Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 48, 26 November 1898 — Page 6

Page PDF (826.33 KB)

This text was transcribed by:  Beryl Tyau
This work is dedicated to:  SirenaVai'iti Lopez

KE ALOHA AINA

POAONO, NOVEMABA 16, 1898

 

 

HE MOOLELO WALOHIA

 

NO

 

ALANADELA

 

Ka Wahine Ho pahaohao o ka Aahu

Keokeo

-A I Ole-

 

Ka Loea Hookani Pila Hapa o ke Kuu Aumoe

 

Aole he leo pae koke aku mai ka waha aku o Magarita, aka aia nae kona mau waimaka ke kiolo makawalu la ma kona mau papalina i ka hoomanao ana ae ua kokoke loa mai kona hopena e make ai me kana aloha kakia iwi.

 

A hala ae la he mau minute o kona noho hamau ano, aia hoi, ua owaka ae la koua mau lehelehe a pane mai la me ka leo nawaliwali penei.

 

E kuu haku powa, he oiaoi loa na mea a pau a ka elemakule i hoi ke aku nei ia oe, a aole no hoi au e noi aku ana ia oe e hoopakele ae i ko'u ola, aka, ke hauoli nei nae ko'u uhane no kou hookau ana mai i kau hoopai i manao ai he kupono maluna o'u make maluna o ka hokua o ka lio ahiu.

 

He mea oiaio, wahi a Magarita i pane mai ai ua aloha io no au i ke pio, ka loea heokani pila hoi o ke kulu aumoe.

 

Heaha, heaha kau e kamailio mai nei, oia nei anei ka loea hookani pila o ka aahu keokee o ke kulu aumoe nana i hookomo mai i na manao hiaai iloko o'u nona, ka mea hookahi hoi nana i hookomo mai i ke aloha maeele iloko o ko'u puuwai?

 

He kane anei oia a i ole he wahi no paha? Wahi a ke alii powa i puana mai ai me ka hikilele nui.

 

He kane wahi a Magarita, a oia keia e ku aku nei imua ou.

 

A i keia wa no i puana hope ae ai ua alii powa la. Ua lawa ko'u ike ana aku ia olua, a e lawe mai e kuu mau kauwa hoolohe, i na lio ahui no ka hookau ana aku i ka'u mau pio maluna o laua.

 

Me ka emoole ua hooko aku la na kauwa e like me ka leo kauoha o ko lakou haku, a lawe mai la i na lio ahiu imua o ke alo o ke alii powa, a malia i ku i ko ai kana mau kauwa no ke kali ana aku i ka leo o ko lakou haku i ka pae hou mai no ka hookau ana aku i na pio maluna o na lio ahiu.

 

He mea oiaio, aole i hoohakalia hou iho ke alii powa i ka hookau ana aku i ka hoopai maluna o kaoa mau pio, i inaina loa ai, aka, ua kauoha koke aku la oia i kana mau kauwa e wehwehe ae i na kaulahao e paa ana maluna o kana mau pio a o hoopaa aku hoi ia laua me na kaula malina.

 

I ke kuu @@ iho o ka leo kauoha o ke alli powa, oia no ka wa i eleu koke aku ai o na keuwa, a iloko o na minute poaole aia hoi, ua hemo ae la ua kaulahao e hoopaaia ana maluna o na pio, a ia wa no i hauhoa koke ia aku ai ko laua mau lima me na kaula malina me ka opapu ia ae hoi mahope o ko laua mau kaa.

 

I keia mau minute, aia ka maka o na powa a pau ke kaulona mai ia maluna o @ me he mea la @@ ke mai ana, ua piha lakou i ka ehaeha no na pio, aka, aole nae he mana iloko o lakou no ke kue ana aku i na manao puuwai eleele o ko la kou haku powa e hoao nei e hooko aku maluna o kona mau enemi.

 

Ai ka paa ana ae o na lima  a me na wawae o ka kaua Alanadela a me Magarita, oia no ka wa i poha hou mai ai ka leo kauoha o ke alii powa puuwai lokoino i ka i ana mai.

 

E a'u mau kkauwai i keia wa hookau aku i na pio maluna o ka hokua o na lio ahiu, me ka hookaulua ole, a e na kiikii ana ia laua me na kaula nunui e hiki ole ai ia laua ke hoopakele ae ia laua.

 

Ae, ae, e ko makou haku, wahi a na kauwa i hooho mai ai e hooko no makou e like me kou makemake.

 

A ia manawa koke no i hapai ae ai na kauwa i na pio no luna o ke kua o na lio ahiu o Alanadela hoi maluna o kekahi lio a o Magarita maluna o kekahi me ka hoohuli ia ae o ko laua mau alo iluna, a  he mau minute hoi keia no ka noho hamau o na mea a pau.

 

KA ILINA KUPAPAU HOU

 

Eia ka aha Kunina a me ka Papa Ola ke noonoo nei i kahi kupono no ka hoolilo ana aku ilina kupapau no keia mua aku. O kekahi o na luna aupuni, ua makemake loa oia no ka hoolilo ana i kekahi wahi o Puowaina i  ilioa, aka ua naoia nae e kue ia aku ma keia mau hoolala ana, manuli o ke ake ia ana e hoolilo i na wahi kokoke a pau i ke kulanakauhale i mau paka hoonanea. A me he mea la ma keia mua koke iho no, e kohoia ai ka ilina hou

 

UA LOAA AKU ME KE DALA

 

O kela iwi kanaka i koho wale ia he iwi ia no kekahi Pake, i loaa aku ai ia F. J. Turner ma Kapahulu ma ke Sabati nei, ua hoike hou mai oia, ua loaa pu aku ma kahi o ka iwi e waiho ana he hapaumi, he kenikeni Hawaii a he hapalua Hawaii. Ua malama ae o Turner i keia mau hunahuna dala no ke kali ana no ka wa e huli ia aku ai o kekahi mea e pili ana no keia iwi kanaka. He ano eleele ka nana na o keia mau dala, he mea la ua wela i ke ahi.

 

Nuhou Kuwaho.

 

Maluna o ka mokuahi auseteralia i loaa hou mai ai ia makou na nuhou o na aina mamao, oia no hoi ka makou e hoopuka awiwi aku nei no ka pomaikai o ko makou poe heuhelu pene:

AOLE O SEPANIA E HOI HOPE ANA.

 

Madarida, Nov 15. Elike me na lono mai ia nei, o na Komisina Sepania maluhia e pia ana lakou i ko lakou kulana maluna o na mea e pili ana i na mokupuni Pilipine, aole hoi lakou e ae aku ana i na manao o Amerika Huipuia. Ua hoomau mai ina aole e hiki aku ana i ka palena o keia ninau elike me ka Sepani i ike ai ua hoohoio ae na Komisina Sepania, aole e kakauinoa malao o ke kuikahi o ka maluhia.

 

HOOMAKAUKAU HOU O SEPANIA NO KE KAUA.

 

Ladano, Nov 16. Ua olelo ae ka nupepa Daily Graphic o keia kakahiaka penei: Ua kauoha ia aku la na aumokukaua Sepania  o ka moana Atelanika no ka hoomakaukau ana no ke kaua, a o na papu kaua ma Canary Islands ke hoopiha ia la me ka awiwi nui me na kanaka.

 

HOOWELIWELI NA POE PILIPINE E LUKU

NA AMERIKA

 

Seattle, Nov 15. Ua hoea mai ia ianei o Kapena John Barneson, ke kapena o ka moku lawekoa Arizona mai Manila mai. Ua haalele ke kapena ia Mania, ma ka la 24 o Sepatemaba. Ua hoike mai oia aia ae manao la na aliikoa, i ka wa ie pau ai o ka hana ana a na Komisina maluhia oia ka wa e ulu mai ai he manawa kupiliki loa mawaena o na pualikoa Amerika a me ua kanaka. Ua hoike mai o Admaral Diuwe, aia a Aguinaldo ke hooweliweli la, aua olelo ia ae, ua hai paa aku oia ikona mau kanaka i ka wa e unuhi ia aku ai na Sepania, oia kona wa e kukala aku ai i ke kaua me Amerika Huipuia.

 

Ua olelo ae oia, e luku no oia i na koa Amerika a pau me ka hikiwawe, mamua o ka hikiwawe o ka hoouna ana mai o ke aupuni o amerika Huipuia ia lakou.

 

HOPU PIO IA HE PERESIDENA E NA POE KIPI.

 

No loka, Nov 15. Ua telegarapa mai nei ka mea kakau o ka nupepa Herald ma Wasinetona, pene. He lono te egarapa kai loaa mai nei i ke Keena Aina mai ke Kanikela Baruch ma San Salvadore hoike mai ana no ka oili ana ae la he haunaele ma San Salvador. Ua hoike mai ua lono la, ua paa  i ka hopu pio ia o Peresidena Gutierre. Ao e he noi i loaa mai no ka hoouna ana aku i mokukaua, aka, ua manao ia nae e haawi ia aku ana ke kauoha i ka mokukaua Piladelapia no ka holo ana aku ilaila.

 

KA MOKUKAUA SEPANIA.

 

Na@ Nov. 12. Ua hoea mai la i anei ka moku kolo Potomac oai Santiago de Cuba ai mahope o kona kipa ana ae nei ma kahi o ka mokukaua Infanta Maria Teresa i lii ma ka mokupa Popoki.

 

Aia ka mokukaua ke waiho la ma kahi he mau anana wale no ka hohonu. Ua wawahi ia e na kauaka na mea pau o luna o ka onei, a ma manao ia aole oia e hiki ke hoolona hou ia.

 

HOOKALAMALAMA IA NA PAIA LANI

 

San Jose, Nov. 12. O na hoku haule e hoea mau mai ai i kela a me keia 33 makahiki, ua ikeia ia maanei mawaena o na hora i a me 6 o ka waanao. He nui na wahi kilo hoku e makaikai nei i keia mau mea Kupanaha, aia hoi kekahi poe i luna o Mauna Hamilton kahi i makaikai ai.

 

AOLE E HOA PAAPA HOU AKU ANA.

 

Wasinetona, Nov. 15. Ua hoomahuahua hou ae la ke aupuni i kopa manao no ka hooneoneo ana aku i na Sepania mai Cuba, aole e oi aku mamua o ka la 1 o Ianuari ae nei. Ua hoouna ia aku keia lohe i ke aupuni Sepania maloko o na la pokole no ka pane ana aku i kana noi no ka waiho ana aku i ka a e hooneoneo ia no kahi wa oloa aku.

 

UA HAALELE AKU LA IA MANILA

 

Wasinetona, Nov. 14. He lono kai loaa mai nei i ke Keena Kaua e hoike mai ana , ua haalele aku la ka mokuahi Scandia ia Manila no Kapalakiko me 70 koa ma'i maluna ona.

 

E KIPA MAIANA I ANEI.

 

Denver, Nov 13. Mahope iho o ka pau ana o kona manawa ma ke ano he kiaaina ma keia lanuau ae nei e hoomaka aku ai o Kiaaina Adams ma kana huakai kakapuni honua. E kipa mua aku ana oia i Hawaii a me na mokupuni Pilipine, a e huli hoi mai ana oia ma Inia Aragita a me ke Kaiwaenahounua Na MOKUKAUA OREGONA A ME IOWA.

 

Wasinetona, Nov. 12. Ua hoea aku la na mokukaua Amerika Iowa a me Oregona i Rio no ke komo pu ana aku ma na hauoli ana me ka repubalika o Berazila, no ka hoomanao ana i kona la i hookumu ia ai. Ua hoea pu aku ka moku hoolako Celtic me na hookukaua.

 

HAKAKA NA PAELE ME NA HAOLE.

 

Wilmington. Nov. 10. Mahope o ka hoohala ia ana o keia la me ka hookahe, ua hoi hou mai la ka maluhia. He ewalu negero i make a me ekolu haole i hoeha ia i keia la.

 

O ke kumu i ulu mai ai o keia haunaele mamuli no ia o ka hoao ana o na haole e hooholo i ka halepai nupepa o na negero ma ka hora 8:30 o keia kakahiaka, ua puhi ia aku keia hale i ke alii a na ia mea i hoopioo ae i na negero me ka lawe pu ia aku ona lono e luku wale aku ana na haole ia lakou  ma kekahi hale hana  pulupulu ua haalele aku he 400 negero i ka hana. A ua hokoakoa ae hoi ma na wahi o na negero, a ma keia wahi i hoomaka mua ai o ka hookahe koko. E ku ana lakou ma kekahi kihi i ko lakou wa i kauoha ia aku ai no ka hookauliilii ana aku, ua olelo ae na ili keokeo, ua ki mai lakou i na haole, a na make he ekolu negero, me ka hooeha ia ana he elua haole. Ua hoopuka ia ae na koa aka, ua hoomau ia ae no nae na hakaka liilii ana a hiki i ka piha ana o ewalu negero i pau i ke make a me ekolu haole hoeha ia.

 

Wasenetona, Nov. 10. He lono kai loaa mai nei i ka nupepa Post mai Greenwold, Karolina. Hema mai e olelo ana. He elima mau negero e waiho nei ma kapa alanui, a he hookahi hou i ake i keia la, a he mea la,  he eha i make maloko o ka ululaau. He hookahi haole i make a kanuia, he ekolu i kokoke i make a me eha i hoehaia. A o keia poino i hoea mai mamuli no ia o kekahi haunaele i ulu ae  i ka la koho balota.

 

HE HAKAKA KUIKUI PUUPUU

 

Nu Ioka. Nov. 15. E malama ia ana he hakaka kuikui puupuu ma waena o Tom Sharkey a me Corbett ma ka la 22 o Novemaba ma ka hale hooikaika kino Lenox. A ia ka hapanui o na poe puni lealea ke manaolana la e lilo ana ia Corbett ka lanakila o keia hoolei puupuu ana . Aka, ua loaa no nae he mau hoaloha ma ko Sharkey aoao.

 

HE MAKANA ALOHA I KA @O ME PAUAHI.

 

Ua hala aku ia maluna o ka mokuahi Lehua ma ka Poakahi nei, ke piano makana a kekahi poe o Honolulu nei ia home o ka ehaeha. O keia mea hoonanaea kekahi o na hemahema nui i ikeia ma ia home ma keia kipa hope ana aku nei a ka Papa Ola, no ka mea, o ka piano e waiho ana maloko oia . Home ua haalela mai kona leo kaui maikai iaia. Nolaila, ua hoi mai ka kekahi noe i komohia ia e na manao aloha, a hoao iho la hoi ma na ano a pau e loaa ona piano hou, a he mea oiaio, ua hooko ia ia mau manao a na hala aku la he piano hou no ke pani ana ma kahi o ka mea kahiko.

 

E wehi ia aku ana he ahamele mai ma keia mua aku, a o na pomaikai e loaa mai ena no ka uku ana aku no ia i na lilo a pau o keia piano. Ke haawi nei makou i na hoomaikai nui ana i na poe nana i hoa la ae nei i keia manao aloha.

 

Ma ka la 15 o keia mahina i hoea aku ai ka mokuahi Centennial i Seattle mai Hilo aku a ua lawe aku o a i na ohua o ka mokuahi Columbia.