Ke Aloha Aina, Volume V, Number 4, 28 January 1899 — Page 1

Page PDF (737.40 KB)

This text was transcribed by:  Shaun Kamakea-young
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

KA NUPEPA KE ALOHA AIN

 

            E hoopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Poalima o na pule a pau o kela a me keia mahina

            Ka uku pepa, he 20 keneta o ka pule. No ke kope hookahi he 5 keneta.

            E loaa no ka pepa mai ke Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

            E pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa, me ke Dala kuike. Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoouna ia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

            E hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

            Aole loa e hoopuka ia a hoolaha ia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hooike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

 

Ka Nupepa Puka Pule

 

Ke Aloha Aina

 

Hookahi makahiki…$2.00

Eono mahina…$1.00

Ekolu mahina….50

Hookahi mahina…20

 

EMMA A . NAWAHI.

PUUKU O

KE ALOHA AINA

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono a Hope Puuku

S.P. KANOA.

Hope Lunahooponopono

 

O na kauoha Nupepa me na hoo

kaa Dala, e hoona pololei mai i

ka Puuku ma Honolulu.

 

Nuhou Kuwaho.

           

            Ua loaa hou mai la no ia makou na lono makamaka hou loa o na aina mamao, a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu ke unuhi aku nei makou penei:

EIA O GEREMANIA KE KOKUA NEI IA AGUINALDO

            Wasinetona, Ian. 11. Eia o Geremania ke kokua nei ia Aguinaldo, me ko Geremania hookonokono aku iaia e kue ma na ano a pau ia Amerika Huipuia.  Eia pu hoi o Geremania ke hoolako nei iaia me na lako kaua ikaika, oia na mea e hoomaopopo ia nei o ka oihana koa o Amerika Huipuia.

            I keia wa eia no o Geremania ke hoomau nei i kona kulana noho hoaloha ole me Amerika Huipuia, aka, ua hoole ae na luna aupuni ia mea.  Eia na lono oiaio no keia ke waiho nei iloko o ka malu o ke komite o na aina e.  Na ke Keena Aupuni i haawi aku i ke komite, a ua loaa mai hoi ia i ke keena aupuni mai kona mau agena mai o Europa a me Asia.

 

PIOO KE KULANA MA MANILA.

 

            Manila, Ian. 14. O ke kulana ma Manila nei eia iloko o ka pioo. Eia o Aguinaldo ke hoopuipui mai nei i kona mau koa ma na wahi a puni o Mania, a ua olelo ia ae,, o ko lakou huina he 40,00 koa. A he nui pu no hoi kona mau kokua malu maloko o Manila.

            O na kuka ana mawaena o Kenerala Otis a me na elele a Aguinaldo, aohe wahi pomaikai i loaa mai, Ke ikeia nei, aohe mea nana e hoopau ae i ka noonoo kaua e hookokoke mai nei.  He 12,000 kanaka i haalele aku ia Manila.  He ehiku kaaahi kuikawa i lawe aku he lehulehu o na kanaka mailoko aku nei o ke kulanakauhale ma ka la inehinei, a he mau tausani i hele wawae aku ma na alanui.  Aia no na pualikoa Amerika ma Iloilo.

 

HE MAU TAUSANI KOA HOU NO MANILA.

 

            Wasinetona, Ian. 16. O ka hoea ana mai la o ka moku lawekoa Ohio i Kapalakiko i keia la, ua maopopo iho la i ke keena hoolako koa ke kulana pololei o keia huakai hou aku no Manila mai na kapakai komohana aku.  He eha moku e holo aku ana ma keia huakai. O a Scandia ke lilo aku ana i moku lawehae, ao ka Senatoa, Ohio a me ka MOrgan City, ke holo pu aku ana me ia.  He elua mau regimana koa kumau e lawe ia aku ana maluna o ka Scandia, esnatoa a me ka Ohio ao ka Morgan City e lawe ana oia i na lako ai.  O keia mau moku e hoouna ia aku ana lakou i na la mua o keia mahina ae, ina aole lakou e makaukau ana mamua o na la hope o keia mahina

 

HE KAUA HAHANA.

 

            Konatinopela. Ian. 12.  Ua malam ia ae he kaua hahana ma Yeman, he mahele aina no Arabia. Ua lele kaua aku na puali koa Tureke a hopu pio iho la i ke kulana o na poe kipi ma Shanel, ma ka la 30 iho nei o Novemaba. Ma kahi o 4,000 poe kipi  me 2,000 Tureke i make ia.

 

            KA MOKU KOLO HOU NO HONOLULU NEI.

 

            Kapalakiko, Ian. 16.  Ua hoea mai la ka moku kolo Iroquois mai Mea Ailana mai ka la inehinei a ku iho la maloko o ke awa, a malaila oia e noho ai a hiki i ka Poakolu, Ian. 18, alaila, holo loa aku oia no Honolulu.  Ua pau oia i ka hoomaemae ia me ka makaukau no ka holo aa aku ma kana huakai loihi  E noho ana ka Iroquois ma Honolulu no kekahi mau makahiki.  E lawe ana oia he mau pu liilii me kanakolu kumamalima kanaka.

 

AOLE NO I HOOLELE IA AKU.

 

            Manila, Ian. 11. O na pualikoa Amerika ma Iloilo, aia no lakou maluna o na moku lawekoa, a ua hookokoke aku lakou i ke taona, a ua olelo ia ae, ua hiki loa ialakou ke lawe ae i ua wahi la iloko o iwakalua minute ke haawi ia aku ke kauoea ia lakou.  Aia no na nupepa ma Pilipine ke hoopuka la i na manao kue o ka hoohui ana aku me Amerika Huipuia.  Aole i loli ae ke kulana.  A ua haawi aku la o Aguinaldo i ke kauoha i kona mau kanaka e ku pale aku.

 

EIA AKU A HOEA MAI.

 

            Wasinetona, Ian. 11. I keia la i telegarapa mai ai o Kapena Baker i ke Keena Kaua mi Callao, Peru mai e hoike mai an, ua makaukau oia no ka holo ana aku me ka Oregona, a me ka Scandia a me Iris no Honolulu ma ke alahele no Manila. A ia manawa pu no, o ka mokukaua. ia wa i holo pu mai me ka Oregona mai Nu Ioka mai, e holo aku ana oia na Kapalakiko, @ na moku nanahu Justin a me @ no Kapalakiko.

 

MA KE ALAHELE AWIWI.

 

            Ua hoea mai la m ke kakahiaka o ka La Pule nei, ka mokukaua Amerika Iokataona. Ua haalele aku oia ia Kapalakiko ma ka la 12 o Ianuari, malalo o ke kauoha mai ke keena Kaua Moana mai, e holo awiwi aku no Manila.

            O n kauoha telegarapa hope loa i loaa mai iaia e huli aku oia i ka Beninetona a loaa aku ma Guam, a mailaila aku e kuupau ai ko laua holo no Manila ka pahu hopu.

            O kekahi o na lono i loaa mai i ke kapena o ka Iokataona, ua hawi pu ia aku la na kauoha awiwi i na mokukaua MOntgomery, Marblehead Detroit, Castines, a me Marchias, na moku o ka moana Atelania, e holo koke aku i Manila me ka hakalia ole.  O keia mau moku a pau e holo aku ana lakou maloko o ke alawai o Suez.  Ua haalele aku ka mokukaua Helena i ka moana Atelanika no Manila. O ke kumu o kela hoouna ia ana o keia ulu moku nui hewahewa mamuli no ia o ka hopohopo ia ana ma Wasinetona.  eia na poe kipi ke kokua ia nei e Sepania, a i ole e kakahi mau mana nui e ae paha, nana e hooi loa ae i ka pilikia, a nolaila me keia mau mokukaua, ua manao ia ua hiki ia Adimarala Diawe ke kue aku i na poe kipi

            Ua kipa mua mai no ka Iokataona ma Honolulu nei, a he like loa hoi kon nanaina me ka Beninetona.  he 1700 tona kona kaumaha, a he 181 ka nui o kona mau kanaka.

            E haalele iho ana oia ma ka  Poakolu ae nei, i na e pau koke ana kona nanahu i ka hooili.

 

            Eia ma k puka aniani o ka hale kuai lako hao Pakipika e hoikeike ia nei ke kii o kekahi mau wahine o@io o ka lahui Maori o Nu Kilani he like loa ko lakou mau helehelena me na wahine Hawaii.

            Ua mahuka mai mai ka halemai pupule mai o Loho, ke kanaka i hapala iho nei e lulu dala no ke kukulu ana i hale pule i Maui ma ka po nei, a ua pa oia i ka hopu a maluna o Kinau i keia awakea e hoao ana e holo malu i Maui.

 

PIHOLO ILOKO O KE KAI.

            Ma ka hora 12:45 o ka wanaao Poakahi, ua piholo ih o la makai ae nei o ka uwao Okenika, he hapa Pukiki, nona ka inoa o Joe Sylva, a pakele mahunehune mai la hoi he wahine nona ka inoa o Isabel Perry.

            O ka manawa i halawai ai o keia ulia pino me Joe Sylva i kona wa o ia e hoao ana e lawe ia Isabel mailuna aku o ka mokuahi Auseteralia no luna o ka mokuahi Helene, ma ka lele ana aku mailuna aku o keia moku no luna o kela moku, aka, aole nae i kau aku o Isabel ma kela aoao, ua haule iho la oia iloko o ke kai me ka huki pu ana aku ia Joe Sylva.

            Ua kahea koke mai ka wahine i mau kokua, a i ka hoea io an aaku o na kokua, ua loa aku la o Isabel wale no ke lana mai ana, a ua iho aku hoi kona hoa no ka papaku o lalo.  Ma keia kakahiaka i loaa aku ai ke kino make o Joe e waiho ana ma ka aoao o ka mokuahi Auseteralia.  ua manao wale ia o kona kumu i make ai, mamuli no ia o kona hookui ana ma ka aoao o ka Auseteralia.  O keia Joe Sylva he luina oia no luna o ka mokuahi Helene.

 

KA WAHINE KAU KAA HEHIWAWAE MOMONA.

 

            Ua make mai nei ma Fort Scott he wahine kau kaa hehiwawae momona loa, nona ka inoa o Miss Addie Bates.  ua kaapuni ia e ia ka honua no ka haawi hoikeike ana i kona @ kau kaa hehiwawae.  He elima kapuai kona kiekie, aka, ua piha nae na paona he 413.  ua loaa oia i ka mai i kona wa e hoikeike ana ma Fort Scott, a make no malaila.  ua hanauia oia ma Pendleton, Ind. he 48 ka nui o kona mau makahiki, a i kona make ana, aole he pahu kupapau e kuaai kona kino, nolaila, ua hana hou ia ha la i pahu kupapau nona.

 

            E wehe hou ia ana ke keaka lealea loa maloko o ka Ofumi i keia po Poaono iho