Ke Aloha Aina, Volume V, Number 15, 15 April 1899 — KE NOI MANA KOHO BALOTA [ARTICLE]

KE NOI MANA KOHO BALOTA

Mai ka hoomaka ana mai o ka j pa'e ana mai o ka lono no ko ka* kou hoolilo ia ana aku malalo o Amerika f ma kela ninan i kakele ia ai na noonoo makee a aloha aina oiaio iloko o ka lahui Ha- | waii, a hiki i ko kakou lilo io ! ana he Panalaau no Amenla, | malalo o ka olelo hooholo hoohui a Newland, ka a ; me ka makuahine o ka poe pakaha, hao wale a hookahuli aupuni i hauoli ai, i ka wa o ka lohe oiaio i hoea mai ai ma ka la 12 o J Augate, 1898, e hoike ana, ua i hui aku o Hawaii me Amerika | ma ka la 5 o luiai oia makahiki 1 no, me ka manao ole ia, a me ke j kue pu hoi i ko kakou makema-1 ko ka hapanui o ka lahui Hawaii j i ka ae ana aku e noho malalo o ! ka noho hoohui a hoolilo ana u\ \ kakou i poe makaainana Ameiika j a i keia la, ma ka olelo ana ae he j poe Amerika kakou e uhi ana j mawaho, a koe no oloko o ko ka- ! kou naau, he poe hoowahawaha I no keia mau hana hao wale. | Aka, he mea ole ia mau mea a ! pau, no īa mea, ua ba!a loa aku ia ka kakou mau kne ana i hope, ! a ua lilo hoi na dala a kakou i j lolu ai no ka hoouna ana i ko ka- j kou mau Elele Komiaina i Wasinetonaa, i mea akaaka na keia poe e noho nei i ka manahookele ; o ke aupuui, ke olelo mai nei Ia- : kou me na leo kupinM, heaha ka ; waiwai o ko oukeu kopaa ana, j malalo o be aloha ana i ko oukou j aīna, no Ua mea, ua hui aku 1a ; ka kakou me Amerika, a o ka ha- ; na pono wale no, waln a lakou, 1 oiā ke noi ana aku i mana koho j balota no kakou, i loaa ai ka he kuleana no kakon e koho ai i wa- ' haololo ma ke ano Luuauiakaai ; n;u\a e ht»le ai e kau kanawai me ; na poe loea kauawai o Amerika, ! ka poe hoi i upu ia ai e haua mai s ana lakou i mau kauawai no ke Teritori o Hawaii, i ke fvau Ah:i» 01010 i hookuu ūiai nei, a i hoo- ' panee ia akn la hoi » ko f a | Kau Ahaololo hou e uoho aua Iloko o PekomnK-i ae i oi I JMai,okv ■> ua palapala Meuioii- , ala a ua Ahauui KsUi»;i;a o kakou, mawaho ae o ka Ahahul ! Aloha Aina o na lvas;e, a tuo ke ,

Knlaiaina paha, (oiai aole i īke ! i ia ka memoriala) aia he noi ma- | na koho ba!ota kekahi i waiho ia |V .. i i aku īmua o ke alo o na Komisi- | na Amei'ika Hooponopono Kana- ; wai no keia Teritori e olelo ia I nei, ke kumu hoi o ko makou ho■i ala ana mai nei i liela kamuhana e pili ana i ko kakou noho maka- ; ' ainana ana malalo o ka maīu a me ka mana o kekahi aupuni ; okoa, aole hoi elike me kona ano mau i kinohi. He mea oiaio, o ke kulana hoohui i lawe ia aku i la e Amerika a paa iloko o kona | lima, he keehina hana ia na ka- ; kou na kanaka oiwi ponoi o ka aina, e ku ai a ninau iho, aoie anei i loaa ia kakou na pono o | ka noho ana he makaainana maj ialo o Amerika, me ko kakou laj we ole i ka hjohiki e hoolilo ana j ia kakou i poe kupa Amerika? , Ke manao nei makou, ua loaa ia j ia kakou i keia la me ka hoopaa--1 paa ole, mai ka iho ana iho o ka j Hae Hawaii mailuna iho o ka paj hu hae o ka hale Mana Hooko, | na haie aupuni lehulehu a puni J ka ī*aeaina, a pii ae ka hae hoku j o Amerika ma ia mau wahi, he j hoike ia ua hala aku Ia ka palej na o ko kakou noho ana he maka- { ainana malalo o ke aupuni Repuj halika Hawaii, ka mea hoi a ka | hapanui o ka lahui i hoowaha- , waha ai a hiki i kona lilo ana i i : / I kupapau ma ka Ia 12 o Augate, j 1898. | Ua maopopo ia kakou, o na mai nao ana e noi aku ia Amerika i | mana koho, he mau hana kuhihe- ! wa loa ia a Eekahi poe naauao i • alakai kuhihewa ia ko lakou mau ! noonoo, mamuli o na manao hoo- ! kikina o ka poai nana e paa aua i | ka mana heomalu o ke aupuni Hawaii, mamua iho o kona lilo ! ana aku nei he Panalaau no Ame- ' rika, a he ohua noho hale pu hoi 1 ; me ka poe nona ka mana e hoo-' malu ana maluna o kakou a pau,' ! a i keia la, ua hiki ia makou ke ■ olelo ae me ka hoohewahewa ole,' ! ua hoohni ia kakou me ko kakou ' I makemake o!e, malalo o ka ma- 1 i kemake o Peresidena I>o!e, ke ' I pdo allkka! e nouo mana ana ma-' ' Innff~ o" ka Paeaina holookoa o J Hawai i, ka uiana a me ke kuloa- ! hoi i komo mai ai o Amenka a 1 : lawe ae la. I ! i i I ko kakou Ia i hui ai we Amert- . ka, ua lilo kakou i wahiue mare ; uana, a ua kuleana hoi oia malu-, na o kakou, a pela hoi kakou ia- , : ia. Ke ho&kaka. noi luakou i keia, ma ke aao o ke kul&ua aepuni e nee uei i keia mau la, X !;i ! i ka wa i !i!o ?o ae nei kakon i ' wahiue su«re r»a ke k:umka wai, ikaika a ine ka piha i i- ' ! j na, oi.i o Asuerik?\, ua paholii v* \ Sa kona niīiu Kuiawu koho b»\>- \

ta malnna o kakou a pau, me ko kakou no! ole aku e lilo i kupa Amenka, ma ke ano, ua kau mal , ia kuleana maluna o kakou, ma o ! kela olelo hooholo la a Newland, '■ ka mea hoi e olelo mau ia nei i ra wa a pau, e na poe kue ia kafcou, he haiki ke ala e hoea aku &i i j kahi o -na pono a kakou e hoomanawanui nei mai kinohi mai. Ma na kanawai koho balota o ka Eepuhalika Hawaii, aia he ana waiwai maluna o na poe e koho ia ana i mau alii Ahaolelo a me na Lunamakaainana, a pela pu hoi me ka poe e koho ana, he kaupalena īa ko lakou kuleana koho; ma ko Amerika hoi, aole he ana waiwai maluna o ka poe koho, koe waie no ka poe īke ole i ka heluhelu me ke kakau, a oia poe, aohe o lakou kuleana koho, no ka mea, he mea ia i ku ole i kona mau kanawai. A ina oia na kanawai koho balota o Amerika, i hoopaa ia maloko o kana mau buke kanawai, alaila, ua ku ka makou olelo malana o ke kahuao ka oiaio, ua Amerlka kakou, me ko kakou makemake ole ua kanawai Amerika kakou ma o ka hoohui ia ana, a ua mana hoi na kanawai koho halotao Amerika me ko kakou noi oleaku, a na make kupapau aku la na kanawai koho balota o Hawaii ma o ko kakou la i hoohui ia ai.