Ke Aloha Aina, Volume V, Number 13, 1 April 1899 — Page 1

Page PDF (757.00 KB)

This text was transcribed by:  Kathy Kennedy
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

HOOKUMUIA I MEI 20, 1895

HONOLULU, POAONA, APERILA 1, 1988.

 

KA NUPEPA LE ALOHA AINA.

E hoopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Polima o na pule a pau o kela a me keia mahina.

Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule.  No ke kope hookahi he 5 keneta.

E loaa no ka pepa maike Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

E pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na, Mele Inoa, ,me ke Dala kuike.  Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoouna ia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

E hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, na Olelo Hoolaha, La Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

Aole loa e hoopuka ia a hoolaha ia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hooike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

Ka Nupepa Puka Pule

 

Ke – Aloha – Aina

Hookahi makahiki………….. $2.00

Eono mahina………………..$1.00

Ekolu mahina…………………..50

Hookahi mahina………………..20

 

EMMA A. NAWAHI.

Puukuo

Ke – Aloha ­ Aina

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono a Hope Puuku

S. P. KANOA.

Hope Lunahooponopono.

O na kauoha Nupepa me na hoo kaa Dala, e hoona pololei mai o ka Puuku ma Honolulu.

 

Nahou Kuwaho.

            No ka pomaikai o ko makou mau makamaka heluhelu ke unuhi aku nei makoa i kekahi mau huna mea hou o na aina mamao i loaa mai la ia makou maluna o ka mokuahi Hongkong Maru, penei:

 

PIHOIHOI KELULANA MA SAMOA.

            Apia, Samoa, Mar. 10  Hiki 1 Au. kelana, Mar. 16  mamuli o ka hooweliweli ana a na kanaka o Mataafa e puhi i na kauhale o na kanaka o Malietoa ma ka mokupun@ o Savii, koe wale no aia uku ia mai ua auhau maluna o lakou, a me ka nui o na kanaka e kokua nei ia Mataafa, ua kipa aku ke Kanikela Beritania a Savaii maluna o ka makukaua Beritania P@rpo@@ me ka hoike aku o ke kapena e k@peka no oia i na kauhale o na kanaka o Mataafa, ina lakou e hooulu haunaele ana.

            Ua hoopuka ae na kanikela Amerika a me Beritania he kuahaua e hoole ana i na lohe i hauwawaia ua ikeia aku o Mataafa me ka hooweliweli pu ana aku i ke aupuni kuikawa i na lakou e kue i na poe aloha alii.

            Ua hoole ae ke Kanikela Geremania i ke komo pu ana aku me na luna aupuni Amerika a me a Beritania me kona hoopuka ae he kuahaua e kokua ana i ke aupuni kuikawa me ka hoole ana ae aole @he mau kue i hana ia mai e ka aoao o Malietoa.

            Me ka hoopuka pu ana he mau olelo e haawi ana i kona manaolana ua hiki i ke aupuni kuikawa ke haliu aku i na poina e hoea hou mai ana maluna o ka lahui kanaka ma ke kuahaua a Amerika a me Enelani.

            Na keia manao i hookomo hou aku ina manao wiwo ole iloko o ka puuwai o na poe kipi, aia ke hoakoakoa la he puali nui o na poe koa.

            Ua hoea mai nei ka mokukaua Piledelapia, malalo o ka hoomalu ana a Adimarala Kautz, a ua launa aku kona Admarala me na Kanikela, me ka Lunakanawai Kiekie a me Kapena Sturdee o ka Porpoise.

            Ua hoihoi aku ke aupuni kuikawa no loko o ka aina i na kanaka pio o Malietoa, me ke ki aku he mau pu maluna o ko lakou mau poo no ka hooweliweli ana.

            He maikai ka launa ana mawaena o na alii a me na kanaka o na mokukaua Amerika a me na Beritania. Ai aka Adimarala Amerika ke hoomakaukau la i halawai me na Kanikela, ka Lunakanawai Kiekie a me na kapeua o na moku like ole me ka huipa aku i ka mokukaua Geremania, maluna o kona moku, a ua mauao wale ia no ka waiho ana aku no ia he manawa hope.  Ua halia waleia, me he mea la, e hoea mai ana he kaua.

 

HE HOOMAIKAI.

            O makau ka ohana o ka mea i hala i ke ala hoi mai, (Anela Kakei), ke haawi nei i na hoomaikai ana he nui i na makamaka me na hoaloha i komo pu mai ma ka hoolewa ana.

                                    Me ka mahalo.

                                                                                                            OHANA.

 

HE OIA MAU NO NA KIPI.

 

AIA NO NA HOOILO KAUA HAHANA KE KAUA MAU LA.

 

Poino Like na Aoao a Elua.

 

Manila, Mar. 15. Hora 8 a. m.  Ma ka la inehinei ua halawai aku na pualikoa o Kenerala Wheaton me na enemi mawaena o Pateros a me Tagiug.   Ua lele aku na koa kaualio i kahi ikaika loa o na kipi maloko o ka nahele me ke kupau ana aku i na enemi no loko o Pateros.  @@ hookahi Amerika i make & me elua i hoehe ia.

            Ua kipoka aku ka puali pukaa a Scott i ka kulanakauhale a me na ululaau.  Mahope o ke kaalo o na enemi ma ka muliwai Pasig, ua halawai aku lakou me elua pualikoa Oregona, a mahope o kekahi hoouka kana ana, ua hoehaia he ekolu mau koa.  I keia wa pu no ua pani aku i ke koena o na koa kipi mahope aku o Pateros.  A ua make he hookahi kanaka.  Ma ka po ana iho, ua puhi ia ke kaona o Pasig e na enemi i ke ahi.

            Ma ka hora 12:40 p. m. i hoomau hou aku ai na pualikoa o Kenerala Wheaton i ka hoopuehu ana i ka enemi.  Ua lilo ke kulanakauhale a ua puhi ia i ke ahi e na koa Wasinetona, a ua halawai lakou me kekahi paio hahana mai na ememi mai. O ka hakaka o keia la, ua like me ko na pule I hala ae nei, ke ki mai a pau aku la I ka holo.  Ua manao ia he uuku loa ka poino iloko o ka manoanoa o na laau.

 

MAKAUKAU NA WAHINE E LALAU I NA MEA KAUA.

 

            Tacoma, Wath, Mar. 12.  O na nupepa a ka mokuahi Vitoria i lawe mai nei mai Kina mai nei, ua hoopuka ia ae maloko o lakou na olelo a ka nupepa Repubalika Pi@@pine, ka nupepa a na poe kipi, penei.

            Ona wahine ma Cavite, me ka nana ole ae i’ko lakou kulana a me ka makahiki,  ua noi mai lakou me ke ohohia nui e aeia aku no ka lawe ana i ka wahi o na kane, ina e make ana na kane, ma ka hakaka ana me Amerika no ke kue ana aku no ke kuokoa o Pilipine.  Ua olelo ae lakou he nawaliwali lakou ma ko lakou kulana, na ke aloha aina nae i hookomo mai i ka ikaika iloko o lakou no ke kaua ana aku i na Amerika.

 

LOAA NA PU ILOKO O NA PAHU KUPAFAU.

            Clevelan, Ohio, Mar. 14.  Ua kakau mai nei o Andrew L. Lacber o ka puali Umikumamaha mai.  Manila mai i kona mau makua e hoike mai ana no ka hoao ana o na poe kipi e hopupio i ke kulanakauhale ma ka la 11 o Ianuari mawaena o na mea e ae ana i hoike mai ai, ua olelo mai oia ua hoao ae na kipi e lawe i ka kulanakauhale ma ka lele kaua ana mamua mai a na na kanaka o ke kulanakauhale e lele kaua mai mahope, a i mea e hiki ai na poe maloko ke kokua mai oia no ka lawe malu ana aku i mau lako kaua iloko o ke kulanakauhale.  Ma kekahi la ua ike aku makou he huakai hoolewa e hemo mai ana mai ka luakini mai o Paco He hookahi la ma kahi o 72 pahu kupapau i hopuia, a i ka wa i weheia ae ai, ua ikeia iho la ua hoopiha ia me na pu, a ma keia ano, ua hopuia he 1200 pu raifela.

 

ALOHA NO IA MAKUAHINE HAWAII.

            Ua haulele mai la i keia ola ana Mrs. Esther Paakaula, ka wahine aloha a Joseph Paakaula, ma ka la 18 iho nei o Mar. 1898, ma ka hora 11:30 o ia kakahiaka ma kona home ma Kainahu Kona, Hawaii, mahope hoi o ka launa kauailio ana me kaua kane no hapalua hora wale no.

            Ua hanau ia oia ma Papaikou, Hilo, ma ka la 13 o Ione, 1878, ma ka puhaka mai o Mr. Kilinahe a me Mrs. Keaulama.  Ma Kainaliu oia i hanau ia ai a hiki i ka nui ana, a no eono makahiki kona hoonaauao ia ana ma ke kula o Davis.  Ua awaiaulu ia oia me Joseph Paakaula o Honolulu nei, ma ka la 1 o Dec. 1892 e ka makua Rev. Kalaiwaa, a mahope o ko laua uo ia ana a paa, ua hoi mai laua no ke kulanakauhale nei.

            He ekolu makahiki o ka hoomai lo ana a ka mai maluna o kona kino a ua haawi ia aku na lapaau ikaika ana iaia, aka, aole nae i loaa ka maha a hiki i kona hala ana aku la.

            Ma ka hora 2 o ka auinala Sabati ae, i manele ia aku ai kona kino make no loko o ka luakini malaila, no ka malama ana @@ anaina haipule hope loa maiuna ona e Rev. Kalaiwaa, a mahope o ka pau ana o ka pule ua hoi aku la oia no lalo o kona home lua ma ka pa luakini no.  He nui ka ohana a me na hoaloha i akoakoa ae malaila, a ua oleloia o kekahi hoolewa nui loa @a i ikeia malaila.  O kekahi mea ano nui i ikeia i ka la no i hoea aku ai o kaua kane i kona home aloha mai Honolulu aku nei i hoolaui ia ai laua @@ ka berita laahia o ka ma@e, a ma ka la maa no hoi i kom@ hou aka ai kana kane i ka ipuka o kona home i hookuu mai oia i keia ola ana.

            He wahine oluolu a heahea oia, a ua nui ka minamina o kona ohana a me na hoaloha no kona pauahe koke a@ mai la.  O ka makou e noi ae nei e hoomama ia mai na aumaha o kana kane, ka ohana a me na hoaloha he nui wale Aloha ae.

HALA IA KAMAAINA.

            Ua hookuu mai la i keia ola ana o Mrs. Kahale Nolte, @@loko o ke Halemai Moiwahine mahope koke iho o ka hora 3 o ka auina la Poalima nei, iloko o na la pokole wale no o kona kaa mai ana.  He hoahauau kahiko oia @@ ka luakini o Kawaiahao, @@@@loko no hoi eia luakini i ma@@@ia ai kona auaina haipule h@@@ loa mamua o kona hoolewa @@@ aku no ka iliua o Maemae m@@@ Poaono nei.  Ua haalele iho @@@ mahope nei he kane, kai@@@ hine a ma na hoaloha e pa@@@ aku ana nona.  Aloha no.