Ke Aloha Aina, Volume V, Number 11, 18 March 1899 — Page 7

Page PDF (877.02 KB)

This text was transcribed by:  Donna Shiroma
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

POAONO, MARAKI 18, 1899.

 

HE KAAO KAILI PUUWAI

- NO KA -

UI MINEWA.

- A ME NA -

Kaikunane Eiwa

 

i Hooliloia i mau Manu Nene Ahiu a i ole na Keiki i Hoehaehaia

 

Kakauia no KE ALOHA AINA

       Nolaila, me na manao kaumaha e lauwili ana iloko o ko'u puuwai, ua haawi aku la au i na manao hoolana iaia ma ka pane ana aku penei:

       E Sisilia, aole o'u manao e hana io mai ana kuu mau hoahanau ia'u pela, oiai, aole au i hana hewa aku ia laua, a nolaila, e hoomama i kou mau noonoo kaumaha.

       Mai manao kuhihewa pela e kun hoa, no ka mea, ua akaka ia'u na mea nuna a pau, a e hoea io mai ana no he manawa nou e ehaeha ai ma na hora aumoe o keia po, aka, e hoomanao iho nae, ua makaukau knu mau lima e haawi aku i na kokua ana ia oe i na he mea hiki kekahi ke hana.

       A i keia wa i lalau aku ai au i ka lima o kuuhoopakele a muki iho la me ka puana ana aku:

       Nou e kuu Smith kuu aie nui, e hiki oie ai i ke gula a me ke daimana ke panai aku- A ke hilinai nei hoi au maluna ou e loua mai na kokua ana iloko o ko'u wa o ka ehaeha.

       A ia mau sekona i huepau mai ai na waimaka maluna o na lihilihi maka o Sisilia me ka pane hou ana mai i keia mau olelo:

       Ae, uou e Roliona ko'u hoaloha, e no kou mau hanau mua ko'u lilo palena ola.

       I ko'u lohe ana i ua mea a p u e lawelawe ia ana no ko'u poino, ua hoeu koke aku la au iaia no ka hoi ana aku iloko o ka rumi hulahula no ke kali ana i na hora o ka eha eha e hookokoke mai ana.

       Aole oia i ae koke mai i ka'u noi, aka, ua hoomau aku la oia i ka hoohelelei ana i na kuiu waimaka ma kona mau papalina.

       Mamuli o ko'u koi ikaika ana aku iaia, ua ae mai la oia a hoi aku la maua noloko o ka rumi hulahula kahi hoi a na mea a pau e hauoli ana.

       A i keia wa a na poe a pau e hoolilo ana i keia mau hora iloko o ka hauoli, aia au ke noho la me ke kaumaha, a ke kali la hoi o ka hoea mai o kuu hora e poino ai.  A no ka ui Sisilia, aole oia maloko o ua rumi la.

       I ka hookokoke ana mai o ka wa e koele ai o ka hora 12, ua lohe ia aku la kekahi halulu nei, a ua lilo hoi ia i mea e hoopioo ena i ke anaina i akoakoa mai.

       A he mea oiaio, ua ike ia aku la kekahi mau kanaka iloko o ka aahu o na powa e pii mai ana ma na anuu o ka halealii.  Ma ko lakou mau lima e paa ana lakou i na pahikaua oilua me ko lakou mau helehelena i huna ia me kekahi hainaka eleele, a he ku hoi i ka weliweli ko lakou mau nanaina ke ike aku.

       Aole lakou i hoohakalia iho, no ka mea, ia manawa koke no ua kani mai la ka leo o ka bele e hoike mai ana o ka hora 12 ia.

       Aka, ua komo mai ia lakou iloko o ka rumi hulahula a hele pololei mai la no ka'u wahi e noho ana me ka hoopoino ole aku i kekahi mea e ae e noho ana maloko olaila.

       I ko lakou hoea ana ma ka'u wahi e noho, ua lele koke mai la lakou maluna o'u a hopu iho la ia'u ma ke ano ua lawehala aku au ia lakou.  Ua holo koke mai kuu mau hanau mua me ka maalea nui a hoao ae la e hoopakele me na helehelena hookamani, aka, ua komo aluka koke mai la he heluna nui o na kanaka iloko o ka aahu o na powa a kaualako mai la ia'u iwaho.

       Malaila i kupee iho ai lakou ia'u me ka menemene ole, a lawe aku la no waho o ka halealii me ka uhi ana iho i ko'u mau helehelena me kekahi kahakahana lole.

       Aole au i hoomaopopo i ko'u wahi i lawe ia aku ai, aka, ua hiki no ia'u ke hoomaopopo ae, eia au ke lawe ia nei iluna o na puu a ke iho la hoi no lalo o na awaawa, a i ka hope loa ua lohe aku la ko'u mau puka pepeiao i ka halulu mai o ka leo o na lau laau, a maopopo iho la ia'u eia au ke laweia nei no loko o na ululaau.

       A i keia wa i pii mai ai iloko o'u ka lia maeele o ka makau, a holo puni ae la ma o a maanei o kuu kino, no ka mea, aole au i iae i ka hopena e kau mai ana maluna o'u.

       Ua hoao ae @u e oni me ka ikaika me ka manao ana e loaa ana ia'u ka lanakila, aka, ua kuhihewa loa nae ia mau hoao ana, oiai, ua oi pa haneri ia ko lakou ikaika i ko'u hookahi.

       He mau hora loihi ko'u lawe ia ana, aia hoi, ua ike iho la au i ko'u hookuu ia ana iho i lalo o ka honua a wehe ia ae la hoi ke kahakaha lole e hoopna ana ma l@uu mau maka, a halawai koke mai la ka ike a ko'u mau maka me kekahi puulu kanaka nui i nuna o ko lakou mau helehelena maloko o kekahi ululaau meha meha.

       Ua poha koke mai la ka leo o  kekahi o na powa i ka hooho ana mai:

       E o'u mau hoa e hoopaa iho i no kaolahao nunui maluna o ke alii opio, a i ka wa e paa ai e hookomo koke, aku iaia iloko o ka holowaa, e wiki a mai hoohakalia.

       Ae, ae wahi a na kanaka i hooho mai ai, e hooko ia no  kau akuoha e ko makou haku, me ke kaulua ele.

       I keia manawa no i laweia mai ai na kaulahao nunui au i ike iho nei e Minewa, a hoopaaia iho la ma kuu mau lima a me na wawae.

       A iloko no o keia wa i oili mai ai ko'u mau hanau mua, a ike iho la ia'u iloko o ka poino, aka, aole nae laua i haawi ma@i na hoopakele ana no'u me ko'u lohe pu aku i ko laua leo o ka hooho ana aku i na koa:

       E ko maua mau kanaka e hookomo koke aku iaia iloko o ka muliwai a nana hoi ia e lawe aku no ka moana nui kai hohonu.

       O keia holowaa o'u i hookomoia ai, he haiki a ka launa ole, e hiki ole ai ia'u ke ola no kekahi mau hora, a i ka makaukau ana o na mea a pau, oia no ka wa i hookuu aku ai o na kanaka ia'u iloko o ka muliwai, elike me ke kauoha a ko'u mau hanau mua lokoino.

       Aole au i maopopo i ko'u wahi e lawe ia nei, aka, ua hiki no nae ia'u ke hoomaopopo iho, eia ke lawe hikiwawe nei ka wai ai'u, no ka mea, ua emi awiwi aku ka leo walaau o ua kanaka, me ke koliuliu a hiki ka malowale ana aku o ko lakou mau leo, a o ka halulu wale no o ka wai ka'u e lohe ana.

       Aka, no kekahi mau minute wale no nae keia paialewa ia ana o ka holowaa o'u e waiho ana e ka wai, a i ka manawa hoi o'u e kaniuhu ana no keia mau hana aloha ole a ko'u mau hanau mua a me ka poino weliweli e hokokoke mai nei ia'u.  Aia hoi, ua lohe aku la au i ka owe mai o ka wai me he la, no kekahi mau mapuna hoe ma kahi mamao loa.

       Aole nae au i hoomanao ae, o ka ui Sisilia no ia, aka, i kela a me keia sekona nae, ua hiki ia u ke hoomaopopo iho eia ke hookokoke mai nei keia owe i ko'u wahi e laweia nei e ka wai.

       Ua poha koke moi la ka leo o ka mea holo waapa o ke kuluaumoe, i ka hooho ana mai me ka leo nui.

       Owai kela mea iloko o ka holowaa, o oe anei ia e Boliona, e pane koke mai i haawi  aku ai au i na hoopakele ana nou.

       Aole au i hookaulua iho i ka pane ana aku i ka ninau a kuu hoopakele, aka, ua hooho aku la au me ka leo nui:

       Ae, owau no keia o Boliona, e Sisilia e kii mai oe e hoopakele ae ia'u, oiai, eia au iloko o ke kulana kupiliku.

       I ka lohe pono ana aku o Sisilia i ko'u leo, oia no kona wa i hoopili mai ai i kona waapa ma ka aoao o ko'u holowaa a lawe aku la hoi ia'u no ke kapa o ka muliwai, a malaila i hoopakele ae ai oia ia'u me ka puana hou ana mai hoi me ka leo kaumaha, a ua hiki hoi ia'u ke ike aku i kona mau maimaka e hiolo makawalu mai ana.

 

       E hoea hou mai ana he mokuahi hou no kahui o Henry Waterhouse & Co. ma ka la 1 o Aperila ae nei, aka, aole nae i hoikeia mai ka inoa.

 

OLELO HOOHOLO HOALOHALOHA.

       Ma ka halawai ana a ka Ahahui Aloha Aina Kuwaena o ko Hawaii Paeaina, ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka la 8 o Maraki, M. H. 1899, ua hooholo a apono lokahi ia na olelo hooholo malalo iho nei, penei: --

       No ka mea: -- Ua oluolu i ke Akua Mana Loa iloko hoi o kona mana hiki ole ke kaupalena ia, ke kahea ana mai i ka uhane, ka luhi a kona mana nui i hana ai, a waiho ae la iloko o na lima menemehe ole o ka Anela o ka make, i ke ola, ka hanu makamae o ka Mea Kiekie ke Kama'hiwahine Vitoria Kaiulani, me ka walohia a me ka naau mokumokuahua o ke aloha Alii i ulanaia iho maluna o ko ke Alii mau makaaina na, ua poha mai la he leo no ke kupinai e ulono ana ka manawa no ke kanikau, a he paiauma ana hoi no ke kumakena no ka Wohi, ka Pua, ka Hehu Alii, ka manaolana o ka lahui o Victoria Kawekiu Kaiulani Lunalilo Kalaninuiahilapalapa ua hala, ua o'u ia ka liko, ua moku ke kaula gula, ua naha ka ipu dala, ua kuu ka luhi, ua pau, ua pau aku la nolaila:

       Hooholo ia: -- O makou o na makaainana i hoohui ia makou iho me ka manao lokahi o ke Aloha Aina a me ke aloha Alii ma o ka Ahahui Aloha Aina Kuwaena o ko Hawaii Paeaina la, ma ko makou akoakoa ana ma kekahi halawai ana i malama ia ma Maraki 8, M. H. 1899, me na manao kaumaha a me ka luuluu no ka hala ana o ka Hooilina o ka Noho Alii Kapu o Hawaii, a oiai makou ka Iahui e noho ana iloko o na kaniuhu ana i na ehaeha i hana ia mai maluna o makou a me ka ohana Alii, a i auamo pu ia hoi e ka lahui i na makahiki i hala ae nei, no na hana i hoope'a wale ia mai maluna o ka aina a me ka lahui makee Alii a Aloha Aina oiaio, e kupaa ana me ka manao lokahi maluna iho Ou a me Kou Makuahine Alii.

       Ma keia: -- Ke pahola aku nei makou ka lahui i ko makou aloha kulipolipo, no ka hala ana o ka Pua, ka Wohi Alii a Hawaii, a ke komo pu aku nei iloko o na hoomanao ana kanikau me ke Alii ka Moiwahine, Liliuokalani, ka Moiwahine Kanemake Kapiolani, ma ka aoao o ka Ohana Alii, ka Makua Alii Achibald S. Cleghorn no ke Kama'liiwahine i hala.

       Hooholo ia: -- E hoouna ia i mau kape pakahi o keia Olelo Hooholo i na Makuahine Moi, ka Moiwahine Liliuokalani, ka Moiwahine Kapiolani ma ka aoao o ka Ohana Alii a me ka Makua Alii Achibald S. Cleghorn.

       O ka makou pue mau, e kiai mai ke aloha o ke Akua i ka Ohana Alii, a iloko hoi o kona poholima ka maluhia a me ka lanakila.

O makou iho no me ke waiohia

JAMES K. KAULIA,

Presidena Nui o na Ahahui Aloha Aina o ko Hawaii Paeaina.

ENOCH JOHNSON,

Kakauolelo Nui.

 

NA LOAA O KA PAINA LUAU

       I ka halawai ana a ka Ahahui Kokua Manawalea i kea kakahiaka Poaha i laweia mai ai na hoike o na loaa a me na hoolilo o ka paina luau nui a me ka aha fea, i haawiia ai mawaho o ka Home Hoohanau Kapiolani, ma ka Poaono mua e keia mahina, penei:  Na loaa a pau he $1,670.70, na hoolilo he $440.30 koeua ma ka waihona @1,230.40.

       He puu dala mahuahua loa keia i loaa iho la i ka waihona o keia ahahui, mamuli o ka piha eleu hoi o na lede i komo ae e hapai i keia hana nui, a no lakou ko makou hoomaikai palena ole.

 

Nuhou Kuloko.

       E hoomaha ana na kula aupuni ma ka la 24 o keia mahina.

       I ke kakahiaka nui Poaha nei i hoea mai ai ka mokukaua Wheeling mai Vanekoua mai.

       Ua hoololi hou ia ae ka manawa holo o ke Kinau mai ka hora 3 auina la a ka hora 12 awakea o kela a me keia Poalua, a o kona manawa hou ia ma keia mua iho.

       Ua hala aku la no Manila ka moku lawekoa Potalana mahope o kona hookauina ana iho nei ho ka hoopiha @nahu ana, ma ka hora 5:30 o ka auina la Poalua nei.

       Ua hoopau ia ka hoopuka la ana o ka nupepa pukala Ka Lahui Hawaii, a o ka puka pala wale no ke hoomau ia aku ana ma keia mua iho.

       Ua haalele aku la ma ka la 11 o Maraki ka mokuahi Conemaugh me na hoki no ke aupuai Amerika.  E kipa mai ana oia i Honolulu nei makua o kona holo loa ana aku no Manila.

       He puali o na koa Eneginia kai hoi mai la no loko o ka halekoa kahiko malalo o ka hoomalu ana a kekahi Lutanela, a ua lawe ae ola i kona keena maloko o ka Hale Akala.

       Ua pakele mahunehune ae ke ola o kekahi mau keiki opio mai pepe i ka wawae o na kanaka ma ka auina la Sabati nei, i ka wa o na poe a pau e aumeume ana i ke komo ana iloko o ka pukapa o Maunaala mahope iho o ke komo ana o ka holouaa o ke Kama'liiwahine, e ole wale no ka holokoke ana mai o Konela Iaukea e kue i keia komoaluka ana o na kanaka.