Ke Aloha Aina, Volume V, Number 7, 18 February 1899 — Page 1

Page PDF (764.53 KB)

This text was transcribed by:  Susan Moore
This work is dedicated to:  My Dad, Santiago M. Simpliciano

KE ALOHA AINA

BUKE V.        HONOLULU,   POAONO,   FEBERUARI 18, 1899.      HELU 7

 

KA NUPEPA KE ALOHA AINA

                                    E hoopuka mau ia aku ana mai ka

                                       Poakahi a ka Polima o na pule a

                                       pau o keia a me keia mahina.

                                    Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka

                                       pule.  No ke kope hookahi he

                                       5 keneta.

                                    E loaa no ka pepa maike Keena

                                       aku o KE ALOHA AINA, a mai

                                       ka lima aku o na Luna Lawe

                                       Pepa.

                                    E pai ia no na Olelo Hoolana, na

                                       Kanikau a me na Mele Inoa, me

                                       ke Dala kuike.  Aole nupepa ma

                                       ka owili pakahi e hoouna ia ke

                                       ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

                                    E hoouna pololei mai i na Nuhou

                                       na Kumumanao, na Olelo Hoo-

                                       laha, na Kanikau a me na Mele

                                       Inoa i ka Lunahooponopono o

                                       keia Pepa.

                                    Aole loa e hoopuka ia a hoolaha ia

                                       kekahi manao ma na kolamu o

                                       keia Pepa, malalo o kekahi inoa

                                      kapakapa ke ole e hooike mai i

                                       ka Lunahooponopono i kona

                                       inoa ponoi.

                                           Ka Nupepa Puka Pule

                                    Ke    Aloha   Aina

                                       Hookahi makahiki              $2.00

                                       Eono mahina                                   $1.00

                                       Ekolu mahina                          .50

                                       Hookahi mahina                     .20

EMMA A. NAWAHI.

Puuku o

Ke     Aloha     Aina

EDWARD L. LIKE

Lunahooponopono a Hope Puuku

S. P. KANOA.

Hope Lunahooponopono.

O na kauoha Nupepa me na hoo

kaa Dala, e hoona pololei mai i

ka Puuku ma Honolulu.

 

Nuhou Kuwaho.

   Maluna o ka moku lawekoa Ohio i loaa mai ai ia makou na nuhou makamaka loa o na aina mamao, a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu, ke hoopuka aku nei makou me ka awiwi nui penei:

HE OIA MAU KE KUEE MAWAENA O NA

PILIPINE A ME AMERIKA.

   Parisa, Ian. 31.  Ua loaa mai nei i na poe Pilipine maanei he lono telegarapa mai Hongkong mai e hoike mai ana i ke kuahaua elua a ka repubalika o Pilipine.  E olelo ana ua lono la.

   O ke kuahaua mua maloko o Augate he hana ia ua Aguinaldo a me na kenerala.  O ka lua na ka ahaolelo Pilipine.

   Ma kela pule aku nei, ua kipu ia he keiki opio e kekahi koa Amerika ma kekahi wahi e kokoke ana i Manila, oiai ua keiki la e hoopaapaa ana me kekahi pake.  Aole i hoopai ia ke koa, a no ia kumu, ua hoopiha ia ka makuakane o ke keiki me ka inaina, a no ka panai ana aku i ka ino no ka ino, ua lele aku oia maluna o kekahi mau koa Amerika a pepehi iho la he ekolu koa me ka puhee ana aku o kekahi poe.

   Ua pepehi ia kekahi aliikoa Pilipine i kona wa e hele ana maloko o Manila e kekahi koa Amerika, aole nae i hoopai ia ua koa la.

   O na Amerika eia lakou ke hoouluulu mau nei i ke kaua ma o ka lakou mau hana lapuwale.

PUHI IA NA KAUHALE MA KAHI KOKO-

KE I ILOILO.

   Manila, Ian. 27.  Aole he ma'i maluna o na moku lawekoa ma Iloilo.  O ka regimana Iowa Kanalima-kumamakahi, eia lakou ke hoi mai nei no Manila maluna o ka mokuahi Penesilevania, a me he mea la, i ka la apopo lakou e hoea mai ai.  O na koa kumau Umikumamawalu a me ka puali ukaa Eono aia no lakou ma Iloilo.  Ua hoea mai nei he komisina Pilipine maluna o ka moku lawekoa mailaila mai no ke kuka ana me Aguinaldo.  O @na kamaaina naauao he makemake lakou i na pualikoa Amerika e hoolele ia mai.  O na pualikoa kipi aia lakou ke kue nui la me ka makemake ana e haowale i ke taona.  A ua puhi ia mai nei e lakou he mau kauhale lehulehu e ku ana ma kahi kokoke i Iloilo.  O na poe o ke kulana haahaa ma na mokupuni Cebu a me Negros, ua hoike ia mai nei aia lakou ke pakaha la i na waiwai o na poe mea aina.

   He maluhia ma Manila.  O ke ola o na pualikoa he maikai.  O ka mokupuni o Mindanao, ua hoopiha ia e na Chimoros.  Aia na Sepania ke hoohui la ma Sanbagan.

KA HAE NO KA WELELAU AKAU.

   Ladana, Ian. 28.  Ua lilo he mea ano hou maanei ka huakai a ke Duke o Abuzzi i ka welelau akau.  Mamua o kona haalele ana iho ia Roma, ua makana aku la ka moiwahine Magarita, kona makuahine hoahanau, he hae Italia i kinohinohi ia e kona lima ponoi, me kekahi moto i ikeia iwaena o ka ohana, "E nee mau imua e Savoy."  I ka loaa ana aku o keia makana ua olelo ae ua keikialii la.  E pulelo no keia hae maluna o ka welelau akau, a i ole, aole no au e huli hoi mai.

   Ua lilo keia he mea e hookaumaha ia ai o ka moiwahine me ka paa ana iho i ka lima o ke Duke a hooho ae la.  "E hoi mai ana no oe e Luigi, e hoi mai ana no oe."

UA LOAA IA FARANI HE MEA E HOOI

IA AI O KONA IKAIKA.

   Parisa, Ian. 28.  Eia na maka o na mea a pau ke haka pono nei maluna o ka oihana kaua moana, a o ka oi loa aku paha maluna o na moku luu.  Eia na manao ana no ka waiwai nui oia mea.  O na kanaka a pau eia lakou ke nana nei i ka la e hoea mai ana e kolo ia ai na moku luu o Farani e Enelani.

   O kekahi mea ano nui maloko o ka halawai ana a na poe akeakamai, ua hoikeia mai la e Kauka Labordi, ua loaa ia Geogeo Jaubert, kekahi mea ano hou e hiki ai ke hoomaemae i ka ea i kela a me keia manawa, a ua olelo ia ae ua hiki i kekahi kanaka ke ola iloko o kekahi wahi i sila paa ia no 24 hora me ka make ole.  Ua hoomaka mua ia ka hoao ana me na holoholona a mahope na kino kanaka, a ua ike ia hoi kona holopono loa.  Eia ke hoao nei ke Kuhina Moana i keia mea me ka manao ana, ua kupono loa ia no ka hookomo ana ana aku iloko o na moku luu.

            EIA O ENELANI KE HOOPUIPUI NEI

KONA MAU MOKUKAUA.

   Ladana, Ian. 28.  O ka heluna o na mokukaua Beritania hou e kapiliia nei, ma kahi no ia o 119 moku, e hoomaka ana mai no mokukaua hakaka ikaika loa a hiki i na moku topido hilii, a penei ka hoonohonohoia ana, o na mokukaua haokila o ka papa ekahi 16, na mokukaua holomama 36, na mokukaua liilii 14, a me na moku topido wawahi 53.  O na moku palekila e kapili ia ana lakou no ka huina o @26,000,000, a ne 28 ko lakou nui, no lakou na tona aia maluna aku o 350,000, ua palalua iho la ka nui o kona mau mokukaua ikaika loa i ko na mokukana hakaka a pau o Rusia me ka papakolu iho hoi i ko Amerika mau mokukaua palekila. 

   O keia mau mokukaua e makaukau lakou a pau no ke komo ana aku iloko o ka oihana kaua moana o Beritania ma ka la 1 Maraki, 1903, e noi hou aku ana no ka Adimarala Ekahi, Geo. J. Goschen maloko o elua mahina i ka Hale o na Makaainana i puu dala no ka hoomahuahua hou ana aku i ka ikaika kaua moana o Beretania.

PAU HOU NO I KA AI IA.

   Vanekouva, B. C. Ian. 17.  Mahope iho o ka pakele ana mai ke piholo ana, ua hopu ia iho la a ai ia he 11 mau luina o ka moku Manbare e na poe ai kanaka o New Guinea.  E holo ana ka Manbare no Kikane, Auseteralia, aka, ua loaa iho la nae oia i ka ino ma ka moana.  Ua piholo iho la oia ma kahi kokoke i ka Lae Nelekona.  He 18 ka nui o na luina i haalele aku i ka moku, maluna o elua waapa, ua kaawale koke no hoi laua.  He hookahi waapa me 12 luina maluna i pae aku no uka o ka aina he umi mile mai ka lae mai.  Ua loaa koke mai la na luina i na kanaka a lawe ia aku la lakou no loko o ka aina no kahi o ko lakou alii e noho ana, a he hookahi iwaena o na luna i pakele mai nona ka inoa o James Greene.

   Ua pepehi ia he hookahi luina i kela a me keia la, a ma kahi hoi o hookahi haneri poe i akoakoa ae no keia ahaaina meuemeue.  Nana luahine a me na keiki opiopio i hoomainoino i na luina, a mahope o ka make ana, e hoomoa ia ai lakou iloko o kekahi ipu hao nui.  Ua hoopakele ia o Greene e kekahi mokuahi mahope o kona hele ana no kekahi mau la me ka ai ole.

HE MAU KAIKUAHINE NO KA PANALAAU

O MOLOKAI.

   Syracuse, Ian. 26.  He elua mau kaikuahine o ka papa o St. Francis, oia o Kaikuahine Flaviana a ame Kaikuahine Bonaventure, i haalele ho i keia kulanakauhale i keia pono ke komo ana aku iloko o ka panalaau lepera maloko o na Paemoku o Hawaii.  He umikumamalua mau Kaikuahine o St. Francis i hala mua aku la mai keia kulanakauhale aku no ka panalaau lepera, a ua hoolilo ka papa i keia hana i l@la ano nui no kana mau hana misionari, a oia hoi ka mea i haawi aku i na kokua ana' aka, o kekahi hana molia ola maopopo maoli keia.  O ka ohana o kekahi o laua eia no iloko o ke a kulanakauhale, a o kekahi aia ma Louisvile, Ky.  Ua hoehaeha ia ka puuwai o ko laua mau ohana, aka, aole nae waiho ia aku he mau alai ma ko laua alahele.

KE ENEKINIA OPIOPIO LOA.

   Elike me ka hoike a ka nupepa New York World, o ka enekinia opiopio a ukulii loa ma ka honua nei, oia no o Hugh Gibson Richards o Laramie, Wyoming, nona hoi na makahiki he ekolu wale no.  Ua loaa iaia na inoa o na wahi a pau o ke kaaahi a me ka lakou mau hana pakahi, a ua hiki pu hoi iaia ke hooholo i ke kaaahi elike me ka makaukau o kekahi enekinia naau@ loa.  Eia oia ke holo pu nei me ka enekinia o ke kaaahi Helu 1607 o ke alahao Uniona Pakipika.  A mamuli o kona uuku loa ua hiki ole ke haawi ia aku ka mana o ka hooholo ana i ke kaaahi, aka, o ka makaukau nae, ua ikeia ia.  Ua hiki pu ia Hugh ke hoike mai i na inoa o na wahi a pau o ka mokukaua, a o kona kaikuahine o elima makahiki, ua hiki ke hoike paanaau mai @e mau aoao o ua lalaui mele.