Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 44, 29 October 1898 — Page 6
This text was transcribed by: | Desiree Shahoian |
This work is dedicated to: | To Mrs. Odon's Kindergarten Class of 1955 |
KE ALOHA AINA
HONOLULU, OKATOBA 29, 1898.
HE MOOLELO WALOHIA
NO@
ALANADELA
Ka Wahine Hoopahaohao o ka Aahu Keokeo.
A I OLE
Ka loea Hookani Pila Hapa o ke Kulu Aumoe.
Na keia mau hoailona kaumaha i hoikeia aku ia Alanadela i hookaawale aku i ka maka hiamoe mai kona mau lihilihi maka aku. a aia kona mau pepeiao ke hoolana la me ka puuwai i piha i ka ehaeha i ka hopena weliweli e hoea mai ana maluna ona.
Aka, hlaa aku la nae he mau hora mahope, aole nae ka leo anoano o ka hele i ke kanike mai, a ua lilo hoi ia i mea e hoomama iki ia ae ai o kona mau manao luuluu me komo mai o na manao hauoli iloko ona, ua hala aku la paha keia puu make ona.
A no kekahi mau minute pokole wale no keia naho ana ona iloko o na manaolana no kona palekana, oia no ka wa i hoohikilele ino ia ae ai kona puuwai, a ike ia aku la kona kino holookoa e naka haalulu, me kona mau lihilihi e hoopuluia ana e na waimaka, a o kona mau puka pepeiao hoi aia ia ke hoolono la no kahi a kekahi leo kani oeoe, ana i haupu ai, he leo no ia no kekahi hele.
He leo anei keia no kekahi hele? A ua kokoke mai anei ko’u hopena o keia ola ana? Wahi a Alanadela i puana ae ai me ka ehaeha. Ae, ae he leo io no kela no kekahi hele, a aole au i moeuhane.
A he oiaio, aole kela he leo no kekahi hanehane mai na iima mai, aka, o ka leo anoano eehia no ia o ka hele a kukala ana imua o na powa e noho ana ma ia mau kuahiwi, ua kokoke mai na hora o kekahi pio e make ai.
I keia wa o ka kaua Alanadela i lohe maopono @aku ai i ke kanike mai o ka leo weliweli o ka hele, ua nau loa ae la kona manaolana e pakele ana oia mai ka hopena awahia o ka make e kau ia mai ana maluna ona.
Ua pa tausani ia kona luuluu i ko na popilikia a pau i halawai me kona alahele mamoa aku, puili ae ia kona mau lima i kona umauma, a o ke ake nui hoi iloko o kona puuwai oia no ka hoea ana mai o kekahi mau lima kokua a hoopakele ae iaia, aka, he manaolana waiwai ole ia ke noonoo nae, no ka mea, aia oia ilo ko o ka punana ona powa,
Mahope koke iho no o ka nalohia aua aku o ka leo anoano o ka hele, a oiai, no hoi ka kaua aloha e noho ana me ka naau mokumokuahua na lohe aku la oia i ka nakeke ana mai o ke pani puka o kona rumi, a i ka wa i hemo ae ai oia no ka wa @ komo mai ai he eha mau kino iloko o ka aahu ulauia, me ko lakou mau helehelena i huna ia mahope o kekahi kahakahana lole oia waihooluu no.
A ma ka aoao hoi o ua poe kanaka ia e kaiewa ana ka lakou mau pahikaua. a ma ko lakou mau lima e paa ana lakou he kaulahao hoopaa holoholona. I ko lakou kokoke ana mai ma kahi a Alanadela e noho ana ua ikeia aku la kekahi o lakou i ke kolou ana iho a wehewehe ae la i ke kaulahao i hoopaa ia maluna ona.
I ka hemo ana ae o ua mau kaulahao la mai iaia aku, ua unuhi koke ae la ka powa i kekahi apo hao mai kona poli ae, a me ia mea i hoopaa ae ai oia i na lima o Alanadela me ka opea pu ana ae mahope o kona kua, a hoopaa pu aku la hoi oia i ke kauiahao me na kupee la.
A i ka paa ana o na mea a pau, oia no ka wa i lohe ia aku ai o ka leo o kekahi powa i ka hooho ana ae.
E ke kanaka opio ua e ku ae iluna a e hele aku iwaho o keia rumi, no ka mea, ua kokoke mai kou hopena o keia ola ana.
Aole he huaolelo i puka aku mai ka kaua aloha aku. aka, ua ikeia aku la nae oia i ke ku aha ae iluna a me na waimaka o ka ehaeha hemo aku la oia iwaho elike me ka leo kauoha i pae mai mai ka waha mai o kekahi powa i huna ia kona helehelena.
I kona oili ana aku iwaho mai kona rumi noho pio ai, ua ike @aku la oia i na powa he lehulehu e haiamu ana ma kekahi kahua akea, a ma ia wahi hoi na powa i alakai aku ai iaia.
A i keia wa no hoi i lohe ia aku ai ka leo o ka kaua Alanadela i ka ninau ana aku i kekahi o na powa penei.
E na powa o ka aahu ulaula @ hoike mai, heaha ka hana a kela poe kanaka e noho mai la ma kela kahua akea.
Aole ia he piha kanaka no hai aku, aka, nou ponoi no ia, a e kali ana hoi lakou malaila no kou hiki aku, a ma ia wahi no hoi e make ai oe, ina he make kou hoopa! wahi a kekahi o na powa i pane mai ai me ka leo kaumaha, me he mea la e hoike mai ana, ua nui kona aloha no ka kaua Alanadela.
Na keia mau huaolelo i hoohiolo hou mai i na ku’u waimaka o ka ehaeha, me ka hoopuanuanu ia ae o kona mau aa koko, aka, no kona manao ana e mahuka aku mai na na powa aku, oia kekahi o na manao palaualelo, no @mea, ua oi aku ke @aumaha o ‘e kaulahao mamua o ka mea hiki iaia ke hapai, ai i keia wa aia o.a ke hookokoke aku la @ kona wahi e make ai malalo o ke kiai makaala ana ana a na powa i huna i ko lakou mau helehelena. Aloha no o Alanadela.
HE HOOMAIKAI.
E oluolu oe e Mr lunahooponopono e pahola aku i na hoomaikai nui palena ole o ka ohana o Mr. a me Mrs. James H.K. Kaiwi, Mr. a me Mrs. John E. Kahoa, Geo. W. Smith a me ka ohana holookoa a pau, i na makamaka a me na hoaloha i komo pu mai me makou ma ka hoomama ana i ko makou mau manao luuluu o ke kaumaha, mamuli o ka make ana o Alexander Kalauokaliko Kaiwi, a i na makamaka a me a me na hoaloha i pahola mai i na kokua he nui.
HE HOOMAIKAI.
E ka Nupepa KE ALOHA AINA:
E hookomo iho oe i keia mau lalani, e hoike aku i ko makou mau hoomaikai a nui i na keiki Puhiohe o ka Puali Puhiohe Lahui, na hoa alo pu i ke kai ioa o ka Moana Pakipika a me ka aina nui o Amerika, ke anu o Kalepou ia me ka hau anu o Amerika Huipuia, me ka maua mea aloha he keiki Alexander Kalauokaliko Kaiwi, ma ka ukali pu ana ma kana huakai hope loa, o ka Poakahi. Oct. 24, M.H., 1898.
E oluolu e ka makou mau poe keiki e lawe aku i keia hoomaikai ana he nui.
NA KA OHANA,
Honolulu, Oct. 24, 1898.
HE HOOMAIKAI NUI.
O ka mea e aloha aku, e aloha ia mai oia. He oiaio, mamuli o na lono oiaio i loaa mai ia’u, no na mea e pili ana i ka lokomaikai nui a me na haawina aloha oiaio o ke kamaaina maikai o ka uka i Olaa, Puna, Hawaii, nona hoi ka inoa maikai, Mr. Kaholo Manu.
He inoa hoi e poina ole ai iloko o na la a pau o ko lakou ola ana, no na hana kokua aloha i pulama ia aku i ke kino make o ko makou mau hoaloha, a he lala hoi no ka puali puhiohe oiwi, a oia no hoi kekahi i hoike aku nei ia oe i ko Amerika he lahui naauao, aole he naaupo, aole hoi he pegana.
A oiai hoi ua hana aku oe i kona kino make me he keiki ponoi la mai kou puhaka mai, he oiaio ou hana la au i hana ai. ehia la iwaena o ko kaua lahui e like me oe, he karistiano oiaio, he p-uuwai i kipona ia e ke aloha o ke Akua. Ua hooko aku oe i kela kauoha a Karisto, “e aloha aku oe i kou hoalauna e like me kou aloha ia oe iho,” me ka puuwa kunukunu ole, me na limahana aloha oiaio, ua hana mai la oe no ka pono a me ka maemae o ke kino make o ko makou hoaloha me kou lilo ponoi. Aole hoi me ke noi ana mai ma ka ano pania aku,
Noiaila, ina ka aoao o ka puali puhlohe a ka Lahui Hawaii,e oluolu oe e lawe aku i ka’u mau kanaenae aloha ana ma na paepae o ko ke Akua noboalii nani, e haaua iho i na haawina pomaikai o ke kino a me ka uhane maluna ou a me kou ohana no ka manawa pau ole. A e lilo hoi ke aloha o Karisto i kia ao i ke ao, a i kia ahi i ka po e hoomalamalama ana i kou ohana i na la a pau o ko oukou ola ana, a e kapa ia ka inoa o kou home, “ka home o ke Samaria maikai.”
Pela a kau mau mai ai ka lokomaikai o ke Akua a me ke aloha o Karisto a me ka launa pu ana mai o kona uhane hemolele me oukou a pau. Amene.
Kou hoaloha oiaio,
B.K. KAMAKAIA,
Alakai o ka Bana Lah ui Hawaii
Honolulu, Oct. 26, 1898.
KA MOKUAHI AUSTRALIA.
Maluna mai o ka mokuahi Senatoa i loaa mai ai ka lono no ka noho ana aku la o ka mokuahi Auseteralla e hoomaemae i kona iwikaele, a me he mea la, ma ka Poaono ae nei ola e hoea, mai ai i Honolulu nei.
O ke kumu o keia hoomaemae ia ana, mamuli no ia o kona ulolohi loa ana i keia huli hoi ana aku nei, a ua kokoke e piha ewalu la iaia mai keia awa aku. A ina e pau pono ana kona mau hemahema, me ke kuupau ia o kona holo e hoea mai ana oia ia nei ma ke ahiahi Poalima, a ke ole pela, o ka Poaono no kona la i manaoia ai e ku mai ana.
E HOLO AKU ANA NO AMERIKA HUIPUIA.
E kau aku ana maluna o ka mokuahi Moana ka Ilamuku Baraunu, no ka holo ana aku i Amerika Huipuia, e makaikai ai i ke ano o ka lawelawe ia ana o ka lawelawe ia ana o ka lawelawe ia ana o ka oihana makai malaila, a ua makemake hoi oia i ka oihana makai ma Honolulu nei, e: hahai aku ma ka meheu like o na oihana makai ma Amerika.
E ukali pu aku ana kana wahine ma keia huakai a hiki i Kapalakiko. a ma ka mahina ae nei o Dekemaha, i manao ai laua, e huli hoi mai ai laua no Hawaii nei.
HOOKUUIA KA HAE O ADIMARALA MILA.
i KA LA 15 IHO NEI O HEIA MAHINA MALOKO O KE Kaikuono o Kapalakiko, i hookuu ia iho ai ka hae o Adimarala Mila, mailuna aku o ke kia o ka mokukaua Pil delapia, a huki ia ae la ka hae o Komodoa Rantz. I ke wa e iho malie ana no lalo, ua haawi ia na kipu aloha ana o 13 pu, a i ka wa hoi i pii ae ai o ka hae o ke Komodoa, ua haawi ia aku he 7 pu aloha no kona hae. A oia aku ana ka alihikaua nui o na mokukaua o keia aoao o ka Pakipika nei.
Ka Hui Kikapu.
O ka holomua kupanaha o na laau a keia hui i hoolaha ai eia ke ikeia nei ma Honolulu nei. He lehu’ehu wale na poe i kamailio ae he manao loaa poho ko keia poe mamua o ko lakou wehe ana, a o ke kumu mamuli no ia o ko lakou maopopo ole i ka Hui Laau Illkini Kapapu a me ka lakou mau laau kupanaha.
Aka, ua hoonee malie ak i lakou i ka lakou oihana me ka hana maikai ana aku i na mea a pau, a o ka hopena i ikeia, ua hoopiha mau ia ke Helelole Kikapu i na po a pau me no kanaka o Honolulu, i hoohauoli ia i na hana lealea a ka Hui Kikapu.
Ma ka hakilo ponoi ana aku i ka lakou mau laau ua ikeia ka holomoku ana o na kanaka i ke kii ana aku i laau. a i hoola ia hoi mai na ma’i Opu, Ake a me Puupaa no kekahi mau makahiki ma’ o ka inu i kalaau Ilikini Kikapu Sagwa.
He luhulehu wale na poe i manao aole e hoola ia ana ko lakou ma’i, haawi ae i na mahalo kiekie ana ke Sagwa no ka hoihoi hou ia ana mai o ko lakou mau ola kino maikai. O ka laau Sagwa, ua ike nui ia oia no ka hoomaemae ana i ke koko ino, a ua nui na poe e mahalo nei ko kana mau hana maikai.
O ka Aila Ilikini Kikapu ua hiki iaia ke hoola i na eha a pau, a o ka Laau Hamo Kikapu oia ka laau ha mo maikai loa makou i ike ai. O ka Laau Hoomake Ilo o na Opio eohe ona lua. O ka lakou Laau Kunu eia ia ke kuai ia nei e na poe a pau. Eia makou ke ao aku nei i na poe a pau e hoao i keia laau. A e loaa no lakou ma ke kihi o na alanui Beritania a me Alakea, kahi hoi a lakou e haawi mau nei i na anaina lealea ino po a pau.
HE HOOMANAO ALOHA.
Ua hanauia o Alohikea ma Kukuau, Hilo, Hawaii, 1853, mai ka puhaka mai o Paashao a me Alohikea, he keiki oluoiu a heolohe oia i kona mau makua, a me ka 1872 i make ai kona makuakane. Ua komo mua oia ma ke kola o Haili. ma Hilo i ka 1863, a mahope ua holomai oia a komo i ke kula o Kahehuna i ka 1867. Ua mare oia i ka wahine, aka, ua make no nae i ka 1881. Ua noho oia me ke alii Kauani i ka 1875. He lawaia kana hana mua, a mahope mai he kalaiwa kaa a hiki i kona make ana aku la, a ua kamaaina hoi i na poe o ke kulanakauhale nei.
Ua haawi mai kona hui kaa pio i na kokua ana, a mai Mokuaikana i hoolewaia aku a: no ka ilina o Waikiki. A no ko makou aloha nona, ua haku iho la makou i keia wahi kanaenae.
HE KANIKAU NO ALOHIKEA.
Kanikau he aloha Alohikea,
Pua milimili lei ma kuu poli,
Kuu poli nei la ua a nuanu,
Ua hele ka pilina o kuu aloha,
Ike ole aku wau mahea la,
Ka hana a ka uwila e anapu nei,
He aloha ole no pau ka palena,
Na hana ia a na Mana Lani,
E hai mai ana auhea oe,
Aia i ka lumi o Hale Aupuni,
He papahele ka moena i ikeia ai,
Ike aku makou ua ha@ oe,
Alanui hele loa hoi ole mai,
Ua lawe ke Akua i kou uhane,
Ko kino wailua me makou.
E a aku nei me ka minamina,
Ma ke kae muliwai o ke aloha,
Aloha ke kaona uluwehiwehi,
Makou a pau e u nei,
Kahea e ka la o Puuloa,
Kula loa a kuu kama e lai ai,
Lai oe i ka poli o ke Akua,
Kahi mau loa e ola ai. Amene.
PAAWAO,
BEN. R. NAMAKAOKEAHI
Honolulu, Oct. 28, 1898.