Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 28, 9 July 1898 — Page 5

Page PDF (944.43 KB)

This text was transcribed by:  Juanita Allen
This work is dedicated to:  Wilhelm J.K. Bailey

KE ALOHA AINA

POAONO IULAI 9 1898.

 

E KALI ANA I KA HOOHUI AINA.

Ua hoopahaohao ia na limahana o ke kao eli awa a pela pu no hoi me na poe e noho kokoke ana ma kahi a ke kao eli awa e ku nei makai aku o ka Makeke Hou.  No ka mea, ma ka Poalua nei, na haawi ia aku ke kauoha i na limahana o ua kao la e hookuikui i na paipu lawe lepo a pau no ka hoomaka ana i ka hoohohonu ana ma ia wahi, a ma ia la no na pau na hemahema a pau i ka hanaia me ka makaukau no ka eli aku i keia Poakolu.

Aka, ma ke kakahiaka Poakolu no, ua haawi hou ia aku la ke kano ia la lakou mai ko lakou poo aku, no ka wehewehe hou ana i na paipu lepo i hookuikui ia iho nei, a i keia wa eia ke kao ke ku wale nei me ka maopopo ole o kona wa e hana hou ai.

O makou pu kekahi i komo ka haohao no keia mau hana hooluhi a ke aupuni, a oia ka makou e puana ae nei.  Malia paha e kali ana no kie kao eliawa i ka hoohui aina elike me ka makou i hoike mua aku ai.

 

 

 

E NOII PONO IA.

Ma ke ku ana mai a ke Kinau i kela pule aku nei, i loaa mai ai ia makou ka lono e pili ana no ka make ana o kekahi Iapana ma Puna, i ka po la Sabati a ao ae Poakahi, Iulai 4, ua loaa aku oia e lana ana iloko o ke kai, a ua kii ia aku a hoopae ia ae iuka, a o ka makou mea nae i kahaha ai, oia no ka malama ole ia ana he Kiure Koronero maiuna o koua kino, oiai, o ka Hope Makai Nui o ka Apana aia i Hilo kahi i lalau ai a pau ka mahina, alaila, nanao aku ko ia ala mau manamana iloko o ka waihona o ka lehulehu.

O ka hana anei ia a ke aupuni i hoonoho aku ai i kekahi mea, i mea nana e kiai ko ka lehulehu pono, ina aia oia i Hiolo kahi i lalau ai a i ole o kona hope iho paha, e lawe ae i ka noonoo ana i ke kumu o ka make o keia Lapana, ua pepuhi ia anei oia, a i ole, uia piholo maoli paha oia i ke kai, pela i hoea mai ai keia ulia o ka poino maluna ona.

He hana keia na ka Loio Kuhina a me ka Uamuku e noii ai a na kupono loa hoe e hoopau koke ia na peo e malama ana i ha hana aupuni, mamuli o ka manao ana, aia me ka mahina ka nana, a hoea mai ka mahina he “he iulu munu” ka olelo ana, aole hoi ma ka hana e mahalo ia ai ka inoa o ka mea nana e lawelawe ana.

 

 

Ua kokoke a pau loa ua he@ ahema o ka Waialeale i ka hooponoponoia maluna o ke alahuki moku.

 

 

 

 

HOEA NA MOKU SEPANIA I PORT SAID

No Hawaii nei Paha ka Pahu Hopu o ka Lakou Huakai.

AOLE O ADIMARALA CAMARA E HOI HOPE HOU AKU ANA.

Aka, e Nee Ana Oia Imua a Hiki i ka Inu Ana i Ike Koko o Kona Enemi.

 

Maluna mai nei o ka mokuahi lawe koa Para i loaa mai ai na lono hope loa ia makou, a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu, ke hoopuka aku nei makou me ka awiwi nui ia mea hou me ka hakalia ole penei:

 

NO HAWAII KE ALAHEL O NA MOKLKAUA SEPANIA.

 

Nu Ioka, Iune 26.  He lono telegarapa kai hoea mai nei, mai Port Said mai, e olelo ana:  He hoike kai hoea mai nei i hiki ke hilinai ia, o kahi oiaio o na aumokukana o Camara e holo nei aole ia no Manila, aka, no Hawaii ia, a me he la malaila aku no Kapalakiko.

 

HOEA NA MOKUKAUA SEPANIA I PORT SAID.

 

Ladana, Iune 26.  Ho lono kai hoea mai nei, mai Alexandria,
Aigupita mai, e olelo ana, o na aumokukaua o Sepania me na moku lawekoa, na hoea mai la lakou i Port Said.  O Port Said aia ma ka nuku o ke alawai oki o Suez, ma ka aoao o ke Kaiwenahonua.

Cairo , Iune 26.  Aole i noi aku o Adimarala Camara e hookuu ia mai oia e hooili nauahu ma Port Said.

Port Said , Aigupita, Iune 26.  Ua hoea mai nei na mokukaua Sepania, a eia iho ka nui o na moku, na Kapena, Luina a me ka ukana.  Mokukana Pelayo, Adimarala Camara, Kapena Fernandez Jose, luina 565; Carlos V., Kapena Jose Jureg, luina 561; Audal, Kapena Guilletinode Avila, luina 75; Prosperina, Kapena Saces, luina 72; Rapido, Kapena Compazon, Luina 250 me ua koa he 200; Osado, Kapena Shimera, luina 72; Buenos Ayres, Kapena Gran, luina 198 me na koa 1044; Isla de panay, Kapena Baste, luina 103 me na koa 703; Covadongo, Kapena Prestely, luina 117 nanahu ka ukana; Colon, Kapena Louis Compos, luina 120 lako ai ka ukana; Kapalakiko, Kapena Morrsig, luina 68, he mau lako kaua ka ukapa.

 

E LILO ANA ANEI O MANILA IA ADIMARALA DIEDRICHS.

 

Ladana, Iune 23.  Ua hoopuka ae ka nupepa Daily News he manao i loaa mai kekahi mea kakau mai e hai ana, o ka lono no ka elel aku o na pualikoa o na mokukaua o na aina e maloko o Manila, he mea oiaio ia, aka, aole nae he mau lono pili e hoea aku ma ke alahele o Hongkong maloko o ekolu a i ole eha la.

Ua hoomau hou mai no hoi ua lono la e hoike mai ana.  He mahina i hala ae nei ua hoomakaukau o Diuwe no ke kipola ana ia Manila, aka, ua kue ikaika aku nae ke Kanikela Geremania i keia manao, mamuli o ka loaa ana mai o kekahi mau a o ana iaia maluna mai o ka mokukaua Geremania Irene, o keia mau a’o ana i hoea mai ai, mai ka aha kuhina mai no ia o Emepera Uilama.

Ia wa no na hoi aku o Adimarala Diuwe no ka hoolako ana mai ‘iaia me na koa, a e hoolako hoi ia Aguinaldo me no lako kaua.  I keia wa o na moku Geremania e akoakoa nei, o ka manao ma Belina, i na aole e lawe ia Manila, e hoolele ia aku ana lakou iuka o ka aina, no ka mea, aole i lawe na pualikoa o Diuwe no ke kiai i na waiwai o ka poe Geremania.  Ua hoike aku o Kapena Kenerala Augusti ma koua aoao i kona aupuni, a ua nui na launa kuka i malama ia ae ma Madarida me ke Kuhina Geremania, a o ka hopena ua hooholo ia e hoopiiaku o Kapena Kenerala Augusti i na mokukaua o na aina e ma Manila, e pahiku aku i ke komo ana o Amerika, no ka malama ana i ke ola a me ka waiwai o na poe e noho ana malaila mai na poe kipi mai.

Me ke kanalua ole, ua lawe ae la o Adimarala von Diedrichs i ke alakai ana i na pualikoa e hoolele ia aku ai iuka o ka aina, oiai, aole nae oia i lawe ae no ka aoao o Geremania, aka, e hooko aku ana paha oia i ke wa e hoea aku ai o na pualikoa Amerika, a i ole, e hoiho hou ana paha oia i kona mau koa iluna o ka moku, he mea hiki ole ia ke pane ae.

 

AOLE NA AUMOKUKAUA O SEPANIA E HOI HOPE ANA.

 

Ladana, Iune 23.  Ua hoike mai nei ka mea kakau o ka nupepa Daily News ma Gibaraleta e olelo ana:  Aole e hiki ke manao ia na lono e hauwawa nei e hoi hou mai ana na aumokukaua o Cadiz i keia awa.  Aole e hiki ia Adimarala Camara ke hoi hope hou mai, no ka mea, he hooulu ana ae ia i ka haunaele ma Cadiz a me Madarida, a ua olelo ae no hoi oia maloko o kekahi ahaaina mamua o kona kaawale ana aku, aole oia e hoi mai ana a hiki i ka wa a kona hae e komo ai iloko o ka holiohu o ke koko o na Amerika.

 

MAKEMAKE O CERVERA E HALAWAI ME NA MOKUKAUA AMERIKA.

 

Nu Ioka, Iune 22.  He lono kai loaa mai ne mai Santiego de Cuba mai ma ke alahele ae o Jamaica i keia la, e olelo ana, o Adimarala Sepania Cervera, aia oia ke hoomakaukau la no ka lawe ana i kona mau mokukaua i waho o Santiago i ka wa kupono mua loa e ikeia ai.  Ua olelo ia mai, ua hoolako ponoia na moku me ka nanahu, a ua hoopaa ia hoi kona mau kanaka maluna o ka moku me ka ae ole ia e lele iuka o ka aina.  I na wa a pau e holo mau ak ana keia mau moku no ke kiai ana i ko lakou wa kupono mua loa e hoao aku ai e holo i mua o kahi o na aumokukaua Amerika e paniku ana.  Ua olelo ia ae, o ka manaolana o ka Adimarala Sepania, oia no ka hoopakele ana ae i kekahi o kona mau moku mai ka hopu pio ia ana, a e hoopiholo aku hoi i kekahi mau moku Amerika.

 

HOOILI HE KAUA HAHANA MAWAENA O AMERIKA A ME NA SEPANIA.

 

Julagua, Iune 25.  Ma ke kaua i hoouka ia ma La Quasina e ikeia ka moolelo o na poe kaulio o Kouela Wood a me na pualikoa o ku puali mua a me ka umi o na poe kaualio o Amerika.  No hookahi hora a me ka hapa ko lakou hakaka ana me ne Sepania, e ki mai ana mamua a ma ka aoao, ua alakai aku la o Konela Wood ma ka aoao akau a o Konela Roosevelt ma ka hema me ka wiwo ole no mua a hiki i ka wa i huli ae ai na Sepania a holo aku la no luna o na puu.

O ka nui o na make ma ka aoao o na Amerika i hoomaopopo ia he umikumamaono a he kanaono hoi poe i hoeha a i ole nalowale.  Aole he maopopo o ka nui o na make ma ka aoao o na Sepania, aka, ua manaoi he nui hewahewa loa, ihe mau kino make a na Sepania i loaa aku i na Amerika a pau iho la i ke kanu ia.

 

KE LIULIU LA NO KA HOOPAKELE ANA I NA AWA O SEPANIA

 

Madarida, Iune 26.  Ma keia ike ia ana no ko Amerika hooweliweli ma ka hoouna mai i kona mau moku i Sepania, nolaila, na manao ia he mea pono ke hoomakaukau kokeia no ke kue ana aku.  O na kukui o kekahi mau awa ua pau i ka poopio ia, ua hoomakaukau ia na topido me ka hoomahuahua pu ia o na koa kiai.  Ua hoopau aku ke aupuni i ka hoikeia ana aku o ka hoea ana aku o na moku no ke paniku ana.  A ua ae aku ka Moiwahia Kahuaupuni i na mea a pau a ke Cortes i hooholo ai.

 

HE MAU TACSANI I LILO IA SEPANIA.

 

Wasinetona, Iune 22.  He mea hou kai loaa mai nei i anei, oia hoi he 12,000 tona e hooiliia la ma Valaparaiso, Kili.  Oiai, ma kahi o $18 o ke tona, ua hoopahaohaoia na mea a pau maanei, no keia ano, na hoohuoiia malia ua hanaia ma ka aie e Sepania.  Ina he oiaio keia mau koike ana alaina o ko Camara manao oia no ka lawe ana mai i kona mau mokukaua malako o na wai o ka Pakipika, a na na moku lawe nanahu e hoolako oi i na mokukaua me ka nanahu, ma keia e ikeia ai aole e hoouka ia ana ke kana ma na mokupuni o Pilipine, aka ma ka aoao komohana no ia o America Huipuia.

 

HAALELE KE KUHINA NUI O IAPANA I KONA NOHO.

 

Ladana, Iune 26.  O ka mea kakau o ka Times e noho ana ma Tokio, ua hoike mai nei oia.  O Makuisa Ito, ke Kuhina Nui, ua haalele aku oia i kona noho.  I kona wa i hoike aku ai i kona manao haalele, ua a’o aku oia i ka moi e ae aku i ka manao o ka aoao nui o ke aupuni me ke a’o pu aku na Kauna Okuma Shigenabou a me Metamaki no ka hoala ana ae i aha kuhina hou.  Me he mea ia e hooko ana ka Emepera ao ana a Ito.  Maloko aku nei o Iunuari i hoalaia ai kona aha kuhina.

 

 

 

he elua mau moku koa i hiki mai LA.

 

Ma ka hora 7 o ke kakahiaka Poalua nei i hoea mai ai ka moku lawekoa Kulanakauhale o Para a he mau hora hoi mahope iho o kona pili ana mau ka uwapo, ua hoea mai la ka Ohio, a o ke koena o na moku eia aku no lakou ke auku mai la no i ka moana.  Ma ka la 27 o Iune lakou i haalele like ai ia Kapalakiko.

E hookaulua iho ana na moku lawekoa maanei no ke kali ana i na moku lawekoa i koe oia ka Valencia a me ka Newport i ko laua wa e hoea mai ai, oia ao ko lakou wa e holo aku ai no Manila.