Ke Aloha Aina, Volume V, Number 8, 25 February 1899 — Page 1

Page PDF (701.78 KB)

This text was transcribed by:  Danna Lyman
This work is dedicated to:  Kamehameha Class of 1962

KE ALOHA AINA

POAONO, FEBERUARI 25, 1899

 

KA  NUPEPA  KE  ALOHA  AINA

 

E hoopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Polima o na pule a pau o kela a me keia mahina.

Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule.  No ke kope hookahi he 5 keneta.

E loaa no ka pepa mai ke Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

E pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa, me ke Dala kuike.  Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoouna ia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

E hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

Aole loa e hoopuka ia a hoolaha ia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hooike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

 

Ka Nupepa Puka Pule

 

KE ALOHA AINA

Hookahi makahiki              $2.00

Eono mahina                       1.00

Ekolu mahina                      .50

Hookahi mahina                 .20

 

EMMA A. NAWAHI, Puuku o KE ALOHA AINA

EDWARD L. LIKE, Lunahooponopono a Hope Puuku

S. P. KANOA, Hope Lunahooponopono.

 

O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoona-pololei mai i ka Puuku ma Honolulu.

 

Nuhou Kuwaho.

 

POINO  NA  PUALIKOA  IAPANA  I  NA  POE  KIPI  O  FORMOSA.

 

Vitoria , Feb. 8.  Ma ka hoea ana mai nei a ka mokuahi Emeperesa o Kina ma keia kakahiaka, ua lawe mai la oia he lono mai na ohua mai o Tamsui mai, i @ i Amoy, maluna o ka mokuahi Harloong, he pule mamua iho o kona holo ana mai nei mai Iokohama mai, ua hoike ae ke pii mahuahua ae la ka ikaika o na poe Pake kipi maloko o Formosa, a he nui na kulanakauhale i pakaha a hao wale ia e lakou.  He mau tausani i huli aku mahope o ko lakou hae, a o na pualikoa Iapana i hoouna ia aku no ka hoopio ana aku i na poe kipina hoauhea ia lakou.

Mawaena o ka mahina o Ianuari, ua ulu ae he kaua mawaena o na Pake kipi me na pualikoa Iapana ma Taipehfu.  O ka hopena oia kaua ana, ua kaa ka lanakila ma ka aoao o na poe kipi, a mahope o ko lakou aloalo ana i na poka a na Iapana, ua halawai ae la lakou ma kahi hookahi, a hakaka lima ae la he lima me ka lima no ekolu hora.  He mau haneri i okiia na poo ma keia hakaka lima ana, a i ka wa i auhee aku ai o na Iapana, ua ikeia iho la mawaena o 350 a me 400 Iapana e waiho ana maluna o ke kahua kaua.  O ka nui o na poino o ka poe kipi aole i hoea aku i ka hookahi haneri.

 

KE  KUE  LA  I  NA  KOA  AUPUNI.

 

Lima , Feb. 9.  Ua hoike mai nei ka mea kakau o ka nupepa Herald ma Bolivia, aia no o Kenerala Pando, ke alakai o na poe kipi ke lele kue la no me kona mau kanaka he 5000 ia Orino, kahi hoi a Peresidena Alonzo e hoomoana la me kona mau pualikoa aupuni.

Ua hoikeia ae ma kela kaua mai nei o La Paz; he elima mau kini i ike nui ia i kipu ia aku e Alonzo.  He hapalua o na pualikoa aupuni i olelo ia ae, ua mahuka aku la me na poe kipi.

 

E  HOOIPAI   IA  ANA  O  ADIMARALA  CERVERA.

 

Madarida, Feb. 10.  O ka aha koa kiekie i noho iho nei no ka noonoo ana i ka poino ana o na aumokukaua o Sepania ma Santiago de Cuba, ma ka la 3 o Iulai o ka makahiki i hala, ua hooholo ae lakou e hoopii aku ia Adimarala Cervera a me Kapena Emilio Diaz de Moren, ke kapena o ka moku poino Critobal Colon no ka poino aua o na aumoku Sepania.

 

MAKEMAKE  O  ENELANI  I  NA  MOKUKAUA  O  AMERIKA  HEMA.

 

Lima , (Peru), Feb. 10.  Ua hoikeia maanei i keia la, ua koi aku la o Beritania Nui i na mokukaua o Kili a me Argentine no ke kuai ana aku me ia.

 

NA  MOKUAHI  HOU  NO  KA  HUI  PAKIPIKA  MANILA.

 

Newport News , Va. , Feb. 11.  O ka aelike no ke kapili ana i elua moku 12,000 tona no ka Hui Mokuahi Pakipika Maila, no laua ka lilo pakahi $2,000,000, a ua olele ia ae, ua haawi ia aku i ka hui kapili moku Newport a me Drydock, aka, aole nae i loaa mai na hoike oiaio loa.

O keia mau moku o ka Pakipika Maila, o laua aku ana na moku nui i kapili ia ma kekahi pa kapili moku Amerika, o ko laua nui ua oi loa aku ia mamua o na mokuahi St. Louis a me St. Paul.  O keia mau moku elua e papalua ia ana laua ma na ano a pau.  O ko laua loihi he 550 kapuai, laula 63.  O ka loihi o ke St. Louis, ka mokuahi nui o ka aina Amerika he 535.5 kapuai, laula 63 kapuai, hohonu 26.8 kapuai.  Ma keia e ike ia ai he 14 kapuai ka loihi aku o keia mau mokuahi o ka Pakipika Maila mamua o ke St. Louis.  A he 4,000 tona hoi ka oi ae o ke kaumaha i ke St. Louis.

E hana ia aku ana keia mau moku me na nani like ole, a o na rumi ohua he nani lua ole.  E hoolako ia ana laua me na mea e hikiwawe ai ka lawelawe ia ana o na ukana a me na eke leta, a i ko laua wa e paa ai, e holo aku ana laua mawaena o Kapalakiko, Honolulu a me Kina.

 

HE  MOA  ME  KA  HELEHELENA  KEKO.

 

Kapalakiko, Feb. 9.  Ua ikeia mai nei maloko o ka pa moa a Louis Harris, e ku nei ma ka Makeke Kaleponi, he moakane me ka helehelena i like loa me ko ke keko.  He nui ua mea kupanaha ana e malama nei i loaa mai ka hikina mai, a ua hookaawale ae hoi oia i mau keena no lakou.

Mamua aku nei ua loaa iaia he manu kaka me eha wawae.  Mamua aku nei no, ua aihue ia iho la he pihi palule daimana o kekahi o na poe a kuai mau ana i kaua waiwai e kekahi moa, a mamuli o ka maopopo ole iaia o ka moa nana i aihue, ua kuai iho la oia i ka pa moa holookoa.

Ma ka la inehinei, ua loaa iho la ia Harris he moa Iapana me ka nuku ole, a o kona helehelena he like loa me ko ke keko.  Mahope iho o kona ai ana e ikeia aku ana oia e hoopuka mai ana i kona aleio a palu iho la me ka hikiwawe  elike loa me ka ilio.  A ua olelo ia ae o keia kekahi o na mea kupaianaha loa i ikeia.

 

LOAA  HE  BALUNA  ME  EKOLU  KINO  MAKE.

 

Krasnovarsk, Siberia, Feb. 20.  He ona no kekahi lua gula nona ka inoa o Monastyrachin, ua loaa mai nei iaia he leta e hoike mai ana, i ka hai ana aku la o na kanaka o Turgesos, e noho ana ma Timur, ma Siberia Akau i ke poo nui o ka oihana makai oia apana, oia hoi, ma ka la 7 o Ianuari aku nei, mawaena o Kokomo a me Pit, ma ka apana aina o Yeniseisk ua loaa iho la ia lakou he papai hale i hana ia me ka Iole a me ke kaula, i hoomaopopo ia no kekahi baluna no ia.  A ma kahi kokoke malaila e waiho ana he ekolu mau kino make, e o ke poo o kekahi o lakou ua nahaka.  E hoopuni ana ia lakou he lehulehu wale o na lako paahana, a na poe Tergasos i hoomaopopo ole ai i ko lakou waiwai.

Ua hala aku la ke poo o ka oihana makai no ua wahi la no ka huli pono ana, a ua manaoia o ke kino make keia o ka haole lele baluna Herr Andree a me kona mau ukali.

O ka baluna Aeto me Porofesa Audree a me elua mau, hoahele, ua haalele lakou i ka mokupuni Danes, o na paemoku o Spitzbergeu, ma ka la 11 o Iulai, 1897, no ka huli ana i ka welelau akau.  Aole he mau lono hou e pili ana no na poe lele baluna la i loaa mai mawaho ae o ka leta a ka manu nuuu i loaa aku ai i ka moku okohola Falken, 1 hoea ae ma Kopenabagena ma ka la 2 o Sepatemaba.  A penei ka heluhele aua o ua leta la, “Iulai 13, 12:30 p.m. latitu S2:02 akau, lonitu 12:05 degere hikina.  Maikai ka huakai no ka hikina.  He oluolu na mea a pau.”

 

E  HAKAKA   ANA  O  FITZSIMMONS  ME  JEFFERIES.

 

Nu Ioka, Feb. 10.  Ua kakau iho la o Bob Fitzsimmons a me Jim Jefferies malalo o kekahi aelike i keia la no ka hakaka ana mawaena o ka la 4 o Aperila a me Mei 26, mamua o ka hui e haawi mai ana i ka uku makana kiekie.  O ka nui o na puni e hakaka ae he 25, a i ole, no ke kuupau loa no a hiki ole i kekahi ke hakaka hou aku.

 

HE  LEHULEHU  NA  KOA  I  MAULE  I  KA  WELA.

 

Manila , Feb. 11. 5 p.m.  O ka wela o keia la, ua kulai aku ia he lehulehu wale o na kanaka mamua o na poka a na Pilipine, o ka oi ma na aina ma ka akau o Malabon, kahi a ka puali Kansas e hooomoana ana.  Ma kahi o iwakalua koa i lawe ia mai no ka haukipila.  Mawaena o na ulia poino i ikeia o ka la, o Hartley a me Eitch, he mau koa no ka puali Minesota, ua hoeha like ia laua ma ka wawae mai ka poka hookahi mai no, a o Mitchell he koa no ka puali B, o ka Regimana Kansas, i kona wa e kokua ana i kekahi ma kanaka no hope, ua ku iho la kona lima hema i ka poka.

Ua hamama ae la ke alahao a hiki i Caleocan, a o ka hoolako ana i na pualikoa ke lawe ia la maluna o ke alahao.

 

 

NA  AMERIKA  I  LELE  MOA.

 

Hongkong, Feb. 11.  Ua hoopuka ke na Pilipine i keia mau olelo malalo iho nei ma ka hoolaha ana:

He mokuahi Manila kai hoea mai nei me na hoike a na Amerika e pili ana no keia hakaka ana mai nei, a he oiaio ole hoi ia mau olelo ana.  Ua hoomaka mai na Amerika e kipoka me ka ikaika ma ka aina a me ke kai malalo o ka hahaki ana o Kenerala Otis i ka hoohiki.  Eia me Aguinaldo e paa nei he mau palapala mai na Komisina Amerika mai, aole lakou e kaua mai ana.  A no ia kumu, ua hoomaha iho na pualikoa Pilipine, a he lehulehu wale o na aliikoa Pilipine:  hele aku i  [end of page]

 

(unable to read text in parentheses)