Ke Aloha Aina, Volume V, Number 4, 28 January 1899 — Page 3

Page PDF (874.11 KB)

This text was transcribed by:  Beryl Tyau
This work is dedicated to:  my husband jon tyau

KE ALOHA AINA

POAONO, IANURI 28, 1899

 

LAHUI REBUBALIKA

KUE IA

LAHUI ALOHA AINA

 

Ua ohumu ia mai e ko makou makamaka o ka makapeni, " ke Kuokoa" e helu mai ana i ka nui o na hoino ia o ua lahui Repubalika la, e na poe Aloha Aina i kapaia mai ae e ua makamaka la o ka makapeni, he Roialiki,  oia ka makou e hoakaka aku nei imua o ka lahui Repubalika, aole he hana ino i oi aku o ke ino a ka lahui Aloha Aina i hana aku ai maluna o ka lahui Repubalika elike me na hana awahua ekaeka loa a ka lahui Repubalika i uhi mai ai maluna o ka lahui Aloha Aina (Roialiki).

 

O na olelo ana i ka hoino o ka lahui Aloha Aina, a me ko lakou kupaa me ka puni ole i na ao ana a me na alakai ana a ka lahui Repubalika a me ka lakou mau nupepa, ua kapaia mai la ka lahui Aloha Aina me na olelo hailiili o ke ano haahaa loa, a kaena ae la ua mau nupepa alakai la o ka lahui Repubalika, no ko lakou lanakila ana ma lawe ana o Amerika ia Hawaii nei, a ma ka olelo kupono maoli ke hoopuka ia ae ma ka aihue ana o Amerika ia Hawaii, a oia hoi ka mea i kapaia mai ai ka lahui Aloha Aina he "auwana" a e hoopau ao i ke aloha ana i ka aina a me kona Moi, ka Hae hoi a me kona Kalaunu.

 

Aole he hoino a kumakaia a ka lahui Aloha Aina i hana ai a ku ke ahua hana ka haawe e like me ka ua lahui Repubalika la i hana ai, a oia ka makou e ninau nei i ka makamaka no kona pane mai i keia mau ninau.

 

1. Aole anei na ka lahui Repubalika i hookahuli i ke Aupuni Moi o Hawaii i ka 1898?

 

2. Aole anei na na nupepa alakai a ka lahui Repubalika i hue mai pau na ino o ka Moiwahine o Hawaii ka mea a ka lahui i aloha ai?

 

3. Aole anei na ka lahui Repubalika no i hele a Amerika hoike aku ia lahui kanaka, he poe hupo a uaaupo ka lahui Aloha Aina (Hawaii)?

 

4. Aole anei na kekahi nupepa alakai no a ka lahui Repubalika i koe aku i ke Aupuni Kuikawa e kipoka ia ka lahui Aloha Aina (Roialiki) i ka 1895?

 

Ua  lawa paha keia mau kumu nana e hoike maopopo ae i ka aoao hoino o na aoao ae lua, lahui Repubalika paha, a i ole lahui Aloha Aina paha? He maia kanaka a ka la e hua ai.

 

I ka Poaule nei i hala aku ai ka mokuahi Auseterala no ka Ipuka Gala.

 

HEAHA KE KULANA AUPU

NI O HAWAII E HOEA

MAI ANA?

 

Ma ko akou ano he wahaoleloa a he kiai no ka lahui, a o ka makou hana ia o ka hoike aku i ola honua i na mea e hoea mai ana. A mamuli hoi o ko makou hoomaopopo ana, i na kulana o ka manawa e nee nei, e ili ana i ko kakou kulana aupuni o keia mau la, ua hiki ke hoomaopopoia aia he oupe ana o na mea i manaolana ia e holo pono ana, elike me na mea i kaena ia ae a i pahapahaia ae, e na poe kakoo i Aupuni Panalaau o Hawaii no Amerika, e hooho ana me na leo piha hauoli, ua lanakila kakou!! Eia na Komisina hana kanawai o ka Panalaau me kakou, he hana hoi e kanalua ole ia iho ai kona hololea aku, aka a hiki iho ai kona hololea aku, aka, a hiki iho la i keia manawa, ua hoea mai na lono a me na hoike ana, aia he oupe nui no ua hana hololea la, i holo ole. Ke noke ia mai la i Amerika, a ua hooulu ae ia i na manao kupono ke hoohuoi ia, e ku ai ka ninau, heaha ke kulana aupuni o Hawaii e hoea mai ana?

 

Ko makou manao iho; o ke kulana Aupuni Panalaau a Amerika i kukulu ai no Hawaii ma ka la 12 o Augate 1898, oia ke kulana aupuni ke ku nei i keia la, ke kulana aupuni hoi i hanau ia mai e ka mana o ka olelo hooholo a Newland, i ukaliia mai kona hookahua pono ana iho maluna o ke aki e kau pono ai ua kulana aupuni Ia, e na Komisina hana kanawai no ua kulana Aupuni Panalaau nei o Hawaii, a oiai, aia iloko o ka Ahaolelo ua hoike la a na Komisina hana kanawa, a oia hoi ka ua mau Ahaolelo la o Amerika e noke mai la i ke peku ke kiola, ka hoolei, a o ka hoole maoli no.

 

Oia ke kahua o ka makou lawe ana mai a kukulu ae i keia ninau ke kulana oupe hoi i ike e ia, i na no ka haule a me ka apono ole ia mai o ka hoike a ke Komisina hana kanawai i waiho ia aku imua o na hale Ahaolelo o Amerika, alaila, ku ka makou e ninau nei, heaha ke kulana aupuni o Hawaii e hoea mai ana?

 

Ina e apono ole ia mai ana ka hoike a ke Komite hana kanawai ao ke Aupuni Panalaau o Hawaii o ku nei, e ka Ahaolelo o Amerika, alaila, ua ku iho ia ka Panalaau o Hawaii me ka nele i ke kanawai Ahaolelo ole mai ia Amerika mai, a ua hiki ke olelo ia ua ku kohana ka Panalaau o Hawaii, aohe ona paepae kupono e kau ai, alaila, komo mai la ka makou o ninau nei, heaha ke kulana aupuni o Hawaii e hoea mai ana?

 

O ka haule ana o ka hoike a Komisina imua o ka Ahaolelo i na e hauli io mai ana, he alahele ia e kauo hou ia ae ai ka olelo hooholo a Newland iloko o ka Ahaolelo, no kona hapai a noonoo hou ia imua o na hale Ahaolelo, a ke hoea io mai la hopena alaila, oi auanei ka wa e ikeia aku ai ka hakoko pa ae o ke koi a ka Moiwahine i kona kulana i na Aina Leialii, e hiki ole ai ia Amerika ke alo ae ikona hoihoi hou mai ia mau pono no ka Moi wahine a ke hoi hou mai ia pono o ka hoi hou ana mai no ia o ke ea o ka aina a me ka pono o ka nohoalii, a ma keia wahi, ku hou ka makou ninau, heaha ke kulana aupuni o Hawaii e hoea mai ana?

 

Mamuli o na kahoaka e ikeia aku nei i keia wa, ua hiki ke manaolanaia, aia no he wa e huli ai ke au o na hooponopono aupuni ana ma ka aoao o ka pono, a e kanu ia aku ai ka aoao o ka hewa a nalo loa mai kona ike hou ia ana aku, a e loli ae auanei ke ano kulana aupuni i ana okoa ae, a oia ka wa a me ke au o ka manawa e lawe mai ai i ka pane o ka makou e ninau nei.

 

E na kiai heaha ke kulana aupuni o Hawaii e hoea mai ana? E kali a e manaolana.

 

KA MOKUAHI GARONNE.

 

Ma ka hora 8 o ka po Poalua nei, i hoea mai ai ka  mokuahi Garonne, a pili iho la ma ka uwapo Okeanika. Me 31 ohua a me 1000 tona ukaua no ka Hui o Hanere Walakahauki.

 

Ua haalele aku ka mokuahi Garonne ia Seattle, ma ka la 10 o Ianuari iho nei, no ekolu la kona halawai ana me ke anu nui, a maloko o keia mau la, ua uhiia ka oneki o ka moku me ka hau ma ke oki ana e hiki ai ke hookaawale aku ai ia lakou mailuna aku o ka moku.

 

Ma ke kakahiaka La Pule iho nei, i komo aku ai ke Garonne i ke kaikuono o Hilo, a mahope o kona hoolele ana aku i ko laila mau ohua a me ka ukana, ua haalele aku la oia ia laila no Honolulu nei. Ua lawe mai nei oia mawaena o kona mau ohua i ka hui keaka nana e wehe hou aku ana i ko hale keaka Ofuma ma keia po Poaono iho, malalo o ka hooponopono ana a Jule Walters. Ua hoi pu mai la maluna ona he kanaka Hawaii noua ka inoa o E Kekele i noho loihi ma Seattle ao elima makahiki.

 

Ma ke Kinau o ka po Poaono nei i huli mai ua elele o ka lai malu Naila o P@@asa i hele aku nei i Hilo no ke Kukulu ana i hui malaila. Ua lawelawe ia na hana kukulu ma ka Poakolu a hiki i ka hora 6:30 o ke kakahiaka o kekahi la ae nei.

 

Oceanic Steamship Company.

Papa Kuhikuhi Manawa.

O na Mokuahi Lawe Nani o Keia Laiua e Ku mai ana a @@

ele iho ana i Keia Awa e like me Keia Ma@ hei.

 

MAI KAPALAKIKO MAI

 

MARIPOSA .....................FEB 1

AUSETERALIA................FEB 15

MOANA............................MAR 1

AUSETERALIA................MAR 15

ALAMEDA.......................MAR 29

AUSETERALIA................APR 12

 

NO KAPALAKIKO

 

MOANA.............................FEB 1

AUSETERALIA.................FEB 21

ALAMEDA........................MAR 1

MARIPOSA.......................MAR 29

AUSETERLIA....................APR 18

 

No ka mea e pili ana i ka holo ana o na moku mauma ae o na Agena ua makaukau no ka hoopuka ana aku i na ohia i na tikiki ma na kaahi a pau mai Kapalakiko aku i na wahi a pau o Amerika Huipuia a mai Nu Ioka aku maluna o na kaina mokuahi a pau e holo ana no na awa a pau o Europa.

 

@@i lkoe e ninau ia.

 

Wm. G. IRWN Co.

I KAUPALENAI

Agena Nui no ka Oceanic S.S. Co.

 

OMAIMAI KE KAMALIIKAIU

LANI.

 

Ua loaa mai he lono mai Mana, Hawaii mai, no ke kulana nawaliwali o ke ola kino o ke Kamalii wahine Kaiulani e waiho la ma ka home o Samuela Paka. Ua loaa oia i ka rumatika, a ua koho wale ia ae mamuli o ke kawau oia wahi ke kumu i hoea mai ai o keia ma'i. Ua hala aku la maluna o ke Kinau kona makuakane A.S. Cleghorn a me kauka St. D. G. Walters no ka nana pono ana i kona kulana nawaliwali.

 

Nuhou Kuloko.

 

O ka la 10 o keia mahina ae, ka la konohi o na pake.

 

Ua hoopai ia o Ah Kong he $75 a me ke koina o ka aha no ka malama oniuma.

 

Ua lawe mai la ka mokuahi  A@teo, he 143 limahana Iapana no Honolulu nei.

 

Ua paa i ka hopuia he ekolyu mau laina mahuka o ka mokukaua lokalaona e na me kai.

 

Ua hala aku la no Mana, Hawaii, o kauka St. D. G. Walters, malalo o ke kahea a ke Kamalii wahine Kaiulani.

 

E hooakea ia aku ana ke alanui Hotele ma keia mua aku, i loaa ai he wahi no ke alahao weila hou e hoomoe ia ai.

 

Ma ka Poakahi ae nei, i manaoia ai e huli hoi aku ana ka mokuahi Garonne no Seattle me kona kina p aku ma Hilo.

 

Aole e holo aku ana ka mokukaua Lokataona a hiki i ka Poaono ae nei mamuli o ka pau ole o kona nauahu i ka hooili.

 

He wahine pake e liuliu ana no ke kau ana aku maluna o ke Dorika, kai paa ia kona palapala hele e kona mau hoakanaka no ka aie.

 

E hooiilo ia aku ana kahi moku hoopaa opiuma Labrador, i lilo ai ia Jules Dudoit, i moku halihali ukana mawaena o keia awa Kaunakakai a me Lahaina, a ke kanalima @ua ukana ka hiki iaia ke lawe.

 

Ua haawi hou ae o Lunakanawai Pere he kauaoha e hooliloia aku no ka mokuahi City of Columebia i ka mea koho kiekie, ma ke kuai kudala e malamaia ana ma ke la 21 o Feberuari.

 

Maluna mai nei o ka mokuahi Warimu i loaa hou mai ai la makou, he mau mea hou makamaka loa o na aina mamao, a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu ke hoopuka aku nei makou me ka awiwi nui.

 

Aia maluna o ka mokuahi Dorika he 182 mau luina Amerika e laweia ana no Manila, malalo o ka hoomalu ana a Lutanala W. A. Gill, mai Nu Ioka mai ka hapa nui o lakou i  iaweia mai ai, e pani ana lakou i na wahi i hoohakahaka o na mokukaua o Adimarala Diuwe, mamuli o ka pia aha o ka manawa hana o na loina kahiko o ia mau mokukaua.

 

MAUNAKEA ME WEBER

HE MAU LOIO A LUNA HOOIAIO.

Maloko o na Aha Hookolokolo a pau o Hawaii a me Amerika Huipuia. He mau mea hoale aku i na poe waiwai paa. Keena Hana:  Alanui Kalepa, makai iho o ka Hale Leta.

 

KA HALEKUAI ME AI

LEWIS & CO.

E loaa no na kamano Paakai Momona ma ke kuai @@ a ma ke kuai a2ha. No Palene o na ano a pau a me na Lako mea ai o kela a me keia @. E hele mai e hoa no oukou he Telepone 210.

Alanui Papa, Helu 111.

 

Allen me Robinson

He mau mea kuai Na lako Kukulu Hale Pena @@@@ a peia pa no hoi me ka Nanahu.

Keena Hana ma Alanui Moiwahine.

 

NA LAKO GULA HOU LOA.

I hoea mai nei maluna o na mokuahi mai Kapalakiko mai.

 

Ma @@ halekuai malaila e hana ia ai na Pine Kona, Kupee Lima U wali a pela ako H. O Blart Alanui Papa, Helu 4041 Apr @ 189@