Ke Aloha Aina, Volume V, Number 8, 25 February 1899 — Page 3

Page PDF (848.07 KB)

This text was transcribed by:  Keala Parker
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

HOEHAIA O JAS. K. KAULIA.

---

E HENRY VIDA AME JACK GIBSON

---

Maluna o ka Mokahi Auseteralia i Hanaia ai Keia Hana Ino.

---

            Mamua koke iho o ka haalele ana iho o ka mokuahi Auseteralia i kona uwapo, ma ka auiua la o ka Poalua nei, ua loaa aku la o James K. Kaulia e waiho ana ilalo o ka lua ukana, a mamuli o kona ike kokeia ana i pakele ai oia i na ua lawe ia aku la oia no Kapalakiko.

            Aole he mea e ae mawaho o Kaulia i ike i kona wa i hoehaia ai e Henry Vida a me Jack Gibson, aka, ua olelo ae nae oia ua pahu ia oia a haule e keia mau haole ae la. Ua olelo ae oia i kona wa i lawelawe ai i ka hibia o Hansen, ka haole i hopu ia ai e Stratemeyer no ka hoopae opiuma, ua ae mai au haole la e haawi $100 ina e puka ana kona hihia, ua ae aku oia, a ma ka Poaono nei i hookuuia mai ai o Hansen.

            Ua kali aku o James Kaulia no kona uku loio. o garvin, he limahana no luna o ka Auseteralia, ua ae aku oia nana e uku i keia mau dala, a o Henry Vida hoi, ua komo mai oia mawaena.

            Aka, i ke kokoke ana mai i ka wa e holo ai o ka Auseteralia, ua hele koke aku oia e hui Garvin, a nana i hoike mai au haawi aku oia i ke dala ma ka lima o Henry Vida. Ua hoole mai o Henry Vida, a no ia kumu, ua pii ae lakou no luna o ka moku. Aole nae i loaa aku o Garvin, oiai, ua paa loa oia i ka hana.

            He hapalua hora mamua ae o ka holo ana o ka moku, ua hoea mai la o Garvin, a kauoha maila iaia no ka hele ana aku mamua o ka ihu o ka moku no kahi o na luina, a o Vida a me Gibson ua hele aku la laua no ka hui ana me ke @@pakako.

            A he may minute wale no ma hope iho manawa, aid hoi, ua hoe a mai la laua me kekahi mole e paa ia ana e Henry Vida, me ka lele ana aku ma kekahi aoao o ka puka ukana, me ke kauoha pu ana mai ia Kaulia e hele aku ma ia aoao, aka, ua hoole aku oia mamuli o kona hopohopo i ka lua ukana.

            Ia wa i pahu mai ai o Gibson mahope one a hina aku la oia no ke kae o ka puka ukana, a ia wa no i pahu hou mai o Gibson a haule hou aku la oia me ka paa ana o kona mau lima ma kekahi kihi o ka puka ukaua, i keia wa i hehi iho ai o Vida ma kona iwi aoao a haule aku la oia ilalo o ka lua no luna o na ukana.

            Mamua o ka hiki ana ia Kaulia ke ku ae, ua pani ia iho la ka waha o ka lua ukana a noho pouli iho la oia. Aka, ua imi no nae oia i kona wahi e pakele ai me ke pahu ana ae i ke pani, a hiki i ka wa o kekahi haole i ike ai me ka hooho ana he kanaka mahuka. A na na makai Halelau a me Kaili i kii mai a hoopakele ae la iaia mailoko ae o kona kaulana poino. Ua moku ia kekahi wahi o kona mau lima ma keia haule ana, a ma ke kakahiaka o ka Poakolu nei, i waiho aku ai oia i kana hopii ia Henry Vida a me Jack Gibson no ka hoeha ana iaia. au hoole ae laua, aole laua i hana ino ia James Kaulia.

---

KA MOKUKAUA KIAI AWA NO HONOLULU NEI

---

            Eia ke au mai nei i ke kai ka mokukaua kokua Badger ma ke alahele no Honolulu nei. Aia ka Badger malalo o ka hookele ana a Kapena J. M. Miller, a au haalele aku la hoi oia ia Norfolk no keia wahi. He mokuahi nui oia mamua, a ma ka wa i poha ae @ o ke kaua, ua kuai aku la ke @ puni o Amerika iaia a hoolilo aku la i mokukaua. E lilo ana oia i moku kiai awa no Honolulu nei, aka, me he mea la, e hoolilo ia aku ana oia i moku holo mai anei aku no Kapalakiko.

---

NA WAAPA HOOPAKELE O KA HONUA NEI

---

            Ua lilo keia he mea nui iwaena o na lahui naauao o ka honua nei, ka lawelawe aa i na mea e hoopakele ia ai ke ola o na poe poino ma ka moana. O ka Royal National Lifeboat Institution, i hookumu ia ma ka 1824, eia oia ke hoomalu nei he heluna nui o na waapa hoopakele ola o Beritania.

            I keia wa aia ma kahi o 300 mau waapa hoopakele ola ma na kapakai oia aupuni, a ua hoopakele ia e lakou ma kahi o aneane 30,000 ola@.

            O ka hoohana ia ana o na waapa hoopakele ola ma Farani, ua hoomaka ia ma ka 1865, a ma kahi o 83 wahi hoolulu, a ua hoopakele ia e lakou maluna aku o 700 moku a me 7.500 mau oia.

            O Geremania, ua hoomaka oia i ke kukulu ana i keia hana i ka 1865 a he 104 wahi hoolulu o kona mau waapa hoopakele ola. Ma Amerika Huipuia, he 233 wahi hoolulu no na waapa hoopakele ole, a ke lilo mau nei hoi ke aupuni o Amerika he 290,000 i kela a me keia makahiki no keia hana.

---

OLELO HOOLAHA

---

            Ke papa a hookapu loa ia aku @@ na ano kanaka a pau, aole e komo a lawaia ma ko'u mau Loko Ia, ala ma Koula, Honolulu, Oahu. Aole e komo wale ma ko'u aina, ke loaa ole aku ka ae ia. O ka mea a mau mea e koe mai ana i ko'u pono, e hopii no au ma ke kanawai o ka aina.

                        Owau no,

                        K@@ Ca@@ (Pake).

Honolulu, Feb. 1899

---

Mai ka aoao ekahi mai

---

ka nana keaka ma ka po Poaono, a i paa i ka hopu ia mahope koke iho o ka oili ana ae o ke kaua.

            O ke kipoka ia ana o ke taona i nele me na lako e pale aku ai oia hoi, ke taona o Malate, Paco, Santa Ana a me Malnon, ua luku weliweli aku ia i na wahine a me na keiki. A ua koho ia ma kahi o 4,000 o lakou i make. O na pualikoa Pilipine no lakou na poina uuku, ua paa lakou i ko lakou kulana.

            O ka hana a na Amerika ma na wahi kokoke he lapuwale. Ua koi aku lakou i na kanaka e haalele iho i ko lakou mau home, a ki aku la ia lakou i ka pu me ka nana ole aku he kane a he wahine paha kona kulana.

            Aia ke hoalii la ka weliweli ma Manila. Ke ki wale ia la na kanaka ma na alanui me ka hoohaunaele ole mai. O na Komisina i hoea aku ai i Manila mai Iloilo aku malalo o ke kono ana a na Amerika, i ko lakou wa e hoomakaukau ana @ hoi, e hao a e pakaha ana na Amerika.

            Ua hoouna aku o Aguindaldo he Komisina no ka launa pu ana me Kenerala Otis i ke kumu i hoea mai ai o keia kaua, me ka makaukau e hookau aku i ka hoopai maluna o na Pilipine, ina e loaa aku ana au hana hewa. Aka, aole nae i loaa mai he pane kupono iaia.

            KANU OLA IA HE KANAKA NU IOKA.

            Tonawanda, N. Y., Feb. 9. He nanaina weliweli kai ikeia ma ka ilina kupapau he elua mile ma ka akau aku o Pendleton ma ka hora 11 o keia kakahiaka, i ka wa hue hou ia ai ke kino make o James Rigley no ka huli pono ana i kona kumu i make ai. O ke pani aniani o ka pahu ua nahaha, o ka waiho ana o kona mau lima a me na wawae, aole ia elike me kinohi, a ma kona helehelena e kau ana he mau kulu koko, e hoike maopopo mai ana au oia hou oia, aka, ua make hou no.

            Ua kanu ia o Mr. Rigley i kona wa e waiho maule ana, pela ka manao o na kauka e nana nei iaia i keia auina la. Ma kela Poakolu aku nei, mahope o kekahi mai pokole ana, au make iho la oia, a ua hoike mai hoi ke kauka ohana Kauka Monterey, ua make oia.

            He mau makahiki i hala ae nei ua pani hakahaka oia i kona ola, a no ia kumu ua hoao ia iho la e huli pono kona kumu i make ai. A no ia mea ikeia iho la keia hiohiona weli.

            KE KII NANI O KARISTO

            Kapalakiko, Feb. 3. E hoohauoli ia ana keia kulanakauhale i ka wa e lohe ai e hoikeike ia ana ma ka Paka Hoikeike he kanaha mau kii pohaku, i hoohalike ia me he mau kino kanaka maoli la no. O keia mau kii e hoikeia aku ana oia no ka hookolokolo ia ana o Karisto mamua o Pilato.

            O keia mau kii a pau ua like loa ko lakou mau helehelena me Karisto, Pilato a me na poe i upu ai e make o Karisto. E ku ana o Karisto imua o ke alo o Pilato, a o na poe makaikai e noho ana kekahi poe, a e ku ana no hoi kekahi poe iluna. He ku i ke eehia keia mau kii, me he mau kino ola la no, aka, aole nae he leo e puka mai ana mai ko lakou mau waha mai.

MAKAUKAU O FITZSIMMON E HAKAKA ME SHARKEY

            Grand Rapid, Feb. 4. Mamua o ka haalele ana iho o Fitzsimmons ma ka po nei no Milwaukee, ua hoopuka ae la oia, aole e hakaka me Sharkey maloko o hookahi makahiki. Maloko o eono pule i makemake ai e halawai me Sharkey, a i ole pela e hoopau no oia i hakaka ana me ia, a lawe ae i ka hakaka ana me Jefferies.

E KUAKOLU ANA KA MOIWAHINE VITORIA

            Ladana, Feb. 5. O ka ike ana o Moiwahine Vitoria ike kuakolu o kana mau hanauna, ua lilo ia he mea nui maanei. He 32 ka nui o kana mau kualana, aka, i na e mau kona ola ana a hiki Mei, e pakui hou aku ana oia he mea hou maloko o kona moolelo, ma o ka upu ia ana e hanau ana ke Kamaliiwahine Heinrich Reuss ma ka la 30 o keia mahina. No kokahi moi e ola ana me kana kuakolu, he mea ia i loaa ole maloko o na moolelo.

KA IKAIKA KAUA O AMERIKA HUIPUIA:

            Wasinetona, Feb.7. Ua hoouna aku la ke Kuhina Kau i ka Ahaolelo he hoike no ke kulana o na koa aina, e olelo ana na hoike la, o ka nui o na koa maloko o na pualii i kukulu ia he 101,536 O ka nui o na poe e ku makaukau nei no ke komo ana aku iloko o ka oihana koa he 8,999,826.

HE PAUAHI WELIWELI

            Ladana, Feb. 6. Ua hoopuka ae ka Daily Telegarapa i keia lono mai viena mai: He mau hiohiona weliweli kai ikeia ma ka pauahi o ka po Poalua nei, nana hoi i hoopoino iho i ke kulanakauhale o Nagyprobreg, ma ka apaua o Liptau, ma Huuegaria ma kahi o iwakalua poe i holo mai iwaena o na alanui me ko lakou mau kino e lalapa ia ana e ke ahi a hiki i ka maule ana, a he lehulehu wale hoi na poe i hehi ia e na lio e holo pupule ana. A o kekahi poe ua pau i ka make i ka hau ma na kahua akea. He iwakalua mau kino make i papaa i ke ahi i loaa aku a he kanaiwa poe i loaa na poino mai ka wola ahi, a he lehulehu wale o lakou i makapo.

WAIOHIA WALE

--

            Ua hoea mai i ko makou keena nei o Mr. Kalino Kuakahela, ke keiki ponoi a ko makou hoaloha J. D. B. Kuakahele, i hala aku la ma kela aoao o ka muliwai make a nana i hoike pololei mai i ka moolelo piha o ka halawai ana o kona papa me ka uila poino ma ka moana.

            Ma ke kakahiaka o kela Poaoko aku nei, ua hele aku la o J.D. B. Kuakahela i ka lawa a ma kona waa ma kekahi lae mawaho aku o Milol, Kona Hema. A o na poe e noho ana ma ua lae kahakai la, au ike aku no lakou ia Kuakahela e lawaia ana.

            Aka, i ko lakou wa me i hoi aku ai no ka lakou paina kakahiaka, oia ka wa i halawai ai o Kuakahela me ka u@a poino, aole nae he poe i maopopo i ke kumu i hoea mai ai o kona poino. No ka mea, i ka wa i pau ai ka paina ana a ka poe e noho ana malaila, au ikeia aku la ka waa ua okaoka liilii a e waiho ana na apana i kula me ka papale.

            Ua noonoo koke ia iho la, ua poino o Kuakahela, a ia wa no i hoomaka ia aku ai ka huli a losa aku la oia e lana ana no iluna o ka ilika, ua hoihoi koke ia aku oia no kona home, a ua hoao ia na mea a pau no hoihoi hou ana mai i kona ola, aka, ua hala loa aku la no oia ma ke ala hoi ole mai, a ma ke Sabati ae i hoolewa ia aku ai kino make.

            He luna nupepa oia no KE ALOHA AINA, a hiki i kona hala wale ana aku la, he kanaka oluolu a lokomaikai hoi, aole i ike kanawahine a me ka hapanui o kona ohana i ka hanu hope loa o ko lakou makou, oiai, eia lakou i Honolulu nei.

            Ke koto pu aku nei makou me ke kumakena me ka wahine a me na keiki i hoonele ia i ka makuakane ole. Aloha wale oia.

---

UA HAALELE MAI LA I KEIA OLA ANA

---

            Ua haalele mai la i kela ola ana, ma ke kakahiaka Poaha n'ai o Miss Margaret Makalei Kukapu, ma kapakea ae nei, mahope o kona kaa mai ana no kekahi mau la pokole wale no.

            Ua haanuia oia mauka o Niupaipai mai ka puhaka mai o Mrs. Heneliaka a me Mr. Kukapu, ma ka la o Iune, 1881. He wahine opio hoopono oia, a he lala no ka papa himeni K@@@ka. He heahea, a he oluolu oia i na poe a pau, a ua lilo kona make ana i mea e hookaumaha ia ai kona ohana a me kona mau hoaloha he lehulehu ua haalele iho oia i kona makuahine aloha he mau kaikunane ekolu, ka ohana a me na hoaloha e palauma aku ana nona.

            Ke koto pu aku nei KE ALOHA AINA i ua kumakena pua me ka ohana o ka mea i hala, me ke noi ae @ na Lani e hoomama ae i ke kakou @au kaumaha.