Ke Aloha Aina, Volume V, Number 6, 11 February 1899 — Page 7

Page PDF (818.33 KB)

This text was transcribed by:  Kira
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

HE KAAO KAILI PUUWAI NO KA UI MINEWA. A ME NA Kaikunane Eiwa

I Hooliloia i mau Manu Nene Ahiu i ole na Keiki i Hoohaohaia

Kakauia no KE ALOHA AINA O MINEWA ILOKO O KA EHAEHA.

 

            A no ka kaua Minewa ua hoopiha loa ia oia me ka weliweli mamul o ka maopopo ole o kahi a na nene ahiu e lawe nei iaia, a ke ike la oia i ka hoholo o ke ao maluna o kona poo me ka hoomaopopo iho i ka hahana o na alelo ana ole o ka uwila i ko lakou wa e anapu mai ana mailoko mai o na no panopano eleele.

            Aka, no kekahi mau hora ka alo ana aku a ua mau mana la me ka lakou ukana makamae, aia hoi, ua oili aku la lakou ma kekahi aoao o  ka ino nui e pahola nei, a ike iho la hoi ua kaikamahine nei i ka ia e hookokoke aku ano ma kela aoao o ka ilikai.

            I ka hala hope ana aku o ka ino me na kikiao makani ikaika e alai mai ana mamua o ke alahele o na nene ahiu, oia no ka wa i hooi loa ia aku ai ko lakou mama lele, a ua powehiwehina mea e maalo ae ana ma ka aoao o ka kaua Minewa, aka ua hiki no ae iaia ke ike eku i kekahi mea pouliuli e waiho mai ana mamua o kona alo.

            A he mea oiaio, ua pololei keia ike ana, no ka mea, he pouli ia no kekahi wahi mokupuhi uhi paa pu ia e na ululaau, a no kekahi manawa pokole wa e no hoi kona ike ana aku aia hoi, ua hoea aku ia ua mau manu nei maluna pono o ua wahi mokupuni ia, a oia no ka wa i iho aku ai no luna o keia mokupuni malihini.

            A maluna o kehkahi oi eiae kahakai i hookuu malie ai na nene ahiu i ko lakou wahi kaikuahine me ka lele pohai ana ae mahina o kona poo.

            Aole he mea a ae a ka kaua aloha e hana aku ai no kona mau hoopkele , aka, ua keohi aku nae oia ia lakou no ka noho pu ana, aka, ua ikeia aku ia nae ke poo o ua mau manu ia i ka luliluli ana, me he mea la e hoike @koa ma, ana no @ole e hiki ia lakou ke hooko aku i kona makemake.

            A mahope o ka lele pohai ana ae o ua mau manu la no kekahi mau minute, ua kani ae la lakou a lele aku la no kahi a ka la e iho aku ana no lalo o ka ilikai me ka haalele ana iho i ko lakou kaikuahine e noho hookahi maluna o keia aina malinini.

            A mamuli o keia haalele @@@@ ana @@@@ na nene @@@@ @@@@, ua lilo ia he mea e hoehaeha loa ia ai o ka puuwai o ka kaua Minewa, a uwe iho la ola me ka ehaeha nui.

            A i ka nalowale ana aku o ua mau manu la iloko o na ao uli oia no ka wa a Minewa i hoopau ae ai i kona uwe ana, no ka mea, ua  ike iho la oia he mea waiwai ole nona ka hoomau hou ana aku i ka uwe ana, aka, ua ku ae la hoi oia a hele aku la e hu@i i wahi no kona poe e hoaumoe iho ai ia po mamua o ka uhi ana mai o na eheu eleele o ka pouli maluna o ua wahi mokupuni mehemeha la.

            Nolaila, me ka hookaulua ole iho, ku ae la oia iluna a kuoe hlele aku la ma ua kahakai la, me ka halo o kona mau maka ma o a maanei e huli ana hoi i wahi no kona poo e hoomoe iho ai.

            A he mea oiio, ua hoopau koke ia ae kona luhi i ka huli ana, no ka mea, ua loaa aku la he ana pohaku nui ma kekahi lae kahakai uuku e au ana i ke kai, a me na i'a liili o ke kahakai i hoopiha iho ai oia i kona houpo lewalewa, aka, aole nae oia i ike kona maona.

            Maloko o keia ana, a maluna hoi o na pohaku iliili i hina ku ai oia a haawi aku la i manewa no kona mau lihilihi e hoomaha iho ai.

            A oiai ka kaua Minewa e hiolani ana me kona hoonanea ana i ka nani o ka aina moeuhane, aia hoi, ua halawai hou aku la no kona uhane me ke kino aka wailua o kona makuahine, a maluna hoi on a e hoike hou mai ana no ia i na helehelena kaumaha.

            Hele pololei mai la oia imua o kona alo a i kona ike ana mai i kana kaikamahine, oia no ka wa ike a aku ai kona mau waimaka e helelei ana ma kona mau papalina a me ka loo nahenahe puana mai la oia.

            E Minewa, ua hoike mua aku au ia oe e halawai ana oe me kekahi ulia poino a ua hooko ia ia wauana ana, aka, e hoomanao nae i kou wa e alo ana no iloko oia mau poino a pau, aia no au ma kou aoao kahi i kokua ai ia oe, aka, aole uae ou ike, a na'u no hoi i kii aku kou mau kaikunene manu uene, a lawe mai la e hoopakele ia oe, aole nae oe i ike ia mea.

            Ma keia wahi i hoomaha iki iho ai ua aka wailua kupanaha nei, a ike aku la hoi o MInewa i ka holoi ana ae i kona mau papal@@@ me ka pane ana mai.

            E kuu aloha, e hoike hou aku ana no au ia oe me ka oiaio, elike me na kahoaka a'u e ike nei, e hoea hou mai ana no he poino mamua o kou alahele, aka, e hoomanawanui no nae, a e hoolana hoi i kou manao no ka mea, aia no au ma kou aoao i na wa a pau.

            E kuu mama aloha, no ke aha no hoi oe i hoae ele ai e hookaawale aku i na poino e hookokoke mai nei mai ia'u aku.

            Aole, aole he hiki ia'u ke kue aku i na poino e nee mai ana imua o kou alahele, oiai, he kino waiwai ole keia o'u i nele i ka ikaika e hiki ai ke kue aku, aka, no ko'u aloha ia oe pela wale no au e hoike nei ia oe, a ke loaa ka hoi ke kino kanaka maoli o kou mau kaikunane e haalele no auanei au ia oe.

            Nolaila, o ka'u wale no e akenui nei, o kaa hiki koke mai o na hopena e hoaa ai ia oe o kou mau kaikunane a oia no auanei ka wa e hoopau ia ae ai o kou mau ehaeha, o keia oia ana a e loaa ai hoi ia oe he noho ana houoli no ka wa pau ole.

            E hoomanawanui e kuu kaikamahine i na poino e halawai mai ana me oe, a mai pauaho hoi, oiai, pela wale no e loaa ai ia oe ka lanakila.  Nolaila maanei ke hookuu aku nei au ia oe, a na ke aloha o na lani e hoopomaikai mai ia oe.

            E kuu mama aloha e noho iki iho kaua a mai haalele koke mai oe ia'u wahi a Minewa i ae ai, aka, ua naiowale hkiwawe aku la no nae ua aka wailua la mai kona wahi i hele mai ai.

            A oia no hoi kona wa i puiwa ae ai a kaakaa ae la kona mau maka, a ike iho la he moeuhane wale no ka, aka, ua hoonaopopo no nae oia i na olelo a kona makuahine i hoike mai ai, aole ia he mau olelo makani wale no, aka, e hoea hou mai ana he poino maluna on a, a o ke ano oia poino, aole i maopopo iaia, a na ke au o ka manawa e hoike mai.

A na keia mau hoike a kona makuahine, ua hiki ole iaia ke uumi iho i kona mau waimaka, a hiolo makawalu mai la ia mai kona lihilihi mai, me ka naka haalulu ana e o kona kino no kona komo hou ana aku iloko o ke kuhohonu o ka poino.

 

KE TELEPONA ANO HOU.

            Ma ka hoaoia ana mai nei ua ike a ka holopono oka telepona moana ano hou, oia hoi, ka hiki e malama ia he lauua kamailio ana ma ka moana mawaena o kekahi mau moku elua.  He lupe we kekahi kaula uwea i hoopaa ia aku, kai holele ia mai ka moku aku, he hookahi poo e paa ana i ka moku, a o kekahi poo e lana hele ana.  Ua lawe ia aku keia uwea e ka lupo no imua o ka mokukaua Beritania Dauntless, e ku ana he mamao loa ma kaui a ka makani e pa aku ana.  Ua loaa pono aku ia i ua mokukaua @a, a ma ka hoopaa ia ana o kekahi pahu olelo, ua hiki ke launa kamailio mawaena o na moku elua.  Ua manao ia @e @@@ kunono loa keia, aole no na lauua kauiailio wale ana mawaena o ua moku ma ka moana, aka, mawaena o na moku poino a me uka o ka aina.

            Ua laweia aku la e ka mokuahi Morgan City ua kona Amerika i haule iho o ke Scandia.

 

KA LOIHI O KA UWEA TELEGARAPA.

            O ka loihi o ka uwea moana e noonoo ia nei no ka hoomoe ana aku mai Kapalakiko a hiki i Pilipine, a na luna aupuni i hooholo ai, penei no ia.

            Mai Kapalakiko a hiki i Honolulu nei, 2,809 mile, mai Honolulu nei a na mokupuni Carolines 2,445 mile, mai Carolines a Guamo 1,210 mile, mai Guamo a Pilipine 1,372 mile, a ke hulia keia mau mile e hiki aku no ka loihi o keia uwea moe maona i ka 7,116 mile.

 

HE MOOLELO NO KA MAKE ANA O W.L. HOLOKAHIKI.

            Ma ka Poaono, Feb. 4, 1899 hora 10 A.M., ua kii mai la ka Haku mea hale, a lawe kohana kau la ia ka uhane o W.L. Holokahiki ma ka home noho o J.K. Kaunamano kona hoaloha pilipaa, a na ka make laua i hookaawale iho la.  Walohia wale.

            Ua hanauia o William Luanuu Holokahiki, ma Kahana, Koolauloa Oahu, na Maalea k., me Wahapele w.  He kaikuahine kona, a he maikaina, a he kaikamahine a kona pokii, ua hala mua lakou, a oia nei aku ia ka hope loa mai ia huikai.

            I kona hanau ana mai, ua kapa iho ia kona maku i kona inoa o Luanuu ka Na'i Aina, a he manawa mahope mai, hoololi ia ae la mamuli o ke kauoha a kona mau haku alii, oia hoi o Keliiholokahiki o Poki a ma ka hoopokole ana o W.L. Holokahiki.

            He keiki papa oia no na Koolau, mai ka Lae o Makapuu a ka Lae Kaena, i ke ehukai o Waialua.  O Kuaina kona wahi hanai ia ai, ke ewe ponoi o kona mau kupuna.

            Ua komo oia ma ke Kulanui O Lahainaluna iloko o Ilai 4, 1853, a malaila oia kahi i hoonaauao ia ai a puka mai ma ka M.H. 1856.

            Ma ke alo oia o kona mau makua i noho ai a ua lawelawe oia i ka oihana kumukula no 7 makaiki.  Ma ia makahiki 1856 no, mare iho ia oia ia Mrs. Rahela Kuamoo.  Ua lawelawe oia me Kale Kauka a me Samuel G. Waila no kekahi wa loihi.

            Ma ka 1865 haalele laua ia Koolau no Honolulu nei.  Ua noho me Alapaki F. Kauka no kahi wa, no ke ake e loaa ka ike lole, aole nae me ke ao ia mai, aka me ka makilo aku ma ka olelo ana a imua loi o na Aha Rookolokolo.  Pela iho la i loaa ai wahi makili o ka ike, ua apo mai kona mau hoaloha iaia, oia o L@@@ Ke@@pio a me A. Kalauli.

Aole i pau.

            Ua lilo ae la i ka Hui Volcano Stables ka hana ana o ke alanui o Kanpakuea no ka uku o $6,749.

 

Nuhou Kuloko.

            He khaki no ko ka Ofijuma i keia po.

            Ua hookuu ia mai o Kan Hapakela mai kona hewa kuai rama me ka laikini ole.  Laki no.

            Eia ke hooponopono ia nei kahi poino o ka mokupea Willscott i hookui ai me ka Amerkia Maru. 

            He nui a lehulehu na poe e holo nei iwaho o ka nuku o Mamala no ka makaikai ana i ka mokukaua Oregona.

            E huli hoi aku ana o Iosepa Kamika no Loko Paakai ma ka la 21 o keia mahina pela na lono i loheia mai.

            Ua hoopau wale aku la o Henry Hickey i kana hoopii imua o ka aha kiekie, a ua uku aku la i ka hoopai $250.

            O ka baibala nui hookahi ma ka honua nei, he Baibala Hebera i kakau lima ia maloko o Vatican nona ke kaumaha he 320 paona.

            O ka mokuahi Columebia ke hoea mai ana i anei me na limahana Iapana mai lokohama mai maka la 24 o keia mahina.

            Ua hoopanee ia aku la ka noonoo ia ana o ka mea e pili ana i ka ilina kupapau hou a hiki i ka hoi ana o A.S. Cleghorn mai Hawaii mai.

            He 12 mau ko Amerika i hoao ae e hoeha i kekahi makai, aka, ua hoopuehu liilii ia kau nae lakou, a he hookahi i ikeia me ka pu panapana.

            Me @@ Pualua nei i hala aku ai ka mokuahi lawehoa Morgan City no Manila, mahope hoi o kona hookaulua ia ana no kekahi mau hora maloko nei o ke awa.

            Ua ikeia mai nei, ua hiki i ke dia ke honi i ka hohono o kekahi kanaka i maalo ma kana wahi e ke ana he 24 hora mamua aku, a e haalele iho ana oia ia wahi me ka makau nui.

            Ua hoemi ia iho ka uku o na waapa o na keiki o ka uwapo i na mea a pau e makemake ana e holo makaikai i kahi a ka mokukaua Oregona e ku nei, in a he 5 ohua pii aku iluna.  E ninau ae no ia poe keiki eleu.

            O ka nui o ni kanaka maluna o ka moku lawe nanahu Seindia, he 100, aia keia moku malalo o ka hookele a Kapena Watson.  O ka l@ia @@@ malalo o Kapena V@@@@ a he 84 ka nui o kona mau kanaka.  A ua upuia e hoea mai ana laua i keia la a i ole i ka la apopo.

            Ua loheia mai e hoi aku ana na hoahanau @ a me J.J. Castino no kamokupuni Guam ko laua one hanau, no ke a'o ana aku i ko lahui i ka Euanelio o Karisto, i ka wa pupono e loaa ana ia laua.  O @ Castino, oia no ke@a paniolo e hailelo mau nei ma ke alanui Nuuanu i na awekea a pau, a kea ke Sabati.