia i ka ninau ana.   E lunapaahao maikai, mai uiha mai ia‘u, oiai, he malihini au i keia wahi e oluolu anei oe e hoike mai he wahine anei kekahi o keia mau iwi kanaka e waiho mai nei?   Aole au e uiha i oe e ke kanaka opio, aka, e haalele koke iho ana au ia oe, no ka mea, he nui aku no ka‘u mau hana i koe, ae, e ke kanaka pio he mau kino wahine no kekahi i make maanei, a aia hoi lakou iloko o keia mau iwi e waiho mokaki mai nei, a maanei e noi aku ana au ia oe e hookuu mai ia‘u.   Ae, e hookuu ana au ia oe, wahi a Alanadela i hoomau mai ai, aka, mamua nae o kou kaawale ana aku aole anei oe e ae mai ana i ko‘u manao e hoopakele ae oe ia‘u mai loko ae o keia rumi o ka ehaeha, a e puka aku hoi au iwaho e like me ke kanaka lanakila.   Na keia nui a ka kaua Alanadela i hoopuiwa iaia a kaulona pono mai ia kona mau maka maluna oia nei, no kokahi mau sekona kona nana mai, ua @heia aku la kona leo i ka pane ana aku.   Ke kaumaha nei au no kau noi e ke kanaka opio, oiai, o ko‘u ola iho la no ia, o kou nalowale ana mailoko aku o keia rumi o ko‘u make ana no ia mai ka poho lima mai o ko makou haku, nolaila, me ka naau luuluu au e hoike aku nei ia oe o kou makemake, aole e hiki ia‘u ke hooko aku i kau noi i keia wa.   I ka manawa no i kuu iho ai o ka leo o ua elemakule la, ua lohe aku la laua i ka leo o kekahi o-le e kani koliuliu mai ana ma kahi mamao a oia no ka wa o ka elemakule i pane hou mai ai.   O ko makou haku ae keia, e huli hoi mai nei, mai kana huakai huli waiwai aku nei, nolaila, e haalele iho ana au ia oe, a no kahi manawa okoa aku e hui hou aku ai no kaua maloko nei o keia mau paia anoano, nolaila, o ke aloha no kou.   Ma keia wahi lalau koke aku la oia i ka ipukukui helepo a hemo aku la iwaho me ka laka ana mai i ke pani hao o ua rumi la, me ka haalele pu iho i ka kaua Alanadela e noho ana iloko o ka pouli.   I keia wa i hahi mai ai ke anoano iloko o ua rumi la, a o Alanadela hoi, aia oia iloko o ka makau nui me kona lauoho i hele a okalakala i ka hoomanao ana ae, eia oia iloko o ka rumi pouli me na iwi o ua poe make, aka, aohe nae he mea e hiki ke hoopakele ae iaia mai ia wahi mai, koe wale no ke kanaka kiai. He mau hora keia noho ana ona iloko o ka ehaeha a me ka makau, a i ka hope loa, ua hookuu iho la oia i kona kino e hoomaha iluna o ua papahele pohaku la, me ka heawi pu aku hoi i manawa no kona mau lihilihi maka e hooluolu pu ai.   A hala ae la he mau minute o kona oni ana iluna o ua papahele pohaku puanuanu la, aia hoi, ua lilo koke aku la kona uhane i ka hooipo me Niolopua, a poina pu ae la hoi oia i na ehaeha ana e auamo nei.   Aka, oiai nae oia e hiolani nei, ua nakeke hou mai la ke pani puka o waho o kona rumi a ike ia aku la hoi kekahi kino e komo mai ana iloko o ka pouli nui, a ma ka aoao o Alanadela e moe ana, kulou iho la oia ilalo, a hapapa iho la i ka pana o ka puuwai o ka mea i hoopiha ia me ka ehaeha e waiho ana, a i kona hoomaopopo ana e pana ana no.   Hopu iho la kona mau lima maluna o ke po o ka kaua Alanadela, a hooluliluli iho ia me ke kahea ana iho me ka leo hawanawana.   E ke kanaka opio e moe nei, e alaae mai kou hiamoe ae, no ka mea, he malihini keia i kipa mai la no ka hui ana aku me oe.   No kekahi manawa loihi keia hooluliluli ana, a ua kamahele la o ka po, aole nae ka kaua Alanadela i puoho ae, a ia manawa pu no i ike ia aku ai kona ho-a ana ae i kekahi ahi koe ana e paa ana ma kona lima a i ka wa o ka malamalama o ua ahi @ hoomanaama ae ai ia loko o ua rumi la, aia hoi, ua ike ia aku la, he wahine keia kamahele o ka po, a he aahu ulaula hoi kona e komo ana mailuna a lalo.  I keia wa o ka wahine me ka aahu u au@i ike iho ai i ka helehelona o ka kaua Alanadela e waiho ae ana imua ona, oiai, no ka wa i komo koke iho ai o ka manao hookaua iloko ona, aka, aole nae oia i hoike koke ae ia mea.    A i ka pio ana iho o ke kukui a hoaili hou iho la ka pouli maloko o ua rumi ia, oia no ka wa i lalau hou iho ai o ua wahine la i ke poo o Alanadela a hooluliluli malie ae la me ka hoopuka hou ana ae i keia mau huaolelo.   E keia kanaka opio e moe lolii ae nei, aole paha ou manao ae, ua hoea mai nei he malihini i kou home ehaeha.   A ia manawa akahi no a ikeia aku kona p@uku kino i ka onioni ana ae.

 

KA HUAKAI HOLO LEALEA NO WAIALUA.

 

Mamuli o ka manao ana o na ona o ka hui kaaahi o Dilinanama Ma, he mea pono ke hookuu i manawa makaikai no na poe o ke kulanahale nei e holo makaikai aku ai no lalo o Waialua, nolaila, ua hooholo lakou ma ka la 4 ae nei o Iulai, e hookuu ia aku ai kekahi mau kaaahi no ka lawe ana aku i na ohua no lalo o laila, a ma ia manawa hoi hiki loa aku ai ke alahao ilalo o ke kikowaena o Waialua. He manawa maia ai loa keia no na poe i ike ole ia wahi, ke kau ana aku maluna o keia mau kaa, aka, e hoomanao nae na poe a pau e holo ana ilalo o laila, e paa pu lakou i mau mea ai ma keia huakai, no ka mea, aole he mau hale aina o keia wahi. O ka auhau o na kaa no ka holo ana a hoi mai he $ 2.00 o ke kaa hale, a he $ 1.75 o ke kaa hamama.

 

POINO KA MOKU LAWE NANAHU BRUTUS.

 

Ma ka hora 1:15 o ka auina la Poakolu nei i haalele iho ai ka mokukaua Montere i ke awa nei, a hoohemo aku la no waho o ka nuku ma ke alahele e h@lo ana no Manila malaila oia i kali ai o ka hemo aku o ka Brutus kona moku lawe nanahu, aka, aole nae oia i haalele iho i ke awa nei a hiki i ka hora 3:15, a ia manawa i haalele iho ai oia i ke awa nei, aka, i kona hiki ana aku nae mawaho o ka nuku, ua ike ia iho la ka puka nui o ka mahu, no ia kumu ua hoi hou mai la oia a ku iho la ma ka nuku, a ua hoi hou mai hoi ka Montere a ku iho la ma kona aoao, e hoa oia ana kahi poino o kona ipu mahu e pahonohono, a ina e paa ole ana, alaila, e huli hoi hou mai ana laua iloko nei o ke awa.

 

Eia Painapa Ma ke kuai hoopau nei i na Palule Wahine mai 25 keneta a pii aku.   Ua hoihoi ia aku na Iapana o ka hui mahiko o Makaweli, i hoopaa ia iho nei ma Kawa no ko lakou hoeha ana i kekahi luna oia hui, maluna o ka Mikahala no ia wahi no, no ka hoopau ana i ke koena o ko lakou mau la hana i aelike ai malaila.

AOHE OIAIO OIA MAU LONO.

 

Ua hoopuka aku makou ma ka papa o ka Poakolu nei, no kekahi mau mea e pili ana no kekahi mau Hawaii elua i hoolilo ia laua i mea lawelawe no luna o ka mokukaua Monterey a me ka moku lawe nanahu Brutus, i hoopukaia ae maloko o na kolamu o ka nupepa Ava@ o ka Poakolu nei. Mahope iho o ko makou ninaninau ana i kahi e loaa ai o ka oiaio oia mau mea ua hoike ia mai la ia makou, aohe oiaio oia mau lono olelo hoonuinui i hoolahaia ae maloko o na kolamu oia pepa, a oia hoi ka makou e awiwi nei e hoike aku, aohe oiaio oia mau mea, nohe no he elua Hawaii maluna o ko oneki o ua mau moku la aia wale no paha a hui kakou, alaila loaa na hoike elike pu me ia ke hui hoi?  

 

HAAWI NA GEREMANIA HE AHAAINA A KONO MAI LA I NA SEPANIA.

 

Havana Iune 16. O ka Hope Kanikela Geremania ma Cienfugos, ua haawi ae oia he ahaaina i kela po aku nei ma ka Union Hotele ma keia kulanakauhale no ke kapena a me @ ahimoku o ka mokukaua Geremania Gieir. O ke Konela Sepania i hoonaauaoia ma Geremania oia kekahi i hoea ae ma ke ano he mea i kono ia. He nui na launa aloha i ike ia maloko o ke a ahaaina, mawaena o na Sepania a me na Geremania. I ka wa e malamaia nei o ka ahaaina, ua hoea ae ka bana o ka mokukaua Alfonso XIII a hookani iho la ma ka puka o ka hotele. Ua haawi manawalea aku na Sepania i na Aliimoku o ke Gieir i ka hia a me ke siga, a ua hoohauoli ia hoi lakou. O na Sepania a me na Geremania, ua hoomaopopo aku kahi i kahi ma ka olelo Farani. Ua kipa aku ke kapena o ka Gieir e ike i na luna aupuni Sepania, a ua panai ia mai. I keia la i manaoia ai e hoea mai ana ua mokukaua la i Havana. Ua hooholo ae ka Ana Kuhina o na Panalaau i keia la no ka hookuu ana aku i na pio kalaiaina, a maluna o kekahi moku e haalele iho ana ia Manzanillo, maloko o kekahi mau ia kakaikahi e kau aku ai kekahi kanaka Cuba i hookupa ma Amerika, i noho iho nei he unuhi olelo no ka Hale Dute. Ua hoopauia aku oia e ke aupuni, a ua kauohaia aku e haalele iho i keia aina e ke aupuni.  O na pualikoa o na Sepania e ha@aka la ma Puerto Principe, ua maiamaia ae he kaua hahana me na poe kipi. A ua hopu pio ia e lakou ke 36, he lehelehu wale na poe i make a i hoeha ia.

 

Eia ma ke Keena o ka nupepa KE ALOHA AINA e loaa ai he pine gula haule no ka wahine, o ka mea nona keia pine, e kii koke mai me ka uku hoolaha a e ka luhi o ka malama ana.

 

Nuhou Kuloko.

 

Eia o Wasinetona Hale ke hoomaemae ia mai nei i keia mau la, no ka hoi mai o Kalani Aimoku i keia mahina.   Ina he makemake oukou i ke kaa pio huila rubber (raba) e hookani ae ia Joe Kalana Telepona helu 319.   E hoi hou ae ana o Kuhina Kini ma ke Keena Kalaiaina, mahope o kona kaawale ana aku no kekahi mau la.   Eia hou na palapala lulu dala no ka hoohiwahiwa ana aku i na koa e hoea hou mai ana ke lawehele ia nei iwaena o na poe waiwai o Honolulu nei.   Ua hala ka mokuahi kolo Eleu no Makena, Maui, no ke kolo ana mai i ka mokukuna hoopae opiuma Lobarador, a maanei oia e kuai ia aku ai i ka mea dala.   Ma ka Poaono ae nei e hoea mai ai ka Mikahala mai Kauai mai, aole hoi ma ke Sabati e like me ka mea maa mau mamuli o ka lilo ana o ka Poakahi ae nei, he la kulaia.   Ua huli hoi mai nei ka mokukana Mohikana mai kana huakai kikipu aku nei i ka moana a hoea loa i Lahaina, na haalele iho oia ianei i ke kakahiaka Sabati nei, a hoea hou mai la ianei i ka auina la Poalua nei.   Maluna o na mokuahi lawekoa i manaoia ai e hoea mai ana i keia pule e loaa hou mai ai na mea hou makamaka loa o na aina e. Nolaila e lawe nui i KE ALOHA AINA i ike mau i na mea hou hope loa.   Ma ke aumoe o ka po Poalua nei, i hoea mai ai ka mokuahi Rio de Janiero mai Iapana mai, aole oia i halawai me na moku iawekoa ma ka moana ma keia holo ana mai nei. Aole hoi he mau nuhou o ka haulepio o Manila i loaa mai nei maluna ona.   Ua hapa ae na hae o na mokukaua a me na hae o ka mokuahi Rio de Janiero, no ka hoike ana mai i ko lakou kumakena no ka make ana o Kapena Gridley o ka Olympia, o kona kino lehu hoi ke waiho ana maluna o ka Rio de Janiero, no ka hoihoi ia ana aku i kona ohana.   Maluna mai nei o ka mokuahi Noeau i hoea mai nei mai Honokaa mai i loaa mai ai o kekahi lono, ua haule kekahi Iapana mai luna aku o ka uwapo nona ke kiekie o 40 kapuai iluna o na puu pohaku malalo, ua halawai kona poo me kekahi palapu kuhohonu loa, aka, ua manao ia no nae e ola ana no oia.  Ke hoikeia aku nei ka lohe i na poe lawe pepa puka pule a me puka ia o KE ALOHA AINA, a‘u i lawe iho nei, e hookaa ae i ko lakou mau aie i ko‘u hope Kahilialau, oiai au iloko o ka nawaliwali e waiho nei.                        HENRY DOLE, Luna Lawe Pepa.