Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 35, 27 August 1898 — HE MOOLELO WALOHIA -:NO KE:- Keikialii Alabati Ke Kaeaea o Pelekane -:A ME KA:- Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo Hoohenoia no KE ALOHA AINA [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA -:NO KE:- Keikialii Alabati

Ke Kaeaea o Pelekane -:A ME KA:- Ui Madelina.

Ke Kukui Uwila o Ainapo

Hoohenoia no KE ALOHA AINA

Hekeiamanao i ulo ae iīokoo ka moi Ūilaoaa, se ta oia a kele aku la © hui hou me ke alii opio me k& manao hou i wlu ae iloko ona ke kumu o keia hele, 1 kona hoea ane aku ; aia hoi »a puka koke mai la na alii opio itra - ho, ft huipu a« la rae kft moi Uilama, a oi* hoi ko lao» wa i pa»© Jike mai ai ma ka oīmu ao® £Dfti me ka m&nao hookaiii: Heaha 1a na mea hou »no nui o ka U mai koo|t haaiele ana iho a hiki i ko iakou hui hou ana. 0 ka'u mea hou wale uo e hoike aku ai ia olua, ua holopono na mea a pau-ii iakou i k«kaknka iho nel, ano ko olua wa e mare ia ai s he hookahi pute mai keia wa aku. Ikawa i lohe llke ai ria alii opio i ko laua wē e hoohui ia ai, ua lilo ia he naea hauoli loa i ko laua manao,ahemea nui ho; ia i ko laua manao iloko oia wa, Huli ae la ka moi Uiiama a hoi aku la no kona wah! i, hele aku ai, no ke knahaua akea ana aku no ka wa emare h ai ni alii opio, Elike me ka hikiwawe o ka nee anaokeauo ka manawa, peh ka holo mama aua aku oka lono ma kela a me keia wahi o ke aupuni, e kono aku ana i na makaainsna a na makaainana a pau e hele mai. O na ele i hoounaia mao a ooaanei oka aina, ua kuupau akn lakou i ka holo ona holoholona 1 haawi ia aku ia lakou, Aellke hoimeka anapu ana a ka nwila iloko oka paia lani, pela ka hikiwawe 0 ka holo pnnlanaaku o keia kushaua ma na kihi eha oke aupuoi o Pelekane, ka mea hoi i ike ole ia kona lua maī kinohi maL He mau la linliu ia no ke aupuni ka hoomakaukau ana no ka hoohi wahiwa ana, ma ka lawe "ana mai i na makana, »0 kft h«awi ana i ahaaina nui no ka hanohano 0 na alil opio. Ua lilo keia mare ana 1 mea kamailio nui ia i|pSb 0 ka pohai o na makaainana, menalu nui ana, nohea ia ka wahine a ke Keikialu e mare »i. Aka, na hoomauawanui wale iho la no nae lakou, 0 ka hoea mai 0 ka la 0 ka mare, a o ka wa ia e ike ai kela a me keia i ua helelieiena 0 un kaikamahine la.

0 k* hookokoke mau &ua mai o na ouii o ka manatya, oia ka mea e loha man ia nei ma &a lehelehe o | kela a me keia, me ka hiaai pu boi; e hoea mai ia Ia nui iloko o ia ulu* j mahieliie puui ia, < Oial ka lehulehu o na mukaainana e haiamu aei, aiahoina alli a me ka Aha Knhiaa n ka tnoi. ke komo pu la ma na hana no keia hoomakaukau mare, Oiai hoi na mea a pau e makaukau ana, eia hoi ke Keikialii Ala>>ati a me kana w&hine ke kaulona aeo nei maluna o keia mau hoomakaukau ana a ta lahui, e hoike ana i ko lakou ohohia plha nona--1 ka wa i hoea mai ai keia mau liuUu hoomakaukau ana/oia no hoi ka wa i akoakoa piha āe maloko o ka IPaalil, elike me ke kuahaua a ka moi Uilama, 0 na lako mea ai I hoolako ia e ka lahui, ua palena ole kon nui *: hoahuia ai e ka lokahi o na mea a ; pa'a. Ua ahuu o'na aiea i hoomafcaukau ia, elīke me kona make make. 1 ka hiki pono ana ae i ka hora 10 o ke kakahiaka o ua la ala, aia hoi, ua loh# iaaku la ke sani alapine o ka leo q na pahu a na pualikoa e maki hele ana ma na alanui. j A o loko hoi o ke kulanakauhale,; ua halii paa ia ia me na kahakahana like ole o na hae e welo ana, e> hoike mai ana hoi i ko lakou kooao pu &m mai ma na hana nul • ob ,1a kamah^o. ī kekani ana ae o ka hora 11, u& hiki ole i na mea a pa,u ka ike pono afcū i kahi a na alii oplo e puka mai j ai mailoko mai o ka lialealii. I Ua lilo no hoi keia ī mea nui i| ka lahui Pelekane, a o kekahi kumu' nui hoi paha, oia ko lakou makema- j ke maoli no e ike pono ina hēīehe-| lena o ka wahine a ke KeikialH ej mare aku ai, elike rae na manao| uluku iloko o pakahi. j • I kekuene poao ana ae o ka mt.-! " .-1 na%va i ka hora 12 ponoi o ie awakea, ua haawi koke mai īa ua batari| pnkuniahi i kojiakou mau leo \vawalo. e hoike mai ana, eia ka na o na alii opio e mare ia ai. ,

Oiai hoi kupinaHeo e hauwal&au o ka wa no hoi ia i loheia aku ai ke puhi ia ana mai o ke raele luhui, e hoike mai ana, ia» hiki mai la ka wa e hookoia ai na ha&a a pau na alii opio. 0 kf>ia ka wa i puka mai ai o na alii opio, a kaalo ae U mamua o ke alo o na oaakaain&na, a oia hoi ka ; lakou i haawi mai ai i na Iso hoolio I o ka hauoli »o laua. Ma Ke alahele e hoea akn ai i ka halepule, kahi o laua e mare ia ai, ua hoonlumahiehie ia na alauui a uaalii opio e hele aku »i. 1 ke kaalo ana ae o na alii opio mamua o na makaainaua, ua haawi mai la lakou i kealoha no laua, iwaena o na leo ohohia he nui. I ka wa a na alii opio e kamo aku nei iioko o ka halepule, oia ka wa a na mea a pau i ku ae ai iluna, no ka haawi ana mai i na hoohanohano ana no laua« Aia hoi na leo ,huro e hoopaiakuU ana ia loko{ eiike no me ke ano mau 0 na alii mai ka po mai. I ka meha au& iho.o na leo hooho hauoli o ka lehuiehu, oia no ka wa 1 pahola hou ao ai ke ano eehia maluna o ke auaina holookoa. Ua ike ia aku la ke kahunapule e ku mai ana ma kehī i hoomakaukau i ia nona, a i hakalia wale no i ke ku pono ae o na pa'a mare imua o kona alo. j A i ka makaukau ana, oia no hoi | ka wa i ike ia aku ai na lima o ke } kahunapule i ke peahi ana mai i ke anaina e kukuli iho ilalo, no ka haawi aau i na hoomaikai lani i ka Mea Mana Laa. I ka wa i pau ai o na hana Ihoomaikai, o ka wa ho hoi ia i polena ia ae ai ua mau iloko o ke kaula gula hemolele o.ka ka mea hiki ole ke mawehe ia ae e ko ■ ... , v _, | . v - .. ke kanaka kuleana. I ka wa i pau p o na hana mare maloko o ka halepule, oia no.h'oi ka wa a ke kaikamahine alii i wehe ae ai i ka uhimaka p uhi aua i kona mau uiaka. / 0 keia no hoi ka wa a ka.lehule; hu i ikem&ka akn ai i koua i|iau lie- [ leheleua, eia no wa i hpoi ia tte

ai o na teo hooho hāuoli mai ko lakou mau lehelehe mai. "Ua hookipa ia aku la ke anaina nui ona uiakaainaaa walalo o na laweUwe noeau aka Puuku nui o ke Aloalii, ua ai a lawa ka makemak«. He hookahi mahina ana o na ahaaina no ka hanohano o nft alii opio, a ua hlo hoi na hana maikai i ia aku e na ali'i opio ame ka moi Uilama pu hoi, fmea 0 hooi loa aku ai i ko lakoū manao aloha no lakou. I ka wa 1 piha ai o ka mahīna hookahi oka malama ia ana o ka ahaaina, o ka wA no hoi ia i hoike ia mai &i ka lohe imua o na maka«iuana a pau, no ka liele kaapuni ana aku ma na wahi a pau o ke aupuni o Pelekane. Ua lUo keia lono hoohauoli manao. I mea nui ina ma&aainaqa, a oiai hoi o ko laua kaaheie ai)a e ikponQ ike ano oka noho ana o na m&ka&inana. , A oia mau hana hoi a na alii opio e makemake nei e hani, he h m a pi li kaUiaina ia jjo ka pono. o ke aupuni Pelekane . - . Ua lilo ksi»ma»ao o »& aiii opio 1 hoike ia ae ai i ka «kea, i mea am i kajoaanao o oa Alii.