Ke Aloha Aina, Volume V, Number 4, 28 January 1899 — Page 6

Page PDF (809.76 KB)

This text was transcribed by:  Garlete Parker
This work is dedicated to:  To Andr'e and Jazmyn, My greatest gift

KE ALOHA AINA

Nuhou Kuwaho.

ME NA PUALIKOA TUREKE IMUA.

  Ladeana, Jan. 13. He lono kui-kawa kai loaa mai noi Kona-tinopela, e olelo ana; mahope iho o ke kaua o Shanet, na haawi hou ia mai la he kauoha mai Tureke mai, ia Abdullah Pasha, ke alakai o na Pualikoa Tureke, e nee hou aku imua no ka hopu pio ana ia Sasbeh, ke kahua hoomo-ana o na poe kipi, he 150 mile ma ke komohana akau o Sana.  O na wahi kokoke a pau malaila aia ia ke paa ia la e ua poe kipi, aia na koa Tureke ke mahuka mau la, a me he mea la, e habana a e loihi ana ke kaua ana malaila.

  O ka hakaka ma Yemen he mea kahiko loa no ia, a ke paho-la la hoi ke kipi i ka noho hoo malu ana mai o Tureke ma Hadschin a me kekahi mau apana e ae. HOLUHEE IA NA PUALIKOA AUPUNI.

  Lima, Peru Jan. 14.  Ua loaa mai nei he mau lono oiaio mai Bolivia mai, e olelo ana; aia o Kenerala Caceres ke kaohi ia la ma Uyuni, malolo o ke kauoha a Peresidena Alonzo.

  O na lono i loaa mai no Kenerala Camacho, ke alakai o na pualikoa kipi, ua haalele aku la oia ia La Paz me 2000 kanaka, a ua lawe ae la i ke kulana ma Quenco, he 6 mile mai La Paz mai, ma ke kiekiena o ke alanui Oruro.

  O na pualikoa nee mua o Peresidena Alonzo, ua hoauhee ia aku ia e na pualikou kipi.  Ua hoo-holo ae na kanikela o na aina e, e lilo lakou i poe uwao mawaena o na pualikoa aupuni a me kipi no ka hoopau ana i ka hoomau ana i ka hookahe koko.

HAALELE I KE KANE

Cairo. Jan. 12.  O Kaikuahine Theresa, he Virigini Katolika, i ikeia hoi ka Makuahine Kiekie ma Khartuni, ua hoopia ia mai nei oia e kana kane mare, he He-lene, no ka hoihoi aua aku i ka laua keikikane iloko o kona ma-lu.  Ua hoomaopopoai i ka wa i pepehi ia ai o Gordon, na koho iho la o Kaikuahine Theresa e mare no ke komo aua iloko o kahi i hookaawale ia no ua wahine o ka hoomana Mahomeda i wahi nona e hoopia ole ia ai.  I kena wa nae i hookuu ia ae ai e ka lanakila ana e ka Haku Kit-ehener ma Soudan, ua hoi hou aku la oia no kona hale laa me ka lawe ana aku i kana keiki me ia a hoole loa aku la hoi i ka ike ana i kana kane.

NA MOKUKAUA HOU NO HESITANIA NUI

  Ladana, Jan. 12.  Ua haawi aku la ka aha Adimarala he @ no ke kapili ana i elua mau mokukana hakaka hou o ka papa ekahi o 14,000 tona pakahi ua ka Hilo o L1,000,000 i ka Hui Hana Hao Thames a me Hui Kapili Moku.  Pau ole no hoi ko Ene-lani hoomahuahua mau ana i kona ikaika kaua moana.

MAKE O LUNAMAKAAINANA DINGLEY

  Wasinetona, Jan. 13. Ua make o Lunamakaainana Dingley ma ka hora 10 o keia po no ka mai numonia.  Ua hanau ia oia ma alakai o ka aoao Repubalika.

HOOUNA MALU IA NA LAKO KAUA ILOKO O MANILA.

  Hongkong, Ian. 16.  O ka mea kakau o ka Herlad ma Manila na hoike mai oia, aia ke huli pono ia la na palapala a pau.  O na lono hope loa i loaa mai nei o Ianuari, e olelo ana, eia no ke kulana o Pilipine iloko o ke pi-hoihoi.  Eia no o Aguinalso ke paa nei i kona mau pualikoa me ka ikaika, a ua hopuia na kanaka no ka hoouna malu ana i na lako kaua iloko o ke kulanakauhale i pa pohaku ia.

  Ma kekahi wa i hala ae nei, ua loaa aku he pahu kupapau i piha me na lako kana, a ma kekahi wa aku ua loaa aku he eono mau pu raifela Mauser a me na poka i huna ia iloko o ka mauu.

  O na kanaka e noho ana maloko o ke kulanakauhale, ua olelo ae lakou e lele kaua ia ana o Manila, ma ka la Pule, Ian.15, aka, o ka manao nae o na poe o na aina e, aole e lele kana ia mai, ina ole na Amerika, aia iloko o ke kupilikii.  O na pio Sepania a lakou e paa ana, na kue mai, a o na kamaaina puni kaua i lako pono me na mea kau ho nui hewahewa o lakou maloko a mawaho o Manila.

  O ke kulana ma Iloilo he oia mau ia, koe wale no aia na kamaaiua ke noho la iloko o na auwaha.  Ua pauiku ia e lakou ka nuku o ka muliwai ma ka hoopiholo ana i kekahi mau laua i piha me ka pohaku.  O na puali-koa unawaho aku o Manila, he nui ko lakou hookiekie, a he hana nui he keakea ana i na Amerika.  Ua hookokoke mai na pualikoa Pilipine i kahi o na Amerika o hoomoana ana, a hoopiha iho la i ka lakou mau pu me ke kaulona mai malaua o na Amerika, alaila, hoi hou aku ia i hope no ko lakou wahi hoolulu.  Malolo o keia mau kulana e hoomaopopoia nei e @ he kaua i kela@keia wa.

@(Not legible) Manila, Ian. 12.  He oia mau@kulana ma Ilello, Eia na Pilipine ke makaala nei i ka po @ Ma ka @ nei na @ ia e lakou kekahi mau @ halihali ukana me ka pohaku a hoopiholo iho la ma ka nuku o ka muliwai, e paniku ana i na moku a pau, a koe na waapa lana.  Ua hoopio ia na kukui.  Ua haawi ia no kauoha koikoi malaila, a ua kipu ia na poe hana kolohe.

  Ma ka La Pule, ua lawe ia aku kekahi waapa o ka Arizona i piha me na koa e ke au no ka mokupuni Quimares, a oiai, lakou e hoao ana e lele aku iuka o ka aina, ua akoakoa mai la na Pilipine i lako me na mea kaua i ke kahakai a kipaku aku la i na Amerika.  Ua hoole loa ae na poe Pilipine i ka launa pu aha me Amerika ma na ano a pau.

HOOLANAIA KA MOKUAHI OKEANIKA.

  Belfast, Ian 14.  O ka mokuahi hou o ka Laina Mokuahi Hoku Keokeo, Okeanika, ka moku nui, hookahi i kapiliia, ua hoolana ia oia i keia la me ka holopono ma ka kapili moku o Harland & Wolff, imua o kekahi anaina makaikai nui.

  Ua kukulu ia ae he wahi kiekie e lawa ai no 5000 poe makaikai.  A mawaena o na poe i hiki ae malaila ka Duke a me ka Duke Wahine Abercorn, Haku a me ka Lede Dufferin, Makuisa a me ka Makuisa Wahine o Londonderry, ka Ela o Shrewsbury, ka Ela o Ava, ka Ela o Shaftsbury, Sir Michael Hicks-Beach a me ka Haku Meia o Belfast.

  O ka loihi o keia moku he 704 kapuai, a o kona kaumaha he 17,000 tona.  O ka hele ana mai ka hope o ka moku a hiki imua o ka ihu a hoi hou no kahi mua, ua like me kou hele ana he 500 i-a, nolaila, o ka mea e hele ana no ekolu manawa elike me keia ae la, e aneane no e piha iaia he hookahi mile i hele ai.  He ekolu wale no ona kia liilii, oiai, ua hoomaopopo ia aohe waiwai o ka pea pono a @ o na mea paahana a pau o keia au hou, oia ke hookomo ia aku ana iloko o keia moku hao.  O kona wahi hoahn nanahu, ua @ ia no ka lawe ana iaia a puni ka honua ma ka holo o 12 nota i ka hora.

IKAIKA KA PELE O MAUNA VESUVINS

Napela, Ian 16.  Ok a pele o ka Vesuvins ke a nei me ka ikaika.  A ke kahe nei na pohaku pele ma na wahi a pan, aka, aole nae he @ kupilikii i ike ia.

MA @ ALAHELE @ AINA

Belina, Ian. 15.  Ua hoike ae ka nupepa Vossiehe Zeituung e  pili no ka huakai a ka mokukaua Geremania @ maloko o ka Pakipika i keia kau mehana @ a e olelo ana, na hoohui ia @ ia me ka manao o ke @ e lawe ae i na @.

NA MOKUPUNI HEMA

Madarida, Ian 15.  O ke aupuni, ma ka akoakoa hou ana o ka ahaolelo, e noi koke aku anania i ka mana o ke kuai ana i na paemoku Merianne (Ladrones), Karolina a me Pelew, oiai, i keia wa aole i lawa o Sepania me na pualikoa no ka malama ana aku ia lakou.  Ua hoea mai ke aupuni i keia noonoo ana, mamuli o na hoike i hoea mai ia Kenerala Rios, he pualikoa o 4000 kanaka he mokukaua a me elua mokukaua liilii ka Iawa no ka malama ana ia lakou.

HE MOOLELO WALOHIA.

NO

ALANADELA

.Ka Wahine Hoopahaohao o ka Aahu Keokeo

A I OLE

Ka Loea Hookani Pila Hapa o ke Kulu Aumoe.

  A i ka lohe koliuliu ana ae o Alanadela i keia mau huaolelo i puka mai la mai na lehelena aku o Walata, oia ka wa i owaku hou ae ai keia kino kanaka e kukulikona mau lihilihi maka, a nana ae la i keia kino kanaka e kukuli

nei ma kona aoao, a me ke ano ohe-wahewa puana hou ae la ola me ka nawaliwali.

  E ke alii powa, ua pau ko'u hoihoi hou ana i ike aku i kou hehelena omo koko ae waiho malie iho ia'u e make hookahi iloko o na ehaeha au i hookau mai ai maluna o'u, mamuli o kou lili kuhihewa ana ua haule kau wahine i ka hewa me a'u.

  I ka hooki aua iho o ka kaua Alanadeia i kana kamailio ana , oia no ka wa o Walata i unuhi hou ae ai he ahi koe, a hoomalamalama ae la i kona helehelena i wahi hoi e hoopau ia ai na manao kuhihewa o kana aloha me kona panai hou ana aku me ka puuwai e pana kapalili ana ka i ana aku.

  E hoopau ae i kou mau manao kuhihewa e ka nanimae ole e hallu koke ma; kou mau maka maluna o'u nei ae ike no oe aole au o kou eemi ino, aka he hoopakele nou Hoko p keia wa o ka ehaeha.

  Na keia leo panai o Walata i hookaakaa hou ae i na maka o ka kana Alanadela a hoopu wai ae la oia @ka ike ana ae i ua helehelena o Walata.

  A no kekani @ loihi kona haka pono ana me ka lele ana o kona oili, pehea la i @ mai ai o Walata malana ua @ ae la kona lehelena me ka @ ana iho.

  E Walata a @ mai @ oe i hiki mai ai @ aka au ia oe he mau @ mile ka mamao aka i @ ike nei au ia oe ma kuu aoao?

  He moolelo loihi loa ku'u hele auwana ana a Like mai la @ i kelu po,aka no hooppokole ana aku i kau ninau e hoike aku no au ia oe me ka oiaia @ ke aloha no ia e lalawe @ puuwai @ iloko o @ mamao no @ hookahi wale.

  Ua pii la e a'u na mauna kieke a na iho aku hoi ilalo o na awaaawa kuhohonu, ua halo ia ae na poopoo o na laau like ole, me ke @ ana o ike lihi aku i kou helehelena n aka, akahi no a hoopau ia ko'u huli pauaho ole ana mahope ou, nolaila, aole au e hookuu hou mai ia'u aku.

  Na keia mau huaolelo i pane ia mai e ke koa opie, ua ikeia aku la na wamaka e haloiloi mai ana, mai kona lihilihi mai, a pane hou mai la me ka leo nawahwali.

  A, e e Walata un nui a lehulehu kou mau hoopakele ana ae la'u iloko o na poino he nui, aka aole nae mohia ke aloha ilokoi o kuu puuwai hou, aka i keia mau minute au i hoopakele ae nei ia'u mai luna ae o ka lio ahiu, ua @ nui au ia oe, a nolaila, nohe a'u uku panai e ae e haawi aku ai ia oe, aka o hooko wale aku no i kou makemake.

UA HIPUU IA AE.

  Maloko o ka luakini o Sana Anaru, ma ka po Poakahi nei, ua hoohni ia ae la ma ka berita laania o ka mare, o Miss Julia Kauka o ka Ua Kukalahale.nei, me Mr. David P. Nahale,ke keiki a Mr. Nahale o ke kai malino a Ehu.

  Mahope, iho o ko laua polena paa ia ana, ua malama la he ana-ina ike no laua ma ka honie o Mr. W.C. Achi, a ua nui a lehulehu na poe i hiki aku e ike ia laua.  A ma ka Mauna Loa o kekakahiaka Poalua nei i huli hoi aku ai laua no ka he me ke kane ma Kona.  He mau opio Hawaii laua a elua, a o ka makou e kalokalo ae nei, e hahai ia ko laua mau la o keia ola ana me @ pomaikai he nui.

NAOLELO HOOHOLO A @ AAHA KORONERO

  Ua haawi ae ka aha koronero i ka lakou olelo hooholo, ana ka @ la Poakahi ne i ke kumu i make ai o Beesley @, oia hoi, ua make ia @ o ka haule ana mai ka puke aniani ekolu mai o ka halekula ka@ wahine Kamehameha Aka ua hoole ae @ ua aha la i ka olelo ana he make @ a i ole ua la we @

 ae ne oia i kona ola.

  A ma ia la ae i haawi ae ai la aha Koronero i ke @ make ai o Joe Sylva oia hoi, ua make oia ma ke @ ana.  Ua loaa aku he palapa ma kona @, mamuli o ka hookui ana @ ka @ o ka moku.