Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 31, 30 July 1898 — Page 6

Page PDF (864.78 KB)

This text was transcribed by:  Pat Yap
This work is dedicated to:  my brother, Kieran Yap, and his family, Tina with Pumpkin and Anoush, Audrey with Geoff, and John

6           KE ALOHA AINA, POAONO, IULAI, 3@0  1898

 

PUA LALANA.

            Hooheno aku au o mai oe,

            A o pua lalana kou hoapili,

            Mahope hoi au ou e ka ipo,

            Lohe i ka leo i ka mea hilahila,

            Akahi ko aloha e pipii nei,

            Kohu wai mapuna ka puapuai,

            Na na pauma pii ke aloha,

            Kulu kahi iho ai kuo waimaka,

            Olelo hooheno na kuu ipo,

            A mea no oe a naue mai,

            Ua hooko au me ke kauoha,

            Ua ru'a ia me ka iliwai,

            He waiwai nui na'u ko aloha,

            Ka wa a kaanoi i hiki mai ai,

            Eia mai au Pua Miulana,

            Hoapili o Pua Lalana,

            Hea aku au o mai oe,

            O Pua Lalana ko'u hoapili.

 

            Hooheno keia pua lalana,

            Ka anoi pau ole a ka puuwai,

            He waiwai nui na'u ko aloha,

            Ka hikina ana mai i o'u nei,

            Ilaila hu mai ko'u aloha,

            Olelo kauoha au e ka ipo,

            O oe ka'u ipo i kaulana ai,

            Kahi manu olokele o ke kuahiwi,

            Iiwi polena noho ia uka,

            Ia manu hulu na@ni hulu melemele

            Me he ala a e i mai ana,

            A o pua lalana ko'u hoapili,

            Nee mai e ka ua me ka makani,

            Mea ole wale no i kuu manao,

            Eia au ke huli hoi nei,

            Ke aloha me a'u me oe ia,

            O kuu aloha kau ae malama,

            I ka wa a ke aloha hiki mai ai,

            Hainaia mai ana ka puana,

            Kuu pua onaona pua lalana.

 

UA HALA AKU LA ME KE ALO-

HA NUIIA.

            Ma ka hora 7 o ke ahiahi Poaono nei, Iulai 23, mawaho ae nei o Waikiki, ua kikoo mai la na lima puanuanu o ka make i ka hanu ola mai ka home kino aku o Mrs. Kalamaku Kanoelehua a lawe aku la no ka manawa pau ole ma kel@a aoao o ka muliwai eleele o ka make, mahope o kopa kaa mai ana maluna o kahi moe no kekahi mau mahina loihi i hala ae nei.

            Ua haawi ia aku na@paau ana a @ua Kauka o ke kulanakauhale maluna ona, aka, ua ikaika no nae na lima o ka make i ka puliki ana iaia a hiki i kona hala ana aku la, a ma ke Sabati nei i hoolewa ia ai oia a nalo aku la ma ka ilina o Koula.  Ua haalele iho oia he keiki a me ka ohana e paiauma aku ana nona.

            Ke komo pu aku nei no hoi Ke Aloha Aina me:ke@: kumakena pu a ua me ka ohana o ka mea i hala aku la.

 

            He põe Iapana o luna o na mokukaua Iapana kai hoea mai la ianei, a hala aku la no maluna o ke Dorika no ke kii ana i ko lakou mokukaua hou i paa i ke kapiliia ma Amerika Huipuia.

 

(Mai ka aoao ekahi mai)

 

E HULI HOI AKU ANA NO KE PAHONO-

HONO ANA.

            Nu Ioka, Iulai 9.  He lono kuikawa kai loaa mai nei i ka nupepa Herald mai Wasinetona mai e olelo ana:  E huli hoi aku ana ka mokuka@ua hakaka Iowa no ka akau, no ka book u ana aku iluna o ke ala@hukimoku no ke pahonohono ana i kona mau wahi i poino i kona wa e hoi mai ai mai Porto Rico mai.  I ka wa ona i halawai ai me na aumokukaua o Adimarala Cervera o kona wa i poino ai ma o ke ku ana ia i ka poka pahu no elua manawa.

            He hookahi oia poka i pahu, a he hookahi i koe e paa nei ma ka aoao o ka moku, ma kahi kokoke i ka laina wai o ka moku, aka, aole nae i pahu.  Ua olelo ia ae maloko o ke Keena Kaua Moana, aole he pilikia e loaa ana mai iaia mai, oiai, ua hiki no ke wehe ia ke poi e waiho ana o ke kukaepele me ke pahu ole.

 

E PAU ANA I KA WEHE IA.

            Wasinetona, Iulai 12.  Ua hoopuka ae la ke Kuhina Kaua, no ka wehe ia ana o na lua topido i hooluu ia aku ilalo o na papaku o na awa o Amerika Huipuia no ke kue ana aku i na moku e komo kaua mai ana.  Ua hana ia koia hana no ka pono o na moku e kalepa nei.

 

HE MAU HANA HOOMAINOINO.

            Hongkong, Iulai 10.  O na poe kipi maloko o Kwang Si a me Kwang Tong, ua hoomau ae lakou i ka hoohaunaele ana.  O ka mokukaua Tweed, ua hoounaia aku ia no ke kue ana aku ia lakou.  Ma ka Poalima, ua komo aku la na poe kipi iloko o ke kulanakauhale o Paklan, a malaila i loaa aku ai ia lakou ka lunakanawai a me ka ohana e ku ana.  Ua ninini aku lakou i ka lunakanawai me ka aila honua me ke puhi pu aku i ke ahi, a o kona ohana hoi ua pepehi hoomainoinoia iho la.

            Ma Yungun he 400 kipi i pau i ka make.  He heluna nui o na kino make e lana nei ma Wood Chow.  He lehulehu pu hoi me na hana po, wa.

 

KA HANA WELIWELI A KA WAIPUILANI.

            St Louis, Iula, 8.  He lono kuikawa kai loaa mai nei i ka nupepa Repabalika mai Cuba mai, e olelo ana:

            He ahailono i hoouna koke ia mai Steelevill, apana o Crawford County mai, kai lawe mai i kekahi nuhou weliweli no ka pulumi ia ana a kokoke e pau ke kulanakauhale i keia kakahiaka nui e ka wai, mamuli o ka haule ana mai o kekahi Waipuilani mai ka lewa mai.

            I ka wa i lohe koke ia ai keia mea hou, ua hoouna kokeia aku kekahi poe no ka hoopakele ana i na poe oloko o ke kulanakauhale i hoopoino ia.  He kakaikahi wale no na wahi hale i loaa aku e ku ana, a ua lohe ia aku na leo o na poe poino i ka uwe ana ma na wahi a pau, a e huli ana hoi i ka lakou mau mea aloha iwaena o na puu opala a ka wai i lawe mai ai.  Mawaho aku o ke kulanakauhale i haule ai o ka waipuilani, ua hoopiha ae nei oia i kahi kahawai o Yadin, a iho mai la ka wai me @ka weliweli nui.

            A hiki mai la i keia ahiahi, he umikumamakolu poe make i loaa aku iloko o na opala a ka wai i lawe mai ai, ak@u, ua manaoia, ua oi aku mamua na heluna o ka poe i make.

            O ka nui o na kanaka o Steelevill ma kahi no ia o 1,000, @e ku ana ma ke alahele o ke kaaahi no Salem Ua pau loa na uwea i ka poino, a nolaila, ma ka elele wale no e hiki ai na kukai kamailio ana.

 

HAKA PONO NA MAKA O AMERIKA MA-

LUNA O GEREMANIA.

            Nu Ioka, Iulai 8.  Ua hoouna mai @nei ka mea kakau o ka nupepa Herald ma Wasinetona i kekahi lono telegarapa, penei:  O na hoike hope loa mai Ladana mai e pili ana no ia no ko Geremania hoomakaukau ana e komo pu mai e kaili i kekahi mokupuni o Pilipine i wahi hoahu nanahu nona aole i hooiaio ia, aole no hoi i manao @ia e komo ana oia ma ka hakaka ana me Amerika.  Ina e pahu io ae ana keia mea, alaila, o ka lawe ana o ka mana ekolu i kekahi mokupuni o Pilipine me ka ae a ae ole o Sepania, he lawe ana mai ia ma ke ano he hana ana no ke kaua mawaena ona a me Amerika Huipuia.  Alaila, aole e lawe wale ana no o Geremania i ke kaua ana me Amerika Huipuia, aka, e komo pu mai ana na maua nui o Europa ma keia kaua ana.

 

ANO PAONIONI O SAMPSON A ME SCHLEY.

            Port Antonio, Jamaica, Iulai 7.  Eia ke hauwawaia nei na paonioni ana mawaena o Adimarala ke alakai o na mokukaua o ka Atelanika a me Komodoa Schley ke alakai elua.  Ua lohe mai au, ua papa aku o Adimarala Sampson ia Komodoa Schley i ke telegarapa ana aku i na mea e pili ana i ke kaua ana i hoouka ia iho la e Schley me na mokukaua o Sepania malalo o Adimarala Cervera a loaa hoi iaia kekahi lanakila hiwahiwa, i Wasinetona.  O keia mokuahana mawaena o Schley a me Sampson, ua hiki no ke hoomaopopo ia.  Ua hookaumaha ia ae hoi na hoaloha o Sampson no kona kaawale ana aku ma kekahi wahi okoa aku a hemo mai la na moku Sepania a lilo ae la keia hanohano ia Schley.

 

HUKI IA KA HAE AMERIKA MALUNA O

SANTIAGO.

            Santiago de Cuba, Iulai 17.  Eia ka Hae Amerika ke welo nei me ka hauoli nui maluna o ka halealii o ke Kiaaina ma Santiago de Cuba.  O Kenerala McKibben kai koho ia aku i Kiaaina koa.  Ma kahi o 10,000 kanaka i makaikai ae i ka wa i huki ia ai o ka hae hoku iluna.

 

Nuhou Kuwaho.

            Maluna mai nei o ka mokuahi lawekoa Penesalevania i loaa mai ia makou na lono hope loa a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu, ke hoopuka aku nei makou me ka awiwi nui:

 

KAUOHA IA KA MOKUKAUA GEREMANIA

E KU MA KA LEO O KA PUKUNIAHI.

            Ladana, Iulai 19.  O ka mea kakau o ka nupepa Daily Mail ma Hongkong, na olelo mai nei oia:  Ua hai mai nei ke Kan@ikela Amerika Wildman ia'u i ka wa o ka mokukaua Geremania Irene e kaalo ae ana ma Mariveles, mawaho aku o Manila, i kela la aku nei, na hoouna ia aku la ka mokukaua McCulloh no ke noi ana aku iaia e ku.  Ua hoole mai oia i ka hoolohe ana, a oia no ka wa i ki ia aku ai o kekahi poka pukuniahi mamua o kona ihu, a ua hoouna pu ia aku kekahi waapa no ka imi ana i kana mea e hana ana.  Ua kue aku ka Adimarala me ka olelo aku he mana ko na moku Geremania e komo ai iloko o ke awa me ka huli ole ia, a o keia kue ana na hoole aku o Adimarala Diuwe i ka ike ana aku.

 

UA MAKAUKAU NA MOKUKAUA NO KA

HOLO AKU I SEPANIA.

            Nu Ioka, :Iulai 18.  O ka mea kakau o ka Herald ma Wasinetona, ua hoou@ a mai nei oia i keia mau lono malalo:  O na mokukaua hakaka a me na mokuahi kokua o Komokoa Watson e haalele iho ana lakou ma ka Poalima i ole ma ka Poaono o keia pule no Sepania.  O keia mau mokukaua, aia lakou i keia wa ma Guatanamo kahi i hoomaemae ia ai me ka liu liu ana no ka lakou huakai o keia mua aku.

 

AOLE E HAAWIPIO ANA O AUGUSTI.

            Manila, Iulai 13.  He mau launa kamailio kai malama ia ae mawaena o Legarda, ke kakauolelo a Auguinaldo, he haole a me Kapena Augusti, ke alihikaua nui o na Sepania, no ka haawi pio ana o Manila, a ina e hooko ole ia ana ia manao, alaila, e komo mai ana na poe kipi nona ka huina o 50,000 i na manawa a pau.  A ke hoomau loa aku hoi na Sepania i ke kue ana, oia ka wa o na poe kipi e hoomaka ai i ke kipoka i ke kulanakauhale, a e ikeia ana kekahi Iuku weliweli loa i ike ole ia maloko o na moolelo.

            Ua hoomau hou aku no hoi o Legarda i ke kamailio ana i ke kapena, ma ka olelo ana aku aohe oiaio o na lono no ka lanakila o na poe Sepania ma Cuba, a pela me ka hoouna ia mai o kekahi pualikoa Sepania no Pilipine.  O na Sepania malalo o kekahi hae Repubalika, e noi aku lakou ia Amerika e hoopau loa i ka hakaka ana maloko o Pilipine.  O ka hope loa, ua ol@elo ak@a la ka elele i hoouna ia mai e ka poe kipi e waiho ia he hoopii i na mana nui no ka ike ana mai i na mokupuni Pilipine ma ke ano kuokoa.

            Ua pane aku o Kapena Augusti, e hakaka aua no oia a hiki i ka hopena, me ka nana ole heaha la na poino e loaa ana ia Sepania.  I keia wa i huli hoi aku ai o Legarda no Cavite me ka lawe pu aua aku i kekahi lawehala.

 

NOONOO HOU O SEPANIA I KA HOOUNA

ANA I MOKUKAUA.

            Nu Ioka, Iulai 17.  O ka mea kakau o ka nupepa Herald, ua hoouna mai nei oia i keia mau lono.  Ua loaa mai nei he lono i ke aupuni, me ka hoomakaukau ana no ka malama ana i kona mau kapakai a me ka hoopoino mai i keia aina i ka wa o keia aupuni e kue aku ai ia Porto Rico, aia na luna aupuni ke noonoo la no ka mahelehele hou ana ae i na mokukaua Sepania i koe a hoouna mai i kekahi hapa no na wai o Amerika Huipuia.

            Nolaila, ma keia lohe ia ana mai la e mahele ia ana he mau mokukaua weliweli no ka holo ana aku me Komodoa Watson i na kai o Sepania, a o ke koena iho e noho malalo o Adimarala Sampson no ke paniku ana mawaho o Cuba a me Porto Rico.

 

HE KANAKOLU TAUSANI KOA NO PORTO

RICO.

            Nu Ioka, Iulai 16.  He lono kai loaa mai nei mai Wasinetona mai e olelo ana:  O Mekia Kenerala J. R. Brooke, malalo o Kenerala Miles e alakai ana i na koa ma ka huakai no Porto Rico, ua hoea mai nei oia i Wasinetona nei i keia la, a ke hoomakaukau nei hoi no ka hoea mai o ke kaua.  He kanakolu tausani koa i manao ia e holo pu aku ana me Kenerala Brooke maloko o umi la.

 

UA HOOPIHAIA AE KA LUAKINI KATO-

LIKE ME NA POE MAKAIKAI.

            Annapolis, Iulai 17.  O ke kapitala o Maryland ua hoopiha ia ae ia me na poe makaikai i hoea mai Balatimoa, Wasinetona a me kekahi mau wahi e ae maluna mai o na kaaahi a me na moku, no ke ake ana e loaa he mau ike lihi ana i ka helehelena o Adimarala Cervera a me na kanaka i komo a haule pio ai ma kela hakaka moana weliweli mawaho o Santiago.

            O na põe i hiki kakahiaka mai ua uku ia ko lakou luhi, o na pio Sepania a pau mai ka Adimarala a hiki i kona mau alii malalo iho ua hiki aku lakou ma ka halepule Katolika o St. Mary, a malaila hoi lakou i haawi ai i na hoomaikai ana i ka Mea Mana Loa no ko lakou komo pu ole ana me na poe i haule aku he luahi na ka waha o na pukuniahi Amerika.  Aohe manawa kanaka nui i ikeia elike me keia mai kinohi mai.  A mahope o ka pau ana o ka pule ua hoihoi ia aku lakou no ka Naval Academy.