Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 49, 3 December 1898 — Page 6

Page PDF (849.36 KB)

This text was transcribed by:  Juanita Allen
This work is dedicated to:  Wilhelm J.K. Bailey

KE ALOHA AINA

 

HONOLULU , DEKEMABA 3, 1898

 

 

HE MOOLELO WALOHIA

NO

ALANADELA

Ka Wahine Hoopahaohao o ka Aahu Keokeo

A I OLE

Ka Loea Hookani Pila Hapa o ke Kuiu Aumoe.

 

A i ka moliolio pono ana ae o na kaula i hoopaa ia ai o na pio maluna o ka hokua o na lio ahiu, oia no ka wa i lohe hou ia aku ai ka leo o ke alii o na powa i ka hooho ana ae me ka moakaka.

E kuu mau kauwa hoolohe no ka manawa hope loa e lalau aku i kela uwepa e whiho mai la maluna o ka lepo, a me ia mea e huau aku ma ke kikala o kela mau lio a hookuu aku i na lio e imi aku i ko laua wahi e hoomaha ai maluna o na pae mauna o Sekota nei.

I ka hooki ana ae o ka leo kauoha o ke aiii powa, oia no ka wa i ike ia aku ai o na kanaka powa i ka lalau ana iho i na uwepa e waiho ana iluna o ka lepo, a me kiahookaulua ole iho lalau iho la lakou i ua mau uwepa la a me ka ikaika i loaa i ko lakou mau io huki, ua hili koke aku la lakou i ke kikala o na lio.

He uina poha ana o ka hu’a o ka uwepa, aia hoi, e like me ka hikiwawe o ka oili ana o ka pua i pana ia aku mailoko aku o ke kaka a ke kanaka pana pua, pela no ka hikiwawe o ka oili ana aku o ua mau ho ahiu la i ka wa i pa aku ai o na maawe uwepa ma ko laua mau hope me ke kani palaluana o ko laua mau puka ihu me ka weliweli.

Ua ike pu ia aku ko laua mau huelo e pakaawili ana me ka ikaika a holo aku la he hookahi no ke kukulu akau, a he hookahi hoi no ka hikina me ka noonoo ole ae, aia he mau ola makamae maluna o ko laua mau hokua.

Aka nae, mamua o ko laua nalo ana aku iloko o ka hihipea ona laau,ua ikeia aku la ka haalele ana aku o ka lio e holo ana i ka hikina i kona alahele, a ukali aku la mahope o ke alahele o kona kok@olua e ahai la ke puhi, a no kekahi mau minute pokole wale no, ua nalo aku la laua iloko o na ululaau.

Ma kela wahi e haalele ai kaua i ke alii powa puuwai lokoino, e noho ana iloko o kona waiwai nui i loaa mai kona pakaha wale ana aku i na poe nawaliwali, a e ukali akuhoi mahope o ka meheu o ka kaua Alanadela a me Magarita e laweia la e na lio ahiu.

Aole i hoomana iho na lioi ko laua holo pupule ana, e pili ana iluna o na puu e iho ana ilalo o na awawa, me ka auamo pu ana i ka kaua mau aloha maluna o ko laua mau hokua aka ua haalelemai nae ka ikaika i ka laua mau pauku kino, ma@uli o ka lulu ino ia ana e na lio ahio.

A no kekahi mau milo loihi ka holo nui ana o ua mau lio ahiu la akahi no a kuliilii iki mai ka hoonee ikaika ana a ko laua mau kapuai, a ko iho la hoi laua e hoomaha me ka hamu puana aku i na lau nahelehele a ulu ana, no ka hoopiha ana i ko laua mau houpo.

A hala ae la he mau hora o ka hoomaha ana, aia hoi, ua hoopilipili aku la ka lio a Magarita e kau ana i ko Alanadela, a ia wa no hoi i lohe ia aku ai ka leo walohia o Magarita i ka pae ana aku me ka nawaliwali penei:

E kuu aloha iloko o ka ehaeha ano, akahi no a loaa ia kaua he kukai kamilio ana mai ko kaua wa i kaawale mai ai malalo o ka hoopailokoino a ke alii powa i hookau mai ai, e ku aloha he nei kaumaha no’u ka hoike ana aku ia oe, he manaolana ko’u aole au e ike ana i ka pumehana ma ka la apopo, oiai, na maawe kaula a ke aloha ole e niki walania nei i kuu nui kino, aka, o ia mau ehaeha nae a pau a’u e ike nei, ua homamaia nae ia mau kaumaha a pau i ko’u manawa i ike hou aku ia i kou mau helehelena e ka mea hookani a nei puuwai i aloha ai.  A ina e make io au, a hoopakeleia noikou ola he hookahi wale no a’u mea e noi aku nei e huna ia ko’u mau iwi ilalo o ka honua i ole ai e lilo ko’u mau ia i ai na na manu o ka lewa a me na holoholona o ke kula.

A i ke kuu ana iho o ka leo o na Magarita nei oia no ka manawa o na waimaka o kie kaumaha i hiolo makawalu mai ana ma kona papa lipa, a he mea oiaio, o kaua Alanadela pu no kekahi e ike nei ia haawi na hookahi, aka, ua moni aku nae oia ia mau kaumaha a pau, me ka hoohakalia ole iho haawi aku la oia na olelo hoohala i ka i ana aku:

 

 

 

Ua loaa mai nei ia makou he mau lono mai Hilo mai, e hoike mai ana i ka pae nui o ka Opelumalaila, a mamuli o ka nui hewahewa o ka i’a, ua hoemi ia ke eke mauu i piha me ka i’a no ka 20 keneta wale no.

 

 

 

BOROKA,

$10,000 MA KA $10,00

Waiwaipaa

 

Ua makaukau e Hoaie aku ma ka Moraki i ka poe a pau, he mau Waiwaipaa hihia ole ko lakou.

Ua makaukau e huli maloko o na Buke Aupuni, i na Aina pohihihi ma na ano a pau a me ka hooponopono ana i na Aina e paaia nei me ke kuleana ole.

Ua makaukau e hana i na Palapala Kuai, na Palapala Hoolimalima, na Palapala Moraki a me ua Palapala o kela a me keia ano i ku i ke kanawai.

E ohi ia no na Aie o kela a me keia ano ke waiho ia mai.  E hookoia no na kauoha me ka eleu.

Ke kono@ku nei i na makamaka a pau e kipa mai ma ko maua Keena Hina, ma ka Hale ma Ewa o ka Hale pule o Kaumakapili.  Alanui Beritania

JOHN PRENDERGAST, (Kapamawaho.)

WILLIAM MOSSMAN, (Mokimana)

Honolulu , Mei 24, 1898.                                                                                             3m dl wk

 

 

 

Nuhou Kuwaho.

HAALELE NA ALIIKOA ILI KEOKEO I KA NOHO ALAKAI ANA.

 

Richmond , Nov. 16.  O na alii kea ili keokeo a pau o ka Regimana Eono o Vireginia, a koe o Lutanela Konela Crofton, a me na Lutanela Healy a me Richardson, ua haalele aku la lakou i ko lakou kulana.  O na lutanela he hana kuwaho ka laua, a aole hoi he alakai no na koa negero.  He leta kai loaa mai nei mai ia Kapena W. W. Faulkner mai e hoike mai ana no na pilikia i loaa i na aliikoa ilikeokeo.  Aole he hoolohe pono ia e ka lakou mau leo kauoha e na koa.  Ua hoike mai o Konela Drofton o na aliikoa a pau i hookohu ia mai nei, ua pau lakou i ka waiho mai i ko lakou mau kulana.

 

HE BATALIONA KOA PAKE.

Ladana, No. 18.  Ua hoopuka ae ka Makuisa o Lourdowne ke Kuhina Kaua, he kauoha no ka nuho ana malalo o ke alakai ana a na aliikoa Beritania ma Wei-hai-wei, ke kahua hoolulu o na aumokukaua Beritania ma na kapakai akau o Shantung.

 

HOOPUNI IA O ILOILO E NA POE KIPI

Wasinetona, Nov. 16.  He lono kai hoike ia mai nei e Kenerala Otis, ka alihikana nui ma Manila e olelo ana, o ka apana o Iloilo, ma ka mokupuni o Panay, kahi hoi a na Sepania e hoomalu la, na hoopuni ia ae ia e na poe kipi, a ke hopohopo ia la e luku wale ia ana ka lahui Sepania a me ka pa kaua malaila.

 

KA HAIOLELO A CHAMBERLAIN

Parish, Nov. 16.  O ka haioleio a Joseph Chamberlain ma Manchester, ua lilo ia i mea nune nui ia iwaena o na luna aupuni Farani, a ua manaoia, o ka haaleleia ana aku la o Fashoda, ua hooluolu mai ia ia Beritania Nui.  O ka Mr. Chamberlaina haiolelo no ka mea e pili ana i ko Beritania Nui hooko ana i kona makemake a me ka hooponopono ana i na ninau a pau, i kona wa no ia makaukau ai no ke kaua koke ana aku i ka wa e kue ia mai ai.

 

KUE KE KAPENA I KE KAUOHA A KA AHA.

Queenstown, Nov. 18.  Ua hoala ia ae he mau hoopioo ana maanei no ka hana a kapena Johnson, o ka mokuahi Beritania i hoea mai ianei mai Nu Ioka mai, ma ka la 21 o Okatoba i hoopoino ia e kekahi ino nui ma ka moana, a ua aneane hoi oia e poino.  A mai ia manawa mai kona hoomaemae ia ana no kekahi huakai no ke komohana.

I keia kakahiaka ua hopu ia iho la ka Briarden e ka ilimuku o ka Aha Adimarala no ka aie, a ua hookau ia aku he kiai.  Mamuli o keia poino a ke kapena i ike iho la e hoea mai ana, nolaila, na hooholo iho la oia e hoohoka i ka aha, noi aku oia i ke pailata maluna ona no ka hoohemo ana i kona moku no waho o ke awa, aka, ua hoole ia mai, nolaila, ua manao iho la oia nana ponoi no e hoohemo i kona moku no wahoo ke awa.  Ua ili ka moku mawaho aku o Hall Bow Light, a he elua hoa mahope iho ua hemo mai la oia.

I keia manawa na hoonua kokeia aku ka lohe i ka Adimarala o keia wahi hoolulu, a ua hoouna ia mai la he wahi mokuahi nuku no ka hopu ana iaia.  Ua halawai iho la ka Briarden me ka moku aupuni i kona manawa e hoohemo ana no waho o Queenstown me ke kuupau ana i kona holo, kauoha ia aku no ke ku ana, aka, aole nae i hoolohe mai ke kapena ua hoomau aku oia i ka hoonee ana aku i kona moku imua a me ke alualu o kahi moku uuku mahope ona, a mawaho o ka mokupuni Spike, ua haalele ino ia iho la ka moku aupuni, a ua huli hoi mai la oia no ka home.

 

 

 

HE UWATI HOALA HIAMOI

Ua hanaia mai nei e kekahi kanaka hana uwati o Switzerland, kekahi uwati ano hou loa me kekahi ipu alelo i hoopaa pu ia aku, o ka manao o keia no ka hoala ana aku i ke kanaka i makemakeia i ke kakahiaka.  On na kahea ana, ua hoopaaia aku maluna o kekahi apana rab@, e oia hoi ka ka uwati o walaau @ ai ai.

I ka wa e hoea mai ai o ka hora e makemakeia ai no kona walaau ia aku la iloko ona, elike me keia me ka leo nui.

E ala ae!  E ala ae!  O ka hora 6 keia, e ala ae!  A mahope o ka hala ana o kekahi mau minute e walaau hou mai ana oia me ka leo malie:  I keia wa, mai huli hou aku a hiamoe.  E ala ae, ua ike oe he hana kau e haua aku ai e ala ae.

Ua olelo ae ka mea nana i hana i keia uwati ano hou, ua like no ke’a uwati me ka ipu olelo.  Ua hiki i ka mea kuai aku ke hoopuke i na olelo inaina maloko o ua uwati la elike me kana i makemake ai, a ua hiki no hoi i ua uwati la ke hoopuka hou mai i ka manawa i makema keia ma kekahi kakahiaka ae.  A i ole na kana wahine paha e hana nona.  He mea maikai no ka wahine ka hoopuka ana i keia mau huaololo:  E Keoni, ua ki aku nei oe i ka puka o hope?  Ua kipaku aku anei oe i ka popoki iwaho?  Aole anei oe i poina i ka pika waiu?  Ua hoopio anei oe i ke kukui, a pela ako.  Nui no hoi ka naauao o keia kanaka hana uwati.

 

 

 

AOLE I HOOKOIA.

 

O ka makemake o na poe nauao oia no ka noho maluhia ana na aupuni ma na nui o ke ao nei.  A o ke Keikialii Alabati o Beritania kekahi i makemake loa e hookoia keia hana, he hapalua keneturia i hala ae nei i ka wa i weheia ai o ka hoikeike nui ma ka halealii Crystal, ua kuahaua ae la oia imua o ke ao holookia oia hoikeike nui, he wehe ana mai ia i ke alula o ka maluhia, a mahope oia manawa, aole e hookuu hou ia no ilio kaua.  Iloko keia o ka 1851.  Aka nae i ka 1854 na hoomakaukau kana aku o Enelani no ke kue ana ia Rusia a i ka 1856 ua aa kaua aku laoia ia Peresia, i ka 1857 ua hookaheia eia ke koko e like me ka wai ma Inia me ka opu pu ana aku i na poe kipi malaila, ma ka 1859 hoomaka ke kaua o Farani, Italia a me Auseturia, i ka 1861 i hoouka ia ai ke kaua kuloko weliweli loa e na mokuaina hulia o Amerika, ma ka 1866 lanakila o Perusia maluna o Auseturia, iloko o ka 1867 kada o Enelani me na poe Abesinia, i ka 1870 hoouka ia ke kaua weliweli mawaena o Farani a me Geremania, ma ka 1874 hoomakaukau o Enelani e kaua me Aahantees, ma ka 1877 kaua o Rusia me Tureke, ma ka 1879 hoomaka o Enelani e kaua me Zulu, ma ka 1882 kipola ia ke kulanakauhale o Wlexandria e Enelani me ke komo ana aku iloko o Aigupita, ma ka 1883 kaua o Peru me Kili, ma ka 1883 kaua na Farani ma Tonking, ma ka 1894 , ua hele aku na Iapana e kaua ia Kina, i ka 1896 kaua o Helene me Tureke, ma ka 1898 kaua o Sepania ma Amerika, ma ka 1898 lanakila o Enelani maluna o na Deverishes me ka luku ana aku he mau tausani o lakou maluna o ke kahua kaua.

 

 

 

Ma ka Mauna Loa mai nei i huli hoi mai ai na Kuhina Kupa a me Kini, mai ka mokupuni mai o Hawaii.

He hoikeike kiihooleleaka ke malamaia ana ma ka hale hoomana o ka Puali Hoola i keia ahiah, hora 8 p.m.

E malamaia ana he mau lealea heihei wawae mauka o ke kula keikikane Kamehameha, ma ka la 19 o Dekemaba.

Eia ke hoomaka mainei ka hoikeikeia ana o na kii paania na kamalii ma na pukaaniani o kekahimau halekuai o ke kulanakauhale nei.